Lý thuyết Kỹ Năng Sáng Tạo - Tài liệu học tập chi tiết

LÝ THUYẾT MÔN HỌC KỸ NĂNG SÁNG TẠO
1. Giá trị của sáng tạo:
TRONG MỘT THẾ GIỚI PHẲNG, AI TẠO ĐƯỢC SỰ KHÁC BIỆT,
ĐÓ SẼ LÀ NGƯỜI GÂY ĐƯỢC CHÚ Ý & CHIẾN THẮNG!
b.THẾ GIỚI CÀNG “PHẲNG”, CÁI GIÁ CỦA “SỰ KHÁC BIỆT” CÀNG CAO! 2. Lối mòn tư duy
- Nguyên nhân đầu tiên khiến chúng ta không sáng tạo: LỐI MÒN TƯ DUY.
- Lối mòn tư duy là những lối nghĩ thông thường xuất hiện đầu tiên trong tâm trí.
- Cách vượt lối mòn tư duy: Đừng chấp nhận kết quả đang có ở hiện tại, hãy tập thói quen tư duy 2 lần:
* Lần 1: Nghĩa ra sản phẩm
* Lần 2: Tự hỏi mình “CÒN CÁCH NÀO KHÁC HAY HƠN?” => Tư duy tới lần n….
=> cho đến khi thành một thói quen 3. Tính ỳ tâm lý. Tính ỳ tâm lý là:
a. Bị vướng 2 từ “không thể” khi suy nghĩ! Ví dụ :
Mình không thể sáng tạo hơn
Ý tưởng này không thể cải thiện được
Sản phẩm này là hay nhất rồi! Làm gì có cái khác hay hơn!
b. Lười suy nghĩ thêm để ra các đáp án khác
=> Từ đó hình thành thói quen chấp nhận đáp án đầu tiên, trong khi đáp án đầu tiên thường là đáp án lối mòn.
Cách vượt qua tính ỳ:
a. Đừng dừng lại ở những ý nghĩ đầu tiên -> hãy tư duy tiếp tục và tập luyện điều đó
nhiều lần thành thói quen để khắc phục bệnh lười
b. Đặc biệt hãy tìm cho mình 1 động lực mạnh để sáng tạo.
4. Thủ thuật công não.
Khi đã nghĩ ra vài phương án ban đầu, tư duy bắt đầu dừng lại!
Trong khi những ý tưởng/ phương án càng về sau sẽ càng vượt xa lối mòn tư duy, đó sẽ là
những ý tưởng/ phương án rất độc đáo và sáng tạo!
Để thoát xa khỏi lối mòn, ta có thủ thuật: Công não cá nhân Nguyên lý:
Hãy nỗ lực tối đa “rặn” ra càng nhiều ý tưởng càng tốt!
5. Thủ thuật ý tưởng mồi.
Ý tưởng mồi giống như que diêm sẽ quẹt lên đám cháy!
Ý tưởng mồi là một ý tưởng khơi mào cho quá trình sáng tạo ra các ý tưởng khác, xuất phát từ ý tưởng đầu tiên.
Cách thực hiện thủ thuật Ý tưởng mồi: Từ vấn đề đang tư duy, hãy đọc sách/ xem báo/ hỏi
ý kiến người khác. . và chộp lấy bất cứ ý tưởng/ giải pháp nào có liên quan (hoặc ít liên
quan) để bắt đầu tư duy, khơi mào cho quá trình sáng tạo.
6. Thủ thuật liên tưởng. (Bao gồm thuật “bắt chước” và “ẩn dụ”).
Liên tưởng tương tự là tạo ra ý tưởng mới dựa trên những nét tương đồng với cái có sẵn.
- Cách thực hiện thủ thuật “Bắt chước”: Hãy quan sát thiên nhiên, hình ảnh, sự vật có sẵn. .
rồi liên kết với vấn đề đang suy nghĩ, từ đó tạo ra ý tưởng/ giải pháp mới dựa trên sự bắt
chước những nét tương đồng căn bản.
=> Ứng dụng: Thủ thuật này cực kỳ hữu dụng trong lĩnh vực thiết kế (sân khấu, event, trang
phục, phim trường, kiến trúc, mỹ thuật, phát minh. .)
- “Ẩn dụ” là sử dụng một hình ảnh gần giống/ có điểm tương đồng để qua đó làm nổi bật
thông điệp muốn truyền đạt.
Ứng dụng: “Ẩn dụ” là một thủ thuật rất được yêu thích trong giới quảng cáo, copywriter,
thiết kế ý tưởng marketing, present thuyết trình. .
7. Thủ thuật kết hợp ngẫu nhiên
Kết hợp ngẫu nhiên là gì?
Ý tưởng có thể nảy sinh khi kết hợp những sự kiện, hình ảnh, chủ đề. . không hề liên quan lại với nhau.
Ban đầu, hai thứ càng không liên quan, ý tưởng tạo ra càng độc đáo. Bởi đây là những ý
tưởng không thể sinh ra từ cách nghĩ thông thường.
Nguyên lý thực hiện thủ thuật kết hợp ngẫu nhiên:
Một bên, ghi ra CHỦ ĐỀ cần sáng tạo - Một bên, liệt kê ngẫu nhiên các CỤM TỪ chẳng liên quan
=> Kết hợp CHỦ ĐỀ với từng CỤM TỪ một xem ra ý tưởng gì.
Tiến hành ít nhất 20 cụm từ để ra hơn 20 ý tưởng. Sau đó lọc lại và chọn ý tưởng khả thi & hay nhất!
8. Thủ thuật lật ngược vấn đề
Lật ngược vấn đề là gì?
▪ Ý tưởng có thể nảy sinh khi suy nghĩ vấn đề theo hướng ngược lại (ngược hoàn toàn hoặc một phần).
▪ Việc này sẽ trái với cách đi thông thường của lối mòn tư duy, do đó, sẽ có khả năng
sản sinh ra các ý tượng lạ.
=> Hãy tập thói quen suy nghĩ trái ngược với thông thường!
Cách thực hiện thủ thuật lật ngược vấn đề
▪ Ghi ra vấn đề bạn đang cần giải quyết
▪ Tìm câu trả lời bằng các câu hỏi lật ngược: • Tại sao không?
• Điều gì sẽ xảy ra nếu tôi làm ngược lại?
• Người khác sẽ làm gì & nếu tôi làm ngược lại thì sao?
▪ Từ đó phát triển thêm ý tưởng ban đầu cho đến khi hoàn thiện.
9. Thủ thuật tập trung quan sát.
Tập trung quan sát là gì?
Ý tưởng mồi nằm rất nhiều trong thực tế. Tuy nhiên, ta sẽ không để ý nhìn thấy chúng nếu
trong đầu ta chưa đặt ra nhiệm vụ phải tìm kiếm ý tưởng để trả lời một câu hỏi nào đó.
Vì thế, một câu hỏi/ một vấn đề đặt trong đầu, sẽ khiến ta tập trung tìm kiếm ý tưởng. Câu
hỏi/ vấn đề đó sẽ như thanh nam châm thu hút những ý tưởng xung quanh khi ta quan sát.
Cách thực hiện thủ thuật “Tập trung quan sát”
Bước 1. Giữ cho câu hỏi/ vấn đề luôn xuất hiện trong đầu. Bằng cách:
• Ghi ra giấy, để chỗ dễ thấy như màn hình máy tính, màn hình điện thoại, bàn làm việc. .
• Thường xuyên nhẩm đi nhẩm lại câu hỏi/ vấn đề của mình cho đến khi “thấm”.
Bước 2. Quan sát thực tế hàng ngày để tìm kiếm những ý tưởng có thể trở thành đáp án. Một số kênh quan sát:
+ Quan sát sự việc xảy ra trên đường đi học, đi làm + Đi học + Đọc sách + Xem tivi
+ Đọc báo chí, tin tức, thời sự
+ Giao tiếp, trò chuyện với người khác v.v. . để tìm kiếm ý tưởng đáp án cho câu hỏi trong đầu.
10. Thủ thuật sáng tạo theo tiêu chí
Sáng tạo theo tiêu chí là gì?
Các tiêu chí chính là ánh sáng soi đường cho sáng tạo, và các tiêu chí ban đầu cũng là
khuôn khổ cho quá trình sáng tạo đó.
Cách thực hiện thủ thuật sáng tạo theo tiêu chí
Bước 1. Ghi ra đề bài cần ý tưởng
Bước 2: Ghi ra một hoặc một số tiêu chí định hướng cho quá trình sáng tạo. Chẳng hạn:
✓ Who: Tiêu chí về con người.
Vd: Hãy nghĩ ra một mô hình kinh doanh – tiêu chí: chỉ vận hành với 1 người?
Vd: Làm sao để làm event giải trí hoành tráng – tiêu chí: chỉ với 1 KOL?
Vd: Làm sao tổ chức một event – tiêu chí: cho phép vô hạn người tham dự?
✓ What: Tiêu chí về nội dung.
✓ Where: Tiêu chí về không gian, địa điểm, khoảng cách, vị trí địa lý
✓ When: Tiêu chí về thời gian, thời điểm, thời lượng
✓ How: Tiêu chí về cách thức thực hiện, tối giản
✓ Why: Tiêu chí về ý nghĩa, mục đích, định hướng
11. Thủ thuật đổ đầy. Đổ đầy là gì?
Sáng tạo thực chất là sự phối hợp mới của những yếu tố cũ nên đương nhiên người nào
biết nhiều yếu tố cũ hơn sẽ có khả năng tìm ra ý tưởng mới so với người ít biết hơn =>
Hãy nạp vào đầu các ý tưởng khác nhau để làm nguyên liệu cho quá trình chế biến ý tưởng khi cần.
Cách thực hiện thủ thuật đổ đầy
Nguyên lý chung: Tìm những kênh để nạp nhiều ý tưởng nguyên liệu vào đầu. Ví dụ:
- Dành 30p để đọc sách hằng ngày
- Dành 30p để tìm hiểu các kiến thức chuyên môn
=> Hàng ngày, hàng tuần, hàng tháng như thế, bạn sẽ có rất nhiều dữ liệu để tuôn ra ý tưởng.
12. Thủ thuật phá rào. Phá rào là gì?
• Nhiều khi suy nghĩ của chúng ta bị bóp nghẹt vì trong tiềm thức chúng ta cho rằng bài
toán đó đã bị bế tắc, bị giới hạn và ràng buộc trong khi thực tế thì lại không hề có điều
đó; chính chúng ta đã vô tình áp đặt những hạn chế ấy.
• Do đó, ta cần phá bỏ các giới hạn mà ta đã tự mặc định là có thật này.
Cách thực hiện thủ thuật phá rào
Xóa đi những biên giới không thật có
Khi gặp khó khăn để giải quyết một vấn đề nào đó, chúng ta hãy tự hỏi:
◆ “Ta đang tự ràng buộc mình bằng giới hạn nào không cần thiết?”
◆ “Nếu ta xoá đi giới hạn này, điều gì sẽ xảy ra?”
13. Thủ thuật nghĩ như trẻ con.
Nghĩ như trẻ con là gì?
▪ Người trưởng thành trong con người chúng ta suy nghĩ quá nhiều, mang quá nhiều
kinh nghiệm và bị trói buộc bởi quá nhiều tri thức, quá nhiều giới hạn cùng với những
qui luật. Người trưởng thành là một gã khờ bị còng tay.
▪ Đứa bé vô tư và tự do có thể nhìn và thấy thế giới một cách tươi mới, chúng nhìn
thấy một vùng đất không có ước lệ, không có biên cương hay rào cản. Cách thực hiện:
Nguyên lý: Hãy bỏ hết những lý do đã biết để thắc mắc như trẻ con, bỏ hết những kiến thức
đã biết để nghĩ cách giải quyết vấn đề như trẻ thơ.
Đặt câu hỏi như trẻ thơ về những điều tưởng chừng là hiển nhiên phải thế. Từ đó bạn sẽ nảy
ra những ý tưởng cải tiến về những thứ mà không ai nghĩ tới. Ví dụ:
- Tại sao nhân viên tiếp tân lại ngồi phía sau bàn giấy? => Vậy, tiếp tân có thể ngồi ở đâu?
- Tại sao phải bố trí hay sắp xếp bàn ghế như thế này nhỉ?
- Tại sao ta đến sở làm rồi lại ra về khi đến giờ… ra về?
- Tại sao danh thiếp, văn phòng phẩm và tài liệu quảng cáo lại trình bày như thế?
14. Thủ thuật chắp ghép
Nguyên tắc là bạn nên ghép hai thứ gần gũi với nhau, cùng loại hoặc chức năng gần, sẽ dễ chắp ghép hơn.
Điều gì sẽ xảy ra nếu bạn kết hợp:
▪ Điện thoại với remote máy lạnh, remote tivi? ▪ Máy tính với máy in?
▪ Thẻ cào khuyến mãi với Miếng chặn sách; Chai dầu gió với Nước hoa; Giấy vệ sinh
với Truyện tranh; Apple với Cục gạch; Cầu thang với Tủ quần áo; Kết hợp marketing
với huy động vốn; Buổi tuyên dương với Buổi đào tạo traning; Khóa học trực tuyến
với Tivi; Sản phẩm của bạn và sản phẩm của đối thủ?
15. Thủ thuật “nếu như”
Hãy đưa ra các giả định bằng cụm từ “Nếu như. .” Ví dụ:
▪ Nếu như biến sản phẩm hay dịch vụ đó thành một con người thì người đó sẽ như thế nào? Nam hay nữ nhỉ?
▪ Nếu như làm cho sản phẩm đó nhỏ đi, hay lớn hơn ra? Hay hình thù khác, màu khác
hoặc đóng gói bao bì khác đi?
▪ Nếu như làm cho dịch vụ nhanh chóng hơn? Hoặc rẻ hơn? Tiện lợi hơn? Hoặc tăng độ
thân thiện? hoặc hiệu quả hơn?
▪ Nếu được thêm điểm vào sản phẩm hay dịch vụ đó, ta sẽ thêm gì?
16. Thủ thuật câu hỏi kích hoạt
Hãy gắn các câu hỏi sau đây vào sản phẩm bạn đang cần cải tiến/ hoặc vào vấn đề bạn đang cần giải quyết:
▪ Cái gì có thể được giảm tối thiểu hay bố trí lại?
▪ Những luật lệ nguyên tắc nào có thể “bẻ gãy”?
▪ Ta có thể sáp nhập thêm ai?
▪ Liệu có thể đưa sản phẩm này vào tình thế mới? ▪ Nên di dời điều gì?
▪ Có thể đổi ngược chức năng của bộ phận nào/ quy định nào?
▪ Ta nên từ chối điều gì?
17. Thủ thuật tìm thông tin ở các lĩnh vực khác
=> Hãy tìm ra những sản phẩm “độc đáo” khi đan kết những thông tin từ các lĩnh
vực gần nhau hay thậm chí đối lập nhau. Đó có thể là con đường tạo nên những ý tưởng kỳ thú. Ví dụ:
▪ Khuôn dập tiền và máy ép nho được phổ biến sử dụng hàng trăm năm trước khi
Gutenberg nhìn ra mối tương quan giữa hai công cụ ấy để phát minh ra máy ép in.
▪ Darwin cho biết là nhờ đọc quyển “Báo cáo về dân số thành phố” mà ông đã tìm ra
chìa khóa mở cánh cửa của sự tiến hóa bằng chọn lọc tự nhiên.
Document Outline

• LÝ THUYẾT MÔN HỌC KỸ NĂNG SÁNG TẠO
• 2.Lối mòn tư duy
• 3.Tính ỳ tâm lý.
• 4.Thủ thuật công não.
• 5.Thủ thuật ý tưởng mồi.
• 6.Thủ thuật liên tưởng. (Bao gồm thuật “bắt chước” v
• 7.Thủ thuật kết hợp ngẫu nhiên
• 8.Thủ thuật lật ngược vấn đề
• Cách thực hiện thủ thuật lật ngược vấn đề
• ▪Từ đó phát triển thêm ý tưởng ban đầu cho đến khi
• Cách thực hiện thủ thuật “Tập trung quan sát”
• 10.Thủ thuật sáng tạo theo tiêu chí
• 11.Thủ thuật đổ đầy.
• 12.Thủ thuật phá rào.
• 13.Thủ thuật nghĩ như trẻ con.
• 14.Thủ thuật chắp ghép
• 15.Thủ thuật “nếu như”
• 16.Thủ thuật câu hỏi kích hoạt
• 17.Thủ thuật tìm thông tin ở các lĩnh vực khác