Nghiên cứu về Hiệu quả truyền thông di tích nhà tù Hỏa Lò trong thời đại số môn Phương pháp nghiên cứu truyền thông | Học viện Phụ nữ Việt Nam

Hiệu quả truyền thông di tích lịch sử nhà tù hoả lò trong Bối cảnh đẩy mạnh công nghệ số
1. Lý do chọn đề tài
Thế kỉ XX , Việt Nam được thế giới nhắc đến như một đất nước gắn liền với
chiến tranh. Năm 1975, chúng ta giành chiến thắng và thống nhất non sông về
cùng một mối sau nhiều năm dài đau thương chia cắt. Và ngày nay, Việt Nam
đang đẩy mạnh toàn diện công cuộc đổi mới, chuyển mình từ nền kinh tế lạc hậu
sang nền kinh tế thị trường, đưa đất nước từng bị chiến tranh tàn phá nặng nề trở
thành một nước có nền công nghiệp thương mại dịch vụ - năng suất cao hơn và
thoát khỏi cảnh đói nghèo. Và trong thời đại công nghệ số hoá phát triển, có một
thực trạng đáng buồn rằng lịch sử đang dần bị xem nhẹ, thậm chí trong môi trường
giáo dục hiện nay nó còn tồn tại dưới danh xưng là “Môn học phụ”. Không có gì
lạ khi nhiều người nghĩ với môn học này chỉ cần học thuộc lòng là đủ. Chính sự
ám ảnh của cách học “khô khan” ở trường đã phần nào khiến cho lịch sử mất dần
sự thú vị vốn có của nó. Theo những số liệu thống kê của Bộ giáo dục và Đào tạo
cho biết: Năm 2019, tỷ lệ học sinh đạt dưới trung bình môn Lịch sử trong kỳ thi
tốt nghiệp THPT là 70%; năm 2020 là gần 47%; năm 2021 là 53% . Trong đó,
điểm trung bình năm 2021 của các thí sinh là 4,97 điểm. Thời buổi công nghệ số
phát triển, câu hỏi đặt ra là “Làm thế nào để thu hút sự quan tâm của mọi người
đối với lịch sử nước nhà”.
Để trả lời cho câu hỏi đó, Di tích nhà tù Hỏa Lò – một di tích lịch sử văn hóa cấp
quốc gia đã tận dụng tiềm năng to lớn của nền tảng mạng xã hội Facebook để
truyền thông về lịch sử theo một cách sáng tạo mà không mất đi ý nghĩa, tính
chính xác và giá trị thực tế.
Tính đến hết tháng 5-2023, Facebook có 2,99 tỉ người dùng - qua đó trở
thành mạng xã hội có số tín đồ lớn nhất toàn cầu. Việt Nam cũng nằm trong top
10 quốc gia có lượng người dùng Facebook nhiều nhất thế giới với 66,2 triệu
người, chiếm 66% dân số Việt Nam. Đặc biệt, nhiều cơ quan Nhà nước, Chính
phủ Việt Nam cũng đang rất nỗ lực triển khai Chính phủ điện tử, gia tăng sử dụng
mạng xã hội làm kênh cung cấp thông tin, tiếp xúc/giao tiếp với người dân. Có
thể lấy ví dụ như trang Facebook “Thông tin Chính phủ” thường xuyên cung cấp
kịp thời, chính xác các chỉ đạo, điều hành của Thủ tướng Chính phủ, tình hình
cập nhật xã hội, được người dân hưởng ứng với hơn 4 triệu lượt thích, thể hiện sự
quan tâm rất lớn của cộng đồng, bao gồm cả người trẻ tuổi đối với nguồn thông
tin chính thống từ các cơ quan Nhà nước và Chính phủ. Kết quả tích cực này cũng
đến với các trang Facebook thuộc hệ thống của Đài truyền hình Việt Nam như
VTV24, VTV giải trí, VTV Go những năm gần đây.
Nhận thức được tầm quan trọng của việc tăng cường các hoạt động truyền
thông trên Facebook để đưa lịch sử đến gần hơn với công chúng thông qua mạng
xã hội, cuối năm 2017, trang Fanpage ”Di tích Nhà tù Hỏa Lò – Hoa Lo Prison
Relic” được xây dựng. Trang đã trở thành một nơi “ghé thăm” và nhận được sự
quan tâm của nhiều độc giả. Hiện tại fanpage đã có gần 386 nghìn người lượt theo
dõi, với tần suất đăng tải đều đặn hằng ngày. Bài đăng trên fanpage được sắp xếp
và phân chia rõ ràng bởi các hashtag như #HistoTEA, #HoaLoFACT, #onthisday,
#HumanofHoaLo, #StoryOfHoaLo...v..v... Lần đầu tiên một kênh truyền thông
của lịch sử Việt Nam được các bạn trẻ quan tâm nhiều đến như vậy. Cách tiếp cận
hóm hỉnh, nội dung được cố vấn bởi đội ngũ có chuyên môn khiến di tích Nhà tù
Hỏa Lò trở nên vô cùng gần gũi với công chúng. Nhận thấy nhà tù Hỏa Lò đã
thành công khi lan tỏa tình yêu lịch sử tới cộng đồng đặc biệt là với giới trẻ, trên
cơ sở đó phân tích mức độ hưởng ứng và quan tâm của công chúng trên nền tảng mạng xã hội Facebook.
2. Lược sử các nghiên cứu, ứng dụng liên quan đến đề tài
Tại Việt Nam, rất nhiều cơ quan quản lý Nhà nước, tổ chức chính trị, xã hội và
báo chí chính thống đã ý thức được truyền thông là chìa khóa quan trọng trong
việc giới thiệu và quảng bá những tinh hoa văn hóa của một đất nước. Vì vậy, có
khá nhiều nghiên cứu liên quan đến vấn đề “hiệu quả truyền thông”. Trong đó
phải kể đến một số nghiên cứu như:
* Một số nghiên cứu về hiệu quả truyền thông:
Nghiên cứu “Hiệu quả sử dụng các kênh truyền thông tại doanh nghiệp lữ hành
- thành phố Đà Lạt” của tác giả Đặng Thu Hường và Đỗ Thị Thùy Trang năm
2021 đã cung cấp cái nhìn tổng quan về hiệu quả truyền thông, các khía cạnh cần
phải xem xét trong việc truyền thông của các doanh nghiệp lữ hành, những yếu
tố tác động và yêu cầu đặt ra đối với truyền thông doanh nghiệp. Từ đó có những
khảo sát đề ra những biện pháp nâng cao chất lượng nội dung phác thảo kế hoạch
truyền thông của doanh nghiệp đối với các điểm du lịch thành phố Đà Lạt.
Nghiên cứu “Truyền thông đại chúng trong việc bảo tồn - quảng bá di tích và lễ
hội Hai Bà Trưng - Mê Linh - Hà Nội” của tác giả Ngô Thị Hồng Vân đã mô tả
thực trạng hoạt động truyền thông đại chúng, nghiên cứu tác động truyền thông
đại chúng và đưa ra những biện pháp nâng cao hiệu quả của hoạt động truyền
thông đại chúng trong việc bảo tồn và quảng bá di sản nói chung và di tích, lễ hội
đền Hai Bà Trưng - Mê Linh - Hà Nội nói riêng.
* Một số nghiên cứu về truyền thông của Di tích Nhà tù Hỏa Lò trong
bối cảnh đẩy mạnh công nghệ số:
Bài đăng “Admin Di Tích Nhà Tù Hỏa Lò: Lịch sử không hề khô khan” của tác
giả Thinh Hoang đăng tải trên trang web Vietcetera viết về sự thành công của
fanpage "Di Tích Nhà Tù Hỏa Lò - Hoa Lo Prison Relic" đã sử dụng các chiến
lược truyền thông hiệu quả, hoạt động bằng cách tiếp cận hóm hỉnh, “biến tấu”
theo nhiều cách trình bày khác nhau, từ cách kể chuyện tới thiết kế sản phẩm in
ấn để tăng tính hấp dẫn được cố vấn bởi đội ngũ có chuyên môn khiến Di tích
Nhà tù Hỏa Lò trở nên vô cùng gần gũi với công chúng. Nó cũng nhấn mạnh vào
việc Fanpage này là một ví dụ thành công về việc truyền tải thông điệp lịch sử và
giáo dục qua mạng xã hội.
Bài viết “Di tích Nhà tù Hoả Lò: Thu hút du khách nhờ cách làm sáng tạo” trên
trang VOV phân tích cách Di tích Nhà tù Hỏa Lò đã thu hút sự quan tâm của du
khách nhờ vào các cách làm sáng tạo và hiện đại trong việc truyền thông và trải
nghiệm du lịch. Bằng cách sử dụng mạng xã hội để quảng bá và phát triển các
chương trình du lịch mới, tái hiện tinh thần bất khuất của các chiến sỹ cách mạng
qua hoạt cảnh sinh động, di tích thu hút đông đảo các bạn trẻ. Họ cũng triển khai
các cách thức trải nghiệm hiện đại như hệ thống thuyết minh tự động, trên các
nền tảng như Spotify và Apple Podcasts, mang lại cái nhìn chi tiết và đa chiều về
lịch sử. Tóm lại, di tích Nhà tù Hỏa Lò đã thành công trong việc kết nối lịch sử
với công chúng thông qua các cách làm sáng tạo và hiện đại.
Dù đều là những nguồn tư liệu vô cùng quý báu và chi tiết về chiến dịch truyền
thông của Nhà Tù Hỏa Lò, song tất cả mới chỉ nhắc đến cách làm của đội ngũ
truyền thông hay ho, độc đáo, sáng tạo, bắt kịp xu hướng ra sao, mà chưa có bài
viết hay bài phân tích nào đề cập cụ thể đến vấn đề “Hiệu quả của chiến dịch
truyền thông đó”. Vì vậy, đề tài nghiên cứu của tác giả sẽ kịp thời làm rõ vấn đề
đó dựa trên việc khán giả đón nhận thế nào, khảo sát mức độ yêu thích của công
chúng ra sao khi tiếp cận với chiến dịch truyền thông của Di tích Nhà tù Hỏa Lò.
Đối tượng, phạm vi áp dụng của đề tài:
- Đối tượng nghiên cứu: Hiệu quả truyền thông của di tích nhà tù Hỏa Lò trong
bối cảnh đẩy mạnh công nghệ số.
- Khách thể nghiên cứu: Công chúng (khách du lịch trong và ngoài nước, chuyên gia truyền thông...)
- Phạm vi nghiên cứu:
+ Giới hạn nội dung: Đề tài áp dụng trên Fanpage “ Di tích Nhà tù Hỏa Lò-
Hoa Lo Prison Relic” trong việc điều phối, hoạt động sản xuất nội dung,
tin bài (hình ảnh, video, caption), theo dõi tương tác, phản hồi nhận xét
đánh giá của công chúng, chăm sóc khách hàng của đội ngũ nhân viên làm việc trên Fanpage.
+ Giới hạn không gian: Hoạt động, cách thức truyền thông trên Fanpage:
“Di tích Nhà tù Hỏa Lò- Hoa Lo Prison Relic”. + Giới hạn thời gian: ...
Phương pháp nghiên cứu:
- Phương pháp nghiên cứu tài liệu: thu thập tài liệu về vấn đề cơ sở lí luận về
truyền thông, ảnh hưởng truyền thông đối với các di tích lịch sử ở thời đại
công nghệ số đẩy mạnh.
- Phương pháp thu thập dữ liệu điều tra thăm dò: Tiến hành thu thập các
thông tin, dữ liệu về hiệu quả truyền thông của Di tích Nhà tù Hỏa Lò, nghiên
cứu thông qua công cụ chủ yếu là “Phiếu điều tra xã hội học"- biểu mẫu online
bằng Google Form với những câu hỏi đã được thiết lập sẵn dành cho người sử dụng Facebook.
- Phân tích dữ liệu trên mạng xã hội: Theo dõi và phân tích các hoạt động liên
quan đến di tích nhà tù Hỏa Lò trên các nền tảng mạng xã hội fage facebook,
bao gồm các bài đăng, để hiểu về sự tương tác của cộng đồng mạng, ý kiến
của họ, và cách di tích được thể hiện,chia sẻ trên mạng xã hội. Đánh giá mức
độ lan truyền, tương tác, và nhận thức của công chúng đối với thông điệp về di tích này.
- Phương pháp phân tích thống kê: (ví dụ: t-test, ANOVA, hồi quy) Sử dụng
bảng tính hoặc công cụ trực tuyến để tính toán kích thước mẫu dựa trên mức
ý nghĩa, công suất thống kê, độ biến động của biến phụ thuộc và các thông
số khác liên quan đến nghiên cứu.
- Phương pháp phỏng vấn:
+ Phỏng vấn sâu 5 du khách nhà Tù Hỏa Lò: 2 du khách nước ngoài, 2 du khách
sinh viên và 1 du lịch trong nước (những đối tượng mà truyền thông hướng tới hiện nay).
+ Phỏng vấn 02 chuyên gia truyền thông + Phỏng vấn bộ phận
truyền thông nhà Tù Hỏa Lò
Mục tiêu nghiên cứu: 1. Mục tiêu chung:
Phân tích hiệu quả ( mức độ phủ sóng, độ hài lòng,..) truyền thông
di tích Nhà tù Hỏa Lò trong bối cảnh đẩy mạnh công nghệ số nhằm
phát huy hiệu quả truyền thông đồng thời đề xuất và áp dụng các
chiến lược truyền thông mới mang lại hiệu quả cao hơn trong việc
tăng cường ý thức , hiểu biết, quan tâm, thu hút của cộng đồng với di tích nhà tù Hỏa Lò.
2. Mục tiêu cụ thể: •
Đánh giá phạm vi tác động: Xác định cách sử dụng công nghệ số ảnh
hưởng đến nhận thức và hiểu biết của công chúng về nhà tù hỏa lò,
đặc biệt là giới trẻ và các đối tượng quan tâm đến lịch sử và văn hóa ( khách du lịch) •
Phân tích được chiến lược truyền thông của các kênh truyền
thông(facebook, instagram, tiktok, website, spotify,...) đối với việc
thu hút cộng đồng và giữ chân khách thăm Nhà tù Hỏa Lò (bài viết,
hình ảnh, video ngắn content hấp dẫn). •
Đo lường hiệu quả: đánh giá hiệu quả của các hoạt động truyền
thông dựa trên các chỉ số như lượt tương tác, lượt bình luận, lượt
theo dõi, lượt đánh giá, lượt tìm kiếm trực tuyến và đồng thời là sự
quan tâm, tham gia của cộng đồng •
Đề xuất cải tiến: dựa trên các kết quả nghiên cứu, đề xuất các
phương pháp cải tiến trong việc sử dụng công nghệ số để tăng cường
truyền thông và tăng cường sự tương tác với công chúng để giữ vững
và phát triển sự quan tâm đến di tích Nhà tù Hỏa Lò trong thời đại số hóa.