Nhập siêu và xuất siêu là gì? Các tác động đến nền kinh tế?

Nhập siêu và xuất siêu là gì? Các tác động đến nền kinh tế?
Nền kinh tế hàng hoá luôn có sự phân công lao động và trao đổi hàng hoá, dịch vụ. Xuất siêu và nhập
siêu là gì? Tác động đến nền kinh tế như thế nào? Hoạt động xuất siêu hay nhập siêu quan trọng hơn
ở Việt Nam? Hãy cùng Luật Minh Khuê tìm hiểu trong bài viết sau đây nhé!
Mục lục bài viết
1. Xuất siêu, nhập siêu là gì?
1.1. Xuất khẩu là gì?
Xuất khẩu là hoạt động bán hàng hoá ra nước ngoài, có tổ chức cả bên trong và bên ngoài nhằm mục
tiêu lợi nhuận, làm thúc đẩy sản xuất hàng hoá phát triển, làm chuyển đổi cơ cấu kinh tế, từng bước
nâng cao mức sống của nhân dân.
Xuất khẩu là hoạt động kinh doanh mang đến đến hiệu quả vô cùng lớn. Mở rộng xuất khẩu và thúc
đẩy các ngành kinh tế theo hướng xuất khẩu, khuyến khích các thành phần kinh tế mở rộng xuất khẩu
để giải quyết nhu cầu việc làm và làm tăng thu nhập ngoại tệ.
1.2. Xuất siêu là gì?
Xuất siêu là khái niệm dùng để mô tả tình trạng các cân thương mại có giá trị lớn hơn hơn 0(zero), khi
kim ngạch xuất khẩu cao hơn nhập khẩu trong một khoảng thời gian nhất định trong trường hợp này
sẽ được gọi là xuất siêu.
Hàng hoá là mặt hàng được coi là "đòn bẩy" của nền kinh tế, góp phần tăng cao giá trị của nền kinh tế.
Từ đó tạo bước tiến và là nền tảng phát triển một cách bền vững. Xuất siêu hàng hoá là khi tổng giá trị
xuất khẩu hàng hoá lớn hơn tổng giá trị nhập khẩu hàng hoá trong một thời kỳ nhất định, phản ánh
tình trạng thặng dư cán cân thương mại hàng hoá.
1.3. Nhập khẩu là gì?
Nhập khẩu là hoạt động kinh doanh buôn bán trên phạm vi quốc tế, là quá trình trao đổi hàng hoá
giữa các quốc gia dựa trên nguyên tắc trao đổi ngang giá lấy tiền tệ là môi giới . Nó không phải là hành
vi buôn bán riêng lẻ mà là một hệ thống các quan hệ buôn bán trong một nền kinh tế có tổ chức bên trong và bên ngoài.
1.4. Nhập siêu hàng hoá là gì ?
Nhập siêu là khái niệm dùng để mô tả tình trạng cán cân thương mại có giá trị nhỏ hơn 0(zero), khi
kim ngạch nhập khẩu cao hơn xuất khẩu trong một thời gian nhất định đó là nhập siêu. Nhập siêu
hàng hoá là khi tổng giá trị nhập khẩu hàng hoá lớn hơn tổng giá trị xuất khẩu hàng hoá trng một thời
kỳ nhất định, phản ánh tình trạng thâm hụt các cân thương mại hàng hoá.
1.5. Cán cân thương mại là gì ?
Cán cân thương mại là một mục trong tài khoản vãng lai của cán cân thanh toán quốc tế. Cán cân
thương mại ghi lại những thay đổi trmg xuất khẩu và nhập khẩu của một quốc gia trong một khoản
thời gian nhất định cũng như các chênh lệch giữa chúng. Khi mức chênh lệch là lớn hơn không thì cán
cân thươnng mại có thâm hụt. Khi mức chênh lệch đúng bằng 0, cán cân thương mại cân bằng.
Khi cán cân thương mại có thăng dư, xuất khẩu ròng/ thặng dư thương mại mang đến giá trị dương.
Khi cán cân thương mại có thâm hụt, xuất khẩu ròng/ thăng dư thương mại mang giá trị âm. Lúc này
được gọi là thâm hụt thươn mại. Từ đó đưa ra những giải pháp để cải thiện được sự cân bằng cán cân
thương mại đồng thời giúp cho nền kinh tế ngày một phát triển.
2.Tác động của xuất siêu , nhập siêu đối với nền kinh tế 2.1.Xuất siêu
Xuất siêu tồn tại hai mặt tích cực và tiêu cực trong mối quan hệ kinh tế - xã hội của từng quốc gia.
Xuất siêu có tác động tích cực đối với nền kinh tế của quốc gia như sau:
• Đối vơi các nền kinh tế mới nổi sẽ góp phần cải thiện cán cân thanh toán, góp phần tăng dự
trữ ngoại hối , ổn định tỷ giá và từ đó khả năng can thiệp của cơ quan , tổ chức cũng trở lên dễ dàng và tốt hơn.
• Qua con số xuất siêu trong một giai đoạn mà có thể đánh giá được mức cạnh tranh hàng hoá
quốc gia đó với các quốc gia trên thị trường quốc tế.
• Xuất siêu còn giúp kích thích sản xuất trong nước nhằm xuất khẩu.Đó là trong điêu kiện tích
luỹ tài sản và tiêu dùng cuối cùng ở trng nước con yếu thì việc tăng xuất khẩu , hạn chế nhập
khẩu sẽ có tác động "kích - cung " - là làm gia tăng sản xuất trong nước. 2.2. Nhập siêu
• Đối với những nước mà điều kiện ngành sản xuất các nguyên liệu cao cấp chưa phát triển thì
khi nhập khẩu nguồn nguyên liệu làm ch những nước đó có thể thực hiện tốt chiến lược trong
trong công nghiệp hoá và hiện đại hoá theo hướng xuất khẩu.
• Khi nhập khẩu bằng nguồn vốn ODA từ những tổ chức tài chính quốc tế cũng cải thiện mau
chóng các cơ sở hạ tầng từ đó tạo điều kiện phát triển kinh tế.
• Khi nhập khẩu sản phẩm khoa học, hàng tiêu dùng, văn hoá giúp góp phần để nâng cao về sức
sống phát triển nguồn nhân lực.
• Bằng nguồn vôn từ đầu tư nước ngoài trực tiếp vừa góp phần trong việc đẩy nhanh tốc độ của
tăng trưởng kinh tế từ đó cải thiện đời sống xã hội.
Bên cạnh những tác đông tích cực mà xuất siêu mang lại thì hiện nay cũng gây ra những tiêu cực nhất
định tron nền kinh tế thị trường phát triển như hiện nay:
• Nhập siêu là nhân tố tạo nên hiện tượng sùng ngoại của người dân. Khi hàng hoá nhập khẩu
nhiều hơn xuất khẩu thì dẫn đến hàng hoá bị dư thừa, lãng phí vươt quá tàm kiểm soát của
chính phủ. Từ đó làm cho hàng nội địa sẽ khó tiêu thụ hơn hàng hoá ngoại địa.
• Hiện tượng này làm gia tăng nợ công: Việc nhập siêu thường xuyên làm cho việc sử dung
ngoại tệ tăng lên, dẫn đến tình trạng cạn kiệt tiền ngoại tệ. Kéo dài thời gian nhập siêu sẽ
khiến cho nước đó tăng dần số nợ công .Nợ công hay nợ quốc gia là tổng giá trị các khoản tiền
mà chính phủ thuộc mọi cấp từ trung ương đến địa phương đi vay nhằm tài trợ cho các khoản thâm hụt ngân sách.
• Theo như một số nhà chuyên môn thì nhập siêu còn là nhân tố gây ra nhân tố gây ra khủng
hoảng. Điển hình là cuộc khủng hoảng kinh tế toàn cầu " đắt đỏ " năm 2008: 10000 tỷ USD bị
cuốn trôi, 30 triệu người mất việc, 50 triệu người quay lại chuẩn dưới nghèo.
• Không dừng lại tại đó thì nhập siêu còn làm gia tăng thất nghiệp. Những nước nào nhập siêu
càng cao thì có tỷ lệ thất nghiệp cao hơn. Tuy nhiên Mỹ và Trung Quốc là hai quốc gia có mức
nhập siêu cao tuy nhiên tỷ lệ thất nghiệp chỉ ở mức dưới 5%.
• Khi nhập siêu kéo dài thì thị trường chứng khoán sẽ phải hững chịu những hậu quả vô cùng tai
hại. Giới đầu tư sẽ nhận ra cơ hội đầu tư đại nội địa ít đi và chuyển hướng sang thị trường cổ
phiếu khác. Điều đó làm giảm nhu cầu đối với thị trường cổ phiếu nước nhà và khiến cho thị
trường càng đi xuống.
3. Xuất siêu hay nhập siêu có lợi cho Việt Nam
3.1.Thực trạng nền kinh tế Việt Nam hiện nay
Theo tổng cục thống kê , do xuất hẩu tăng cao hơn nhập khẩu nên tính đến tháng 7 năm 2022 cán cân
thương mại hàng hoá tiếp tục duy trì mức xuất siêu 764 triệu USD, tăng 8,9% so với cùng kỳ 2021,
nhập khẩu ước đạt 30,3 tỷ USD, tăng 3,4%. Tuy nhiên theo các chuyên gia thì mức xuất siêu vẫn còn
thấp, thiếu tính bền vững, nguy cơ nhập siêu vẫn luôn hiện hữu từ làm ảnh hưởng không tốt đến nền
kinh tế: công nợ ngoại tệ, lạm phát,..
3.2.Xuất siêu hay nhập siêu có lợi cho Việt Nam?
Từ thực trạng hiện nay có thể thấy rằng xuất siêu là mục đích theo đuổi của Việt Nam.Tuy nhiên mức
xuất siêu hiện nay còn thấp vì vậy cần đẩy nhanh công nghiệp hỗ trỡ, giảm thiểu tính gia công, lắp ráp
để giảm phụ thuộc nhập khẩu. Đồng thời cần có giải pháp để ứng phó với việc tăng giá USD , khuyến
khích xuất khẩu, hạn chế nhập khẩu. Đồng thời tiếp tục đẩy mạnh thích ứng an toàn, linh hoạt, kiểm
soát tốt dịch bệnh để duy trì, phát triển sản xuất kinh doanh, bắt kịp với đà phục hồi và các xu hướng
phát triển mới của quốc tế , sẵn sàng đối mặt với rủi ro: chiến tranh thương mại và xu hướng gia tăng
các hàng rào bảo hộ thương mại phi thuế quan tại nhiều khu vực trên thị trường lớn.
3.3. Giải pháp để hạn chế nhập siêu phát triển xuất siêu tại Việt Nam
Hạn chế nhập siêu chính là tăng cường thúc đẩy sản xuất và thắt chặt nhập khẩu.
Một số giải pháp để tăng cường xuất siêu như:
• Chuyển dịch cơ cấu hàng hoá xuất khẩu theo hướng gia tăng tỷ trọng hàng công nghiệp chế
biến vào lơi thế lao động và công nghệ để tăng về quy mô, đồng thời nhanh chóng chuyển
sang phát triển các ngành sản xuất dựa vào kỹ thuật cao để gia tăng giá trị.
• Giảm các chi phí kinh doanh, nâng cao chất lượng sản phẩm dịch vụ.
• Đẩy mạnh cải cách các doanh nghiệp, trước hết là các doanh nghiệp nhà nước. Có các chính
sách để tạo điều kiện thuân lơi nhất cho các doanh nghiệp phát triển, xoá bỏ các rào cản hạn
chế hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp.
Giải pháp thắt chặt nhập siêu:
• Hoàn thiện danh mục biểu thuế nhập khẩu tương thích với danh mục hải quan của tổ chức hải quan thế giới.
• Hoàn thiện và xây dựng hệ thống tiêu chuẩn đối với công nghệ nhập khẩu sử dụng các tiêu
chuẩn về môi trường, vệ sinh an toàn thực phẩm, các tiêu chuẩn IOS để hạn chế nhập khẩu
công nghệ lạc hậu, công nghê cũ, hàng hoá không sạch.