Nhập môn chính sách đối ngoại Việt Nam - Chính sách đối ngoại Việt Nam | Học viện Ngoại giao Việt Nam

23:49 4/8/24
Nhap mon CSDN 2023 - Nhập môn chính sách đối ngoại Việt Nam
Giảng viên:)Vũ Đoàn Kết
Khoa Chính trị Quốc tế và Ngoại giao 6 about:blank 1/23 23:49 4/8/24
Nhap mon CSDN 2023 - Nhập môn chính sách đối ngoại Việt Nam CHÍNH SÁCH LÀ GÌ?
! Chính%sách%là%chủ%trương%và%các%biện%
pháp%của%một%đảng%phái,%một%chính%phủ%
trên%các%lĩnh%vực%chính%trị%- xã%hội.
! Là%một%(hoặc%nhiều%quyết%định)%đưa%ra%để%
thực%thi%một%chương%trình%hành%động% được%lựa%chọn.
! Là%một%kế%hoạch%được%đề%ra%trong%đó%bao%
gồm%những%mục%tiêu%cần%đạt%và%những%
phương%cách%để%đạt%được%chúng. 7 CHÍNH SÁCH LÀ GÌ?
! Là một chương trình hành động được lựa chọn
thuận theo tình hình,9điều kiện cụ thể.
! Là một chương trình hành động được một chính
quyền,9nhà lãnh đạo,9chính đảng,9v.v.9thông qua9và theo đuổi.
ØChính sách là việc quyết định lựa chọn những
hướng hành động và phương cách hành động
(hoặc không hành động – “Sometimes the best
Action is Inaction!”) để giải quyết một vấn đề cụ
thể sinh ra bởi hoàn cảnh và trong những điều kiện cụ thể. 8 about:blank 2/23 23:49 4/8/24
Nhap mon CSDN 2023 - Nhập môn chính sách đối ngoại Việt Nam
CÁC THÀNH TỐ CỦA CHÍNH SÁC
- Vấn đề: khả năng phát hiện ra vấn đề, xác định
bản chất, tầm cỡ, quy mô của vấn đề (khả năng
đặt vấn đề trong tổng thể của các sự vật khác)
- Cách giải quyết vấn đề: quyết định lựa chọn
công cụ chính sách, cách sử dụng công cụ (văn
hoá hay hoàn cảnh?)
- Các bước của quá trình chính sách: hoạch địn , h
triển khai, điều chỉnh chính sách
- Đánh giá chính sách: thành công, thất bại (dựa
trên tiêu chí nào?) 9
HỆ THỐNG - THỂ CHẾ about:blank 3/23 23:49 4/8/24
Nhap mon CSDN 2023 - Nhập môn chính sách đối ngoại Việt Nam
HỆ THỐNG - THỂ CHẾ
Triết#lý#cầm#quyền/#ý#thức#hệ:#phần#mềm
- Xác%định%quy%trình%hoạch%định%chính%sách:%
các%nút%thắt,%độ%mở%của%quy%trình
- Thang%giá%trị%của%chính%sách:%tự%do,%bảo%thủ,%
cấp%tiến,%tả%khuynh,%hữu%khuynh…
- Văn%hóa%chính%trị:%“văn%hóa%lobbie”,%“văn%hóa%
phong%bì”,%ngoại%giao%cây%tre,%ngoại%giao%pháo% hạm 12
HỆ THỐNG - THỂ CHẾ
Vai$trò$của$cá$nhân$lãnh$đạo:
- Trình&độ&kiến&thức,&kinh&nghiệm&của&
người&làm&chính&sách&và&hệ&thống&tư& vấn
- Tâm&công&của&người&làm&chính&sách&và& tư&vấn 13 about:blank 4/23 23:49 4/8/24
Nhap mon CSDN 2023 - Nhập môn chính sách đối ngoại Việt Nam TÀI & ĐỨC 14
HỆ THỐNG & CÁ NHÂN
! Trong%hệ%thống%ổn%định,%minh%bạch:%
- vai%trò%cá%nhân%không%nổi%bật
- tùy%thuộc%vào%tâm%và%tầm%của%cá%nhân
! Trong%hệ%thống%bất%ổn%và%không%minh%bạch:
- cá%nhân%càng%quan%trọng%khi%có%đột%biến%trong% môi%trường%chính%sách
- “Nhà%nước%là%ta” &%“Chính%quyền%từ%nòng% súng” 15 about:blank 5/23 23:49 4/8/24
Nhap mon CSDN 2023 - Nhập môn chính sách đối ngoại Việt Nam
Không biết làm gì Biết phải làm gì Không biết cách TÌNH HUỐNG TÌNH HUỐNG làm thế nào XẤU NHẤT THƯỜNG GẶP NHẤT
Biết phải làm thế TÌNH HUỐNG TÌNH HUỐNG nào ÍT GẶP NHẤT TỐT NHẤT 19 TÌNH HUỐNG CHÍNH SÁCH
Giá dầu lửa tăng năm 2004
! Đánh%giá%nguyên%nhân:% ! Hệ%luỵ%vấn%đề:
- chiến&tranh&Iraq,&bất&ổn&ở& - Bi&quan:&ảnh&hưởng& Venezuela,&Nigeria
tăng&trưởng&kinh&tế&thế&
- TQ&tăng&trưởng&
giới,&tăng&thu&nhập&do&
mạnh,dự&trữ&nhiều&dầu&
xuất&khẩu&dầu&lửa mỏ
- Lạc&quan:&hạn&chế&sử&
- do&đồng&đô&la&suy&yếu,&do&
dụng&nguyên&liệu&hóa& Mỹ&làm&giá….
thạch,&bảo&vệ&môi&
- Nga&bắt&chủ&tịch&Yokos trường… 20 about:blank 6/23 23:49 4/8/24
Nhap mon CSDN 2023 - Nhập môn chính sách đối ngoại Việt Nam CHÍNH SÁCH ĐỐI NGOẠI Và%các%định%nghĩa%khác: Định%nghĩa%1:
-chính%sách%đối%ngoại%là%
Chính%sách%đối%ngoại%là%viễn%cảnh/tầm%nhìn%của%
phản%ứng%của%một%nước%một%nước%về%vai%trò%và%vị
trước%sự%thay%đổi%của% trí%của%nước%đó%trong% tình%hình%bên%ngoài.% cộng%đồng%thế%giới. Định%nghĩa%2:
- chính%sách%đối%ngoại%là%
Chính%sách%đối%ngoại%là%một%văn%kiện%chứa%đựng%
sự%kéo%dài%của%chính% các%mục%tiêu%mong%muốn% sách%đối%nội.%
và%các%biện%pháp%để%đạt% mục%tiêu%đó. 21 CHÍNH SÁCH ĐỐI NGOẠI
!Các$thành$tố$từ$các$ĐN$trên:
- Yếu$tố$quốc$tế,$trong$nước$
- Mục$tiêu$của$chính$sách
- Công$cụ$của$chính$sách
- Bộ$máy$và$quá$trình$hoạch$định 22 about:blank 7/23 23:49 4/8/24
Nhap mon CSDN 2023 - Nhập môn chính sách đối ngoại Việt Nam
CÁC THÀNH TỐ CỦA CHÍNH SÁCH ĐỐI NGOẠI: MỤC TIÊU CHÍNH SÁCH
CSĐN của bất cứ một quốc gia nào dù lớn hay nhỏ bao
giờ cũng nhằm phục vụ ba mục tiêu cơ bản là mục tiêu
an ninh, (góp phần bảo đảm độc lập, chủ quyề , n an
ninh quốc gia và sự toàn vẹn lãnh thổ); mục tiêu phát
triển (tranh thủ ngoại lực và tạo dựng điều kiện quốc tế
thuận lợi cho phát triển kinh tế-xã hội của đất nước);
và mục tiêu ảnh hưởng (góp phần nâng cao địa vị quốc
gia, phát huy tầm ảnh hưởng trên trường quốc tế). Ba
mục tiêu này gắn kết với nhau mật thiết, không thể
tách rời và phản ánh lợi ích quốc gia, lợi ích dân tộ . c
Những mục tiêu trên là bất biến, song nội dung cụ thể
và nhất là phương pháp tiến hành để đạt được mục
tiêu ấy không phải lúc nào cũng tĩnh và chuyển hóa
theo thời gian, tuỳ thuộc vào diễn biến của lịch s . ử
Nguyên Phó Thủ tướng Vũ Khoan about:blank 8/23 23:49 4/8/24
Nhap mon CSDN 2023 - Nhập môn chính sách đối ngoại Việt Nam 26
LỢI ÍCH QUỐC GIA- DÂN TỘC “Làm$gì$thì$ cũng$vì$lợi$ ích$dân$tộc$ mà$làm”
Hội$nghị$Ngoại$giao$năm$1964 27 about:blank 9/23 23:49 4/8/24
Nhap mon CSDN 2023 - Nhập môn chính sách đối ngoại Việt Nam
CÁC THÀNH TỐ CỦA CHÍNH SÁCH ĐỐI NGOẠI: CÔNG CỤ CHÍN NGOẠI'GIAO:'
- Đảm'bảo'liên'lạc'giữa'các'nhà'lãnh'đạo - Tổ'chức'đàm'phán
- Thu'thập'thông'tin'và'quảng'bá'thông'tin KINH'TẾ:'(the'carrot)
- Đòn'bẩy'kinh'tế:'Tạo'sức'hấp'dẫn'về'kinh'tế
- Công'cụ'gây'sức'ép:'bao'vây,'cấm'vận QUÂN'SỰ:'(the'stick) - Răn'đe:'deterence,'
- Trừng'phạt:'preemtion,'“teach'a'lesson”
TỔNG'HỢP'CÁC'BIỆN'PHÁP:'đánh'và'đàm about:blank 10/23 23:49 4/8/24
Nhap mon CSDN 2023 - Nhập môn chính sách đối ngoại Việt Nam
NGOẠI GIAO & SỨC MẠNH QUỐC GIA “Thực lực như cái chuông, ngoại giao như tiếng chuông. Chuông có to, tiếng mới lớn” 32 CÁC THÀNH TỐ CSĐN:
BỘ MÁY VÀ QUÁ TRÌNH HOẠCH ĐỊNH
!Các&bộ&máy&liên&quan&đến&đối&ngoại:&hiến&
pháp,&thực&tiễn&chính&trị
!Quan&hệ&giữa&các&bộ&máy&chính&sách:&lập&
pháp,&hành&pháp,&tư&pháp
!Quy&trình&hoạch&định&chính&sách
!Xác&định&vấn&đề,&giải&quyết&vấn&đề,&và&
đánh&giá&kết&quả. about:blank 11/23 23:49 4/8/24
Nhap mon CSDN 2023 - Nhập môn chính sách đối ngoại Việt Nam
ĐẶC TRƯNG CỦA CSĐN: QUAN HỆ GIỮA CÁC QUỐ
- Đặc trưng của chính sách đối ngoại: ranh giới
giữa chính trị đối nội và chính trị đối ngoại, chủ
thể trong quan hệ quốc tế, luật quốc tế và chính
phủ “siêu quốc gia”
- Thực hiện chính sách đối ngoại có những điểm
khác với thực hiện chính sách đối nội: nếu ở
trong nước, việc thực hiện chính sách thông qua
luật pháp và có chính quyền trung ương thì công
việc đối ngoại chủ yếu được thực hiện thông qua
việc tác động lên các nước khác để các nước đó
xây dựng và triển khai chính sách – cũng trong
khuôn khổ luật pháp của các nước đó – theo cách
nước mình mong muốn.
RANH GIỚI MỎNG MANH GIỮA ĐỐI NỘI VÀ ĐỐI NGO Chính sách đối Chính sách đối nội ngoại Đối tượng trong TÌNH HUỐNG TÌNH HUỐNG nước NGÀY CÀNG ÍT NGÀY CÀNG PHỔ BIẾN Đối tượng ngoài TÌNH HUỐNG TÌNH HUỐNG nước NGÀY CÀNG NGÀY CÀNG ÍT PHỔ BIẾN about:blank 12/23 23:49 4/8/24
Nhap mon CSDN 2023 - Nhập môn chính sách đối ngoại Việt Nam
CÁC THÀNH TỐ CSĐN: “PHẦN MỀM” - HỆ TƯ TƯỞNG,
TRUYỀN THỐNG, VÀ BẢN SẮC
! Holsti(và(Alexander(George:(bất(cứ(một(hiện(
tượng(nào(trong(hành(vi(quốc(gia(đều(có(triết(lý(
“ẩn” phía(sau.(Vậy(triết(lý(đó(là(gì?
! Cần(tìm(trong(triết(lý(cai(trị(xã(hội(của(giới(cầm(
quyền(thông(qua((i)(quan(sát(hệ(thống(chính(trị(và(
quan(hệ(giữa(chúng(với(nhau,((ii)(theo(dõi(sự(thảo(
luận(chính(sách(của(giới(học(giả,(báo(chí,(và(nhân(
dân,(và((iii)(so(sánh(thực(tiễn(với(tuyên(bố(chính(
sách((lời(nói(và(việc(làm).
! Các(ví(dụ(cụ(thể:(mô(hình(phong(kiến,(tư(sản,(
XHCN;(các(mô(hình(“ngoại(giao(cây(tre”,(ngoại(giao( “pháo(thuyền.”
VĂN KIỆN CHÍNH SÁCH ĐỐI NGOẠI
! Định nghĩa:*Chính sách đối ngoại là một
văn kiện chứa đựng các mục tiêu mong
muốn và các biện pháp để đạt mục tiêu đó.
! Các hình thức văn kiện:*Chiến lược đối
ngoại (strategy:*chiến lược ngăn chặn),*học
thuyết đối ngoại (doctrine:*học thuyết
Nixon),*văn kiện chính sách đối ngoại
(đường lối đối ngoại Đại hội VI),*phát biểu
chính sách (tuyên bố Vladivostok*của Gorbachev).*.*. about:blank 13/23 23:49 4/8/24
Nhap mon CSDN 2023 - Nhập môn chính sách đối ngoại Việt Nam
CẤU TẠO BÀI PHÂN TÍCH CSĐN
1. Bối*cảnh:*tình*hình*ngoài*nước,*trong*
nước,*và*kết*quả*thực*hiện*chính*sách*
trước*(thành*công,*hạn*chế),*nêu*VẤN$ĐỀ.
2. Các*mục*tiêu/nhiệm*vụ*của*chính*sách*đối*
ngoại*trong*giai*đoạn*mới.
3. Các*ưu*tiên*chính*sách:*vấn*đề,*đối tượng…
CẤU TẠO BÀI PHÂN TÍCH CSĐN
4.*Các*biện*pháp*triển*khai*chính*sách:*quân*
sự,*ngoại*giao,*kinh*tế,*văn*hóa,*thể*chế,*cá* nhân…
5.*Các*cấp*độ*chính*sách*Nguyên*tắc*chỉ*đạo,*
chiến*lược,*sách*lược,*phương*châm,* chiến*thuật…
6.*Đánh*giá*kết*quả:*đánh*giá*việc*hoạch*định*
chính*sách,*việc*thực*thi,*điều*chỉnh*chính* sách about:blank 14/23 23:49 4/8/24
Nhap mon CSDN 2023 - Nhập môn chính sách đối ngoại Việt Nam CẤU TẠO BÀI PHÂN TÍCH
CHÍNH SÁCH ĐỐI NGOẠI (nâng cao)
! Thế$nào$là$mức$cao:$đi$sâu$vào$một$vấn$đề$chưa$
được$giải$quyết,$mang$lại$một$điểm$mới,$khám$
phá$mới$cho$một$vấn$đề…
! Thế$nào$là$mới:$(1)$cách$lý$giải$mới$liên$quan$
đến$cách$[i]$tiếp$cận$mới$và$[ii]$tư$liệu$mới,$(2)$
phê$phán$các$luận$điểm$cũ,$(3)$có$lý$luận$và$
phương$pháp$khoa$học$tiên$tiến.
! Hai$phương$pháp$chính:$lịch$sử$và$xã$
hội/chính$trị$học$(không$kể$các$phương$pháp$
định$tính$và$định$lượng$khác). KHOA HỌC LÀ GÌ?
!Bản&thể&luận&
!Nhận&thức&luận& (Ontology):&What& (Epistemology):&
is&it?&What&are&you&
How&do&you&know& talking&about? it?
!Vấn&đề&“đặt&tên”: ! Nhận%thức%bằng% thực%tiễn ! Descriptive% ! Normative%(chuẩn% ! Nhận%thức%bằng% tắc) lô-gic%thuần%tuý about:blank 15/23 23:49 4/8/24
Nhap mon CSDN 2023 - Nhập môn chính sách đối ngoại Việt Nam HÀNH TRÌNH VĂN HOÁ
MAYDAY PARADE LẬP LUẬN ĐÚNG LẬP LUẬN SAI IN FRANCE: BUỘC VÒNG HOA VÀO ĐUÔI CON GÌ? KẾT QUẢ ĐÚNG CON BÒ CON BÒ KẾT QUẢ SAI CON GÀ CON VỊT
PHƯƠNG PHÁP XÃ HỘI/CHÍNH TRỊ HỌC: THEORY BUILDING
! VARIABLES*(biến*số):*INDEPENDENT*(độc*lập),*
DEPENDENT*(phụ*thuộc),*INTERVENING*(can*thiệp)*
! THE*BIG*C (CAUSALITY)*và*THE*CAUSAL*LINK DV IV In.V about:blank 16/23 23:49 4/8/24
Nhap mon CSDN 2023 - Nhập môn chính sách đối ngoại Việt Nam
TẠI SAO, TẠI SAO, VÀ TẠI SAO
!CHỈ$CÓ$THỂ$ĐẨY$XÃ$HỘI$TIẾN$
LÊN$BẰNG$CÂU$HỎI$TẠI$SAO
!CHỈ$CÓ$THỂ$GIẢI$QUYẾT$MỘT$
VẤN$ĐỀ$BẰNG$CÂU$HỎI$TẠI$SAO$ CÓ$VẤN$ĐỀ$ĐÓ !CURIOSITY$IS$THE$MOTHER$OF$ INVENTION.$ YET, CURIOSITY CAN KILL A CAT. about:blank 17/23 23:49 4/8/24
Nhap mon CSDN 2023 - Nhập môn chính sách đối ngoại Việt Nam CÁC BƯỚC NGHIÊN CỨU
! ĐẶT&CÂU&HỎI&TẠI&SAO:&NÊU,&XÁC&ĐỊNH&VẤN&ĐỀ&CẦN& NGHIÊN&CỨU
! ĐỀ&XUẤT&CÁC&GIẢ&THUYẾT&CHO&VẤN&ĐỀ:&XÂY&DỰNG&
MỘT&LÝ&THUYẾT&(VD.&XÂY&DỰNG&MỐI&LIÊN&HỆ&NHÂN&
QUẢ&GIỮA&CÁC&BIẾN&SỐ:&GÀ&GÁY&VÀ&TRỜI&SÁNG)
! ÁP&DỤNG&CÁC&PHƯƠNG&PHÁP&NGHIÊN&CỨU:&TRUY&
NGUYÊN,&PHÂN&TÍCH,&TỔNG&HỢP,&SO&SÁNH,&ĐỊNH&
TÍNH,&ĐỊNH&LƯỢNG,&MÔ&HÌNH&HOÁ….
! THỬ&NGHIỆM&MÔ&HÌNH&ĐÃ&XÂY&DỰNG&ĐƯỢC VỚI&
CÁC&BIẾN&SỐ&CÓ&SẴN
! KHẲNG&ĐỊNH&KẾT&QUẢ&ĐẠT&ĐƯỢC
! HOÀN&THIỆN&HOẶC&PHỦ&NHẬN&MỘT&HOẶC&NHIỀU&
LÝ&THUYẾT&(GIẢ&ĐỊNH)&ĐÃ&CÓ&TRƯỚC ĐÓ
GIẢI THÍCH CHÍNH SÁCH ĐỐI NGOẠI (DV) VÀ CÁC DẠNG IV
#&LOA1:&HỆ&THỐNG&THẾ&GIỚI&VÀ&NHÀ&
NƯỚC&(STATES)&VỚI&TƯ&CÁCH&LÀ&CHỦ&
THỂ&(ACTOR)&CHÍNH&TRONG&QHQT:&
GRAND&THEORY&LÝ&LUẬN&QHQT
+&thuyết&hiện&thực
+&thuyết&thể&chế
+&thuyết&kiến&tạo about:blank 18/23 23:49 4/8/24
Nhap mon CSDN 2023 - Nhập môn chính sách đối ngoại Việt Nam
GIẢI THÍCH CHÍNH SÁCH ĐỐI NGOẠI (DV) VÀ CÁC DẠNG IV (tiếp)
#"LOA1:"HỆ"THỐNG"THẾ"GIỚI"VÀ"NHÀ"NƯỚC"
(STATES)"VỚI"TƯ"CÁCH"LÀ"CHỦ"THỂ"(ACTOR)"
CHÍNH"TRONG"QHQT:"MÔ"HÌNH"QHQT:
- Balance'of'power:'balancing'and'band-wagoning - Chicken'games - Stag-hunt'games - Security'dilemma - Strategic'triangular - Prisoner'dilemma - Identity'building
GIẢI THÍCH CHÍNH SÁCH ĐỐI NGOẠI (DV) VÀ CÁC DẠNG IV (tiếp)
#&LOA2&3:&HỆ&THỐNG&CHÍNH&TRỊ&QUỐC&GIA&VÀ&CÁC&
CHỦ&THỂ&“NGOÀI&NHÀ&NƯỚC”:&MINI-THEORY&LÝ& LUẬN&QHQT
- Giai*cấp*và*hệ*tư*tưởng*giai*cấp:*Marxism-Leninism
- Văn*hóa:*Culture*and*Political*Culture
- Cơ*cấu*chính*quyền:*Bureaucracy
- Hệ*thống*chính*trị:*Institution
- Vai*trò*cá*nhân:*Personality
- Nhà*nước/thể*chế*và*QHQT:*second-image*reversed about:blank 19/23 23:49 4/8/24
Nhap mon CSDN 2023 - Nhập môn chính sách đối ngoại Việt Nam
GIẢI THÍCH CHÍNH SÁCH ĐỐI NGOẠI (DV) VÀ CÁC DẠNG IV (tiếp)
#&LOA2&3:&HỆ&THỐNG&CHÍNH&TRỊ&
QUỐC&GIA&VÀ&CÁC&CHỦ&THỂ&“NGOÀI&
NHÀ&NƯỚC” (MINI-THEORY&LÝ&LUẬN&
QHQT):&CÁC&MÔ&HÌNH
- Bureaucratic%model:%khủng%hoảng%tên%lửa% Cuba%
- Ideological%model:%tân%bảo%thủ
- Liberal%model:%democratic%peace%theory
- Political%culture%model:%ngoại%giao%cây%tre,%
ngoại%giao%pháo%thuyền,%ngoại%giao%tâm% công,%
LÝ THUYẾT MÀU XÁM, CÂY ĐỜI XANH TƯƠI
! CÁC*DẠNG*ONE-FACTOR*ANSWER
- Văn*hóa:*Bản*sắc*ngoại*giao*Việt*nam?
- Vai*trò*cá*nhân:*Hitler*và*chiến*tranh*thế*giới*thứ*Hai
- Hệ*thống*thế*giới*theo*kiểu*realist* - Etc,* ! NGUYÊN*NHÂN*
- Nghiên*cứu*chưa*hết:*THE*FOREST*AND*THE*TREES
- Cam*kết*tình*cảm:*LOVE*AT*THE*FIRST*SIGHT
- Bịt*miệng*nhau:*L’État*c’est*moi. - Etc, about:blank 20/23