Ôn tập Thủy Văn đô thị | Đại học Kiến trúc Thành phố Hồ Chí Minh

lOMoAR cPSD| 59256994 Ôn tập Thủy Văn Lý thuyết
1. Các đặc tính cơ bản của các hiện tượng thủy văn? -
Mang tính ngẫu nhiên Do dòng chảy trong sông chịutác động của nhiều nhân tố khácnhau và
những nhân tố đó cũng là các đại lượng ngẫu nhiên -
Các đặc trưng thủy văn như Qnăm, Qlũ, Qkiệt là các đại lượngngẫu nhiên độc lập, sự thay đổi
của nó phù hợp với quy luật thống kê. - Có thể sử dụng luật phân phối của mẫu để phân tích xác
địnhquy luật phân phối của tổng thể.
Tính địa lý rõ ràng Hiện tượng TV tuân theo quy luật tự nhiên như quả đất quay quanh mặt trời và
quay quanh mình nó dẫn đến trên trái đất phân thành các mùa thời tiết: Mùa mưa – mùa khô → Dòng
chảy: mùa lũ – mùa kiệt.  Địa hình, vị trí địa lý ảnh hưởng đến khí hậu dẫn đến ảnh hưởng đến hiện tượng thủy văn.
Tính chu kỳ - Chu kỳ thủy triều, dòng triều - Dòng chảy trong sông: + Tính chu kỳ được thể hiện một
năm (mùa lũ và mùa kiệt) + Trong nhiều năm (có nhiều năm nhiều nước - ít nước - nước trung bình liên
tục đứng kề nhau) - Nguyên nhân là do các yếu tố tự nhiên tác động có tính chu kỳ (Bức xạ mặt trời
đóng một vai trò quan trọng trong việc hình thành chu kỳ trong năm thủy văn) nên có tính chu kỳ
2. Các phương pháp nghiên cứu trong thủy văn?
Phương pháp nguyên nhân hình thành
PP nguyên nhân hình thành được chia thành 3 loại: PP phân tích căn nguyên PP tổng hợp địa lý PP lưu vực tương tự
Phương pháp thống kê xác suất Phương pháp vật lý
Phương pháp mô hình toán
Phương pháp ứng dụng kỹ thuật viễn thám và hệ thống thông tin địa lý
4. Các yếu tố sinh ra tuần hoàn nước trong thiên nhiên? - Tuần hoàn nhỏ - Tuần hoàn lớn - Tuần hoàn nội địa 1 lOMoAR cPSD| 59256994
5. Đường phân nước là gì? Đường phân nước là đường ranh giới mà từ đó nước chảy về hai phía đối
diện nhau của hai lưu vực cạnh nhau 2.2.1 Đường phân nước Khái niệm
Là đường ranh giới từ đó nước chảy về hai phía đối diện của hai lưu vực cạnh nhau Đường phân nước mặt
Nối các điểm cao nhất liên tiếp trên sườn dốc
Đường phân nước ngầm
Nối các điểm cao nhất liên tiếp trên mực nước ngầm Để
đơn giản trong tính toán có thể coi đường phân nước
mặt trùng với nước ngầm
6. Lưu vực sông là gì? Lưu vực kín? Lưu vực hở?
Lưu vực là khu vực tập trung nước của một con sông, đoạn sông hay hệ thống sông
Lưu vực kín là lưu vực có đường phân nước mặt trùng với đường phân nước ngầm
Lưu vực hở là lưu vực có đường phân nước mặt và đường phân nước ngầm không trùng nhau. Vì
vậy đối với lưu vực hở sẽ có lượng nước ngầm từ lưu vực khác chảy vào và ngược lại Hình Phân loại
- Theo hình dạng lưu vực
- Theo hình dạng phân bố mạng lưới sông
7. Đặc trưng địa lý thủy văn của sông? Vị trí nguồn sông và cửa sông : 2 lOMoAR cPSD| 59256994
Xác định trên bản đồ mạng lưới sông ngòi bằng tọa độ địa lý Độ dài sông (km) :
Là khoảng cách theo đường nước chảy từ nguồn đến
cửa sông Mật độ lưới sông :
Tỷ số giữa chiều dài các con sông trong hệ thống và
diện tích lưu vực của nó 2.1.2 Hình dạng phân bố của sông 3 lOMoAR cPSD| 59256994
8. Nhân tố lưu vực ảnh hưởng đến dòng chảy.
5.2.1. Ảnh hưởng của nhân tố khí hậu và mặt đệm
5.2.2. Ảnh hưởng hoạt động của con người
9. Các nhân tố khí hậu ảnh hưởng đến sự hình thành dòng chảy? Nhân tố khí hậu
1. Nhiệt độ mặt đệm và không khí 2. Nhiệt độ mặt đất
3. Nhiệt độ mặt nước 4. Nhiệt độ không khí
5. Áp suất không khí (Khí áp) 6. Gió 7. Độ ẩm không khí 4 lOMoAR cPSD| 59256994
10. Nguyên nhân sinh ra mưa?
Có 4 nguyên nhân hình thành mưa:  Mưa đối lưu  Mưa địa hình
 Mưa gió xoáy: Mưa front lạnh và Mưa front nóng  Mưa bão
11 Các tham số thống kê và ảnh hưởng của tham số thống kê đến đường tần suất?
-Lưu lượng bình quân nhiều năm: qtb - Hệ số phân tán:Cv - Hệ số thiên lệch:Cs
d. ảnh hưởng của các tham số thống kê đến đường tần suất lý luận
Trường hợp Cs > 0; Cs = 0; Cs < 0 e. Sai số lấy mẫu Nguyên nhân:
- Khoảng lệch của mẫu thường nhỏ hơn khoảng lệch của tổng thể (không lấy được tổng thể)
- Sai số ngẫu nhiên do đo đạc.
- Đường phân bố tổng thể là đường liên tục, còn đường phân bố tần suất trong thuỷ văn
là đường không liên tục (gián đoạn)
11. Một con sông hoàn chỉnh phải bao gồm các phần nào? 5 lOMoAR cPSD| 59256994
Dựa vào điều kiện địa lý và diễn biến của sông thiên nhiên có thể phân loại:
- Nguồn sông: là nơi bắt nguồn của dòng chảy
- Thượng lưu: là đoạn đầu trực tiếp nối với nguồn sông
- Trung lưu: là đoạn tiếp sau thượng lưu
- Hạ lưu: là đoạn cuối cùng cuảt dòng sông
- Cửa sông: là nơi đổ ra biển
12. Mạng lưới sông là gì?
Hệ thống sông gồm một tập hợp sông suối gồm các nhánh
sông chính và phụ lưu lớn nhỏ có quan hệ chặt chẽ với
nhau về dòng chảy và lưu vực tập trung nước.
13. Những đại lượng biểu thị đặc trưng dòng chảy? 6 lOMoAR cPSD| 59256994 7 lOMoAR cPSD| 59256994 8 lOMoAR cPSD| 59256994
14. Xác định đoạn sông chịu ảnh hưởng của thủy triều?xem lại
15. Đặc trưng của một trận mưa?
16. Các phương pháp vẽ đường tần suất?
• Phương pháp thích hợp 3 đ
17. Phân biệt khái niệm xác suất và tần suất
Mỗi biến cố khác nhau thì khả năng xuất hiện khác nhau.
Gọi A là biến cố xảy ra trong phép thử thì P(A) là xác suất xuất hiện biến cố A
Tần suất là khả năng xuất hiện biến cố và được biểu hiện bằng %
18. Khái niệm về đại lượng ngẫu nhiên, mẫu, tổng thể, nguyên tắc chọn mẫu
1) Định nghĩa: Đại lượng ngẫu nhiên là đại lượng mà trong kết quả của phép thử sẽ nhận một và chỉ
một trong các giá trị có thể có của nó với một xác suất tương ứng xác định.
Tổng thể (population) là tất cả các kết quả quan sát (điều tra) vế một hiện tượng nhất định trong phân
tích thống kê, ví dụ tất cả thu nhập của cư dân một nước. 9 lOMoAR cPSD| 59256994
Khái niệm chọn mẫu nghiên cứu.
- Chọn mẫu: Là việc tiến hành nghiên cứu, thu thập thông tin từ một bộ phận thu nhỏ của mẫu tổng 10 lOMoAR cPSD| 59256994
thể nghiên cứu, song lại có khả năng suy rộng ra cho tổng thể đối tượng nghiên cứu, phù hợp với các
đặc trưng và cơ cấu của tổng thể.
Mẫu số liệu đảm bảo 3 tiêu chuẩn: 1. Tính độc lập; 2.Tính đồng nhất; 3.Tính đại biểu
- Tính đại diện: Phải tái tạo lại những đặc trưng cơ bản của tập hợp tổng quát. - Tính đầy đủ
- Tính chính xác: Phản ánh đúng các đặc trưng cơ bản của tập hợp tổng thể.
- Tính thích hợp: Chọn đúng đối tượng nghiên cứu theo đề tài đã định ra.
- Mẫu phải thuận tiện: Đối với việc thực hiện tiến trình nghiên cứu, êễ kiểm tra thông tin.
- Không có sự trùng lặp các đơn vị nghiên cứu.
- Mẫu phải đảm bảo những sai số thống kê cho phép. Bài tập
1. Một lưu vực 465 km2 có lượng mưa bình quân hàng năm là 775mm và dòng chảy bình quân hàng
năm là 3,8 m3/s. Có bao nhiêu phần trăm lượng mưa bị tổn thất bởi lưu vực (hệ số dòng chảy)? 1 0 lOMoAR cPSD| 59256994 1 1 lOMoAR cPSD| 59256994
2. Một lưu vực 9250 km2 có lượng mưa bình quân hàng năm là 645mm và dòng chảy bình quân hàng
năm là 37,3 m3/s. Lớp nước mưa tổn thất trên lưu vực là bao nhiêu? 1 2 lOMoAR cPSD| 59256994
3. Lưu vực A tiến hành đo đạc Q từ (1990 – 2000). Lưu vực B tương tự liền kề tiến hành đo đạc Q từ
(1990 – 2003). Kéo dài dòng chảy năm lưu vực A từ số liệu lưu vực B theo phương pháp tương quan. Năm 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 QA(m3/s) 255 245 244 233 238 240 247 QB(m3/s) 219 218 217 210 215 213 216 Năm 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 QA(m3/s) 228 262 243 249 ? ? ? QB(m3/s) 211 222 215 219 217 221 215 1 3 lOMoAR cPSD| 59256994 1 4 lOMoAR cPSD| 59256994 1 5 lOMoAR cPSD| 59256994
Lưu vực A có diện tích FA = 245 km2, không có tài liệu đo dòng chảy. Lưu vực B có diện tích FB = 215
km2, được chọn là lưu vực tương tự, có nhiều tài liệu đo đạc. Từ tài liệu thực đo đã xác định được các đặc
trưng thống kê dòng chảy năm của lưu vực B như sau: YoB = 470mm, CvB = 0,33 , CsB = 2CvBPhân phối
dòng chảy năm thiết kế của lưu vực B đã tính được như bảng dưới:Xác định lưu lượng dòng chảy năm thiết
kế của lưu vực A với tần suất P = 85% 1 6 lOMoAR cPSD| 59256994
4. Một lưu vực có: thời gian chảy truyền 4h; diện tích các mảnh là: f1 = 10km2; f2 = 12km2; f3= 16
km2;f4 = 15km2 ; và lượng mưa hiệu quả là h1 = 3cm; h2 = 4cm; h3 = 6cm; h4 = 11cm; h5= 8cm; Áp
dụng CT căn nguyên dòng chảy xác định Q theo thời gian mưa hiệu quả. Từ đó xác định Qmax = ? 1 7 lOMoAR cPSD| 59256994 1 8