Quy luật Lượng-Chất Quy luật mâu thuẫn
Quy luật phủ định của phủ định Khái -Theo quan điểm của Quy luật mâu thuẫn Là một trong ba quy luật niệm chủ nghĩa duy vật là một trong những
của phép biện chứng duy biện chứng thì chất
quy luật cơ bản trong vật, quy luật phủ định của chính là phạm trù
phép biện chứng duy phủ định chỉ ra khuynh triết học được dùng vật và biện chứng
hướng (đi lên), hình thức để chỉ tính quy định
duy vật lịch sử khẳng (xoáy ốc) cũng như như khách quan vốn có
định về: mọi sự vật
kết quả (sự vật, hiện tượng của mọi sự vật, mọi hay hiện tượng ở
mới ra đời từ sự vật, hiện
hiện tượng. Nó là sự trong tự nhiên đều có tượng cũ) của sự phát thống nhất hữu cơ sự tồn tại và mâu
triển của chúng thông qua các thuộc tính cấu
thuẫn bên trong. Quy sự thống nhất giữa tính thành nó, phân biệt luật mâu thuẫn còn
thay đổi với tính kế thừa
nó với những sự vật, được gọi là quy luật trong sự phát triển. hiện tượng khác. thống nhất và đấu Hay nói cách khác, quy -Lượng chính là
tranh của các mặt đối luật phủ định của phủ định phạm trù của triết lập.
thể hiện nội dung sự vật, học được dùng để Quy luật mâu thuẫn
hiện tượng mới ra đời từ chỉ các tính quy định là một trong ba quy
sự vật, hiện tượng cũ, nó vốn có của các sự luật cơ bản của phép
phát triển từ thấp đến cao,
vật về mặt số lượng, biện chứng duy vật,
từ đơn giản đến phức tạp, quy mô hay trình độ, quy luật thống nhất
từ kém hoàn thiện đến
nhịp điệu của các sự và đấu tranh giữa hoàn thiện hơn. vận động và phát các mặt đối lập (quy
triển cũng như những luật mâu thuẫn) chỉ
thuộc tính của các sự ra nguồn gốc, động vật. lực bên trong của sự vận động, phát triển. Nắm vững được nội dung của quy luật này tạo cơ sở cho việc nhận thức các phạm trù và quy luật khác của phép biện chứng duy vật; đồng thời giúp hình thành phương pháp tư duy khoa học, biết khám phá bản chất của sự vật, hiện tượng và giải quyết mẫu thuẫn nảy sinh. Nội
-Bất cứ sự vật, hiện
Mọi sự vật hoặc hiện Nội dung quy luật phủ định dung tượng nào cũng bao tượng đều chứa
của phủ định theo chủ
gồm mặt chất và mặt đựng những khuynh nghĩa Mác - Lênin được lượng. Hai mặt đó hướng, mặt đối lập. thể hiện như sau: thống nhất hữu cơ Phản ánh cho đặc
-Phủ định của phủ định là với nhau trong sự điểm của vận động.
khái niệm nói lên rằng sự vật, hiện tượng. Chất Và phải có các hoạt
vận động, phát triển của là phạm trù triết học
động của mặt đối lập sự vật thông qua hai lần dùng để chỉ tính quy mới có được sự phát phủ định biện chứng,
định khách quan vốn triển. Từ đó tạo thành dường như quay trở lại có của sự vật, hiện những mâu thuẫn
điểm xuất phát ban đầu tượng. Là sự thống trong bản thân nhưng cao hơn. nhất hữu cơ những chúng. Và các mâu
-Phủ định lần thứ nhất làm thuộc tính cấu thành
thuẫn cứ tồn tại, phát cho sự vật cũ trở thành cái nó, phân biệt nó với
triển trong chức năng đối lập của mình. Sau sự vật, hiện tượng độc lập của nó. Và
những lần phủ định tiếp khác. mang đến nét riêng
theo, đến một lúc nào đó khi không thể thiếu
sẽ ra đời sự vật mới mang chức năng này.
nhiều đặc trưng giống với Sự thống nhất và
sự vật ban đầu (xuất phát)
đấu tranh từ các mặt song không phải giống đối lập tạo ra xung nguyên như cũ, dường lực nội của sự vận
như lặp lại cái cũ nhưng
động, phát triển. Các cao hơn. tính chất cần thiết
-Sự phủ định của phủ định được duy trì và vận
là giai đoạn kết thúc một động. Mang đến giá
chu kỳ phát triển, đồng thời trị tốt đóng góp. Và
lại là điểm xuất phát của
dẫn tới mất đi cái cũ
một chu kỳ tiếp theo, tạo ra thay thế bởi cái mới.
đường xoáy ốc của sự Chính là các giá trị
phát triển. Mỗi đường mới vận động thể hiện
của đường xoáy ốc thể theo chiều hướng
hiện một trình độ cao hơn tích cực.
của sự phát triển. Sự nối tiếp nhau của các vòng
xoáy ốc thể hiện tính vô
tận của sự phát triển.
-Phủ định của phủ định, ngoài hai đặc trưng như
phủ định biện chứng (là
tính khách quan và tính kế
thừa), thì còn có thêm đặc trưng là tính chu kỳ.
-Trong hiện thực, một chu
kỳ phát triển của sự vật có
thể bao gồm nhiều lần phủ định biện chứng.
Tóm lại, quy luật phủ định
của phủ định phản ánh mối
liên hệ, sự kế thừa thông qua khâu trung gian giữa
cái bị phủ định và cái phủ
định; do có kế thừa nên phủ định biện chứng
không phải là sự phủ định
sạch trơn mà là điều kiện
cho sự phát triển, nó lưu
giữ nội dung tích cực của
các giai đoạn trước, lặp lại
một số đặc điểm chủ yếu
của cái ban đầu trên cơ sở
mới cao hơn; do vậy, sự
phát triển có tính chất tiến
lên không hẳn theo đường
thẳng, mà là theo đường xoáy ốc. Vị trí, -Chỉ ra cách thức,
- Mỗi mâu thuẫn đều – Trong quá trình vận động vai trò phương thức của sự bao hàm sự thống
và phát triển vô tận của vận động, phát triển nhất và đấu tranh
các sự vật và hiện tượng, sự vật
giữa các mặt đối lập.
cái mới xuất hiện phủ định -Nói chung, từ quy - Sự đấu tranh giữa
cái cũ, nhưng rồi nó lại bị luật lượng chất, ta các mặt đối lập làm
cái mới hơn phủ định =>
hiểu được mọi sự vật cho sự vật hiện
sự phủ định của phủ định,
đều vận động và phát tượng không thể giữ vạch ra khuynh hướng triển nhưng cần thời nguyên trạng thái cũ.
phát triển tất yếu của sự gian và sự tác động - Khi mâu thuẫn vật và hiện tượng. từ bên ngoài, từ đó
được giải quyết, kết
– Khuynh hướng phát triển
chúng ta biết cách để quả là sự vật cũ mất
của sự vật và hiện tượng
bố trí thời gian và nỗ
đi, sự vật mới ra đời, là vận động đi lên, cái mới lực hợp lý cho bất cứ
lại xuất hiện các Mâu ra đời kế thừa, thay thế cái
một kế hoạch nào đó thuẫn mới…
cũ nhưng phát triển ở trình
đã được bản thân đặt => Như vậy, sự đấu độ ngày càng cao hơn, mục tiêu tranh giữa các mặt hoàn thiện hơn.
đối lập là nguồn gốc
– Cái mới ra đời không vận động, phát triển
đơn giản, dễ dàng mà phải của sự vật hiện trải qua sự đấu tranh, tượng. nhưng theo quy luật
- Mâu thuẫn chỉ được chung, cái mới sẽ chiến giải quyết bằng sự thắng cái cũ. đấu tranh giữa các
=> Bài học: Không nên ảo mặt đối lập không
tưởng về sự ra đời dễ
phải bằng con đường dàng của cái mới, đồng điều hoà mâu thuẫn.
thời giúp vững tin về sự tất
thắng của cái mới, vì đó là khuynh hướng phát triển
tất yếu của sự vật và hiện tượng.
Tránh thái độ bảo thủ, phủ định sạch trơn.
Ý nghĩa - Nhờ có phương
– Để nhận thức được -Quy luật phủ định của phủ
phương pháp luận lượng chất bản chất của sự vật.
định cũng khẳng định tính pháp mà chung ta hiểu Với các mặt khác
tất thắng của cái mới, vì luận rằng bất cứ sự vật,
nhau vận hành trong cái mới là cái ra đời phù
hiện tượng nào cũng nội tại của sự vật,
hợp với quy luật phát triển
đều vận động và phát hiện tượng đó. Giải
của sự vật. Mặc dù khi mới triển. thích cho các tồn tại
ra đời, cái mới có thể còn - Sự vật, hiện tượng
của mâu thuẫn là cần non yếu, song nó là cái nào cũng đều tồn tại
thiết, mang đến chức tiến bộ hơn, là giai đoạn hai mặt: Lượng và năng không thể thay
phát triển cao hơn về chất Chất. Do đó khi nhận thế. so với cái cũ. thức, chúng ta cần – Hoặc tìm ra nhận thức về cả hai phương hướng, giải
mặt lượng và chất để pháp cho hoạt động
có có cái nhìn phong thực tiễn cần phải phú hơn về những nghiên cứu mâu sự vật, hiện tượng thuẫn sự vật. Các tồn tại xung quanh nghiên cứu chỉ ra các chúng ta. mặt khác nhau đó.
- Cần phải làm rõ quy Tính chất mâu thuẫn
luật phát triển của sự có thể nhìn thấy ở
vật, hiện tượng bằng hoạt động, cơ chế cách xác định giới tiến hành hay chức hạn độ, điểm nút, năng. Tuy nhiên, lại bước nhảy. đảm bảo đối với ý - Muốn có sự biến nghĩa tích cực đóng đổi về chất thì cần góp cho sự vật, hiện
kiên trì để biến đổi về tượng. Hướng đến lượng (bao gồm độ đảm bảo cho các vận và điểm nút); động. Từ đó đi đến - Cần tránh hai phát triển đi nên của khuynh hướng sau: sự vật, hiện tượng Một là, nôn nóng tả đó. khuynh: Đây là việc – Các mặt đối lập mà một cá nhân mang đến mâu thuẫn không kiên trì và nỗ nếu chỉ nhìn vào các
lực để có sự thay đổi mặt đó. Nhưng nhìn về lượng nhưng lại
rộng hơn lại thể hiện muốn có sự thay đổi cho tính thống nhất. về chất; Việc nghiên cứu quy Hai là, bảo thủ hữu luật thống nhất và khuynh: Lượng đã đấu tranh giữa các được tích lũy đến mặt đối lập hay quy
mức điểm nút nhưng luật mâu thuẫn có ý không muốn thực nghĩa quan trọng đối hiện bước nhảy để với nhận thực, hoạt có sự thay đổi về động thực tiễn. chất. Liên hệ -Tích tiểu thành đại
-Quan điểm sống: Vô -Cây lúa trổ bông thực tế -Trăm năm bia đá thần và tâm linh - Tre già măng mọc. cũng mòn Nghìn năm bia miệng hãy còn trơ trơ