Nội dung 5: Vai trò con người trong mối quan hệ tất nhiên và ngẫu nhiên | Môn Triết học Mác - Lênin - Đại học Cần Thơ

lOMoAR cPSD| 58137911
Nội dung 5 – Vai trò con người trong mối quan hệ tất nhiên – ngẫu nhiên:
Trong mối quan hệ giữa tất nhiên và ngẫu nhiên, con người không bị
chi phối hoàn toàn mà là chủ thể có nhận thức, biết phán đoán và hành
động có mục đích, điều chỉnh hành vi phù hợp để thích nghi với cái tất
nhiên và ngẫu nhiên của thế giới khách quan. -
Con người không loại bỏ được yếu tố tất nhiên, ngẫu nhiên nhưng
cóthể nắm bắt được quy luật tất nhiên để ứng phó, giải quyết từng vấn
đề cụ thể. Đưa ra các phương án để xử lý đối với các biến cố ngẫu nhiên,
nhằm giảm thiểu thiệt hại, ảnh hưởng năng suất, tiến trình. -
Con người tạo nên thế chủ động trong việc định hướng hành
động,vạch ra kế hoạch dự phòng nhằm thích ứng linh hoạt trước sự tác
động của yếu tố ngẫu nhiên và tất nhiên. Tuy không thể triệt tiêu hoàn
toàn các tác động bất định nhưng con người có khả năng kiểm soát chúng
trong phạm vi và mức độ nhất định.
Vd. Trong giai đoạn đại dịch COVID-19, cả thế giới chịu nhiều tác động
trong các lĩnh vực chính trị-kinh tế-xã hội. Để hạn chế, ngăn chặn sự lây
lan của virus, nhiều loại vacxin đã được chế tạo, đồng thời hình thành các
khu cách ly người bệnh, các công việc, sinh hoạt hằng ngày chuyển sang hình thức online. -
Chuyển hóa ngẫu nhiên thành sức mạnh phục vụ cái tất yếu. Yếu
tốngẫu nhiên không tự mang lại giá trị tiêu cực hay tích cực, mà chỉ có ý
nghĩa thông qua nhận thức và hành động của con người. Con người giữ
vai trò chủ thể có thể chuyển hóa ngẫu nhiên thành điều kiện thúc đẩy
tiến trình tất yếu, biến biến cố bất ngờ thành đòn bẩy hỗ trợ để thích nghi
với sự vận động của quy luật tự nhiên.
Vd. Đồng bằng sông Cửu Long là khu vực giáp biển, hằng năm đều chịu
tác động của mưa lũ, xâm nhập mặn. Từ đó đã hình thành nên phương
châm “Sống chung với lũ” với những phương án xây dựng kết cấu hạ
tầng phù hợp, khai thác nguồn lợi từ lũ phục vụ quá trình sản xuất. - Con
người giữ vai trò trung tâm trong sự vận động của thế giới quan. Con
người không đơn thuần là yếu tố bị động trước những điều kiện khách
quan, mà giữ vị trí trung tâm của quá trình phát triển và vận động xã hội.
Mặc dù thế giới quan tồn tại độc lập và vận động theo quy luật riêng (tất
nhiên), đồng thời chịu tác động của yếu tố ngẫu nhiên, nhưng kết quả lOMoAR cPSD| 58137911
cuối cùng của một tiến trình lại phụ thuộc vào cách con người tiếp nhận,
xử lý và thích nghi với hoàn cảnh đó. Ví dụ cụ thể: 1)
Với sự phát triển của công nghệ số, nhiều phần mềm trí tuệ nhân
tạonhư Chat gpt, Gemini,... được tạo ra để phục vụ con người trong công việc, học tập. 2)
Không giành được học bổng ở học kỳ trước, tìm ra và khắc
phụckhuyết điểm, tập trung trau dồi kỹ năng để có cơ hội đạt học bổng trong kỳ sau.