Nguy Cơ Tiếp Xúc Chất Độc Trong Cuộc Sống Ngày Nay | Kỹ thuật môi trường | Đại học Hàng hải Việt Nam

CHỦ ĐỀ : nguy cơ tiếp xúc các chất độc hại trong cuộc sống ngày nay. Thành viên nhóm -Nguyễn Thùy Dung –95356 -Vũ Thị Linh Đan-96157 -Vũ Thu Thuận-93656 -Trương Phúc Điền -98619 -Vũ Mai Trang-97918 A.Chất độc là gì?
Trong ngữ cảnh sinh học, các chất độc là các chất có thể gây hư hại, bệnh, hoặc tử vong cho các cơ thể,
thường bằng các phản ứng hóa học hoặc các hoạt tính khác trên phạm vi phân tử,
khi một số lượng vừa đủ được cơ thể sinh vật hấp thụ vào.
B.Các dạng tồn tại của chất độc
•·Dạng rắn: các thuốc, cây cỏ, các hoá chất dạng bột,...
•·Dạng lỏng: các hoá chất dạng dung dịch, mỹ phẩm, xà phòng dạng lỏng, hoá chất đánh
bóng, các thuốc dạng syrô,... Chú ý dạng chất độc này vì bạn có thể uống với số lượng lớn
trong một thời gian ngắn và được cơ thể hấp thu rất nhanh.
•·Dạng mù (từ bình xịt hoặc phun): thuốc trừ sâu, sơn, hoặc một số hoá chất tẩy. Các dung
dịch dạng hơi hoặc mù này rất dễ cháy, nổ và gây tổn thương cho phổi, tim,... nếu bạn hít phải.
•·Dạng không nhìn thấy: dạng khí hoặc hơi như các khí độc từ các đám cháy, công nghiệp,...
C.Nguy cơ tiếp xúc với chất độc
Nguy cơ tiềm ẩn khi tiếp xúc với các hóa chất là một vấn đề nghiêm trọng đang được quan
tâm hàng đầu trong ngành công nghiệp hiện nay. Sự phát triển kinh tế cùng với sự tiến bộ về
công nghệ đã tạo ra nhiều sản phẩm và quy trình sản xuất mới, đồng thời cũng đưa đến rất
nhiều rủi ro về an toàn lao động và sức khỏe con người.
Con đường chất độc tiếp xúc với con người 1. Xâm nhập qua da:
Chất độc hại da (hay chất độc loét da), nhóm chất độc quân sự lâu tan, gây tổn thương cho
người và động vật, chủ yếu ở da khi sử dụng ở trạng thái giọt lỏng, tổn thương đường hô hấp
ở dạng hơi và xon khí, có thể gây chết người.
-Da là một mô phức tạp, nhiều lớp, chiếm khoảng 10% trọng lượng cơ thể. Da hầu nhưkhông
thấm với phần lớn các ion và dung dịch nước, tuy nhiên lại thấm với nhiều chất độc ở thể rắn,
lỏng hoặc khí. Tùy theo từng vùng da, lớp biểu bì sẽ có độ dày khác nhau. Chỗ dày nghĩa là
chứa nhiều keratin, tạo nên hàng rào của biểu bì nhưng đồng thời cũng là nơi dự trữ chất độc.
Da chứa các enzym chuyển hoá thuốc, chất độc. Hoạt tính chuyển hoá của toàn bộ da bằng khoảng 2 – 6% của gan.
-Có 4 chất độc cho cơ thể mà da rất dễ bị ngộ độc đó là:
+Arsen: có chứa trong nước sinh hoạt, công nhân làm nghề luyện kim, khai mỏ, sản xuất
kính… hoặc uống thuốc điều trị hen phế quản cổ truyền,
+cadmium: khói thuốc lào, thuốc lá nhiễm từ nguồn đất cũng là một chất độc cho cơ thể, và
tất nhiên nó cũng gây hại cho da.
+Chì: chế độ ăn uống, thuốc men
+ thủy ngân: ăn các loại cá sống ở tầng đáy của đại dương, nhiệt kế thủy ngân bị vỡ(thủy
ngân bốc hơi dễ dàng ở nhiệt độ phòng có thể tấn công vào hệ thần kinh trung ương, phổi,
viêm miệng, viêm ruột…)
VD1; tiếp xúc trực tiếp với ánh nắng mặt trời lâu sẽ gây ung thư da,vì trong ánh sang mặt trời
chứa nhiều tia gây độc hại cho da và cơ thể như:
Bức xạ UVC (100 đến 290 nm);
Bức xạ UVB (290 đến 320 nm);
Bức xạ UVA (320 đến 400 nm);
VD2:bị các loại rắn có độc cắn,nọc độc vào da đi trực tiếp lên các dây thần kinh trung ứng làm tê liệt nó.
2. Xâm nhập qua đường tiêu hoá:
qua đường tiêu hóa, cơ quan chủ yếu đào thải chất độc: từ cơ thể chất độc chuyển qua gan,
mật, nhanh chóng đi vào ruột và đào thải qua phân, nước tiểu
-Các hóa chất độc hại có thể được đưa vào cơ thể bằng được miệng khi bạn vô tình ăn hoặc
uống nhầm hóa chất từ một chai lọ không được đánh dấu rõ ràng hoặc nhẹ hơn là khi tay dính
hóa chất và bạn vô tình đưa thực phẩm chứa cả hóa chất vào miệng. Trường hợp nếu uống
phải hóa chất độc hại, bạn có thể tử vong ngay tại chỗ nếu hóa chất có nồng độ chất độc cao
hoặc cơ thể hấp thụ với số lượng lớn. Một số trường hợp hóa chất không độc hại chúng sẽ
gây ra những triệu chứng lâm sàng nhẹ.
- Bị xam nhập bằng cách:
+ Ăn các đồ ăn không đảm bảo vệ sinh,an toàn thực phẩm:đồ hết hạn,đồ không rõ nguông
gốc xuất sứ. Điều kiện thuận lợi để vi khuẩn E. coli, vi khuẩn salmonella phát triển và gây ra
tình trạng tiêu chảy cấp
+Uống quá nhiều chất kích thích:rượu bia... Thường xuyên
uống rượu bia sẽ đưa một lượng cồn quá lớn vào đường ruột làm thay đổi hoạt động của hệ
thần kinh giao cảm chi phối hoạt động của nhu động ruột và làm rối loạn hấp thu nước, chất
dinh dưỡng, chất điện giải cũng như quá trình đào thải ở đại tràng, gây tiêu chảy, phân nát,
đau bụng, kích thích đi ngoài nhiều lần. sẽ làm chết một lượng lớn lợi khuẩn trong đường
ruột, tạo điều kiện thuận lợi cho các vi khuẩn gây hại bùng phát, dẫn đến mất cân bằng hệ vi
sinh vật đường ruột, phá vỡ tỉ lệ vàng (85% lợi khuẩn - 25% hại khuẩn), lớp nhầy bảo vệ
niêm mạc đường ruột non và đại tràng bị bào mòn, lợi khuẩn chết nên không tiết đủ enzym
tiêu hóa thức ăn, gây rối loạn tiêu hóa triền miên và nguy cơ cao bị viêm đại tràng.
-Tiêu hóa là đường chủ yếu hấp thu các chất độc với một số đặc điểm sau:
Có thể bị hấp thụ một lượng lớn chất độc
Bị chuyển hoá một phần khi qua gan lần thứ nhất.
Quá trình vận chuyển tích cực hiệu quả khiến chất độc dễ dàng thâm nhập, nhất là khi chất
độc có cấu trúc giống với chất dinh dưỡng của cơ thể.
VD1: ăn các thực phẩm không đảm bảo vệ sinh,an toàn thực phẩm,dẫn đến ngộc độc thực phẩm 3 Xâm nhập qua hô hấp:
là nhóm chất độc quân sự mau tan xâm nhập qua đường hô hấp, gây tác hại cơ quan hô hấp
có thể dẫn tới tử vong. Thuộc nhóm này có khí chlor (Cl2), chloropicrin (PS), phosgene (CG) và diphosgene (SP).
-Đây là “con đường” phổ biến nhất dẫn hóa chất xâm nhập vào cơ thể của bạn. Hầu hết
những hóa chất đi theo con đường này sẽ ở dạng khí hoặc hơi, xâm nhập vào cơ thể bằng
đường mũi. Khi bạn hít phải những khí này, chúng sẽ nhanh chóng đi vào phổi, hấp thụ vào
máu và phân phối khắp cơ thể. Nếu những hóa chất có độc tính, tùy thuộc vào mức độ mà
chúng sẽ gây ra các triệu chứng ngay từ ban đầu hoặc ngấm dần vào người, lâu dần hình
thành bệnh. Với các hóa chất độc tính mạnh, cơ thể bạn sẽ phát ra hiện tượng ngay sau đó,
điển hình nhất có thể kể đến đổi màu da, khó thở, chóng mặt, nặng hơn là mất, rối loạn hành
vi, thậm chí là tử vong ngay tại chỗ.
Hít thở là quá trình đưa không khí vào và ra khỏi phổi để tạo điều kiện trao đổi khí với môi
trường bên trong, phần lớn bằng cách đưa oxy vào và thải khí carbon dioxide ra ngoài thông
qua các cơ quan hô hấp như phổi hoặc mang. Sự trao đổi khí xảy ra ở các phế nang phổi bằng
cách khuếch tán thụ động của khí giữa phế nang và máu trong các mao mạch phổi. Khi các
khí hoà tan trong máu, tim co bóp đẩy máu chạy vòng quanh cơ thể (thông qua hệ thống tuần
hoàn). Thuật ngữ y tế cho quá trình thở thoải mái bình thường là eupnea
-Các loại nhiễm độc khí phổ biến:
+Cl2: Clo có màu vàng nhạt, nặng hơn không khí khoảng 2.5 lần, có mùi khó chịu và cực kỳ
độc. Để làm sạch và tránh ô nhiễm nước trong bể bơi, người ta thường dùng Clo để lọc nước.
Nhưng nếu sử dụng quá nhiều Clo sẽ gây kích ứng da, tổn thương giác mạc mắt, Clo phản
ứng với nước tiểu và mồ hôi gây ra bệnh hen suyễn, ung thư bàng quang.
Giới hạn tiếp xúc nơi làm việc:Clo dư0,3-0,5:Clo kết tủa 300 mg/l
+CO2: CO2 không phải là một loại chất khí độc hại, nhưng nếu nó vượt quá nồng độ cho
phép sẽ gây ra các tình trạng khó thở, mệt mỏi, suy hô hấp mạn, kích thích hệ thần kinh thì sẽ
khiến cho nhịp tim tăng nhanh và gây ra nhiều loại rối loạn khác.
Giới hạn tiếp xúc nơi làm việc:5000-15000
+CO: ảnh hưởng đến việc vận chuyển oxy do phân tử khí CO gắn quá chặt vào phân tử
Hemoglobin, chiếm mất vị trí Hemoglobin gắn với oxy dẫn tới oxy không được Hemoglobin
vận chuyển đến mô tế bào. CO khuếch tán nhanh qua qua phế nang, qua màng mao mạch
phổi vào máu và liên kết với nửa sắt của heme với ái lực lớn hơn khoảng 240 lần so với ái lực
oxy, liên kết này bền vững hơn oxy rất nhiều dẫn tới nhân Heme không thể gắn với oxy được nữa.
Giới hạn tiếp xúc nơi làm việc:20-100
Ảnh hưởng đến con người
Các triệu chứng điển hình bắt đầu ngay sau khi tiếp xúc nhưng với chất độc nhất định, thường
bị trì hoãn. Sự chậm trễ có thể xảy ra bởi vì chỉ chất chuyển hóa mới có tính chất độc hơn là
do chất gốc (ví dụ methanol, ethylene glycol, chất độc gan). Uống các chất độc gan (ví dụ,
acetaminophen, sắt, nấm Amanita phalloides) có thể gây suy gan cấp tính xảy ra từ một đến
vài ngày sau đó. Với kim loại hoặc dung môi hydrocarbon, các triệu chứng thường xảy ra chỉ
sau khi bị nhiễm độc mạn tính
Da tiếp xúc với chất độc có thể gây ra các triệu chứng da cấp tính khác nhau (ví dụ, phát ban,
đau, phồng rộp); tiếp xúc lâu dài có thể gây viêm da.
Các chất độc hít phải có thể gây ra các triệu chứng tổn thương đường hô hấp trên nếu chúng
hòa tan trong nước (ví dụ clo, amoniac) và các triệu chứng tổn thương đường hô hấp dưới và
phù phổi không do tim nếu chúng ít hòa tan trong nước (ví dụ như phosgene). Hít phải khí
CO, cyanide hoặc hydro sulfua có thể gây ra thiếu máu cục bộ hoặc ngừng tim, hoặc ngừng thở.
Mắt tiếp xúc với chất độc (chất rắn, chất lỏng, hoặc hơi) có thể làm hỏng giác mạc, củng mạc
và thủy tinh thể, gây đau mắt, đỏ mắt và mất thị lực. cách phòng ngừa 1. Làm sạch không khí
Điều cốt yếu là sự thông thoáng. Hãy thông khí căn phòng trong và sau khi lau dọn, đặc biệt
là khi bạn làm những việc nặng nhọc và tốn nhiều thời gian như cọ tường nhà tắm hoặc khi
bạn bị rối loạn hô hấp. Hãy bật quạt thông gió trong nhà tắm và mở cửa sổ nếu có. Những
phòng nhỏ sẽ bí hơn phòng lớn vì có ít không khí để pha loãng hóa chất độc hại.
2. Tránh lạm dụng hóa chất
Bạn hãy tiến hành lau dọn chỉ với một lượng hóa chất tẩy rửa nhỏ nhất. 3. Rửa sạch hóa chất
Hãy rửa kỹ các bề mặt bằng nước sau khi sử dụng hóa chất.
4. Đọc kỹ hướng dẫn
Nhiều nhãn hàng cảnh báo nguy hiểm và cung cấp hướng dẫn để sử dụng an toàn hơn. Không
bao giờ trộn lẫn các sản phẩm tẩy rửa với nhau – đặc biệt là chất tẩy chứa clo với những sản
phẩm chứa a-mô-ni-ắc, sẽ tạo ra khí độc. Đậy nắp sản phẩm ngay sau khi sử dụng. 5. Trang bị bảo hộ
Một số loại bình xịt và bình phun đẩy các phân tử có thể hít phải vào trong không khí, do
vậy bạn hãy cân nhắc việc đeo khẩu trang sử dụng một lần khi vệ sinh tổng thể ngôi nhà. Bạn
nên tránh chọn lựa các sản phẩm có mùi thơm ngát vì chúng thường có terpene (như dầu
thông, hương chanh .v.v...).
6. Sử dụng nguyên liệu tự nhiên
Hãy lưu ý rằng xà phòng và nước, giấm hoặc bột nở kết hợp với một số chất tẩy rửa thông
thường khác có thể giúp bạn đánh bóng mọi ngóc ngách thay vì một tá các hóa chất tẩy rửa khác nhau.