Lý thuyết kinh tế cảng: Khái niệm và Phân loại | Kinh tế Cảng | Đại học Hàng hải Việt Nam
Theo luật Hàng Hải VN năm 2005: Cảng biển là khu vực bao gồm vùng đất cảngvà vùng nước cảng, được xây dựng kết cấu hạ tầng và lắp đặt trang thiết bị cho tàu thuyềnđến, rời để bốc dỡ hàng hóa, đón trả hành khách và thực hiện các dịch vụ khác. Tài liệu được sưu tầm và soạn thảo dưới dạng file PDF để gửi tới các bạn cùng tham khảo, ôn tập đầy đủ kiến thức, chuẩn bị cho các buổi học thật tốt. Mời bạn đọc đón xem!
Môn: Kinh tế Cảng 10 tài liệu
Trường: Trường Đại học Hàng Hải Việt Nam 147 tài liệu
Tác giả:
Preview text:
Câu 1: Trình bày khái niệm kinh tế cảng?
Theo luật Hàng Hải VN năm 2005: Cảng biển là khu vực bao gồm vùng đất cảng
và vùng nước cảng, được xây dựng kết cấu hạ tầng và lắp đặt trang thiết bị cho tàu thuyền
đến, rời để bốc dỡ hàng hóa, đón trả hành khách và thực hiện các dịch vụ khác. -
Vùng đất cảng là vùng đất được giới hạn để xây dựng cầu cảng, kho, bãi, nhà
xưởng, trụ sở, cơ sở dịch vụ, hệ thống giao thông, thông tin liên lạc, điện, nước, các công
trình phụ trợ khác và lắp đặt trang thiết bị. -
Vùng nước cảng là vùng nước được giới hạn để thiết lập vùng nước trước cầu
cảng, vùng quay trở tàu, khu neo đậu, khu chuyển tải, khu tránh bão, vùng đón trả hoa
tiêu, vùng kiểm dịch, vùng để xây dựng luồng cảng biển và các công trình phụ trợ khác.
Một số định nghĩa khác:
1. Cảng là nơi ra vào neo đậu của tàu biển, là nơi phục vụ tàu và hàng hóa chuyên
chở trên tàu, là đầu mối giao thông quan trọng trong hệ thống vận tải và logistics.
2. Cảng không phải là điểm bắt đầu hoặc điểm kết thúc của quá trình vận tải mà là
điểm luân chuyển hàng hóa và hành khách.
Câu 2: Phân loại cảng biển?
Theo chức năng cơ bản của cảng biển: -
Thương cảng: cung cấp dịch vụ xếp dỡ, bảo quẩn hàng hóa, phục vụ cho mục đích
thương mại, vd cảng xí nghiệp xếp dỡ container Chùa Vẽ, cảng HP,… -
Cảng hành khách: cung cấp dịch vụ đón trả hành khách và các dịch vụ khác, gồm
khách đi lại và khách du lịch -
Cảng công nghiệp: phục vụ cho 1 DN hoặc 1 khu CN, vận chuyển, tiếp nhận đầu
ra, vào; vd khu CN của Nhà máy xí nghiệp Chinfon HP, cảng Dung Quất,… -
Cảng cá: cảng Cát Bà, Đồ Sơn, Cát Hải,… -
Cảng thể thao: phục vụ cho mục đích thể thao -
Quân cảng: phục vụ cho mục đích quân sự
Theo quan điểm khai thác: -
Cảng tổng hợp: thực hiện nhiều chức năng khác nhau, vd xí nghiệp xếp dỡ Hoàng
Diệu xếp dỡ tổng hợp hàng rời, hàng container,… -
Cảng chuyên dụng: thực hiện 1 chức năng chuyên dụng, vd xí nghiệp xếp dỡ
container Chùa Vẽ chuyên dụng hàng container
Theo quan điểm tự nhiên: cảng tự nhiên (k có cảng tự nhiên 100%) và cảng nhân
tạo Theo tính chất kỹ thuật của việc xây dựng cảng: cảng đóng (k thể mở rộng, xây
dựng thêm) và cảng mở (có thể mở rộng, xây dựng thêm)
Theo quan điểm phạm vi quản lý cảng: cảng quốc gia, cảng thành phố và cảng tư nhân (1 DN quản lý)
Theo quy mô: cảng biển loại 1 (là cảng biển đặc biệt quan trọng, có quy mô
lớn phục vụ cho việc phát triển KT-XH của cả nước hoặc liên vùng), cảng biển loại 2
(là cảng biển quan trọng, có quy mô vừa phục vụ cho việc phát triển KT-XH của
vùng, địa phương), cảng biển loại 3 (là cảng biển có quy mô nhỏ phục vụ cho hoạt động của doanh nghiệp)
Câu 3: Phân tích ý nghĩa kinh tế của cảng biển?
Xuất phát từ việc cảng biển là 1 mắt xích trong dây chuyền hệ thống vận tải quốc
gia và quốc tế mà cảng có ý nghĩa kinh tế rất quan trọng: -
Góp phần cải tiến cơ cấu kinh tế của miền hậu phương, thúc đẩy sự phát triển
công nghiệp, nông nghiệp, xuất nhập khẩu hàng hóa -
Có ý nghĩa trong việc phát triển đội tàu biển quốc gia -
Là 1 trong những nguồn lợi khá quan trọng thông qua việc xuất khẩu các dịch
vụ tại chỗ đem lại nguồn ngoại tệ cho quốc gia, cải thiện cán cân thanh toán -
Cảng biển còn là nhân tố tăng cường hoạt động của nhiều cơ quan kinh doanh
và dịch vụ khác như các cơ quan đại lý môi giới, cung ứng, giám định, du lịch và các dịch vụ khác -
Cảng biển có ý nghĩa quan trọng đối với việc xây dựng thành phố cảng, tạo ra
những trung tâm công nghiệp, thương mại, dịch vụ và du lịch, giải quyết công ăn
việc làm cho nhân dân thành phố cảng
Ý nghĩa kinh tế của cảng biển tùy thuộc vào vị trí xây dựng cảng, vị trí quốc gia có cảng cũng
như sự phát triển mọi mặt về kinh tế văn hóa của quốc gia đó.
Câu 4: Các nhân tố quyết định việc lựa chọn cảng biển?
Các nhân tố ảnh hưởng đến việc lựa chọn cảng của chủ tàu và chủ hàng bao gồm:
- Nhu cầu chung của thế giới về 1 loại hàng hoá nào đó. Ví dụ như cầu dầu mỏ
giảm so với những năm bảy mươi và được thay thế bởi các dạng năng lượng
khác. Kết quả là thừa tấn trọng tải tàu dầu và các cảng biển k sd hết khả năng
- Chất lượng của dịch vụ vận tải quốc tế nói chung: Nếu cảng hđ với hiệu suất
thấp, đặc biệt là các nguyên nhân liên quan đến nhân lực, thời gian tàu ở cảng,
không có công nghệ bốc xếp hiện đại, thì chắc chắn lượng hàng hóa qua cảng sẽ giảm
- Sự cạnh tranh giữa các cảng: bao gồm biểu phí, thời gian xếp dỡ, thời gian
giao hàng, thời gian làm việc, thiết bị bốc xếp…
- Cấu trúc của biểu phí cảng: một số cảng có mức phí mềm dẻo và đưa ra mức
phí theo khối lượng hàng qua cảng
- Ảnh hưởng của tình hình chính trị và điều tiết của Chính phủ đối với khách hàng của cảng
- Chi phí vận chuyển chung
- Điều kiện khí tượng thuỷ văn: sương mù, thuỷ triều ảnh hưởng đến việc tàu ra
vào cảng, hoặc 1 số cảng bị đóng băng trong mùa đông
- Điểm bắt đầu hoặc kết thúc của hàng hoá: ảnh hưởng đến chi phí vận chuyển chung
- Bản chất và số lượng và hàng hoá: những hàng hoá đặc biệt thường phải sử
dụng cảng chuyên dụng, số lượng hàng hoá lớn yêu cầu các thiết bị đặc chủng để có thể làm hàng nhanh hơn…
- Dạng vận tải nội địa: có thể là đường bộ, đường sắt hoặc đường thuỷ. Nếu hàng
hóa về cơ bản được vận chuyển bằng đường sắt thì cảng nào có hệ thống đường sắt sẽ có ưu thế hơn
- Chi phí nhiên liệu và lệ phí cảng
- Các điều kiện khác của cảng phục vụ cho người gửi hàng, chủ tàu, đại lý, sửa
chữa, tàu đẩy hoặc kéo, hải quan…
- Các thoả thuận giữa cảng với các nghiệp đoàn tàu chợ, tàu chuyến, chủ hàng
Ảnh hưởng của những nhân tố trên có thể thay đổi tuỳ theo từng trường hợp cụ
thể. Đặc biệt là chi phí vận tải chung, cơ sở vật chất của cảng và hiệu quả chung của cảng.
Câu 5: Khái niệm thị trường dịch vụ cảng biển?
Khái niệm: thị trường dịch vụ cảng biển là tập hợp các mqh giữa người cung cấp
dịch vụ của cảng (bên cung) và người yêu cầu dịch vụ (bên cầu). Thị trường của
cảng được hình thành bởi các nhân tố
- Khu vực địa lý được tổ chức và cấu trúc phù hợp với ngành vận tải đường biển.
Khu vực này hình thành trên cơ sở lưu trữ một khối lượng hàng hóa nhất định
cũng như tổ chức vận chuyển, xếp dỡ, bảo quản lượng hàng hóa thông qua cảng
- Đối tượng sản xuất: hàng hóa vận chuyển bằng đường biển
- Nhiệm vụ vận tải của đội phương tiện vận chuyển
Thị trường của cảng biển biểu hiện dưới hai hình thức:
+ Thị trường hấp dẫn (Miền hậu phương) gắn bó với cảng bằng các mqh kte
truyền thống hình thành nên các tuyến vận tải nối liền cảng với hậu phương của nó.
+Thị trường tự do (Miền tiền phương) như 1 địa phương tách biệt về mặt địa lý,
nó được ngăn cách với cảng bằng vùng biển và được nối liền với cảng bằng các
phương tiện vận tải vượt đại dương
Mối qh hậu phương- cảng – tiền phương và tiền phương – cảng – hậu phương
tạo nên chu trình khép kín và hình thành 1 quá trình chuyển hàng hóa k gián đoạn.
Thị trường của cảng có đầy đủ các chức năng: Lưu trữ hàng hóa, vận tải, lưu
thông, phân phối, cung ứng dvu, thương vụ và phát triển thành phố. Nó là phạm
trù kinh tế gắn liền với vị trí và vai trò của khái niệm hậu phương và tiền phương.
Thị trường dvu của cảng chia làm 2 nhóm: Thị trường nội của cảng bao gồm
địa phận cảng và các mối qh kte giữa các doanh nghiệp thực hiện dvu cảng và
các khách hàng; Thị trường ngoại bao gồm hậu phương và tiền phương của các cảng biển
Câu 6: Phân biệt các khu vực cảnh hưởng của cảng?
Miền hậu phương cảng biển
Miền tiền phương cảng biển 1.Kh
Là vùng nội địa nằm phía sauLà miền phía bên kia đại dương, phản ái
cảng, là vùng mà từ đó sản ánh miền hậu phương phía bên kia bờ ni
phẩm đc đưa tới cảng để vận biển, hay là địa phận phía bên ngoài ệ
chuyển, là vùng mà cảng cảng mà từ đó khối lượng hàng hóa m
phục vụ cho việc XK, NK đc thu hút tới cảng trong 1 tgian nhất hàng hóa
định thông qua vận tải đường biển 2.
- MHP chính: là khu vực độc quyền - Vùng biển: là khu vực đc tiến hành
nơi cảng có vị trí độc quyền trong vận tải đường biển P việc rút hàng
- Vùng dất liền: là khu vực thuộc địa h
- MHP cạnh tranh: là khu vực các phận bên kia bờ biển với hệ thống â
cảng có thể cạnh tranh nhau trong vận tải ở đó, đồng thời ở đó hình
n việc cung cấp các dịch vụ tới khách thành tiềm lực về hàng hóa chủ động lo hàng hay bị động ại 3. - Mang tính thương mại
- Phản ánh khối lượng hàng hóa vận
- Có tầm qtrọng lớn vì liên quan đến chuyển đến và đi
Đ các hđộng kinh tế của cảng
- Phản ánh nguồn lực của cảng biển: ặ CSHT và nguồn nhân lực c
- Phản ánh mqh về kinh tế với các đi
khu vực của miền tiền phương của cảng ể ấy m 4. - Vị trí địa lý - Vĩ mô: chính sách… Q u y mô phụ - Vận tốc (Chi phí)
- Vi mô: trình độ ptriển khoa học kỹ thuộc thuật, KT; nguồn lực… v à o 5.Ý
- Đóng vai trò quan trọng đvới sự - Phản ánh kinh tế của 1 quốc gia n
ptriển của 1cảng: là nơi hàng hóa tới - Phản ảnh mqh chính trị, ngoại giao g cảng
với các nước trong khu vực và trên
hĩ - Khi 1MHP ptriển => KT MHP thế giới a
ptriển => tạo nhiều nguồn hàng tới
cảng, CSHT gthông MHP ptriển =>
vận tốc nhanh, tgian vận chuyển hàng
hóa đến cảng nhanh => chi phí giảm
=> thúc đẩy sự ptriển của cảng =>
ptriển KT của MHP, cung cấp công ăn việc làm cho ng lđộng.
Câu 7: Cung – cầu dịch vụ cảng biển? Cung dịch vụ cảng biển
Cầu dịch vụ cảng biển 1.
Là số lượng các dvụ mà
Là số lượng các dvụ mà bên cầu Khái
bên cung các dvụ cảng biển các dvụ cảng biển sẵn sang và có niệm
sẵn sàng và có khả năng khả năng mua tại các mức giá nhất
cung ứng tại các mức giá định với điều kiện các yếu tố khác k
nhất định với điều kiện cácthay đổi yếu tố khác k thay đổi 2 - Nhà khai thác cảng - Chủ tàu . - Xí nghiệp xếp dỡ
- Chủ hàng / người gửi hàng B
- Công ty hoa tiêu, lai dắt - Người nhận hàng ê - Xí nghiệp sửa chữa
- Người xuất – nhập khẩu n - Đại lý tàu biển - Hành khách c - Cty giao nhận u - Môi giới hải quan n
- Cty cung ứng dịch vụ logistics g / c ầ u 3 Khi các yếu tố khác
Khi các yếu tố khác vẫn giữ .L
không đổi, tại mức giá thấp nguyên, tại mức giá thấp hơn sẽ có u
hơn, nhà cung cấp dvụ sẽ nhiều dvụ được yêu cầu hơn và ật
cung cấp ít dịch vụ hơn, còn ngược lại nếu mức giá cao thì sẽ có c
khi giá dịch vụ tăng họ sẽ ít yêu cầu sử dụng dvu=> mqh u
cung cấp nhiều hơn=> mqh ngược chiều giữa giá và số lượng n
cùng chiều giữa giá và số các dịch vụ tại cảng biển g/
lượng các dịch vụ tại cảng c biển ầ u 4. - đường dốc lên - đường dốc xuống Đườn P g cong cung/ cầu Q O Q 5.Nhân
- Giá cả dvụ cảng biển - Giá DV cảng biển Tố ảnh
- Nhân tố vĩ mô: tình hình KT,
- Nhân tố vĩ mô: tình hình KT, hưởng CT, XH CT, XH
+ KT ổn định, ptriển =>
+ KT ổn định, ptriển => hđ mua số lượng DV tang =>
bán DV tăng => Cầu DV cảng tăng Cung DV cảng + KT suy thoái: Cầu DV cảng biển tăng
+ KT suy thoái => hđgiảm
mua bán DV giảm => hđ -Nhân tố vi mô:
vận chuyển hàng hóa bằng
+ Kích thước tàu => chọn cảng
đường biển giảm => Cung phù hợp DV cảng giảm + Nguồn lực: -Nhân tố vi mô: * CS VCKT, CS hạ tầng + Vị trị cảng biển
* Máy móc, trang thiết bị xếp dỡ + Nguồn lực:
(có khả năng đáp ứng nhu cầu k) * CS VCKT
* Nhân lực (trình độ xếp dỡ hh,
* máy móc, thiết bị, xếp dỡ kinh nghiệm)
* nhân lực (số lượng, chất
* Đkiện thời tiết, khí hậu ở cảng lượng, kinh nghiệm)
Câu 11, 12, 13: Trình bày sự khác nhau giữa 4 MH cảng hiện đại? MH nào hiệu quả nhất? Vì sao? Nội dung MHQLC dịch vụ MHQLC công cụ MHQLC chủ MH tư nhân hóa công hoàn toàn 1.Ng đtư Nhà nước Nhà nước Nhà nước Tư nhân XÂY DỰN G CSV C- KT hạ tầng ở cảng biển 2.Đầu tư trang Nhà nước Nhà nước Tư nhân Tư nhân thiết bị và kĩ thuật thượng tầng 3.Tuyển dụng Nhà nước NN & Tư nhân Tư nhân Tư nhân và quản lý lao động 4.Khai thác
Nhà nước NN & Tư nhân Tư nhân Tư nhân chính 5.Ưu
Phát triển kiến trúc - Đầu tư vào cơ -
Một DN tư - Tối đa hóa sự điểm
thượng tầng và sở hạ tầng của nhân tiến hành linh hoạt trong
hoạt động khai cảng và trang các hoạt động đtư và khai thác
thác hàng đc thực thiết bị (đặc biệt khai thác cũng cảng
hiện bởi 1 tổ chức là thiết bị phục như sở hữu và - K có sự can
duy nhất (Thống vụ tàu/bờ) đc khai thác các thiết thiệp của Cphủ, nhất mệnh lệnh)
quyết địn bởi khu bị. Các nhà khai ng sở hữu cảng có
vực kte Nhà thác cảng trung khả năng ptriển
nước, do đó tránh thành hơn với cảng theo định
đc việc đtư thiết cảng và sẽ đtư hướng thị trường bị lặp lại
vào cảng do có và các csách thu hợp đồng kinh phí doanh dài hạn Trong trường hợp k
- Các cty khai pt, những nhà
thác cảng tư nhân khai thác tư nhân
thường thích nghi vẫn thu đc lợi
tốt hơn với nhu nhuận cao khi bán
cầu của thị trường cảng Vị trí chiến lược của cảng có thể giúp các nà khai thác cảng tư nhân mở rộng pvi hđ 6.Nhược điểm
- Có rất ít,Cả khu vực hành - Rủi ro khi vượt - Cphủ cần tạo ra
thậm chí k chính cảng lẫn quá khả nănng 1 bộ phận lập
có vai trò DN tư nhân cùng phục vụ của cảng pháp cảng để
của kte tư chia sẻ thực hiện như là hệ quả của quản lý các hành
nhân tr hđ DV làm hàng => sức ép do quá vi độc quyền
làm hàng ở có thể dẫn đến nhiều DN khai - Chính quyền cảng
tình huống va thác cảng tạo nên (quốc gia, khu
-Vì nvien chạm phức tạp
- Rủi ro do các vực, địa phương) hành chính
- Các DN tư nhân k phán đoán sai lầm mất knang kiểm
của cảng sở hữu các thiết về tăng năng lực soát các csach pt cx là lực bị làm hàng cảng kte cảng dài hạn lượng chính, do vậy họ - Khi nảy sinh
chính của có khuynh hướng nhu cầu cấp thiết lđ cảng, pt theo hướng về tái pt khu vực khi xảy ra cung cấp lao cảng, chính quyền vấn đề động chứ k pt có thể phải bỏ ra nhân sự, theo hướng XD 1 khoản tiển rất
năng lực DN có độ ổn định lớn để mua lại giải quyết nhân sự cao. cảng
và tính Điều này tiềm ẩn - Luôn tồn tại rủi
linh hoạt bất ổn và hạn chế ro cao về đầu cơ thấp khả năng mở đất đai cảng do - Thiếu sự rộng sx trong người sở hữu tư cạnh tranh tương lai nhân thực hiện
bên tr dẫn -Rủi ro cao do đtư k tới k hiệu hiệu quả quả - Giảm knang đổi
- Lãng phí mới hệ thống nguồn lực và hiệu quả đtư thấp là hệ quả tất yếu của việc quản lý từ trung ương, ngoài ra còn phụ thuộc vào nguồn ngân sách của chính phủ -hđ khai thác k định hướng theo khách hàng và thị trường - Khó khăn khi ứng dụng công nghệ mới - Khó khăn khi tiếp cận với nguồn tài chính huy động từ ndan cho các cơ sở hạ tầng cơ bản Tổng kết Đây là 1 Đây là Đây là Dù là MH mang MH hầu MH ít
MH nhiều lại lợi nhuận cao hết các được
cảng biển nhất nhưng nó k cảng biển dùng tại trên thế là MH đc các trên TG đã các cảng giới nước ptriển AD và đang biển hiện đang nhiều vì lợi ích trải qua, nay dù có XH k lớn những ưu điểm ứng nước hơn so dụng, đặc ptriển đã với biệt là các AD, những MHQLC nươc nước đang dịch vụ ptriển đang công. ptriển AD, trong Vdụ: nhưu Mỹ, đó có VN. cảng Nhật, các Vdụ: cảng Banglade nc Châu HP… t, cảng Âu. Vdụ: Chicago, ở VN có cảng Cái cảng Lân đang Rotterda có bước m, đệm sử New dụng MH York, này… Singapore …
Tài liệu liên quan:
-
Đề cương ôn tập | Kinh tế Cảng | Đại học Hàng hải Việt Nam
4 2 -
Đề Cương Ôn Tập Cuối Kỳ | Kinh tế Cảng | Đại học Hàng hải Việt Nam
3 2 -
Câu hỏi thi và kiến thức cảng biển | Kinh tế Cảng | Đại học Hàng hải Việt Nam
3 2 -
Đề Tư Cách Cảng Biển và Chi Phí Vận Tải | Kinh tế Cảng | Đại học Hàng hải Việt Nam
3 2