Nghị luận về tác phẩm Chuyện người con gái Nam Xương lớp 9
Dàn ý Nghị luận Chuyện người con gái Nam Xương
1. Mở bài: Giới thiệu tác giả Nguyễn Dữ, và tác phẩm Chuyện người con gái Nam Xương”. 2. Thân bài
a. Vẻ đẹp của Vũ Nương
• Vũ Nương là cô gái xinh đẹp: tư dung tốt đẹp.
• Là cô gái có đức tính tốt đẹp: thùy mị, nết na.
→ Khiến chàng Trương đem lòng yêu mến và cưới về làm vợ.
• Ngày chồng tòng quân: nàng đau lòng, dặn dò và mong chồng bình an trở về.
• Khi chồng ra trận: ở nhà một lòng một dạ chăm sóc con trai và chăm sóc mẹ chồng những ngày cuối đời.
→ Là người vợ hiền lành, đảm đang, đầy đủ “công - dung - ngôn - hạnh” đáng ngưỡng mộ.
→ Là biểu tượng của người phụ nữ Việt Nam trong xã hội cũ với những phẩm hạnh tốt đẹp.
b. Số phận bi kịch của Vũ Nương
• Nguyên nhân: khi chồng bế con ra thăm mộ mẹ, đứa nhỏ đã tiết lộ bố nó đêm nào cũng đến thăm nó
→ Trương Sinh đem lòng nghi ngờ, ghen tuông.
• Khi Trương Sinh về nhà đã chửi mắng nàng và đuổi nàng đi mặc cho nàng van xin và thanh minh.
→ Người phụ nữ không được tự quyết định số phận của mình mà phải phụ thuộc vào người
đàn ông tỏng gia đình. Tuy mình bị oan nhưng không được thanh minh.
• Để chứng minh tấm lòng chung thủy của mình Vũ Nương đã nhảy sông tự tử.
→ Đau khổ, xót thương trước số phận bất hạnh của nàng sau những điều tốt đẹp nàn dã làm cho nhà chồng.
• Sau này, khi Trương Sinh hiểu ra oan khuất của nàng đã vô cùng đau xót nhưng nàng
không thể trở về nhân gian được nữa mà mãi ở lại nơi thủy cung.
→ Đây được coi là cái kết vừa có hậu vừa đoản hậu của Vũ Nương: có hậu vì cuối cùng nàng
cũng được minh oan và khiến cho người làm nàng đau khổ là Trương Sinh nhận ra lỗi lầm,
ân hận về lỗi lầm đó; đoản hậu vì nàng không được quay lại nhân gian để sống tiếp kiếp
người, để nhận lại phúc đức sau những nghĩa cử cao đẹp nàng đã làm.
3. Kết bài: Khẳng định lại vẻ đẹp, số phận của Vũ Nương và giá trị của tác phẩm.
Nghị luận về Chuyện người con gái Nam Xương Ngắn gọn
“Chuyện người con gái Nam Xương” của Nguyễn Dữ là một tác phẩm văn học mang giá trị
hiện thực và nhân đạo vô cùng sâu sắc.
Tác giả đã khắc họa hình tượng nàng Vũ Nương là một người con gái tài sắc vẹn toàn. Nàng
không chỉ thông minh, khéo léo mà còn hiếu thảo, yêu thương, hi sinh cho gia đình. Thế
nhưng chiến tranh nổ ra, chồng nàng phải rời xa gia đình để nàng một mình ở quê hương
chăm sóc mẹ chồng, nuôi dạy con cái. Suốt từng đó năm trời, nàng vẫn luôn giữ trọn đạo
làm vợ, làm con, một lòng thủy chung chờ chồng. Ấy thế mà khi người chồng trở về, lại vì tin
vào lời nói thơ ngây của con trẻ mà nghĩ rằng nàng thiếu thủy chung. Anh ta không nghe
nàng giải thích, mặc lời nói của xóm làng mà đánh đập, chửi bới rồi đuổi nàng ra khỏi nhà.
Bị dồn vào đường cùng, Vũ Nương chỉ còn con đường tự vẫn để bảo vệ danh tiết cho mình.
Số phận bi kịch đó của Vũ Nương được tác giả khắc họa chân thực đến mức đau lòng. Là
một người phụ nữ trong xã hội phong kiến, cô không có quyền chọn hạnh phúc cho mình,
không thể tự bảo vệ hay quyết định số phận của mình. Bởi vậy, dù rõ ràng bản thân sống
thủy chung, son sắt nhưng cô chẳng thể nào chống lại phán quyết của người chồng cả. Bi
kịch đó của Vũ Nương cũng là bi kịch của rất nhiều những người phụ nữ khác ở xã hội đó lúc
bấy giờ. Từ đó, Nguyễn Dữ cất lên tiếng nói tố cáo, lên án cái chế độ tàn khốc, chà đạp và
tước đoạt đi quyền được sống của người phụ nữ. Đó chính là chất hiện thực sâu sắc mà nhà
văn tái hiện lai trong tác phẩm của mình. Cùng với đó, ông đã sử dụng những chi tiết kì ảo
để cho nàng Vũ Nương có thêm cơ hội trở lại trần gian, được minh oan cho bản thân mình.
Chi tiết đó không chỉ thể hiện tấm lòng nhân đạo của nhà văn, mà còn thể hiện ước mơ, kì
vọng của ông về tương lai tươi sáng hơn cho số phận của những người phụ nữ tội nghiệp.
Với giá trị hiện thực và nhân đạo sâu sắc, cho đến nay, tuy đã được sáng tác hàng trăm
năm, “Chuyện người con gái Nam Xương” của Nguyễn Dữ vẫn là một tác phẩm được đánh
giá cao và làm tốn rất nhiều giấy mực của giới phê bình. Chính những giá trị tự thân đó của
tác phẩm đã khiến nó cháy mãi, bất diệt trên văn đàn.
Viết đoạn văn nghị luận về Chuyện người con gái Nam Xương
Câu chuyện "Chuyện người con gái Nam Xương" của tác giả Nguyễn Dữ là một tác phẩm
nổi tiếng trong văn học Việt Nam, thể hiện một cách rất đặc sắc cuộc sống và tình cảm của
nhân vật chính, Vũ Nương. Tác phẩm này nói về tình yêu và sự hy sinh của người phụ nữ
trong xã hội phong kiến, đồng thời ca ngợi phẩm chất cao đẹp của học và lòng hiếu thảo. Vũ
Nương được mô tả là một người con gái tốt lành, tính tình thùy mị và nết na. Mặc dù chồng
của nàng, Trương Sinh, có tính khí đa nghi và ghen tuông, nhưng Vũ Nương luôn giữ khuôn
phép và duyên dáng. Cuộc sống gia đình của họ luôn ổn định và không gặp xung đột nghiêm
trọng. Khi Trương Sinh phải đi sung binh, Vũ Nương là người vợ chung thủy, chăm sóc mẹ
chồng và sinh con một cách chu đáo. Điểm đáng chú ý trong tác phẩm này là lòng hiếu thảo
của Vũ Nương. Sau khi mẹ chồng ốm, nàng không tiếc thuốc thang và cầu nguyện, thể hiện
lòng hiếu thảo cao đẹp. Sau khi mẹ chồng qua đời, Vũ Nương đau lòng và lo liệu ma chay
cho mẹ chồng như với cha mẹ ruột của mình. Câu nói "Sau này trời giúp người lành, ban
cho phúc trạch, giống dòng tươi tốt, con cháu đông đàn, mong ông xanh kia chẳng phụ con
cũng như con đã chẳng nỡ phụ mẹ" cho thấy lòng hiếu thảo và tấm lòng chu đáo của Vũ
Nương. Vũ Nương đã phải đối mặt với một nỗi oan vô cùng đáng thương khi chồng mình,
Trương Sinh, nghi ngờ và không tin vào sự trong sạch của nàng. Tuy nhiên, thay vì tìm cách
trốn tránh hoặc tự vạch mình trước án oan, Vũ Nương đã quyết định lựa chọn cái chết để
chứng minh sự trong sạch của mình. Điều này thể hiện lòng kiên định và tình cảm chân
thành của Vũ Nương đối với chồng và sự trong sạch của mình. Sự hy sinh của Vũ Nương và
hành động cuối cùng của Trương Sinh khiến cho nỗi oan trái của nàng được giải tỏa và sự
trong sạch của nàng được thừa nhận. Điều này cũng thể hiện sự thấu hiểu và lòng trắc ẩn
của tác giả về cuộc sống và số phận của người phụ nữ trong xã hội phong kiến, cũng như
lòng nguyện vọng cao đẹp của họ. Tác phẩm "Chuyện người con gái Nam Xương" của
Nguyễn Dữ thể hiện một cách tinh tế sự đan xen giữa yếu tố truyền kỳ và thông điệp về đạo
đức và lòng chung thủy, mang lại cho đọc giả một tác phẩm đầy ý nghĩa về cuộc sống và con người.
Nghị luận về Chuyện người con gái Nam Xương - Mẫu 1
Đề tài người phụ nữ được khai thác nhiều trong văn học nói chung và văn học trung đại Việt
Nam nói riêng. Tác giả Nguyễn Dữ lại đem đến cho ta những cảm nhận thấm thía về số
phận người phụ nữ qua câu chuyện đau đớn của nàng Vũ Nương trong tác phẩm “Chuyện
người con gái Nam Xương”.
Tác phẩm “Chuyện người con gái Nam Xương” là một trong hai mươi truyện trích trong
“Truyền kì mạn lục”. Mở đầu tác phẩm, tác giả đặt nhân vật Vũ Nương vào những hoàn cảnh
khác nhau để bộc lộ vẻ đẹp đời sống và tính cách nhân vật. Nguyễn Dữ đã khái quát vẻ đẹp
của nàng: “Vũ Thị Thiết người con gái quê ở Nam Xương, tính đã thùy mị nết na lại thêm tư
dung tốt đẹp”. Chàng Trương cũng bởi mến cái dung hạnh ấy, nên mới xin với mẹ trăm lạng vào cưới về.
Từ khi lấy nhau, Vũ Nương luôn thể hiện tình yêu thương, thủy chung với chồng. Nàng luôn
giữ gìn khuôn phép nên dù chồng nàng đa nghi, phòng ngừa quá mức nhưng gia đình chưa
từng xảy ra bất hoà. Khi tiễn chồng đi, Vũ Nương rót chén rượu đầy, thủ thỉ với chồng bao lời
tình nghĩa: “Chàng đi chuyến này, thiếp chẳng dám mong được đeo ấn hầu, mặc áo gấm trở
về quê cũ, chỉ xin ngày về mang theo được hai chữ bình yên, thế là đủ rồi”. Từ câu nói ấy, ta
cảm nhận được sự cảm thông, thấu hiểu mà Vũ Nương dành cho chồng. Ngày qua tháng
lại, nàng nhớ chồng khôn nguôi. Mỗi khi thấy bướm lượn đầy vườn, mây che kín núi, thì lòng
nàng lại đau đáu nhớ tthương. Về sau, nàng hạ sinh một đứa con trai, đặt tên là Đản. Với
mong muốn bù đắp cho đứa con trai thiếu vắng tình cha nên Vũ Nương đã chỉ cái bóng trên
tường và bảo rằng đó là cha Đản.
Trong mối quan hệ mẹ chồng – nàng dâu, Vũ Nương đã thể hiện tấm lòng hiếu thảo dành
cho mẹ chồng. Nàng lễ bái thần phật và tận tình chăm sóc mẹ chồng già yếu, ốm đau.
Người mẹ chồng đã ghi nhận tấm lòng thơm thảo của Vũ Nương: “Ngắn dài có số, tươi héo
bởi trời. Mẹ không phải không muốn đợi chồng con về, mà không gắng ăn miếng cơm miếng
cháo đặng cùng vui sum họp…. Sau này, trời xét lòng lành, ban cho phúc đức, giống dòng
tươi tốt, con cháu đông đàn, xanh kia quyết chẳng phụ con, cũng như con đã chẳng phụ mẹ”.
Những tưởng với những đức tính trên, Vũ Nương sẽ có cuộc sống vô cùng hạnh phúc. Thế
nhưng, ngày đoàn tụ cũng là ngày đau đớn. Chỉ dựa vào một lời nói của bé Đản ngây thơ mà
Trương Sinh nghi oan vợ thất tiết. Chiến tranh phong kiến và xã hội nam quyền đã đẩy người
phụ nữ vào bước đường cùng. Người chồng đầu gối tay ấp, siết bao thương yêu mà này sẵn
sàng mắng nhiếc nàng rồi đánh đuổi đi. Vũ Nương tự coi mình là kẻ bạc mệnh hẩm hiu,
chồng con rẫy bỏ rồi gieo mình xuống dòng sông.
Yếu tố hoang đường kì ảo nằm ở chi tiết Vũ Nương chết đi và được sống dưới thủy cung. Tâm
hồn cao đẹp của nàng đã làm thần linh cảm động. Những ngày tháng an nhàn ở chốn mây
nước vẫn không thể nào làm nguôi ngoai nỗi nhớ nhà của Vũ Nương. Nàng vẫn khẳng định
với chàng Phan rằng sẽ có ngày tìm về quê cũ. Đến khi Trương Sinh lập đàn giải oan cho Vũ
Nương, nàng vẫn hiện lên nói lời tạ từ mà không oán trách. Chi tiết kì ảo này cho thấy cái
nhìn nhân đạo của nhân dân ta, rằng những người tốt bụng sẽ luôn được thần linh che chở.
Thế nhưng, một mặt, nó cũng nói lên hiện thực tàn khốc. Một khi bi kịch đã xảy ra thì không
gì có thể cứu vãn được. Hạnh phúc đã vỡ tan, gia đình tan nát, người sống hóa thành kẻ
chết. Điều ấy không gì bù đắp được.
Với “Chuyện người con gái Nam Xương”, Nguyễn Dữ đã sử dụng nghệ thuật xây dựng tình
huống truyện hấp dẫn, chi tiết truyện thắt nút – mở nút gay cấn, miêu tả nhân vật khéo léo
và kết hợp các yếu tố hoang đường kì ảo. Từ đó, tác phẩm là lời ngợi ca vẻ đẹp của những
người phụ nữ trong xã hội xưa và lên án chiến tranh phi nghĩa, hủ tục phong kiến.
Nghị luận về Chuyện người con gái Nam Xương - Mẫu 2
Trong tác phẩm Truyền kì mạn lục có thể nói nổi bật nhất là Chuyện người con gái Nam
Xương. Câu chuyện không chỉ có giá trị hiện thực mà qua đó còn nói lên số phận người phụ
nữ lúc bấy giờ và mơ ước về một cuộc sống tốt đẹp hơn của con người.
Câu chuyện này đã dựa theo một cốt truyện có sẵn trong dân gian. Thế nhưng khi đưa vào
tác phẩm, Nguyễn Dữ đã cho thêm rất nhiều chi tiết. Tuy nhiên, nội dung của câu chuyện
vẫn không hề thay đổi. Câu chuyện kể về số phận của người phụ nữ có phẩm hạnh tốt đẹp
nhưng lại không được hưởng hạnh phúc. Vũ Nương tuy có tư dung tốt đẹp, thuỳ mị, nết na,
xinh đẹp nhưng lại có chồng là Trương Sinh vốn tính hay ghen. Chính vì vậy mà nàng luôn
giữ gìn khuôn phép, hết mực với chồng. Khi chồng đi lính, con còn nhỏ, nàng hay chỉ cái
bóng mình trên tường vào ban đêm bảo đó là cha nó. Cũng chính vì cái bóng ấy mà Trương
Sinh đã nghi nàng có tình riêng, là đồ hư hỏng nên chửi mắng, đuổi nàng đi mà không cho
nàng thanh minh. Do vậy, Vũ Nương không hề biết vì sao chồng lại nghi oan mà giải nỗi nghi
ngờ. Quá thất vọng và đau khổ, nàng đã gieo mình xuống sông Hoàng Giang để rửa sạch oan
tình, minh chứng cho tấm lòng trinh bạch của mình. Mãi sau này, Trương Sinh mới hiểu
được nỗi oan của vợ, nhưng lúc đó nàng đã ở dưới thuỷ cung, không về được nữa.
Chuyện người con gái Nam Xương đã nêu lên được hiện thực của xã hội lúc bấy giờ một
cách chân thực, ở đầu câu chuyện, ta thấy Trương Sinh đã dùng một trăm lạng vàng để cưới
Vũ Nương về. Điều này cho thấy đây là một cuộc hôn nhân không có tình yêu và không hề
có quyền lựa chọn của người con gái lúc bấy giờ. Tuy luôn biết giữ gìn, hiếu hạnh nhưng
nàng lại bị chính chồng nghi oan rồi đánh chửi, đuổi đi. Xã hội lúc đó thật bất công, người
con trai lại có quyền đánh đập, hành hạ vợ mình không thèm nghe lời thanh minh. Không
chỉ thế, câu chuvện còn có ý nghĩa tố cáo chiến tranh. Vì chiến tranh mà gia đình li tán, mẹ
xa con, nhớ con mà chết, vợ xa chồng khiến hàng ngày nàng phải chỉ chính cái bóng của
mình mà nói với con đó là cha. Không chỉ thế, chiến tranh còn làm cho cuộc sống người dân
thêm khổ cực, phải chạy loạn mà chết đuối như Phan Lang. Chính vì thế, chiến tranh cũng
phần nào là nguyên nhân khiến cho gia đình Vũ Nương bị li tán dẫn đến cái chết của nàng
sau này. Cũng qua câu chuyện, ta thêm hiểu được số phận người phụ nữ lúc bấy giờ, họ
phải sống phụ thuộc vào người đàn ông, xuất giá tòng phu, phu tử tòng tử. Chính vì vậy, tuy
bị chồng nghi oan nhưng tứi lúc chết vẫn mang theo trong mình nỗi lo lắng vì chưa làm tròn
trách nhiệm của người vợ.
Trong đoạn cuối bài, khi gặp Phan Lang ở dưới thuỷ cung, Vũ Nương đã khóc khi nghe Phan
kể rằng nhà của nàng bây giờ đã trở nên xơ xác. Trong tâm hồn nàng vẫn mang nặng trọng
trách của một người vợ, một người mẹ. Điều này cho ta thấy phẩm hạnh vô cùng đáng quý
của người phụ nữ lúc bấy giờ mà đại diện là nhân vật Vũ Nương. Trong câu chuyện, tác giả
còn nói lên ước mơ của người dân lúc bấy giờ. Họ luôn mong muốn về một thế giới mới
hạnh phúc hơn, tốt đẹp hơn và con người luôn sống chan hoà với nhau. Vì thế mà sau khi
Vũ Nương gieo mình xuống sông, nàng đã được các nàng tiên cứu giúp rồi sau dó cũng trở
thành tiên. Người đàn dã cho một người tốt như Vũ Nương có thể gặp một cuộc sống tốt
đẹp hơn khi ở một thế giới khác. Việc tác giả đưa yếu tố kì ảo vào trong tác phẩm cũng
nhằm thể hiện được ước mơ của người dân trong thời đại lúc bấy giờ.
Câu chuyện về người con gái Nam Xương đã nêu lên được số phận của người phụ nữ trong
xã hội phong kiến với những luật lệ không công bằng, trọng nam khinh nữ đã đẩy người phụ
nữ phải vào con đường cùng dẫn đến cái chết oan uổng, bất công. Câu chuyện đã tố cáo
chế độ phong kiến hà khắc, chiến tranh phi nghĩa và đã nói lên mong ước của người dân lúc
bấy giờ. Đồng thời qua câu chuyện này, nó cũng khiến cho ta phải suy nghĩ thêm về số phận
của những người phụ nữ xưa cũng như cuộc đời họ sẽ trôi tới đâu?
Nghị luận về Chuyện người con gái Nam Xương - Mẫu 3
Truyền kì mạn lục là một công trình nghệ thuật văn xuôi của nhà văn Nguyễn Dữ. Đúng như
tên gọi truyền kì, nó đã ghi chép lại nhiều câu chuyện lạ kì trong cổ tích, trong dã sử và lịch
sử Việt Nam. Chuyện người con gái Nam Xương chính là một trong những câu chuyện lạ kì
như thế và đây cũng là câu chuyện vốn đã được lưu truyền rộng rãi trong, dân gian, rất quen
thuộc với mọi người. Để nhào nặn, biến Chuyện người con gái Nam Xương từ một truyện cổ
dân gian thành một tác phẩm mang dấu ấn thời đại phong kiến, tác giả đã phải tìm tòi, ghi
chép, thêm vào đó những yếu tố kì ảo và ngày nay nó đã trở thành một tác phẩm rất lôi cuốn
và được nhiều bạn đọc đón nhận và tôn vinh.
Chuyện người con gái Nam Xương là một tác phẩm viết về một người phụ nữ mang đầy đủ
những phẩm chất cao quý như công, dung, ngôn, hạnh nhưng lại bị người chồng nghi oan
và cuối cùng nàng đã phải chọn cái chết đế tự minh oan. Mở đầu câu chuyện, Nguyễn Dữ
đã giới thiệu: Vũ Nương tính đã thuỳ mị nết na, lại có thêm tư dung tốt đẹp. Điều đó có nghĩa
là nàng không những có nhan sắc bề ngoài mà còn có bản tính tốt đẹp bên trong. Khi chung
sống với Trương Sinh, nàng luôn giữ gìn, vun vén cho hạnh phúc của gia đình, luôn làm hết
phận sự của người vợ hiền, dâu thảo, luôn là người biết mình, hiểu chồng, giữ gìn khuôn
phép và không để vợ chồng phải đi đến bất hoà. Tới đây, Vũ Nương đã bắt đầu chiếm được
nhiều cảm tình của người đọc bởi sự đức hạnh của nàng. Và phẩm hạnh của nàng còn được
thể hiện rõ hơn khi nàng tiễn chồng đi lính. Vũ Nương không mong vinh hoa phú quý, tiền tài
danh vọng mà chỉ mong chồng bình an trở về. Nàng còn quan tâm, cảm thông trước nỗi
gian lao, vất vả mà người chồng phải chịu đựng. Từ xưa đến nay, mối quan hệ mẹ chồng,
nàng dâu ít khi lại hoà thuận, vì thế mà những lời khen ngợi Vũ Nương được nói ra từ chính
miệng mẹ chồng nàng lại càng có ý nghĩa gấp bội, lại càng khẳng định được phẩm chất của
nàng. Khi xa chồng, nàng luôn khắc khoải, nhớ mong chồng, lo cho chồng nơi xa xôi không
biết sống chết thế nào. Nàng đã phải một mình gánh vác, lo toan việc nhà, sinh con, nuôi
con, chăm sóc, thuốc thang lúc mẹ chồng đau ốm. Mẹ chồng nàng vì nhớ con trai nên sinh
bệnh nặng và qua đời. Nàng đã ma chay tế lễ cho mẹ chồng chu đáo như mẹ đẻ của mình,
không để bà con làng xóm phải chê trách nửa lời. Do đó mà mẹ chồng nàng trước khi mất
đã ghi nhận và đánh giá cao những công lao của nàng đối với nhà chồng. Quả là một gia
đình êm ấm, đề huề, phúc lộc, đáng lẽ phải là sự đền bù xứng đáng cho người phụ nữ chung
tình và tận tụy ấy. Thế nhưng Vũ Nương chẳng phụ ai, để rồi lại bị người phụ. Trong thời gian
Trương Sinh đi vắng, nàng thường nói đùa con rằng cái bóng của nàng trên tường chính là bố
của nó. Có lẽ nàng không biết đối với nàng thì cái bóng chỉ đơn thuần là một cái bóng được
tạo bởi ánh đèn nhưng đối với một đứa trẻ ngây thơ thì cái bóng đó đã in sâu vào tiềm thức
của nó và cái bóng giả chính là một người bố thực. Và ngày mà Trương Sinh đi lính trở về
cũng chính là ngày mà tai hoạ đổ lên đầu nàng. Trương Sinh đi lính trở về với nỗi đau nặng
trĩu khi nghe tin mẹ mất và lời nói bi bô của đứa con trai đã được đặt không đúng chỗ. Do
vậy đã làm bùng lên sự tức giận, tính ghen tuông, đa nghi của Trương Sinh. Chàng đã tin
rằng con mình đã có một người cha khác, vợ mình đã có một người chồng khác. Bao nhiêu
lời la lối, mắng nhiếc đã trút lên đầu Vũ Nương. Trương Sinh chỉ biết mắng nhiếc cho hả
giận, không tin vợ, không tin hàng xóm và đã đánh đuổi vợ đi. Trương Sinh quả là một kẻ vũ
phu, hồ đồ, có cách xử sự độc đoán, không đủ bình tĩnh để phân tích, phán đoán, không tin
vào các nhân chứng, bỏ ngoài tai những lời phân trần, không nói ra nguyên cớ để rồi phải
hối hận về sự nóng vội của mình. Trong lúc bị chồng nghi oan, Vũ Nương đã phân trần để
chồng hiểu rõ tấm lòng, tình nghĩa vợ chồng, khẳng định lòng chung thuỷ của mình và cầu
xin chồng đừng nghi oan để cố hàn gắn hạnh phúc gia đình đang có nguy cơ tan vỡ. Nhưng
Trương Sinh đã không nghe những lời giải thích của nàng. Trong lòng nàng lúc đó tràn trề sự
thất vọng, đau đớn, nàng không hiểu tại sao mình lại bị đối xử như vậy và nàng cũng chẳng
có quyền tự bảo vệ mình, kể cả khi có họ hàng, làng xóm bênh vực. Nàng càng thất vọng
hơn khi không thể giãi bày lòng mình với chồng và nàng đã mượn dòng nước sông Hoàng
Giang để chứng minh sự trong sạch của mình. Nhưng tấm lòng sắt son, thuỷ chung của
người thiếu phụ chưa dừng lại ở đó. Khi nàng nhảy xuống sông tự vẫn, Linh Phi vì cảm động
trước tấm lòng của nàng mà đã cứu nàng thoát chết. Dù ở chốn trần gian hay chốn làn mây
cung nước thì nàng vẫn nặng tình với cuộc đời, vẫn lo lắng, quan tâm đến chồng, đến con,
đến phần mộ tổ tiên, nàng vẫn luôn khát khao, mong mỏi chồng nàng sẽ luôn nhớ đến nàng
và sớm giải oan cho nàng. Quả là đáng tiếc cho Vũ Nương bởi một người phụ nữ có tấm
lòng đẹp như nàng lại có một cuộc đời đầy đau khổ như vậy chỉ vì nàng có một người chồng
quá đa nghi. Hơn nữa, trong chế độ nam quyền của xã hội phong kiến xưa thì người chồng
mới là người quyết định mọi việc. Do vậy mà ngay đến cả số phận của mình mà Vũ Nương
cũng không thể nắm trong tay. Nhưng chúng ta cũng không thể nào phủ nhận được một
nguyên nhân khác, đó là chiến tranh. Nếu không có chiến tranh thì Trương Sinh sẽ không
phải đi lính, sẽ không phải xa rời Vũ Nương để rồi sinh ra sự hiểu lầm tai hại dẫn đến cái
chết của Vũ Nương. Cái chết oan uổng của nàng không chỉ mang tính chất tự minh oan mà
còn là sự giải thoát đối với nàng. Bởi nếu Vũ Nương còn sống trên trần gian thì có lẽ nàng sẽ
phải sống trong cảnh gia đình bất hoà, trong sự ngờ vực của chồng và trong sự oan uổng chưa được giãi bày.
Nhưng chừng ấy chi tiết cũng không đủ tạo nên sự kì ảo của câu chuyện mà sự kì ảo đó đã
được tác giả thể hiện thật nhiều ở phần kết với những yếu tố trong truyện cổ tích. Đó là chi
tiết Phan Lang - người cùng làng với Vũ Nương nằm mộng thả rùa và khi Phan Lang chạy nạn
bị chết đuối đã được thần rùa Linh Phi cho uống thuốc tiên sống lại, cho trở về trần gian. Đó
là chi tiết Vũ Nương được Trương Sinh lập đàn giải oan. Trên bờ Hoàng Giang và trở về trên
chiếc kiệu hoa lấp lánh giữa dòng lúc ẩn, lúc hiện. Đây cũng là những chi tiết làm hoàn
thiện nét đẹp tâm hồn của Vũ Nương: vẫn luôn khát khao được phục hồi danh dự, vẫn mong
muốn được chăm lo cho chồng con, nhà cửa. Và đồng thời đây cũng là một kết thúc có hậu,
thể hiện được ước mơ ngàn đời của nhân dân ta về sự công bằng trong cuộc đời: người tốt
dù có bị nghi oan rồi cũng được đền trả xứng đáng và cái thiện luôn luôn chiến thắng cái ác.
Tác phẩm Chuyện người con gái Nam Xương khép lại đã cho thấy cái tài của Nguyễn Dữ khi
ông đã xây dựng một nhân vật Vũ Nương hiền lành, đảm đang, chung thuỷ, một nhân vật
Trương Sinh hay ghen tuông, ba phải. Đặc biệt hơn nữa, ông đã xây dựng nên một phần kết
khiến chúng ta khi đọc xong phải bâng khuâng để rồi phải mông lung suy ngẫm và tự đặt ra
không biết bao nhiêu câu hỏi: liệu rằng Vũ Nương sẽ mãi mãi không quay trở lại? Cuộc sống
ở thế giới bên kia của nàng sẽ ra sao? Cuộc sống đó liệu có đem lại hạnh phúc cho nàng
không? Nhưng có một điều chắc chắn rằng: dù ở thời đại nào đi chăng nữa thì một con
người đẹp đẽ như nàng sẽ luôn được biết đến với lòng tôn kính.