Mối quan hệ giữa bản chất và hiện tượng được vận dụng Trong hoạt động thực tiễn như thế nào? môn Triết học Mác - Lênin | Trường đại học Mở Hà Nội

lOMoAR cPSD| 48541417
MỐI QUAN HỆ GIỮA BẢN CHẤT VÀ HIỆN TƯỢNG ĐƯỢC VẬN DỤNG
TRONG HOẠT ĐỘNG THỰC TIỄN NHƯ THẾ NÀO?
1. Khái niệm vấn đề
• Bản chất là phạm trù triết học chỉ tổng hợp tất cả những mặt, những mối liên
hệ tất nhiên, tương đối ổn định ở bên trong, quy định sự tồn tại, vận động và
phát triển của sự vật, hiện tượng đó
VD: Dù thực vật, động vật hay con người có phong phú như thế nào thì cũng đều do bản thân gen
di truyền của loài và quy luật sinh học quy định.
• Hiện tượng là phạm trù triết học chỉ cái là biểu hiện ra bên ngoài của bản chất
trong những điều kiện nhất định.
BẢN CHẤT LÀ CÁI BÊN TRONG, TƯƠNG ĐỐI ỔN ĐỊNH.
HIỆN TƯỢNG LÀ CÁI BIỂU HIỆN RA BÊN NGOÀI,
THƯỜNG XUYÊN BIẾN ĐỔI. lOMoAR cPSD| 48541417
VD: Nếu bản chất của một công ty thực sự quan tâm tới đời sống công nhân viên thì họ sẽ có hiện
tượng đưa ra những quy định như: mức lương thỏa đáng, có chế độ ưu tiên thai sản, có trợ cấp đối
với phụ nữ hàng tháng hay trợ cấp cho công nhân làm các khâu đoạn nguy hiểm....
2. Mối quan hệ giữa bản chất và hiện tượng
Bản chất và hiện tượng tồn tại khách quan vừa thống nhất vừa đối lập với nhau
• Tồn tại khách quan vì:
- Bất kì sự vật nào cũng được tạo nên từ những yếu tố nhất định. Theo
Chủ nghĩa DVBC: những mối liên hệ tất nhiên tương đối ổn định tạo
thành bản chất sự vật -> bản chất tồn tại khách quan gắn với sự vật.
- Sự vật tồn tại khách quan. Mà những mối liên hệ tất nhiên, tương
đối ổn định lại ở bên trong sự vật -> chúng cũng tồn tại khách quan.
- Hiện tượng chỉ là sự biểu hiện của bản chất ra bên ngoài để chúng ta
nhìn thấy -> Hiện tượng do khách quan chứ không phải do cảm giác
chủ quan của con người quyết định.
• Tính thống nhất giữa bản chất và hiện tượng
BC và HT không những tồn tại khách quan, bản chất và hiện tượng còn
có mối liên hệ hữu cơ, gắn bó hết sức chặt chẽ với nhau.
- Bản chất bộc lộ thông qua hiện tượng, hiện tượng là biểu hiện của bản
chất. Không có bản chất nào tách rời hiện tượng và không có hiện
tượng nào tách rời bản chất.
Lê-Nin viết: “ Bản chất hiện ra. Hiện tượng là có tính bản chất “
Hêghen : “ Bản chất “được ánh lên” nhờ hiện tượng “
- Bản chất thay đổi thì dẫn đến hiện tượng thay đổi. Bản chất mất thì
hiện tượng cũng mất theo.
VD: Nền sản xuất kẹo lạc thủ công thì nó sẽ biểu hiện thông qua hiện tượng các bà các mẹ hay
các chị thường làm thủ công tại nhà để sản xuất ra kẹo lạc. Thì cái bản chất sx kẹo lạc thủ công sẽ lOMoAR cPSD| 48541417
luôn gắn liền với hiện tượng là các bà các mẹ các chị tự tay làm từng mẻ kẹo và nó sẽ không tách
rời hiện tượng này. Và cái hiện tượng này sẽ luôn biểu hiện bản chất.
Bên cạnh đó, khi bản chất thay đổi hoặc mất đi, nền sx kẹo lạc thủ công thay đổi thành nền
sx kẹo lạc tiên tiến hiện đại, quy mô lớn hơn khi đó hiện tượng cũng thay đổi theo. Lúc này,
hiện tượng sẽ thay thành các công nhân điều khiển máy móc làm ra kẹo. Sự đối lập giữa bản
chất và hiện tượng
Các Mác: “Nếu hiện tượng và bản chất của sự vật là nhất trí với nhau thì
tất thảy khoa học sẽ trở nên thừa” - Thứ nhất: Bản chất Hiện tượng Cái chung Cái riêng biệt Cái tất yếu Đa dạng và phong phú
Vì: Cùng 1 bản chất có thể biểu hiện ra bên ngoài bằng vô số hiện tượng khác nhau tùy theo điều kiện và hoàn cảnh.
VD: Giống như ví dụ công ty quan tâm đến đời sống công nhân viên bên trên, công ty đó còn rất
nhiều cách để biểu hiện sự quan tâm của mình: tổ chức các hoạt động ngoài giờ làm, tặng quà cho nhân viên dịp lễ....
Hiện tượng sẽ phong phú hơn bản chất và ngược lại bản chất sẽ sâu sắc hơn hiện tượng. - Thứ hai: Bản chất Hiện tượng
Cái bên trong, ẩn giấu sâu bên trong hiện
Cái bộc lộ ra bên ngoài hiện thực thực khách quan
Các hiện tượng biểu hiện bản chất hoàn toàn có thể cải biến vì thế đôi khi nó có thể xuyên
tạc nội dung của bản chất.
VD: Giống như việc một doanh nghiệp khi PR - quảng cáo để tuyển dụng rất hoành tráng, thể
hiện nhiều lợi ích khác nhau mà DN mang lại tuy nhiên khi vào thực tế công việc lại chưa chắc đã được như vậy. lOMoAR cPSD| 48541417 - Thứ ba: Bản chất Hiện tượng Tương đối ổn định
Thường xuyên biến đổi và thường biến đổi nhanh hơn bản chất
+ Nội dung của hiện tượng không chỉ được quyết định bởi bản chất sự vật mà nó
còn bởi những điều kiện, hoàn cảnh xung quanh.
+ Khi những điều kiện, hoàn cảnh tác động lên sự vật thay đổi có thể làm cho nội
dung của hiện tượng thay đổi, mặc dù bản chất sự vật vẫn giữ nguyên và tương đối ổn định.
VD: Bản chất quan hệ giữa giai cấp tư sản và giai cấp công nhân là bóc lột.
( CHÈN VIDEO BÓC LỘT CỦA TƯ BẢN ) Tuy nhiên,
* Trước kia: Tư sản bóc lột công nhân một cách tàn ác, tư sản được lợi rất nhiều nên rất
phấn khích, vui vẻ còn công nhân bị bóc lột sức lao động tới kiệt quệ.
* Ngày nay: Tư sản đã không còn bóc lột công nhân một cách triệt để nữa mà bình đẳng
hơn. Công nhân vẫn có quyền được lựa chọn kí hoặc không kí hợp đồng lao động với tư
sản, được đề xuất lương phù hợp với đóng góp của bản thân... Còn tư sản phải chăm lo
cho đời sống công nhân nhiều hơn ví dụ như: tăng cấp tăng lương, lương thưởng theo năm,
theo dịp hay phải có chế độ thai sản đối với phụ nữ...
Tuy vậy bản chất quan hệ giữa giai cấp tư sản và giai cấp công nhân vẫn là quan hệ bóc lột
nó chỉ thay đổi hiện tượng thông qua hoàn cảnh mà thôi. lOMoAR cPSD| 48541417
3. Ý nghĩa phương pháp luận
• Thứ nhất, muốn nhận thức đúng đắn về sự vật hiện tượng ta phải tìm hiểu bản chất
của nó, không dừng lại ở hiện tượng.
• Thứ hai, cần phải căn cứ vào bản chất để định hướng hoạt động, chứ không nên căn cứ vào hiện tượng.
• Thứ ba, muốn cải tạo sự vật phải thay đổi bản chất của nó chứ không nên thay đổi hiện tượng.
• Thứ tư, thay đổi được bản chất là quá trình phức tạp, không được chủ quan, nóng vội. lOMoAR cPSD| 48541417
4. Dẫn chứng
- Hiện tượng bán hàng đa cấp: Video về đa cấp.
Trên khái niệm là hệ thống bán hàng phân làm nhiều cấp nhưng trên thực tế hình
thức này dần xuyên tạc bản chất biến những bản chất không tốt trở nên hoàn hảo
trước mặt khách hàng >> Có thể nói đây là lừa dối bản chất.
+ Nhắc đến đa cấp ta vẫn thường nghĩ là xấu. Tuy nhiên đó chỉ là mặt trái, theo Bộ Công thương
thống kê (19:59 18/09/2023) vẫn có 20 doanh nghiệp có giấy chứng nhận đăng kí hoạt động bán
hàng đa cấp hợp pháp đang hoạt động trên thị trường. Tuy số lượng doanh nghiệp giảm, song doanh
thu của ngành bán hàng đa cấp vẫn liên tục tăng trưởng.
Năm 2021, doanh thu ngành đạt hơn 19.000 tỷ đồng, tăng 24% so với năm 2020.
Năm 2022, doanh thu ngành đạt 21.110 tỷ đồng, tăng 10,51% so với năm 2021.
“Như vậy, doanh thu toàn ngành bán hàng đa cấp trong 5 năm qua có xu hướng tăng liên tục với
tỉ lệ tăng trưởng khá cao. Đóng góp của ngành vào nguồn thuế nộp ngân sách Nhà nước là 2.434
tỷ đồng” - lãnh đạo Bộ công thương nhấn mạnh.
+ Tuy vậy, Bộ công thương rất sát sao trong việc quản lý và kiểm tra các Doanh nghiệp đa cấp đc
cấp phép đó, cụ thể đã có 2 doanh nghiệp bị thu hồi Giấy chứng nhận đăng ký hoạt động bán
hàng đa cấp do vi phạm quy tắc quản lí của nhà nước là Công ty TNHH Siberian Health Quốc tế
và Công ty TNHH Homeway Việt Nam. lOMoAR cPSD| 48541417 -
Hiện tượng giảm giá sản phẩm, ... là bản chất của việc giảm thiểu sự tồn kho. -
Hiện tượng chơi chứng khoán, bitcoin, … là bản chất của việc sử dụng và kiếm
lời từ đồng tiền ảo.