Nộp Đơn Ly Hôn Tại Nơi Tạm Trú: Quy Định, Thủ Tục & Lưu Ý

Nộp Đơn Ly Hôn Tại Nơi Tạm Trú: Quy Định, Thủ Tục & Lưu Ý
1. Nộp đơn ly hôn tại nơi tạm trú được không?
Thưa luật sư! Xin cho em hỏi em muốn làm thủ tục ly hôn nhanh mà em hộ khẩu thường trú ở
Tuyên Quang. Hiện đang tạm trú tại Hà nội em muốn giải quyết thủ tục ở Hà nội không cần phải
về quê có được không ah? Giấy tờ cần những gì?
Em xin chân thành cảm ơn. Trả lời:
1.1 Quy định về thuận tình và đơn phương ly hôn:
Theo quy định của Luật hôn nhân và gia đình năm 2014 thì ly hôn được chia thành 02 dạng, ly
hôn thuận tình và ly hôn theo yêu cầu một bên (đơn phương ly hôn) được quy định cụ thể như sau:
Điều 55. Thuận tình ly hôn
Trong trường hợp vợ chồng cùng yêu cầu ly hôn, nếu xét thấy hai bên thật sự tự nguyện ly hôn
và đã thỏa thuận về việc chia tài sản, việc trông nom, nuôi dưỡng, chăm sóc, giáo dục con trên
cơ sở bảo đảm quyền lợi chính đáng của vợ và con thì Tòa án công nhận thuận tình ly hôn; nếu
không thỏa thuận được hoặc có thỏa thuận nhưng không bảo đảm quyền lợi chính đáng của vợ
và con thì Tòa án giải quyết việc ly hôn.
Điều 56. Ly hôn theo yêu cầu của một bên
1. Khi vợ hoặc chồng yêu cầu ly hôn mà hòa giải tại Tòa án không thành thì Tòa án giải quyết
cho ly hônnếu có căn cứ về việc vợ, chồng có hành vi bạo lực gia đình hoặc vi phạm nghiêm
trọng quyền, nghĩa vụ củavợ, chồng làm cho hôn nhân lâm vào tình trạng trầm trọng, đời sống
chung không thể kéo dài, mục đích của hôn nhân không đạt được.
2. Trong trường hợp vợ hoặc chồng của người bị Tòa án tuyên bố mất tích yêu cầu ly hôn thì Tòa
án giải quyết cho ly hôn.
3. Trong trường hợp có yêu cầu ly hôn theo quy định tại khoản 2 Điều 51 của Luật này thì Tòa án
giải quyết cho ly hôn nếu có căn cứ về việc chồng, vợ có hành vi bạo lực gia đình làm ảnh hưởng
nghiêm trọng đến tính mạng, sức khỏe, tinh thần của người kia.
>> Trong trường hợp của bạn, vì bạn không nói rõ là hai bạn thuận tình ly hôn hay đơn phương
ly hôn nên chúng tôi chia làm 2 trường hợp :
- Trường hợp 1: hai vợ chồng thuận tình ly hôn
Theo điều 35, khoản 2, điểm h thì Tòa án có thẩm quyền giải quyết sẽ là Tòa án nhân dân cấp
huyện "h) Toà án nơi một trong các bên thuận tình ly hôn, nuôi con, chia tài sản khi ly hôn cư
trú, làm việc có thẩm quyền giải quyết yêu cầu công nhận thuận tình ly hôn, nuôi con, chia tài sản khi ly hôn;"
Theo điều 12, Luật cư trú 2006 sửa đổi bổ sung 2013 thì nơi cư trú của công dân được xác định
là "chỗ ở hợp pháp mà người đó thường xuyên sinh sống. Nơi cư trú của công dân là nơi thường
trú hoặc nơi tạm trú." Như vậy, bạn hoàn toàn có quyền nộp đơn tại Tòa án nhân dân cấp huyện
nơi bạn tạm trú, làm việc để yêu cầu Tòa án giải quyết.
- Trường hợp 2 : hai vợ chồng đơn phương ly hôn
Trong trường hợp này, thẩm quyền của Tòa án được xác định theo khoản 1 Điều 39 Bộ luật Tố
tụng dân sự năm 2015. Cụ thể Tòa án có thẩm quyền là Tòa án nhân dân cấp huyện nơi mà:
"a) Tòa án nơi bị đơn cư trú, làm việc, nếu bị đơn là cá nhân hoặc nơi bị đơn có trụ sở, nếu bị
đơn là cơ quan, tổ chức có thẩm quyền giải quyết theo thủ tục sơ thẩm những tranh chấp về
dân sự, hôn nhân và gia đình, kinh doanh, thương mại, lao động quy định tại các điều 25, 27, 29
và 31 của Bộ luật này;
b) Các đương sự có quyền tự thỏa thuận với nhau bằng văn bản yêu cầu Tòa án nơi cư trú, làm
việc của nguyên đơn, nếu nguyên đơn là cá nhân hoặc nơi có trụ sở của nguyên đơn, nếu
nguyên đơn là cơ quan, tổ chức giải quyết những tranh chấp về dân sự, hôn nhân và gia đình,
kinh doanh, thương mại, lao động quy định tại các Điều 25,27,29, 31 của Bộ luật này;
c) Tòa án nơi có bất động sản có thẩm quyền giải quyết những tranh chấp về bất động sản".
Như vậy, Tòa án có thẩm quyền giải quyết việc ly hôn của bạn là nơi hai vợ chồng bạn cư trú,
làm việc. Trong trường hợp của bạn cũng tạm trú ở cùng nơi bạn đang tạm trú hoặc làm việc tại
Hà Nội thì bạn có quyền nộp đơn tại Tòa án nhân dân cấp huyện nơi bạn tạm trú để yêu cầu giải quyết.
1.2 Phân chia quyền nuôi con như thế nào?
- Thứ nhất, về quyền nuôi con sau ly hôn
Điều 81: Việc trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con sau khi ly hôn:
"1. Sau khi ly hôn, cha mẹ vẫn có quyền, nghĩa vụ trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục
con chưa thành niên, con đã thành niên mất năng lực hành vi dân sự hoặc không có khả năng
lao động và không có tài sản để tự nuôi mình theo quy định của Luật này, Bộ luật dân sự và các
luật khác có liên quan.
2. Vợ, chồng thỏa thuận về người trực tiếp nuôi con, nghĩa vụ, quyền của mỗi bên sau khi ly hôn
đối với con; trường hợp không thỏa thuận được thì Tòa án quyết định giao con cho một bên trực
tiếp nuôi căn cứ vào quyền lợi về mọi mặt của con; nếu con từ đủ 07 tuổi trở lên thì phải xem xét
nguyện vọng của con.
3. Con dưới 36 tháng tuổi được giao cho mẹ trực tiếp nuôi, trừ trường hợp người mẹ không đủ
điều kiện để trực tiếp trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con hoặc cha mẹ có thỏa
thuận khác phù hợp với lợi ích của con."
Theo thông tin anh cung cấp, anh có đưa ra đề nghị về việc nuôi con sau ly hôn nhưng chị vợ
không đồng ý. Vợ chồng anh đã không thỏa thuận được về quyền nuôi con. Do đó, quyền nuôi
con thuộc về ai sẽ do Tòa án quyết định căn cứ vào quy định của pháp luật Hôn nhân và các điều
kiện của cả 2 vợ chồng.
- Thứ hai, giành quyền nuôi con khi ly hôn
Để giành quyền nuôi con khi Tòa án giải quyết ly hôn anh cần phải chứng minh các điều kiện để nuôi con như:
+ Thu nhập hàng tháng (có đảm bảo để nuôi cháu hay không?)
+ Chỗ ở ổn định (Có đảm bảo để cháu có chỗ ở lâu dài hay không?)
+ Môi trường sống (Có đảm bảo cho sự phát triển cả về tinh thần lẫn thể chất của cháu hay không?)
+ Thời gian làm việc (Bạn có thời gian để chăm sóc cháu hay không?)
+ Sự quan tâm, chăm sóc của cha mẹ giành cho con.
+ Hành vi của cha mẹ (Có ảnh hưởng trực tiếp đến tinh thần và sự phát triển của trẻ).
2. Đơn ly hôn và nộp đơn ly hôn ở đâu khi chồng chơi cờ bạc?
Chào luật sư! Tôi và chồng tôi kết hôn được 1 năm và quyết định ly hôn vì chồng tôi cờ bạc dù
đã khuyên năn rất nhiều lần nhưng vẫn không bỏ được cờ bạc. Giữa chúng tôi xảy ra quá nhiều
mâu thuẫn gia đình không thể nào sống chung nữa. Chúng tôi đã ly thân hơn 2 năm và không có
ý định tái hợp. Chúng tôi không có con cái và không có tài sản chung. Lúc đăng ký kết hôn là ở
Hà Nam. Nhưng giờ tôi đã chuyển hộ khẩu về quê tôi ở Bình Thuận vậy tôi sẽ nộp đơn ở đâu
được ạ. Chồng tôi hiện tại đang làm việc và sinh sống ở Hà Nam hoặc Hà Nội. Tôi muốn làm đơn
ly hôn đơn phương hoặc đơn nếu cả 2 cùng ký thuận tình ly hôn, nhưng lúc tòa triệu tập xét xử
mà chồng tôi không có mặt vì ở quá xa và vì công việc thì như nào ạ?
Mong quý luật sư giúp tôi trả lời ạ. Trân thành cảm ơn rất nhiều.
Luật sư trả lời:
Khoản 1 Điều 35 Bộ luật tố tụng dân sự năm 2015 quy định:
1. Tòa án nhân dân cấp huyện có thẩm quyền giải quyết theo thủ tục sơ thẩm những tranh chấp sau đây:
a) Tranh chấp về dân sự, hôn nhân và gia đình quy định tại Điều 26 và Điều 28 của Bộ luật này,
trừ tranh chấp quy định tại khoản 7 Điều 26 của Bộ luật này;....
Để xác định thẩm quyền của Tòa án theo lãnh thổ, Khoản 1 Điều 39 BLTTDS quy định:
1. Thẩm quyền giải quyết vụ án dân sự của Tòa án theo lãnh thổ được xác định như sau:
a) Tòa án nơi bị đơn cư trú, làm việc, nếu bị đơn là cá nhân hoặc nơi bị đơn có trụ sở, nếu bị đơn
là cơ quan, tổ chức có thẩm quyền giải quyết theo thủ tục sơ thẩm những tranh chấp về dân sự,
hôn nhân và gia đình, kinh doanh, thương mại, lao động quy định tại các Điều 26, 28, 30 và 32 của Bộ luật này;
b) Các đương sự có quyền tự thỏa thuận với nhau bằng văn bản yêu cầu Tòa án nơi cư trú, làm
việc của nguyên đơn, nếu nguyên đơn là cá nhân hoặc nơi có trụ sở của nguyên đơn, nếu
nguyên đơn là cơ quan, tổ chức giải quyết những tranh chấp về dân sự, hôn nhân và gia đình,
kinh doanh, thương mại, lao động quy định tại các điều 26, 28, 30 và 32 của Bộ luật này;
- Như vậy, căn cứ vào quy định trên, trong trường hợp ly hôn đơn phương bạn nộp hồ sơ xin ly
hôn tại Tòa án nhân dân cấp huyện nơi chồng bạn (bị đơn) đang cư trú. Nơi cư trú là nơi đăng
ký thường trú hoặc tạm trú. Nếu chồng bạn đang tạm trú và làm việc ở Hà Nội thì bạn nộp đơn
tại Tòa án nhân dân cấp huyện nơi chồng bạn đang tạm trú ở Hà Nội. Trường hợp chồng bạn
không có tạm trú ở Hà Nội thì bạn nộp đơn tại Tòa án nhân dân cấp huyện ở Hà Nam nơi chồng
bạn có hộ khẩu thường trú.
Trong trường hợp ly hôn đơn phương nếu chồng chị vắng mặt đến lần thứ 2 thì Tòa án sẽ xét xử vắng mặt.
- Trường hợp vợ chồng bạn ly hôn thuận tình, bạn nộp hồ sơ ly hôn tại Tòa án nhân dân cấp
huyện nơi bạn hoặc chồng bạn đang cư trú.
Trường hợp giải quyết thuận tình ly hôn, nếu chồng bạn không thể có mặt để giải quyết thì phải
làm đơn đề nghị Tòa án giải quyết vắng mặt và nêu rõ lý do.
3. Nơi nộp đơn ly hôn theo quy định pháp luật?
Thưa Luật sư, em và chồng kết hôn vào tháng 12 năm 2013, đăng kí kết hôn ở quê em (Long
An). Hiện tại vợ chồng em có 1 con trai chung. Con trai em và em nhập hộ khẩu ở Long An.
Nhưng chồng em không nhập hộ khẩu ở Long AN ( vì chồng em không muốn nhập hộ khẩu vào
gia đình vợ), cho nên hộ khẩu thường trú của chồng em vẫn ở quê anh ấy (Nghệ An).
Trong thời gian 2 vợ chồng em sống chung cả hai đã lên Quận 7, Tp. Hồ Chí Minh để thuê nhà
sống nhưng không có đăng kí tạm trú ( do chủ nhà trọ không đăng kí tạm trú cho vợ chồng em).
Giờ em muốn ly hôn chồng (vì chồng em thường xuyên đánh đập vợ mỗi khi có mâu thuẫn giữa
hai vợ chồng), thì em phải nộp đơn ly hôn ở đâu ạ ? Em thì không thể ra tòa án quê nhà chồng
nộp đơn được vì quá xa.
Em xin chân thành cảm ơn!! Trả lời:
Do thông tin bạn cung cấp bạn muốn đơn phương ly hôn cho bên thẩm quyền giải quyết của
Tòa án sẽ được thực hiện theo quy định tại khoản 1 Điều 39 Bộ luật tố tụng dân sự 2015 quy
định về Thẩm quyền của Toà án theo lãnh thổ như sau:
“1. Thẩm quyền giải quyết vụ án dân sự của Toà án theo lãnh thổ được xác định như sau:
a) Toà án nơi bị đơn cư trú, làm việc, nếu bị đơn là cá nhân hoặc nơi bị đơn có trụ sở, nếu bị đơn
là cơ quan, tổ chức có thẩm quyền giải quyết theo thủ tục sơ thẩm những tranh chấp về dân sự,
hôn nhân và gia đình, kinh doanh, thương mại, lao động quy định tại các điều 26, 28, 30 và 32 của Bộ luật này;
b) Các đương sự có quyền tự thoả thuận với nhau bằng văn bản yêu cầu Toà án nơi cư trú, làm
việc của nguyên đơn, nếu nguyên đơn là cá nhân hoặc nơi có trụ sở của nguyên đơn, nếu
nguyên đơn là cơ quan, tổ chức giải quyết những tranh chấp về dân sự, hôn nhân và gia đình,
kinh doanh, thương mại, lao động quy định tại các điều 26, 28, 30 và 32của Bộ luật này”
Như vậy nếu bạn yêu cầu giải quyết ly hôn thì theo điểm a, khoản 1, điều 39 bạn phải nộp Đơn
xin ly hôn nơi chồng bạn cư trú, làm việc. Trong trường hợp chồng bạn cư trú tại Nghệ An và
bạn không thể về quê chồng để nộp đơn vì quá xa thì bạn có thể nộp đơn tại Tòa án nhân dân
quận 7, thành phố Hồ Chí Minh - nơi chồng bạn làm việc để yêu cầu giải quyết. Trước khi gửi
đơn ly hôn đến Tòa án quận 7, bạn nên liên hệ với công ty nơi chồng bạn đang làm việc để nhờ
xác nhận chồng bạn đang làm việc tại đây. Hoặc nếu bạn thỏa thuận được với chồng bạn bằng
văn bản thì cũng có thể yêu cầu Tòa án nơi bạn cư trú, làm việc để giải quyết.
4. Có được lựa chọn nơi nộp đơn ly hôn?
Tôi có một vấn đề mong các luật sư giải đáp: Tôi đang muốn ly hôn nhưng bây giờ tôi đang cư
trú ở trong thành phố. Vậy tôi nộp đơn ở nơi tôi hiện đang cư trú hay ở quên tôi là nơi tôi kết hôn?
Tôi xin chân thành cảm ơn! Trả lời:
Điều 28 Bộ luật tố tụng dân sự 2015 quy định những tranh chấp về hôn nhân và gia đình thuộc
thẩm quyền giải quyết của Tòa án:
"Điều 28. Những tranh chấp về hôn nhân và gia đình thuộc thẩm quyền giải quyết của Toà án
1. Ly hôn, tranh chấp về nuôi con, chia tài sản khi ly hôn; chia tài sản sau khi ly hôn.
2. Tranh chấp về chia tài sản chung của vợ chồng trong thời kỳ hôn nhân.
3. Tranh chấp về thay đổi người trực tiếp nuôi con sau khi ly hôn.
4. Tranh chấp về xác định cha, mẹ cho con hoặc xác định con cho cha, mẹ.
5. Tranh chấp về cấp dưỡng.
6. Tranh chấp về sinh con bằng kỹ thuật hỗ trợ sinh sản, mang thai hộ vì mục đích nhân đạo.
7. Tranh chấp về nuôi con, chia tài sản của nam, nữ chung sống với nhau như vợ chồng mà
không đăng ký kết hôn hoặc khi hủy kết hôn trái pháp luật.
8. Các tranh chấp khác về hôn nhân và gia đình, trừ trường hợp thuộc thẩm quyền giải quyết
của cơ quan, tổ chức khác theo quy định của pháp luật."
Đối với trường hợp của bạn, bạn muốn ly hôn đơn phương nên căn cứ tại khoản 1 điều 28
BLTTDS bạn có thể nộp hồ sơ ly hôn đến Tòa án để yêu cầu Tòa án giải quyết.
Thăm quyền Tòa án giải quyết tranh chấp về hôn nhân và gia đình được quy định tại khoản 1 điều 35 BLTTDS:
"1. Tòa án nhân dân cấp huyện có thẩm quyền giải quyết theo thủ tục sơ thẩm những tranh chấp sau đây:
a) Tranh chấp về dân sự, hôn nhân và gia đình quy định tại Điều 26 và Điều 28 của Bộ luật này,
trừ tranh chấp quy định tại khoản 7 Điều 26 của Bộ luật này;
b) Tranh chấp về kinh doanh, thương mại quy định tại khoản 1 Điều 30 của Bộ luật này;
c) Tranh chấp về lao động quy định tại Điều 32 của Bộ luật này....."
Như vậy, Tòa án có thẩm quyền giải quyết tranh chấp về ly hôn sẽ là Tòa án nhân dân cấp huyện.
Hơn nữa, thẩm quyền giải quyết vụ án dân sự của Toà án theo lãnh thổ được quy định tại khoản
1 điều 39 Bộ luật tố tụng dân sự:
"1. Thẩm quyền giải quyết vụ án dân sự của Toà án theo lãnh thổ được xác định như sau:
a) Toà án nơi bị đơn cư trú, làm việc, nếu bị đơn là cá nhân hoặc nơi bị đơn có trụ sở, nếu bị đơn
là cơ quan, tổ chức có thẩm quyền giải quyết theo thủ tục sơ thẩm những tranh chấp về dân sự,
hôn nhân và gia đình, kinh doanh, thương mại, lao động quy định tại các điều 26, 28, 30 và 32 của Bộ luật này;
b) Các đương sự có quyền tự thoả thuận với nhau bằng văn bản yêu cầu Toà án nơi cư trú, làm
việc của nguyên đơn, nếu nguyên đơn là cá nhân hoặc nơi có trụ sở của nguyên đơn, nếu
nguyên đơn là cơ quan, tổ chức giải quyết những tranh chấp về dân sự, hôn nhân và gia đình,
kinh doanh, thương mại, lao động quy định tại các điều 26, 28, 30 và 32 của Bộ luật này;
c) Toà án nơi có bất động sản có thẩm quyền giải quyết những tranh chấp về bất động sản."
Như vậy, căn cứ tại khoản 1 điều 35, điểm a khoản 1 điều 39 BLTTDS, bạn cần phải nộp đơn ly
hôn tại Tòa án nhân dân cấp huyện nơi cứ trú làm việc của chồng bạn.
5. Cách nộp đơn ly hôn nơi người chồng cư trú?
Đăng ký kết hôn ở đâu thì nộp đơn ly hôn ở đó hay sao ạ? Bọn em ở hai huyện khác nhau trong
một tỉnh. Lúc đăng ký thì ở huyện em, bây giờ em muốn giải quyết ly hôn ở huyện anh ta có được không ạ?
Em xin chân thành cảm ơn! Trả lời:
Thẩm quyền giải quyết vụa án ly hôn được quy định tại Bộ luật tố tụng dân sự 2015, tùy thuộc
tính chất vụ án ly hôn (thuận tình hay đơn phương) và nơi cư trú, làm việc của hai vợ chồng;
chứ không phụ thuộc vào địa điểm đăng ký kết hôn như bạn đang suy nghĩ. Cụ thể như sau:
5.1 Trường hợp đơn phương ly hôn
Điểm a Khoản 1 Điều 39 Bộ luật tố tụng dân sự 2015 quy định:
Điều 39. Thẩm quyền của Toà án theo lãnh thổ
1. Thẩm quyền giải quyết vụ án dân sự của Toà án theo lãnh thổ được xác định như sau:
a) Toà án nơi bị đơn cư trú, làm việc, nếu bị đơn là cá nhân hoặc nơi bị đơn có trụ sở, nếu bị đơn
là cơ quan, tổ chức có thẩm quyền giải quyết theo thủ tục sơ thẩm những tranh chấp về dân sự,
hôn nhân và gia đình, kinh doanh, thương mại, lao động quy định tại các điều 26, 28, 30 và 32 của Bộ luật này;
Như vậy, Tòa án nhân dân cấp huyện nơi bị đơn cư trú, làm việc có thẩm quyền giải quyết việc
đơn phương ly hôn giữa vợ chồng bạn. Trường hợp không biết thông tin về nơi cư trú, làm việc
của chồng bạn (bị đơn), thẩm quyền thụ lý giải quyết vụ án ly hôn được xác định theo điểm a
khoản 1 Điều 39 BLTTDS. Theo đó, nguyên đơn có quyền lựa chọn Tòa án giải quyết tranh chấp
về dân sự, hôn nhân và gia đình, kinh doanh, thương mại, lao động nếu không biết nơi cư trú,
làm việc, trụ sở của bị đơn thì nguyên đơn có thể yêu cầu Tòa án nơi bị đơn cư trú, làm việc, có
trụ sở cuối cùng hoặc nơi bị đơn có tài sản giải quyết.
5.2. Trường hợp thuận tình ly hôn
Điểm h Khoản 2 Điều 39 BLTTDS 2015 quy định:
Điều 35. Thẩm quyền của Toà án theo lãnh thổ...
2. Thẩm quyền giải quyết việc dân sự của Toà án theo lãnh thổ được xác định như sau:
h) Toà án nơi một trong các bên thuận tình ly hôn, nuôi con, chia tài sản khi ly hôn cư trú, làm
việc có thẩm quyền giải quyết yêu cầu công nhận thuận tình ly hôn, nuôi con, chia tài sản khi ly hôn;
Do đó, nếu hai vợ chồng bạn thuận tình ly hôn thì bạn nộp đơn thuận tình ly hôn tại Toà án
nhân dân cấp huyện nơi một trong các bên thuận tình ly hôn cư trú, làm việc.