Phần 1: Cơ sở lý thuyết Chính sách tiền tệ - Kinh tế vĩ mô

lOMoAR cPSD| 45476132
PHẦN I: CƠ SỞ LÝ THUYẾT 1. Chính sách tiền tệ 1.1. Khái niệm:
Chính sách tiền tệ là một tập hợp các biện pháp của chính phủ nhằm
quản lý dòng tài chính trong nước. Nó cho phép bạn điều chỉnh trạng thái của
thị trường tín dụng, kiểm soát hoạt động của các ngân hàng thương mại, ảnh
hưởng đến hoạt động kinh doanh và tổng cầu.
Chính sách tiền tệ là tập hợp các biện pháp trong lĩnh vực lưu thông tiền tệ
nhằm điều tiết tăng trưởng kinh tế, kiềm chế lạm phát, bảo đảm việc làm và cân bằng cán cân thanh toán.
Chính sách tiền tệ là một bộ phận cấu thành của chính sách kinh tế nhà nước
thống nhất. Bằng cách thực hiện chính sách tiền tệ, ngân hàng trung ương, tác động
đến hoạt động cho vay của các ngân hàng thương mại và chỉ đạo điều tiết mở rộng
hoặc giảm cho vay đối với nền kinh tế, đạt được sự phát triển ổn định của nền kinh
tế trong nước, tăng cường lưu thông tiền tệ và cân bằng các quá trình kinh tế trong nước.
1.2. Vị trí chính sách tiền tệ
Trong hệ thống các công cụ điều tiết vĩ mô của Nhà nước thì chính sách tiền
tệ là một trong những chính sách quan trọng nhất vì nó tác động trực tiếp vào lĩnh
vực lưu thông tiền tệ. Song nó cũng có quan hệ chặt chẽ với các chính sách kinh
tế vĩ mô khác như chính sách tài khoá, chính sách thu nhập, chính sách kinh tế đối ngoại.
Đối với Ngân hàng trung ương, việc hoạch định và thực thi chính sách chính
sách tiền tệ là hoạt động cơ bản nhất, mọi hoạt động của nó đều nhằm làm cho
chính sách tiền tệ quốc gia được thực hiện có hiệu quả hơn. lOMoAR cPSD| 45476132
1.3. Đối tượng của chính sách tiền tệ
Đối tượng của chính sách tiền tệ: cung và cầu trên thị trường tiền tệ, thay
đổi do hành động của các cơ quan tiền tệ, ngân hàng và các tổ chức phi ngân
hàng. các tác nhân kinh tế mà ngân
hàng trung ương tương tác, các ngân hàng và các tổ chức tài chính khác tham gia
vào hoạt động của hệ thống tài chính, cũng như bản thân ngân hàng trung ương.
các biến số kinh tế đặc trưng cho trạng thái cân
bằng trên thị trường tiền tệ: cung tiền (cơ sở tiền tệ hay tổng tiền tệ), lãi suất danh
nghĩa ngắn hạn, tỷ giá hối đoái danh nghĩa, thanh khoản hiện tại của khu vực ngân hàng.
Người điều hành chính sách tiền tệ: cơ quan tiền tệ chịu trách nhiệm về chính sách tiền tệ.
1.4. Các mục tiêu của chính sách tiền tệ
Ngân hàng Trung ương Nga coi giảm lạm phát và đảm bảo ổn định giá cả là mục
tiêu chính của chính sách tiền tệ.
Ổn định giá cả là một yếu tố quan trọng của môi trường thuận lợi cho người dân
sinh sống và kinh doanh, vì nó: •
bảo vệ thu nhập và tiết kiệm bằng đồng tiền quốc gia khỏi sự mất giá khó
lường. Điều này cho phép bạn duy trì mức sống, cũng như tự tin hơn trong
việc lập kế hoạch chi tiêu hàng ngày và dài hạn; •
bảo vệ những công dân có thu nhập thấp. Những gia đình như vậy chủ yếu
mua những hàng hóa cơ bản rẻ tiền. Lạm phát thấp liên tục cho phép bạn duy trì mức tiêu dùng; •
tăng khả năng tài trợ nợ cho các công ty, vì nó làm giảm phí bảo hiểm lạm
phát mà các ngân hàng đưa vào lãi suất; •
đơn giản hóa kế hoạch tài chính và đầu tư cho doanh nghiệp; •
làm tăng niềm tin vào đồng tiền quốc gia và tạo điều kiện giảm giá trị tài sản
có và tài sản nợ trong nền kinh tế. Điều này, đến lượt nó, làm giảm tác động
của những thay đổi trong điều kiện bên ngoài đối với nền kinh tế.
Quy định này được quy định trong pháp luật hiện hành. Trong Hiến pháp Liên
bang Nga và trong Luật Liên bang “Về Ngân hàng Trung ương Liên bang Nga
(Ngân hàng Nga)”, một trong những quy định chính mục tiêu của Ngân hàng
Trung ương Nga là bảo vệ và đảm bảo sự ổn định của đồng rúp, bao gồm cả sức
mua của nó so với ngoại tệ lOMoAR cPSD| 45476132
Lạm phát thấp, giúp cải thiện kỳ vọng của các tác nhân kinh tế, giữ nó ở mức
hợp lý về mặt kinh tế là đóng góp tốt nhất của chính sách tiền tệ cho sự phát triển
của nền kinh tế đất nước. Để làm được điều này, ngân hàng trung ương đặt ra các
mục tiêu trung gian,việc thực hiện phải bảo đảm đạt được mục tiêu cuối cùng của
chính sách tiền tệ. Là các mục tiêu trung gian, việc sử dụng các đặc điểm định
lượng của khối lượng tiền (tổng hợp tiền) hoặc định tính (giá cả) - lãi suất (giá
trong nước của đồng tiền quốc gia) hoặc tỷ giá hối đoái của đồng tiền quốc gia
(giá bên ngoài) là điều đương nhiên. giá tiền). Việc sử dụng một mục tiêu trung
gian không loại trừ khả năng điều chỉnh của nó do những thay đổi về điều kiện
kinh tế bên ngoài hoặc bên trong.
Ngay từ khi bắt đầu cải cách kinh tế, Ngân hàng Trung ương Liên bang Nga đã
thiết lập quyền kiểm soát nguồn cung tiền trong nền kinh tế và thực hiện kiểm
soát có hệ thống đối với việc thực hiện các thông số của chương trình tiền tệ.
Như một mục tiêu trung gian, tốc độ tăng trưởng của tổng cung tiền M2 đã được sử dụng.
Trong thực tế của bất kỳ ngân hàng trung ương nào, có thể tạm thời thiết lập hai
mục tiêu trung gian, mặc dù điều này khá mâu thuẫn. Tuy nhiên, do tầm quan
trọng của tỷ giá hối đoái với tư cách là một yếu tố hình thành kỳ vọng lạm phát
bên cạnh tốc độ tăng cung tiền, Ngân hàng Nga cho rằng nên sử dụng phương
pháp này trong giai đoạn 1995–98 để đạt được mục tiêu cuối cùng.
Từ những năm 1990 trong thực tiễn thế giới đang có xu hướng chuyển từ cách
thiết lập truyền thống các mục tiêu chính và trung gian của chính sách tiền tệ
sang cách thực hành lạm phát mục tiêu trực tiếp hay còn gọi là nguyên tắc lạm
phát mục tiêu. Do hiệu quả của việc sử dụng mục tiêu trung gian cho tốc độ tăng
cung tiền giảm khi quá trình lạm phát chậm lại, mối quan hệ chặt chẽ giữa tăng
cung tiền và lạm phát yếu đi, Ngân hàng Trung ương Nga không loại trừ khả
năng sử dụng lạm phát mục tiêu khi xây dựng và thực thi chính sách tiền tệ. Kinh
nghiệm thế giới cho thấy, khả năng kiểm soát tổng cung tiền của ngân hàng trung
ương bị hạn chế do thiếu đòn bẩy trực tiếp đối với các quyết định của ngân hàng
và động lực của các chủ thể kinh doanh và người dân. Ở một mức độ lớn hơn
nhiều, ngân hàng trung ương có thể tác động đến cơ sở tiền tệ bằng cách sử dụng
các công cụ tiền tệ của mình. Do đó, quy trình hoạt động (quy trình thực hiện các
biện pháp cần thiết hàng ngày để quản lý cung tiền) có thể dựa trên sự kiểm soát
của ngân hàng trung ương đối với động lực của dự trữ quốc tế ròng và tài sản nội
địa ròng của cơ quan tiền tệ,cơ sở tiền tệ. Đối với điều này, người ta chú ý nhiều
đến việc quản lý thanh khoản hiện tại (hàng ngày) của hệ thống ngân hàng với
việc sử dụng tích cực các phương pháp thị trường để điều chỉnh. lOMoAR cPSD| 45476132
2. Các công cụ của chính sách tiền tệ
2.1. Công cụ trực tiếp
2.1.1. lãi suất hoạt động của Ngân hàng Trung ương
Tiền gửi của các ngân hàng thương mại với Ngân hàng Trung ương Liên bang Nga
được chấp nhận trong tối đa 3 tháng, bao gồm cả tiền gửi "qua đêm" và "không kỳ
hạn". Khi tính đến các xu hướng đang phát triển trên quá trình phân hủy. phân khúc
của thị trường tiền tệ, quy định về lãi suất trên các hoạt động này được thực hiện .
2.1.2.can thiệp ngoại hối
Các cơ chế tiếp cận vĩnh viễn của Ngân hàng Nga bao gồm các hoạt động chấp nhận
tiền từ các ngân hàng thương mại dưới dạng tiền gửi, được thực hiện nhằm "ràng buộc"
tính thanh khoản tự do của hệ thống ngân hàng và hạn chế áp lực tiềm tàng trên thị
trường ngoại hối, cũng như các khoản vay tái cấp vốn. 2.2. Công cụ gián tiếp
2.2.1.Nghiệp vụ thị trường mở
Nghiệp vụ thị trường mở do Ngân hàng Trung ương Nga thực hiện nhằm mục đích
điều tiết thanh khoản của hệ thống ngân hàng nhằm đạt được các mục tiêu của
chính sách tiền tệ. Để điều chỉnh thanh khoản của các ngân hàng thương mại và lãi
suất thị trường tiền tệ, Ngân hàng Nga thực hiện các hoạt động REPO trực tiếp
hàng ngày trong khoảng thời gian từ 1 đến 7 ngày và các hoạt động REPO đảo
ngược hàng tuần trong khoảng thời gian một tháng với chứng khoán. tiến sĩ các
kênh điều tiết mức thanh khoản hiện tại của khu vực ngân hàng - đấu thầu tiền gửi
và hoạt động trên thị trường ngoại hối trong nước.
2.2.2.Định mức dự trữ bắt buộc gửi Ngân hàng Trung ương
Dự trữ bắt buộc đảm bảo tính thanh khoản của tiền gửi ngân hàng của khách hàng
và ảnh hưởng đến hoạt động tín dụng của ngân hàng thương mại nhằm thay đổi số
nhân tiền. Hiện tại, chức năng cuối cùng của dự trữ bắt buộc đã trở thành chức
năng chính. Dự trữ bắt buộc được tính trên cơ sở số dư tiền vay bình quân hàng
tháng từ các tổ chức tín dụng trên cơ sở chuẩn mực hiện hành. Lượng tiền mặt
trung bình bằng tiếng Nga được bao gồm trong việc thực hiện các nghĩa vụ theo dự
trữ bắt buộc. rúp tại quầy thu ngân của một tổ chức tín dụng trong phạm vi số dư
tối thiểu cho phép đã được thiết lập.
2.2.3. tái cấp vốn của các tổ chức tín dụng
Tái cấp vốn cho các ngân hàng thương mại thông qua các cơ chế thường trực được
thực hiện bằng cách cung cấp các khoản vay trong ngày, cho vay qua đêm và hoán đổi
tiền tệ, được sử dụng để đảm bảo các khoản thanh toán không bị gián đoạn . lOMoAR cPSD| 45476132
3, Các nguyên tắc cơ bản của chính sách tiền tệ
Để đạt được mục tiêu lạm phát, Ngân hàng Trung ương Nga thực hiện chính sách
tiền tệ trong khuôn khổ của chế độ lạm phát mục tiêu. Khi thực hiện chính sách
tiền tệ, tính nhất quán, khả năng dự đoán và tính minh bạch trong các hành động
của ngân hàng trung ương là rất quan trọng, do đó, Ngân hàng Nga thực hiện chính
sách của mình theo một số nguyên tắc.
3.1 Ngân hàng Nga đặt mục tiêu lạm phát định lượng công khai vĩnh viễn để
người dân, doanh nghiệp và những người tham gia thị trường tài chính có thể tính
đến mục tiêu này khi lập kế hoạch hoạt động và đưa ra quyết định. Mục tiêu lạm
phát được đặt ra cho tốc độ tăng giá tiêu dùng hàng năm, tức là những thay đổi
trong 12 tháng qua ở mức giá chung đối với hàng hóa và dịch vụ mà người dân mua.
Mục tiêu của chính sách tiền tệ của Ngân hàng Trung ương Nga là duy trì lạm phát
hàng năm gần 4% vĩnh viễn. Cách diễn đạt “khoảng 4%” phản ánh khả năng chấp
nhận những biến động nhỏ của lạm phát xung quanh mục tiêu.
Nếu lạm phát lệch đáng kể so với mục tiêu, Ngân hàng Trung ương Nga sẽ đánh
giá nguyên nhân và thời gian xảy ra sai lệch, trên cơ sở đó quyết định sử dụng các
biện pháp chính sách tiền tệ để đưa lạm phát trở lại mục tiêu.
3.2 Trong chế độ lạm phát mục tiêu, tỷ giá hối đoái được thả nổi, tức là nó
được hình thành dưới tác động của cung và cầu trên thị trường ngoại hối. Với
tỷ giá hối đoái thả nổi, Ngân hàng Trung ương Nga không can thiệp vào thị trường
ngoại hối trong nước để duy trì một mức tỷ giá hối đoái nhất định hoặc tỷ lệ thay
đổi của nó. Đồng thời, Ngân hàng Nga có thể thực hiện các giao dịch ngoại hối
trên thị trường trong nước trong trường hợp có nguy cơ đe dọa đến sự ổn định tài
chính, cũng như bổ sung (sử dụng) dự trữ quốc tế liên quan đến việc áp dụng quy
tắc ngân sách của Nga Bộ Tài chính.
3.3 Công cụ chính sách tiền tệ chính của Ngân hàng Trung ương Nga là lãi
suất cơ bản. Bằng cách thay đổi lãi suất cơ bản, Ngân hàng Nga tác động đến sự
năng động của lãi suất trong nền kinh tế, từ đó ảnh hưởng đến nhu cầu trong nước và lạm phát.
Hội đồng quản trị của Ngân hàng Nga thường xuyên đưa ra quyết định về lãi suất
cơ bản, tám lần một năm theo lịch trình đã được phê duyệt trước và công bố. lOMoAR cPSD| 45476132
Quyết định về lãi suất cơ bản nhất thiết phải đi kèm với lời giải thích về logic và lý
do của nó, và theo quy luật, được bổ sung bằng tín hiệu về các bước tiếp theo có
thể có trong chính sách tiền tệ. Việc Ngân hàng Trung ương Nga làm rõ các quyết
định được đưa ra và các dự định trong tương lai là một công cụ quan trọng để quản
lý kỳ vọng lạm phát, được gọi là liên kết chúng với mục tiêu lạm phát.
Liên kết kỳ vọng lạm phát của cả hộ gia đình và doanh nghiệp với mục tiêu lạm
phát có tầm quan trọng lớn đối với hiệu quả của các biện pháp do ngân hàng trung ương thực hiện.
. 3,4 Ngân hàng Nga đưa ra các quyết định về chính sách tiền tệ dựa trên dự
báo kinh tế vĩ mô, có tính đến việc phân tích nhiều loại thông tin. Chính
sách tiền tệ không tác động đến động thái giá cả ngay lập tức mà theo thời gian,
thông qua một chuỗi dài các mối quan hệ. Vì vậy, để đánh giá tác động của
quyết định lãi suất cơ bản đối với nền kinh tế và lạm phát, cần có dự báo kinh tế vĩ mô.
Để phát triển dự báo, Ngân hàng Nga sử dụng các mô hình kinh tế vĩ mô hiện đại.
Là một phần của việc chuẩn bị dự báo kinh tế vĩ mô, Ngân hàng Nga đánh giá
thời gian tồn tại của các yếu tố ảnh hưởng đến nền kinh tế và động lực giá cả
cũng như sự ổn định của các xu hướng kinh tế đã được thiết lập.
Các biện pháp được thực hiện trong các lĩnh vực khác của chính sách kinh tế trong
nước, cũng như các biện pháp chính sách kinh tế ở các nước lớn ở nước ngoài, là
những yếu tố quan trọng mà Ngân hàng Trung ương Nga tính đến khi chuẩn bị dự báo kinh tế vĩ mô.
Khi hình thành các điều kiện tiên quyết cho dự báo kinh tế vĩ mô và đánh giá rủi
ro ở giai đoạn hiện tại, Ngân hàng Trung ương Nga sử dụng cách tiếp cận thận
trọng, coi trọng hơn một chút các yếu tố và rủi ro gây lạm phát. Điều này là do kỳ
vọng lạm phát ở Nga vẫn còn cao và nhạy cảm ngay cả với việc tăng giá tạm thời
đối với một số hàng hóa. Trong tình huống như vậy, việc đánh giá thấp các yếu tố
và rủi ro thúc đẩy lạm phát có thể dẫn đến những sai lệch đi lên ổn định và kéo dài
của lạm phát so với mục tiêu.
3.5 Ngân hàng Nga tuân thủ minh bạch thông tin trong lĩnh vực chính sách
tiền tệ nhằm tăng cường hiểu biết và tin tưởng vào chính sách tiền tệ đang
theo đuổi, đồng thời tạo ra một môi trường kinh tế có thể dự đoán được cho
tất cả những người tham gia quan hệ kinh tế. Hiểu và tin tưởng vào các biện
pháp được thực hiện là điều cần thiết để nâng cao hiệu quả của chúng. lOMoAR cPSD| 45476132
Là một phần của chính sách cởi mở thông tin, Ngân hàng Nga chủ yếu cố gắng tiết
lộ thông tin về các mục tiêu, nguyên tắc, biện pháp và kết quả của chính sách tiền
tệ, về đánh giá tình hình kinh tế và triển vọng phát triển của nó một cách nhanh
chóng và đầy đủ nhất có thể. Ngân hàng Trung ương Nga cũng đang nỗ lực mở
rộng phạm vi truyền thông về chính sách tiền tệ và cải thiện mục tiêu của mình.
PHẦN II : THỰC TRẠNG CHÍNH SÁCH TIỀN TỆ NGA
Nga quyết định duy trì chính sách tiền tệ ổn định và giữ lãi suất cơ bản ở mức
20%, nhưng cảnh báo về những bất ổn lớn khi nền kinh tế này "chuyển đổi cơ cấu quy mô lớn".
Vào cuối tháng 2, vài ngày sau khi Nga tiến hành chiến dịch quân sự đặc biệt ở
Ukraine, Ngân hàng Trung ương Nga đã tăng gấp đôi lãi suất cơ bản từ 9,5% lên
20% trong một nỗ lực cứu đồng tiền rúp bị rớt giá và giảm thiểu tác động của các
lệnh trừng phạt cứng rắn mà phương Tây áp lên nền kinh tế Nga. Trong một tuyên lOMoAR cPSD| 45476132
bố hôm 18/3, Ngân hàng Trung ương Nga cho biết việc đẩy lãi suất cơ bản lên cao
đã "giúp duy trì sự ổn định tài chính". Cơ quan này cảnh báo: "Nền kinh tế Nga đang
bước vào giai đoạn chuyển đổi cơ cấu quy mô lớn, dẫn đến một thời kỳ lạm phát gia
tăng cao tạm thời và không tránh khỏi, chủ yếu liên quan đến việc điều chỉnh giá
tương đối của nhiều loại hàng hóa và dịch vụ". "Chính sách tiền tệ của Ngân hàng
Trung ương Nga được thiết lập để giúp nền kinh tế này dần thích ứng với các điều
kiện mới và đưa lạm phát trở lại mức 4% vào năm 2024". Đồng rúp đã rớt giá kỷ lục
so với đồng đô la Mỹ sau một loạt các lệnh trừng phạt và ngón đòn mới mà Mỹ và
các đồng minh châu Âu áp đặt lên Nga. Sau quyết định giữ nguyên lãi suất cơ bản ở
mức 20% của Ngân hàng Trung ương Nga, đồng tiền này vẫn chỉ giao dịch ở hơn
104 rúp đổi 1 USD. Đầu tuần này, Nga đã cố gắng ngăn chặn một vụ vỡ nợ lịch sử
sau khi thanh toán một số khoản lãi trái phiếu mà Moscow đã phát hành bằng đồng
đô la Mỹ, theo Reuters. Bộ Tài chính Nga hôm 18/3 cho biết họ đã thực hiện đầy đủ
các nghĩa vụ của mình trong việc thanh toán đầy đủ lãi cuống phiếu (lãi coupon) đối
với trái phiếu eurobond được phát hành bằng đồng đô la Mỹ. Lượng lớn dự trữ ngoại
tệ của Ngân hàng Trung ương Nga đã bị phương Tây đưa vào diện trừng phạt, khiến
Nga gần như không thể tiếp cận được nguồn dự trữ này, đồng thời cản trở việc giải
quyết vấn đề thiếu hụt tài sản trong nước. Mặc dù quyết định ổn định chính sách tiền
tệ và giữ lãi suất cơ bản ở mức 20% của Ngân hàng Trung ương Nga đã được dự báo
từ trước, nhưng nó đã phần nào hé mở về cách nhìn của cơ quan này về triển vọng
kinh tế Nga. Ông William Jackson, chuyên gia kinh tế trưởng về các thị trường mới
nổi tại Công ty nghiên cứu kinh tế vĩ mô Capital Economics, cho rằng có ba điểm
mấu chốt từ động thái lần này của Ngân hàng Trung ương Nga. Đầu tiên là họ dường
như cho rằng việc đẩy lãi suất cơ bản tăng vọt vào tháng trước đã đủ sức để ổn định
hệ thống tài chính và ngăn chặn sự tháo chạy khỏi các ngân hàng Nga. "Thứ hai,
Ngân hàng Trung ương Nga xác định các lệnh trừng phạt và sự thay đổi của chính lOMoAR cPSD| 45476132
phủ Nga theo hướng chuyên quyền và biệt lập là điều đã tồn tại trong thời gian dài",
ông Jackson cho biết. "Và thứ ba, bất chấp điều đó, các nhà hoạch định chính sách
tại Ngân hàng Trung ương Nga đang cố gắng duy trì quan điểm chính thống về kinh
tế vĩ mô. Trọng tâm lớn của tuyên bố lần này là vấn đề cân bằng các rủi ro lạm phát
và duy trì chính sách tiền tệ thắt chặt để ngăn chặn lượt tác động thứ hai từ đợt tăng
lạm phát đột biến như hiện nay". Điều này cũng cho thấy, các nhà hoạch định chính
sách Nga đang hướng đến nới lỏng các biện pháp kiểm soát vốn, trở lại chính sách
thả nổi đồng rúp và sau cùng là đưa trọng tâm của chính sách tiền tệ quay lại vấn đề kiểm soát lạm phát.
Có thể còn tiếp tục nới lỏng
Tuy nhiên theo các nhà phân tích, bên cạnh những lý do trên còn có một nguyên
nhân nữa là nền kinh tế Nga đang đối mặt với rất nhiều khó khăn và có nguy cơ suy
giảm mạnh trong năm nay do các biện pháp trừng phạt của các nước phương Tây.
Trên thực tế trong tuyên bố phát đi sau cuộc họp chính sách tháng 3, NHTW Nga
cũng cảnh báo về sự không chắc chắn đáng kể khi nền kinh tế của đất nước trải qua
một "chuyển đổi cơ cấu quy mô lớn".
“Nền kinh tế Nga đang bước vào giai đoạn chuyển đổi cơ cấu quy mô lớn, kéo theo
một giai đoạn tạm thời nhưng không thể tránh khỏi của lạm phát gia tăng, chủ yếu
liên quan đến việc điều chỉnh giá tương đối trên nhiều loại hàng hóa và dịch vụ”,
NHTW Nga cho biết trong tuyên bố phát đi sau cuộc họp chính sách tháng 3. Đó có
thể là lý do khiến cơ quan này cho biết họ tuyên bố chính sách tháng 3 là sẽ bắt đầu
mua trái phiếu chính phủ OFZ - động thái mà theo các nhà phân tích là để hỗ trợ nền
kinh tế ứng phó với những khó khăn hiện tại.
Quý trở lại với quyết định chính sách mới đây, một điểm rất đáng chú ý là mặc dù
cho rằng các điều kiện bên ngoài đối với nền kinh tế Nga vẫn còn nhiều thách thức lOMoAR cPSD| 45476132
và "hạn chế đáng kể hoạt động kinh tế", nhưng NHTW Nga vẫn cho biết họ "mở ra
triển vọng giảm lãi suất chính sách trong các cuộc họp sắp tới".
NHTW nói thêm rằng, mặc dù lạm phát sẽ tiếp tục tăng do hiệu ứng cơ bản, nhưng
dữ liệu hàng tuần mới nhất cho thấy tốc độ tăng giá chậm lại cũng nhờ việc tăng
mạnh lãi suất trước đó. Theo NHTW Nga, việc thắt chặt các điều kiện tiền tệ đã bị
hạn chế một phần bởi các chương trình hỗ trợ cho vay do chính phủ và cơ quan này
triển khai, nhưng nó sẽ tiếp tục phát huy tác dụng trong việc kiềm chế lạm phát. Các
nhà phân tích Nga hoan nghênh việc cắt giảm lãi suất cơ bản trước thời hạn, mà một
số người dự kiến chỉ bắt đầu vào tháng 6. Nhiều ý kiến cũng cho rằng NHTW Nga
sẽ còn tiếp tục giảm thêm lãi suất khi mà biện pháp thắt chặt trước đó đang phát huy hiệu quả.
“Lãi suất có thể sẽ được cắt giảm thêm 100-200 bps vào tháng 4, nhưng nó sẽ đòi
hỏi các động lực tích cực bổ sung về lạm phát và kỳ vọng lạm phát”, Dmitry Polevoy
- Trưởng bộ phận đầu tư của Công ty môi giới Locko-Invest có trụ sở tại Moscow cho biết.
Sau quyết định của NHTW Nga hôm thứ Sáu tuần trước, Polevoy đã hạ dự báo về
lãi suất cơ bản của Nga xuống còn khoảng 11-12% vào cuối năm nay thay vì mức
dự kiến trước đó là "không cao hơn 15%". Nguồn:
https://thoibaonganhang.vn/nhtw-nga-noi-long-hon-chinh- sach-tien-te126190.html
Sức ép kinh tế sau 6 tháng xung đột Nga – Ukraine
Từ ngày 27/08/2022 là tròn 6 tháng kể từ khi cuộc xung đột Nga - Ukraine nổ ra,
kéo theo đó là hàng loạt các đòn trừng phạt "ăn miếng trả miếng" giữa Nga và
phương Tây. Hệ quả là nguy cơ suy thoái leo thang khi lạm phát toàn cầu liên tục
lập đỉnh, giá năng lượng tăng phi mã. lOMoAR cPSD| 45476132
Sau 6 tháng chiến sự diễn ra, nước Nga trực tiếp chịu sức ép kinh tế, nhưng khi
xung đột nổ ra ngay trong lòng châu Âu, EU cũng đang chịu những tác động rất lớn.
EU tiến hành 7 vòng trừng phạt kinh tế
Liên minh châu Âu đã tiến hành 7 vòng trừng phạt lên kinh tế Nga. Ở chiều ngược
lại, Moscow liên tục thông báo khóa các đướng ống dẫn khí đốt sang châu Âu với lý
do bảo trì kỹ thuật. Điều này đã gây ra một cuộc khủng hoảng năng lượng, đẩy giá
dầu và khí đốt tăng cao kỷ lục.
Giá năng lượng liên tục tăng, như giá khí đốt tại châu Âu hiện gấp 15 lần so cùng kỳ
năm 2021. Rõ ràng, nước Nga đang thu về thêm hàng tỷ USD bất chấp cấm vận.
11.000 lệnh cấm vận được phương Tây áp đặt 6 tháng qua sẽ cần có thời gian để
ngấm dần. Trước mắt, kinh tế Nga vẫn đang trụ vững khi nguồn thu xuất khẩu năng
lượng trong năm nay dự kiến sẽ mang lại số tiền kỷ lục cho ngân sách, hơn 337 tỷ USD.
Trong khi đó, cuộc khủng hoảng năng lượng tại châu Âu đang khiến lạm phát trên
toàn EU đạt 9,8% - mức kỷ lục. Đáng lo ngại, 16/27 nước thành viên EU ghi nhận
số liệu lạm phát 2 chữ số. Những dự báo mới nhất đang chỉ ra nguy cơ suy thoái với
nền kinh tế châu Âu là có.
Kinh tế Nga quý 2 vừa qua suy giảm 4%, thấp hơn dự đoán giảm 5% của các chuyên
gia. Đồng Ruble đang là 1 trong những đồng tiền tăng giá mạnh nhất thế giới so với
USD. Nga hỗ trợ nền kinh tế
Để giảm áp lực về thiếu hụt hàng hóa khi hơn 1.000 doanh nghiệp, tập đoàn phương
Tây rời khỏi Nga, chính phủ Nga đã kích hoạt "cơ chế nhập khẩu song song" ngay
từ tháng 5, giúp người dân Nga vẫn có thể tiếp cận hàng hóa phương Tây ngay cả khi bị cấm vận. lOMoAR cPSD| 45476132
Với cơ chế này, Moscow nhập khẩu hàng loạt các mặt hàng cần thiết từ phụ tùng ô
tô đến hàng hoá tiêu dùng như đồ điện tử, điện gia dụng, với tổng trị giá dự kiến có
thể lên đến 16 tỷ USD trong năm 2022.
Dù vậy, nền kinh tế Nga vẫn phải đối mặt với tỷ lệ lạm phát cao cùng tình trạng thiếu
hụt nguồn cung, gây ra sự sụt giảm lớn trong sản xuất. Nga buộc phải định hướng
lại thị trường cho các nhà sản xuất trong nước và cả nước ngoài, trong đó có Thổ
Nhĩ Kỳ, Iran, Trung Quốc.
Chính phủ Nga cũng thúc đẩy hỗ trợ các doanh nghiệp xuất khẩu bằng cách cho vay
theo hợp đồng xuất và hỗ trợ vay vốn ưu đãi cho doanh nghiệp nhập máy móc nguyên
liệu về Nga để sản xuất cũng với hình thức thế chấp, thời hạn vay vốn tới 5 năm và % ưu đãi từ 3,5%.
Còn từ châu Âu, cuộc khủng hoảng năng lượng đang khiến lục địa già phải thay đổi
chiến lược năng lượng khi buộc phải ủng hộ điện hạt nhân là năng lượng xanh và
cho phép khởi động lại nhiều nhà máy điện than. Hiện các lo ngại cho rằng, nhiều
lĩnh vực công nghiệp trọng điểm của châu Âu như hóa chất, gang thép… sẽ phải
dừng sản xuất do thiếu khí đốt.
Dự báo kinh tế Nga
Moscow đang tạm thời hóa giải tốt phần nào từ các đòn trừng phạt của phương Tây
thông qua cơ chế nhập khẩu song song hay bán dầu qua đường biển với 1 nước thứ
ba trước khi bán lại cho châu Âu. Tuy nhiên khi EU buộc phải "Cai bầu sữa năng
lượng từ Nga" từ nay đến cuối năm và đầu năm sau, kinh tế Nga còn lạc quan như vậy không?
Nga có thể đạt doanh thu xuất khẩu năng lượng năm nay kỷ lục, nhưng khi các lệnh
cấm nhập khẩu dầu và giảm mua khí đốt của EU có hiệu lực, không gì có thể đảm
báo được con số xuất khẩu tỷ đô này. lOMoAR cPSD| 45476132
Giới phân tích cho rằng, những tháng tới đây kinh tế Nga sẽ trải qua giai đoạn khó
khăn nhất của cuộc khủng hoảng trừng phạt khi thu nhập từ xuất khẩu có xu hướng
giảm, hoạt động kinh tế được dự báo là sụt giảm hơn 10% trong năm nay và quá
trình chuyển đổi sang tăng trưởng không sớm hơn năm 2024.
Có thể thấy, hiện nay Nga tích cực săn tìm khách hàng, thay đổi phương thức vận
tải, mở rộng thị phần xuất khẩu tại các quốc gia châu Á và Trung Đông.
Mặc dù vậy, chiến lược "xoay trục năng lượng sang hướng đông" sẽ mất nhiều năm
mới có thể hiện thực hóa. Thị trường châu Á khó có khả năng thay thế hoàn toàn thị
trường châu Âu, nhưng thay thế một phần là điều chắc chắn.
Tuy nhiên, các chuyên gia cho rằng, trong dài hạn ngành năng lượng Nga phải tính
đến yếu tố trong thời đại chuyển đổi năng lượng để hoạch định chiến lược kinh tế và ngân sách đất nước.
Cuộc xung đột giữa Nga - Ukraine suốt 6 tháng qua đã và đang khiến nền kinh tế
không chỉ Nga, EU mà toàn cầu đối mặt với nhiều thách thức, từ khủng hoảng năng
lượng, lương thực, thực phẩm. Nguy cơ suy thoái kinh tế ở châu Âu ngày một rõ
ràng và năng lượng chính là "gót chân Achilles" của lục địa già.
Còn nước Nga cũng đang chịu nhiều sức ép nếu EU "tẩy chay" dầu và khí đốt, doanh
thu xuất khẩu sẽ "nếm trái đắng". Rõ ràng cuộc cạnh tranh sức bền về chịu đựng tổn
thất kinh tế sẽ còn kéo dài nếu một giải pháp hòa bình cho chiến sự chưa được tìm ra. Nguồn:
https://vtv.vn/kinh-te/suc-ep-kinh-te-sau-6-thang-xung-
dotnga-ukraine-20220827114359841.htm GIẢI PHÁP
Dù phải đối mặt với hàng loạt lệnh trừng phạt cứng rắn từ phương Tây, nền kinh tế
Nga vẫn vững vàng và tăng trưởng vượt xa kỳ vọng của các nhà phân tích. Trong
một bài viết mới đây, tờ The Economist đã chỉ ra 3 lý do tạo nên sức mạnh của nền
kinh tế xứ bạch dương. lOMoAR cPSD| 45476132
Sau khi Nga tiến hành chiến dịch quân sự ở Ukraine, kinh tế nước này rơi tự do trong
giai đoạn đầu. Đồng ruble mất 1/4 giá trị so với đồng USD. Các công ty phương Tây
rời đi hoặc cam kết làm như vậy khi chính phủ nước họ áp đặt các biện pháp trừng phạt.
Trong vòng một tháng, các nhà phân tích đã điều chỉnh dự báo tổng sản phẩm quốc
nội (GDP) của Nga trong năm 2022 từ mức giảm 2,5% xuống mức giảm gần 10%.
Thậm chí, một số dự báo khác về triển vọng kinh tế Nga còn ảm đạm hơn.
Tuy nhiên, hiện nay, phân tích bằng dữ liệu từ nhiều nguồn khác nhau, The
Economist đánh giá nền kinh tế Nga đang hoạt động tốt hơn với những dự báo lạc
quan nhất hiện có. Trong đó, trợ lực chính là doanh thu từ xuất khẩu năng lượng.
Khách hàng mua sắm tại một siêu thị ở thủ đô Moscow, Nga. Ảnh: RIA lOMoAR cPSD| 45476132 Novosti
“Chỉ báo hoạt động hiện tại”-thước đo tiến độ tài chính theo thời gian thực do ngân
hàng Goldman Sachs (Mỹ) thực hiện ghi nhận kinh tế Nga đã phục hồi sau khi suy
giảm đáng kể trong tháng 3 và tháng 4 năm nay. Bên cạnh đó, lạm phát đang hạ
nhiệt. Trong 5 tháng đầu năm, giá tiêu dùng tăng khoảng 10%. Đồng ruble giờ mạnh
hơn đã làm giảm chi phí nhập khẩu. Với nguồn nhiên liệu dồi dào, Nga khó có khả
năng phải đối mặt với tình trạng lạm phát do chi phí năng lượng leo thang như châu Âu.
Theo The Economist, nền kinh tế Nga chống chịu tốt trước tác động của các lệnh
trừng phạt hơn các dự báo vì 3 lý do. Đầu tiên là chính sách. Tổng thống Nga
Vladimir Putin là người am hiểu về kinh tế và giao việc quản lý kinh tế cho những
nhân sự chủ chốt có trình độ cao.
Ngân hàng Trung ương Nga (CBR) có nhiều chuyên gia tầm cỡ, những người đã
nhanh chóng hành động để ngăn chặn sự sụp đổ của nền kinh tế. Ngay từ khi xung
đột ở Ukraine nổ ra, CBR đã nhanh chóng tăng mạnh lãi suất, triển khai các biện
pháp kiểm soát vốn để nâng giá đồng ruble nhằm kiềm chế lạm phát.
Lý do thứ hai liên quan đến lịch sử kinh tế. Bộ trưởng Quốc phòng Nga Sergei
Shoigu từng nói rằng người Nga “có sức chịu đựng hơn bất kỳ ai”. Trong gần 25
năm, Nga đã đối mặt với 5 cuộc khủng hoảng kinh tế: 1998, 2008, 2014, 2020 và
2022. Do đó, người dân Nga đã học được cách thích nghi, thay vì hoảng loạn. Ngoài
ra, các bộ phận của nền kinh tế Nga từ lâu đã khá tách biệt với phương Tây.
Điều này giúp nền kinh tế ít bị tổn thương hơn trước các lệnh trừng phạt. Năm
2019, tổng vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài vào Nga chỉ chiếm khoảng 30% GDP.
Trước cuộc xung đột, chỉ khoảng 0,3% người Nga làm việc cho doanh nghiệp Mỹ.
Moscow cũng cần tương đối ít nguyên liệu thô nhập khẩu từ nước ngoài. Do đó, các
lệnh trừng phạt bổ sung cũng không tác động lớn đến kinh tế Nga. lOMoAR cPSD| 45476132
Lý do thứ 3 liên quan đến năng lượng. Theo báo cáo gần đây của Cơ quan Năng
lượng Quốc tế (IEA), các biện pháp trừng phạt không tác động nhiều đến sản lượng
dầu của Nga. Kể từ khi xung đột ở Ukraine nổ ra, Nga bán được tổng cộng 85 tỷ
USD nhiên liệu hóa thạch cho Liên minh châu ÂU (EU). Rõ ràng, lợi nhuận thu
được từ xuất khẩu năng lượng hỗ trợ đáng kể cho nền kinh tế của Moscow.
Hồi tháng 6 vừa qua, trong bài phát biểu tại Diễn đàn Kinh tế Saint Petersburg 2022,
Tổng thống Putin nhấn mạnh, tốc độ và khối lượng của các lệnh trừng phạt chưa
từng có tiền lệ chống lại Moscow phần nhiều được thực hiện một cách vội vàng.
Do đó, cuộc chiến trừng phạt “chớp nhoáng” không thành công và những dự đoán u
ám về nền kinh tế Nga đã không trở thành hiện thực. Hãng tin Bloomberg mới đây
cũng nhận định, các biện pháp trừng phạt nghiêm ngặt của phương Tây nhằm vào
Nga thực tế ít gây thiệt hại hơn nhiều so với những dự đoán trước đó. Bất chấp “bão”
trừng phạt, nền kinh tế Nga đang tăng trưởng tốt hơn dự kiến do hưởng lợi từ giá năng lượng cao. Nguồn:
https://www.qdnd.vn/quoc-te/doi-song/tai-sao-kinh-te-nga-
vung-vangtruoc-bao-trung-phat-704175
=>> Theo đó, để giải quyết các vấn đề còn tồn tại trong điều hành chính sách
tiền tệ hiện nay, NHNN cần thực hiện các giải pháp sau đây: -
Thứ nhất: Điều hành linh hoạt và đồng bộ các công cụ chính sách
tiền tệ để kiểm soát tiền tệ hợp lý, phù hợp với mục tiêu kiểm soát lạm phát và hỗ
trợ tăng trưởng kinh tế. -
Thứ hai: Điều hành chính sách lãi suất theo hướng giảm dần phù hợp
với diễn biến kinh tế vĩ mô, điều kiện thị trường tiền tệ để giảm mặt bằng lãi suất
cho vay, tháo gỡ khó khăn chi phí vay vốn của doanh nghiệp và nền kinh tế. lOMoAR cPSD| 45476132 -
Thứ ba: Xây dựng phương án và thực hiện linh hoạt các biện pháp
kiểm soát tín dụng, phù hợp với diễn biến kinh tế vĩ mô và tình hình hoạt động của các TCTD . -
Thứ tư: Phối hợp với bộ, ngành, địa phương quyết liệt triển khai
nhiều giải pháp nhằm tháo gỡ khó khăn và tạo điều kiện cho doanh nghiệp, người
dân vay vốn ngân hàng một cách hiệu quả.
-Thứ năm: Tập trung các biện pháp xử lý và giảm thiểu nợ xấu. -
Thứ sáu: Điều hành linh hoạt tỷ giá, thu hẹp phạm vi hoạt động ngoại
hối kết hợp với xử phạt nghiêm các vi phạm trong hoạt động ngoại hối, góp phần
ổn định thị trường ngoại hối, hạn chế tình trạng đô la hóa, ổn định tỷ giá. -
Thứ bảy: Tăng cường công tác thanh tra, giám sát hoạt động của các
TCTD nhằm đảm bảo an toàn hệ thống. -
Thứ tám: Công tác báo cáo thống kê được củng cố đáp ứng nguồn
thông tin, số liệu cho công tác phân tích, dự báo phục vụ cho công tác chỉ đạo, điều hành. -
Thứ chín: Hoạt động thông tin, truyền thông được đổi mới, chủ động
cung cấp thông tin cho các cơ quan thông tin, báo chí về tiền tệ, hoạt động ngân
hàng để định hướng dư luận và tạo lòng tin cho doanh nghiệp và công chúng đối
với các giải pháp điều hành của NHNN.