Nội dung của hình thức - Triết học Mác - Lênin | Học viện Ngoại giao Việt Nam

10:30 4/8/24
NỘI DUNG HÌNH THƯC - Triết 1. KHÁI NIỆM
*Chú thích: Của thuyết trình, k cho vào slide
● Phạm trù nội dung: tổng hợp tất cả những mặt, yếu tố, quá trình => tạo nên sự vật, hiện tượng.
● Phạm trù hình thức: +) Phương thức tồn tại, phát triển của sự vật, hiện tượng
+) Hệ thống các mối quan hệ tương đối bền vững
Theo chủ nghĩa Marx-Lenin thì bất cứ sự vật nào cũng có hình thức bề ngoài của nó nhưng
phép biện chứng duy vật chú ý chủ yếu đến hình thức bên trong của sự vật, nghĩa là cơ cấu
bên trong của nội dung. Trong cặp phạm trù này, phép biện chứng duy vật chủ yếu muốn nói
đến hình thức bên trong gắn liền với nội dung, là cơ cấu của nội dung chứ không chỉ nói đến
hình thức bề ngoài của sự vật
VD: Nội dung Hình thức:
(Khi phân tích mỗi phân tử nước (H2O) đã cho thấy: Nội dung là các yếu tố vật chất là cơ
sở cấu thành nên nó, gồm 2 nguyên tử hidro và 1 nguyên tử oxy; hình thức là các cách thức
liên kết hóa học của chúng, đó là liên kết H – O – H)
2. Quan hệ biện chứng giữa nội dung và hình thức
● Sự thống nhất, gắn bó với nhau
+) Nội dung và hình thức phải thống nhất với nhau thì sự vật mới tồn tại.(Bất kỳ sự vật nào
cũng phải có đồng thời nội dung và hình thức. Không có sự vật nào chỉ có nội dung mà
không có hình thức, hoặc chỉ có hình thức mà không có nội dung)
+) Nội dung và hình thức không tách rời nhau mà gắn bó hết sức chặt chẽ với nhau.
Những mặt, những yếu tố… vừa là chất liệu làm nên nội dung, vừa tham gia vào cácmối
liên hệ tạo nên hình thức. Không có một hình thức nào không chứa đựng nội dung, và cũng
không có nội dung nào lại không tồn tại trong hình thức
VD:(Nội dung 1 cuốn sách <=> Bìa sách.Nếu nd buồn mà lại có cách bố trí tiêu đề và màu
bìa là gam màu vui nhộn thì sẽ rất phản cảm, người đọc sẽ không bao giờ đọc nó)
+) Cùng một nội dung có thể có nhiều hình thức.Ngược lại, cùng một hình thức có thể
thể hiện những nội dung khác nhau about:blank 1/11 10:30 4/8/24
NỘI DUNG HÌNH THƯC - Triết
Vi du:Một nội dung có thể có nhiều hình thức
Quá trình sản xuất ra một sản phẩm có thể bao gồm những yếu tố nội dung giống nhau như:
con người, công cụ, vật liệu... nhưng cách tổ chức, phân công quá trình sản xuất có thể khác nhau.
(yếu tố nội dung) giống nhau
cách thức tổ chức, phân công quá trình sx khác nhau :
Ví du: Một hình thức có thể có nhiều nội dung:
Cùng một hình thức tổ chức sản xuất như nhau nhưng được thực hiện trong những ngành, những
khu vực, với những yếu tố vật chất khác nhau, sản xuất ra những sản phẩm khác nhau. about:blank 2/11 10:30 4/8/24
NỘI DUNG HÌNH THƯC - Triết
Ảnh trên ví dụ cách sản xuất sữa đậu, và đậu phụ ( cùng cơ sở sản xuất, nhân công nhiên
liệu nhưng làm ra được 2 sản phẩm riêng )
● Nội dung giữ vai trò quyết định đối với hình thức trong quá trình vận động
phát triển của sự vật
+) Nội dung->khuynh hướng thay đổi >< Hình thức->bền vững, ổn định
Nội dung sẽ có khuynh hướng chủ đạo là biến đổi.Còn hình thức tương đối bền vững,ổn định
=> Sự biến đổi phát triển của sự vật = sự biến đổi phát triển của nội dung+hình
thức(chậm hơn,ít hơn so với nội dung) VD:
(Sự phát triển sự sống (nội dung) của con bướm trải qua 4 hình thức tồn tại nhất định:trứng,
ấu trùng, nhộng và trưởng thành.Vòng đời phát triển của loài bướm nhanh hay chậm tuỳ
thuộc vào nhiệt độ môi trường,nguồn thức ăn.Mỗi hình thức tồn tại phù hợp với từng giai
đoạn phát triển của sự sống) about:blank 3/11 10:30 4/8/24
NỘI DUNG HÌNH THƯC - Triết
+) Sự biến đổi, phát triển của sự vật bao giờ cũng bắt đầu từ nội dung sẽ kéo theo sự biến
đổi của hình thức cho phù hợp với nó. Khi nội dung biến đổi->hình thức biến đổi theo cho
phù hợp với nội dung mới VD
(Nội dung mối quan hệ giữa anh A và chị B là quan hệ hẹn hò yêu đương khi đó hình thức
quan hệ giữa 2 người sẽ không có giấy chứng nhận kết hôn. Cho đến khi anh A và chị B kết
hôn,thì nội dung quan hệ đã thay đổi,nên hình thức quan hệ này buộc phải thay đổi theo(có
giấy chứng nhận kết hôn))
● Sự tác động trở lại của hình thức đối với nội dung
Hình thức do nội dung quyết định nhưng hình thức có tính độc lập tương đối và tác động
ngược trở lại nội dung. Sự tác động của hình thức đến nội dung thể hiện ở chỗ:
+)Nếu phù hợp với nội dung=>thuận lợi thúc đẩy nội dung phát triển
+)Nếu không phù hợp với nội dung=>ngăn cản, kìm hãm sự phát triển của nội dung
VD(phù hợp): Nhưng từ sau đối mới, khi chúng ta chuyên sang xây dựng nên kinh tế
hàng hóa nhiều thành phần, hoạt động theo cơ chế thị trường, định hướng xã hội
chủ nghĩa, quan hệ sản xuất phù hợp với trình độ của, lực lượng sản xuất nước ta,
do vậy tạo điều k thuận lợi thúc đầy sản xuất phát triển.
VD(không phù hợp): Trong cơ chế bao cấp ở nước ta trước đây, do quan hệ
sản xuất chưa phù hợp với trình độ phát triên của lực lượng sản xuất nên
không kích thích được tính tích cực của người sản xuât, không phát huy
được năng lực sẵn có của lực lượng sản xuất của chúng ta. about:blank 4/11 10:30 4/8/24
NỘI DUNG HÌNH THƯC - Triết
* 2 ảnh minh hoạ hoạ ví dụ chung 1 slide hoặc ảnh trắng đen(nd k phù hợp)
trước ảnh màu(nd phù hợp) 3. Ý NGHĨA ●
● Thứ nhất, không tách rời nội dung và hình thức hoặc tuyệt đối hoá một trong 2 mặt đó.
Do nội dung và hình thức luôn gắn bó chặt chẽ với nhau nên trong hoạt động thực tiễn, ta
không được tách rời nội dung và hình thức.
Và cần chống lại hai thái cực sai lầm:
+ Tuyệt đối hóa hình thức, xem thường nội dung ( vd: trong cuộc sống ta coi trọng vật chất
xa hoa, hoặc tâm hồn con người)
+ Tuyệt đối hóa nội dung xem thường hình thức ( vd: chỉ biết rèn luyện nhân cách tâm hồn
mà không chú ý đến phương tiện vật chất tối thiểu)
● Thứ hai, cần căn cứ trước hết vào nội dung để xét đoán sự vật.
Do nội dung quyết định hình thức nên để xét đoán sự vật nào đấy cần căn cứ trước hết
vào nội dung của nó. Và nếu muốn làm biến đổi sự vật thì cần tác động để thay đổi nội dung của nó
● Thứ ba, phát huy tính tác động tích cực của hình thức với nội dung Cần sử dụng
hình thức phù hợp với nội dung, đồng thời thay đổi những cái hình thức không
còn phù hợp với nội dung để tránh cản trở sự phát triển.
4. VẬN DỤNG PHẠM TRÙ NỘI DUNG HÌNH THỨC - Trong dạy học: about:blank 5/11 10:30 4/8/24
NỘI DUNG HÌNH THƯC - Triết
- Phương pháp duy vật biện chứng là cơ sở, nền tảng của quá trình
tư duy, quá trình nhận thức thế giới. Dạy học cũng là một quá trình
nhận thức. Nếu biết cách vận dụng các cặp phạm trù triết học vào
việc khai thác kiến thức toán học, đặc biệt là khai thác các bài toán
vừa góp phần hình thành thế giới gian duy vật biện chứng vừa tạo
điều kiện cho học sinh phát triển tư duy logic, tư duy sáng tạo. Đặc
biệt chú trọng khai thác cặp phạm trù Nội dung – Hình thức để học
sinh thấy rõ mối quan hệ logic của bài toán, từ đó sáng tạo được
nhiều bài toán mới phong phú, kích thích niềm đam mê toán học cho chính bản thân các em.
- Trong quá trình học tập: - ● Viết bài luận: about:blank 6/11 10:30 4/8/24
NỘI DUNG HÌNH THƯC - Triết
● Khi viết một bài luận, cần áp dụng cặp phạm trù nội dung và hình
thức. Nội dung của bài luận phải được tổ chức logic, có tính thuyết
phục và phản ánh đúng ý kiến của bạn. Hình thức của bài luận cần
tuân thủ các quy tắc về cấu trúc, ngữ pháp và chính tả. Bằng cách
kết hợp cả hai yếu tố này, sẽ tạo ra một bài luận mạnh mẽ và chuyên nghiệp. ● Thuyết trình:
● Khi thuyết trình một đề tài, cần sử dụng cặp phạm trù nội dung và
hình thức để truyền đạt thông tin một cách hiệu quả. Nội dung của
thuyết trình cần được tổ chức rõ ràng, có tính logic và phù hợp với
mục tiêu của bạn. Hình thức của thuyết trình bao gồm cách trình bày,
sử dụng hình ảnh, biểu đồ và màu sắc để làm nổi bật thông tin. Bằng
cách kết hợp cả hai yếu tố này, sẽ tạo ra một bài thuyết trình hấp dẫn
và dễ hiểu cho khán giả.
- Trong các hoạt động khác: ● Viết blog:
● Khi viết một bài blog cần áp dụng cặp phạm trù nội dung và hình
thức. Nội dung của blog cần phản ánh ý kiến cá nhân của bạn và
cung cấp thông tin hữu ích cho độc giả. Hình thức của blog bao gồm
cách trình bày, sử dụng hình ảnh và định dạng văn bản để thu hút sự
chú ý của độc giả. Bằng cách kết hợp cả hai yếu tố này, sẽ tạo ra
một bài blog hấp dẫn và dễ đọc. about:blank 7/11 10:30 4/8/24
NỘI DUNG HÌNH THƯC - Triết ● Thiết kế đồ họa:
● Trong việc thiết kế đồ họa, cần áp dụng cặp phạm trù nội dung và
hình thức. Nội dung của thiết kế đồ họa cần phản ánh thông điệp mà
bạn muốn truyền tải và phù hợp với mục tiêu của dự án. Hình thức
của thiết kế đồ họa bao gồm việc sắp xếp các yếu tố hình ảnh, màu
sắc, font chữ và định dạng để tạo ra một thiết kế hấp dẫn và chuyên
nghiệp. Bằng cách kết hợp cả hai yếu tố này, sẽ tạo ra một thiết kế
đồ họa độc đáo và gây ấn tượng.
- Trong vấn đề thương hiệu ở Việt Nam:
● Về mặt nội dung: Trong kinh doanh, nội dung của thương hiệu hàng
hoá bao gồm: dịch vụ, chất lượng, giá cả
VD: Nội dung của quá trình sản xuất là tổng hợp tất cả những yếu tố vật
chất như con người, công cụ lao động, đối tượng lao động, các quá trình
con người sử dụng công cụ để tác động vào đối tượng lao động, cải biến
nó tạo ra sản phẩm cần thiết cho con người.
● Về mặt hình thức: Trong kinh doanh, hình thức của thương hiệu
hàng hoá gồm: Hình thức của thương hiệu hàng hóa, Mẫu mã hàng
hóa, Quảng cáo thương hiệu, Cách phục vụ, trách nhiệm với xã hội about:blank 8/11 10:30 4/8/24
NỘI DUNG HÌNH THƯC - Triết
VD: hình thức của quá trình sản xuất là trình tự kết hợp, thứ tự sắp xếp
tương đối bền vững các yếu tố vật chất của quá trình sản xuất, quy định
đến vị trí của người sản xuất đối với tư liệu sản xuất và sản phẩm của quá trình sản xuất.
5. VD PHẠM TRÙ NỘI DUNG HÌNH THỨC
● Ví dụ: Nội dung của chiếc xe hơi là có 04 bánh cao su, chứa được 4-6 người, sử
dụng nhiên liệu là xăng hoặc dầu, tốc độ chạy từ 30 – 200 km/h.
● Ví dụ: Hình thức của chiếc xe hơi là các bộ phận được làm từ thép, nhựa, cao
su…, động cơ được bố trí ở phần trước của xe, có nút đề khởi động động cơ, có
ghế lái xe và ghế ngồi đệm mút… (Nội dung) about:blank 9/11 10:30 4/8/24
NỘI DUNG HÌNH THƯC - Triết (Hình thức) ● VD:
- Một món ăn ngon sẽ gồm nhiều nguyên liệu bên trong là nội dung, hình thức
làphương thức chế biến nó (xào, chiên, luộc,...) và bày trí nó. Nội dung Hình thức
- Một ly trà sữa thì nội dung là nguyên liệu gồm có topping và trà sữa còn hình
thức làcó thể để trà trước sữa sau hoặc sữa trước trà sau hoặc topping trước about:blank 10/11 10:30 4/8/24
NỘI DUNG HÌNH THƯC - Triết Hình thức Nội dung about:blank 11/11