Lý thuyết về học phần Luật hành chính của trường đại học Luật Hà Nội
Lý thuyết về học phần Luật hành chính của trường đại học Luật Hà Nội giúp sinh viên củng cố, ôn tập kiến thức và đạt kết quả cao trong bài thi kết thúc học phần. Mời bạn đón đón xem!
Preview text:
lOMoARc PSD|17327243
1. Khái niệm Luật hành chính
Luật hành chính là một ngành luật trong hệ thống pháp luật nước ta, bao gồm
các quy phạm pháp luật điều chỉnh những quan hệ xã hội phát sinh trong quá
trình hoạt động quản lý hành chính của các cơ quan hành chính nhà nước, các
quan hệ xã hội phát sinh trong quá trình các cơ quan nhà nước xây dựng và
ổn định chế độ công tác nội bộ của mình, các quan hệ xã hội phát sinh trong
quá trình cá nhân, tổ chức thực hiện hoạt động quản lý hành chính đối với các
vấn đề do pháp luật qui định.
2. Đối tượng điều chỉnh của luật hành chính
Đối tượng điều chỉnh của Luật hành chính là các quan hệ xã hội hình thành
trong lĩnh vực quản lý nhà nước. Những quan hệ này gọi là quan hệ quản lý
hành chính nhà nước hay quan hệ chấp hành – điều hành. Nội dung của chúng thể hiện:
- Hoạt động quản lý các công tác xây dựng và phát triển kinh tế, văn hoá, xã
hội, quốc phòng và an ninh chính trị trong cả nước, ở từng địa phương hay từng ngành.
- Hoạt động kiểm tra, giám sát đối với các cơ quan nhà nước trong quá trình
thực hiện pháp luật của cơ quan đó.
- Xử lý hành vi vi phạm trật tự quản lý hành chính nhà nước.
- Việc thành lập, cải tiến cơ cấu bộ máy, cải tiến chế độ làm việc và hoàn
chỉnh các quan hệ công tác của các cơ quan nhà nước ...
Các quan hệ quan hệ quản lý được quy phạm pháp luật hành chính điều chỉnh
rất đa dạng, đó là các quan hệ quản lý được hình thành trong quá trình các cơ
quan hành chính nhà nước thực hiện chức năng chấp hành – điều hành trên
mọi lĩnh vực đời sống xã hội. Chúng bao gồm các quan hệ điển hình:
a, Giữa cơ quan hành chính cấp trên với cơ quan hành chính cấp dưới theo hệ
thống dọc mà đặc biệt là những cơ quan hành chíng cấp trên với cơ quan
hành chính cấp dưới trực tiếp. lOMoARc PSD|17327243
b, Giữa cơ quan cơ quan hành chính nhà nước có thẩm quyền chung với cơ
quan hành chính nhà nước có thhẩm quyền chuyên môn cùng cấp.
c, Giữa cơ quan hành chính nhà nước có thẩm quyền chuyên môn cấp trên
với cơ quan hành chíng nhà nước có thẩm quyền chung ở cấp dưới nhằm
thực hiện chức năng theo pháp luật.
d, Giữa những cơ quan hành chính nhà nước có thẩm quyền chuyên môn cùng cấp.
e, Giữa cơ quan hành chíng nhà nước ở địa phương với các đơn vị trực thuộc
trung ương đóng tại địa phương đó.
g, Giữa cơ quan hành chính nhà nước với các đơn vị trực thuộc.
h, Giữa cơ quan hành chính nhà nước với các đơn vị kinh tế thuộc các thành
phần kinh tế ngoài quốc doanh i, Giữa các cơ quan hành chính nhà nước
với các tổ chức xã hội.
k, Giữa cơ quan hành chính nhà nước với công dân và người không quốc tịch,
người nước ngoài cư trú, làm ăn sinh sống ở Việt nam.
Ngoài ra còn có một số quan hệ không điển hình, giữa cơ quan hành chính
nhà nước với đối tượng quản lý của nó.
Bên cạnh những quan hệ quản lý kể trên, Luật hành chính còn điều chỉnh một
số quan hệ quản lý khác như: các quan hệ quản lý hình thành trong quá trình
các cơ quan nhà nước xây dựng và củng cố chế độ công tác nội bộ của cơ
quan, nhằm ổn định về tổ chức để hoàn thành chức năng, nhiệm vụ của mình;
các quan hệ quản lý hình thành trong quá trình các cá nhân và tổ chức được
nhà nước trao quyền thực hiện hoạt động quản lý hành chính nhà nước trong
một số trường hợp cụ thể do pháp luật qui định.
3. Phương pháp điều chỉnh của Luật hành chính
Phương pháp điều chỉnh của luật hành chính là phương pháp mệnh lệnh, đơn
phương. Phương pháp này được xây dựng trên các nguyên tắc: lOMoARc PSD|17327243 -
Xác nhận sự không bình đẳng giữa các bên tham gia quan hệ quản lý
hành chính, một bên được nhân danh nhà nước, sử dụng quyền lực nhà nước
để đưa ra các quyết định hành chính, còn bên kia phải phục tùng những mệnh lệnh ấy. -
Bên nhân danh nhà nước, sử dụng quyền lực nhà nước có quyền quyết
định công việc một cách đơn phương, xuất phát từ lợi ích chung của nhà
nước, xã hội trong phạm vi quyền hạnh của mình để chấp hành pháp luật. -
Quyết định đơn phương của bên sử dụng quyền lực nhà nước có hiệu
lực bắt bộc thi hành đối với các bên hữu quan và được bảo đảm bằng sức
mạnh cưỡng chế nhà nước.
Theo phương pháp này thì trong hai bên của quan hệ hành chính, bên này
phải phục tùng ý chí của bên kia chẳng hạn như: quan hệ giữa các cơ quan
hành chính cấp trên và cấp dưới; giữa các cơ quan hành chính nhà nước và công dân;...
Cụ thể, bên được trao quyền hạn mang tính quyền lực nhà nước là bên được
ra các quyết định mang tính đơn phương, kiểm tra hoạt động của bên còn lại,
được áp dụng các biện pháp cưỡng chế trong trường hợp cần thiết theo quy
định pháp luật còn bên còn lại bắt buộc phải thi hành, phục tùng các quyết định, biện pháp này.
Chẳng hạn, công dân được quyền xin cấp đất xây dựng nhà ở tuy nhiên việc
xem xét và quyết định có cấp hay không là quyền hạn của cơ quan hành
chính nhà nước và khi quyết định đã ban hành, công dân phải chấp hành
quyết định, tất nhiên, pháp luật cũng đồng thời cho phép người dân được thực
hiện quyền khiếu nại, tố cáo đối với quyết định hành chính.
Bên cạnh đó, trong một vài trường hợp, quan hệ pháp luật hành chính được
điều chỉnh bởi phương pháp thỏa thuận. Theo đó trong quan hệ này tồn tại sự
bình đẳng về ý chí của các bên tham gia quan hệ.
Chẳng hạn như trong quan hệ hành chính phối hợp giữa hai cơ quan hành
chính để ban hành văn bản quy phạm pháp luật liên tịch thì các bên trong
quan hệ này có tư cách, ý chí bình đẳng với nhau hay đây còn được gọi là
quan hệ pháp luật hành chính ngan lOMoARc PSD|17327243
Như vậy, Luật hành chính sử dụng hai phương pháp điều chỉnh là phương
pháp quyền uy - phục tùng và phương pháp thỏa thuận trong đó phương pháp
đặc trưng và chiếm lĩnh trong hầu hết các quan hệ pháp luật hành chính là
phương pháp quyền uy - phục tùng. 3. Phương pháp quản lí hành chính nhà nước