-
Thông tin
-
Hỏi đáp
Phân tích bài Lời tiễn dặn hay nhất (Dàn ý + 4 Mẫu) | Những bài văn hay lớp 11
Tiễn dặn người yêu là một trong những truyện thơ hay nhất của kho tàng truyện thơ dân gian các dân tộc ít người ở Việt Nam. Đây cùng là truyện thơ được dân tộc Thái hết sức yêu quý, say mê. Tài liệu được sưu tầm và soạn thảo dưới dạng file PDF để gửi tới các bạn cùng tham khảo, ôn tập đầy đủ kiến thức, chuẩn bị cho các buổi học thật tốt. Mời bạn đọc đón xem!
Ngữ Văn 11 (1.1 K)
Phân tích bài Lời tiễn dặn hay nhất (Dàn ý + 4 Mẫu) | Những bài văn hay lớp 11
Tiễn dặn người yêu là một trong những truyện thơ hay nhất của kho tàng truyện thơ dân gian các dân tộc ít người ở Việt Nam. Đây cùng là truyện thơ được dân tộc Thái hết sức yêu quý, say mê. Tài liệu được sưu tầm và soạn thảo dưới dạng file PDF để gửi tới các bạn cùng tham khảo, ôn tập đầy đủ kiến thức, chuẩn bị cho các buổi học thật tốt. Mời bạn đọc đón xem!
Preview text:
Dàn ý phân tích bài Lời tiễn dặn I. Mở bài.
- Tiễn dặn người yêu là một trong những truyện thơ hay nhất của kho tàng truyện
thơ dân gian các dân tộc ít người ở Việt Nam. Đây cùng là truyện thơ được dân tộc
Thái hết sức yêu quý, say mê.
- Mang đậm yếu tố tự sự và trữ tình, thể hiện sinh động tình nghĩa thiết tha, thuỷ
chung và khát vọng tự do của nam nữ thanh niên Thái qua hai nhân vật trung tâm là
chàng trai và cù gái, là đoạn trích Lời tiễn dặn (Phần (1) và Phần (2). II. Thân bài.
Đoạn trích gồm hai lời tiễn dặn. Phần (1) là lời dặn dò của chàng trai khi anh chạy
theo tiễn cô về tận nhà chồng. Phần (2) là lời khuyên đó, dặn dò của chàng trai khi
chứng kiến cảnh cô bị nhà chồng đánh đập, hành hạ. Thương cô, anh càng khẳng
định tình yêu tha thiết, bền chặt của mình.
A. Nỗi khổ đau của cô gái.
- Cô gái phải về nhà chồng nhưng chưa gặp người yêu để giã biệt. Hoàn cảnh ấy
tạo ra tâm trạng bồn chồn, đau khổ, bất an. Hình ảnh cô cất bước theo chồng: vừa
đi vừa ngoảnh lại, vừa đi vừa ngoái trông, lòng càng đau, cùng nhớ... đã phản ánh tâm trạng trên.
- Nhóm từ tới rừng ớt, tới rừng cà, tới rừng lá ngón kết hợp với động từ dại, ngóng
trông khiến ta hình dung con đường đi xa ngái và trạng thái dùng dằng, bồn chồn
của cô. Hình tượng ớt, cà, lá ngón tăng tiến dần, vừa thể hiện sắc thái văn hóa dân
tộc, vừa là nỗi cay đắng, vò xé, thể hiện tâm trạng đau khổ, day dứt của cô gái.
- Tất cả cho thấy sự bế tắc, lo lắng, đau khổ của cô gái khi về nhà chồng. Nỗi đau
khổ đó bắt nguồn từ cuộc hôn nhân không tự nguyện, không tình yêu, mà nguyên
nhân sâu xa là do xã hội phong kiến Thái dã dành cho cha mẹ quyền định đoạt hôn
nhân của con cái, đặc biệt là với con gái.
B. Tâm tình và lời Tiễn dặn của chàng trai.
1. Tâm trạng, tình cảm của chàng trai khi tiễn đưa người yêu về nhà chồng.
Tình cảm tha thiết, quyến luyến, tình yêu sâu sắc của chàng trai:
● Qua hành động chăm sóc ân cần, thiết tha.
● Qua suy nghĩ, cảm xúc mãnh liệt: Muốn tiễn người yêu đến tận nhà
chồng, tiếc nuối tình yêu quá ngắn ngủi.
● Nhận thức được hoàn cảnh thực tại không thể gắn bó:
● Tiễn người yêu nhưng trong lòng anh vẫn luôn luôn suy nghĩ: anh mới
đành lòng quay lại mới chịu quay đi.
● Tâm trạng của chàng trai rối bời, đầy mâu thuẫn khi phải từ biệt người
yêu, tiễn cô về nhà chồng.
2. Lời tiễn dặn của chàng trai trong phần (1)
● Lời dặn dò ở phần ( 1) cũng là lời hẹn ước của chàng trai.
● Thời gian chờ đợi được tính bằng mùa vụ: đợi tới tháng năm lau nở, đợi
mùa nước đổ cá về, đợi chim tăng ló gọi hè, ...
● Thời gian chờ đợi được tính bằng ca đời người: không lấy nhau mùa
hạ, đợi lấy nhau mùa đông, không lấy nhau thời trẻ đợi lấy nhau khi góa bụa về già.
● Chàng trai đã ước hẹn chờ đợi cô gái trong mọi thời gian, mọi tình
huống. Bước đi của thời gian được diễn tả bằng những hình ảnh quen
thuộc, bình thường, thuần phác của cuộc sống người dân tộc: tháng lau
nở, nước đổ cá về, chim tăng ló gọi hè... Tất cả đã phần nào phác họa
tình cảm chân thực, bền chặt của chàng trai dân tộc Thái.
● Tuy nhiên, đợi có nghĩa la chấp nhận thực tại không thể gần gũi, gắn
bó, nghĩa là chỉ còn hi vọng ở tương lai. Lời dặn đó thể hiện tình nghĩa
thủy chung, tình yêu sâu sắc, vĩnh cửu của chàng trai, đồng thời cũng
thể hiện thái độ bất lực, đành chấp nhận cuộc hôn nhân do cha mẹ hai bên định đoạt.
3. Lời tiễn dặn của chàng trai trong phần (2).
● Nếu lời tiễn dặn ở phần (1) nổi bật một chữ đợi thì lời dặn dò ở phần (2)
nổi bật chữ cùng với mong muốn thoát khỏi tập tục để gắn bó nhau: đôi
ta cùng gỡ, ta vuốt lại quay guồng ta trôi nổi ao chùng, chùng một mái,
song song, ta thương nhau, ta yêu nhau...
● Sự khác nhau của hai thái độ đó bắt nguồn từ khi chàng trai chứng kiến
cảnh người yêu bị hành hạ. Anh cảm thông, săn sóc cô bằng lời lẽ và
hành động chia sẻ hết mực yêu thương: dậy di em, đầu bù anh chải, tóc
rối anh búi, làm ống thuốc em uống khỏi đau... Trong lời nói đó còn ẩn
chứa nỗi xót xa, đau đớn dường như hơn cả nỗi đau mà cô gái phải
chịu. Yếu tố tự sự đã kết hợp chặt chẽ với yếu tố trữ tình, lời gọi chứa
đầy cảm xúc khiến câu chuyện có sức biểu cảm lớn.
● Cùng với tình cảm xót thương, anh muốn phá tung sợi dây trói buộc của
tập tục Thái, là cùng người yêu sống chết bên nhau.
● Từ hai lời tiễn dặn ở hai hoàn cảnh khác nhau nhưng cả hai phần đều
thể hiện tình yêu sâu sắt thủy chung và quyết tâm vượt mọi trở ngại để gắn bó. III. Kết bài.
- Những lời tiễn dặn tha thiết chính là những lời phản kháng tập tục hôn nhân dân
tộc Thái ngày xưa. Nguyên nhân chia li và những nỗi đau khổ của chàng trai, cô gái
trong truyện chính là do tập tục cha mẹ có quyền định đoạt duyên phận con cái. Vì
vậy, những lời tiễn dặn đầy đau khổ của họ chính là những lời tố cáo, phản kháng
tập tục hôn nhân đã bóp chết tình cảm yêu thương tự nhiên của con người, khiến
cho họ phải suốt đời đau khổ.
- Những lời tiễn dặn cũng đồng thời thể hiện khát vọng tự do, khát vọng được giải
phóng, được sống trong tình yêu của các chàng trai, cô gái ngày xưa.
Phân tích bài thơ Lời tiễn dặn
Truyện thơ dân gian Việt Nam là một thể loại vô cùng đa dạng và phong phú, với sự
thể hiện của đời sống tinh thần và ước mơ cao đẹp của nhân dân ta. Trong kho tàng
truyện thơ này, chúng ta có một tác phẩm đặc sắc mang tên là “Tiễn dặn người yêu”.
Đây là một câu chuyện thơ cực kì nổi tiếng của người dân tộc Thái, còn được gọi là
“Xống chụ xon xao”. Nó kể về một đôi nam nữ đã từng biết nhau từ khi còn nhỏ, và
họ đã yêu nhau say đắm từ đó. Tuy nhiên, khi trưởng thành, chàng trai vì hoàn cảnh
nghèo khó đã không thể cưới cô gái mà phải nhường cô cho một người con trai giàu
có. Đoạn trích “Lời tiễn dặn” trong câu chuyện này đã mô tả cảnh chàng trai đưa cô
gái về nhà chồng và những ngày sau đó. Trong những câu thơ như:
“Vừa đi vừa ngoảnh lại
Vừa đi vừa ngoái trông
Chân bước xa lòng càng đau nhớ.
Em tới rừng ớt ngắt lá ớt ngồi chờ,
Tới rừng cà ngắt lá cà ngồi đợi,
Tới rừng lá ngón ngóng trông.”
Người đọc có thể cảm nhận được nỗi đau chia lìa của đôi trai gái này. Mặc dù họ
yêu nhau, nhưng do hoàn cảnh khắc nghiệt, họ phải xa cách nhau. Câu thơ cũng
thể hiện trạng thái chần chừ, do dự như muốn kéo dài thời gian để cô gái có thể chờ
đợi chàng trai yêu mến nói lời tạm biệt. Các từ “ớt”, “cà”, “lá ngón” đều là những cây
có lá độc, như muốn nói rằng mỗi bước đi của cô gái đều mang trong đó nỗi đau khổ
và đau lòng. Chỉ khi chàng trai không đến, cô gái mới có thể sử dụng những loại
thuốc độc đó để rời xa cuộc sống đau khổ này. Cuối cùng, khi chàng trai cuối cùng
cũng đến, cô gái đã hết lòng với câu nói “Anh tới nơi, em bẻ lá xanh em ngồi”. Họ
trao đổi những lời động viên, những lời hứa, và dù cô gái có trải qua bất cứ điều gì,
chàng trai vẫn sẽ mãi trung thành. Vì vậy, “Được nhủ đôi câu, anh mới đành lòng
quay lại/ Được dặn đôi lời, anh yêu em mới chịu quay đi”.
“Xin hãy cho anh kề vóc mảnh
Quấn quanh vai ủ lấy hương người,
Cho mai sau lửa xác đượm hơi
Một lát bên em thay lời tiễn dặn!”
Sau khi chờ đợi, cô gái cuối cùng đã được chàng trai chờ đợi, và hai người cùng
ngồi bên nhau nói lời tiễn dặn. Khi họ ở bên nhau, không cần phải nói gì cả. Ngôn
ngữ trở nên thừa thãi. Họ chỉ im lặng ngồi sát cạnh nhau, để hương thơm của người
con gái quấn quýt, hòa quyện vào người con trai. Dù sau này anh có chết, bị hỏa
táng theo truyền thống, hương thơm của người con gái anh yêu sẽ mãi ở lại bên
anh. Tình yêu của người con trai dành cho cô gái đã trở thành một điều bất tử, tồn
tại mãi mãi, ngay cả khi không còn trên thế gian này, anh vẫn muốn mang theo. Đôi
lứa này phải xa nhau vì hoàn cảnh, vì cha mẹ cô gái không chấp nhận anh vì nghèo
nàn. Sự bất công trong tập tục cổ hủ đã khiến cho tình yêu tan vỡ. Nhưng để phản
đối điều đó, hai người thề nguyền, hẹn ước trăm năm với nhau. Tình yêu của đôi trẻ
này gắn bó với thiên nhiên của làng quê, kéo dài qua từng năm tháng. Thời gian từ
mùa hạ đến mùa đông chỉ là một chu kỳ đầy đủ không bao giờ kết thúc, và tình yêu
của họ cũng sẽ đi qua chu kỳ đó mãi mãi. Mặc dù không được ở bên nhau, nhưng
họ vẫn giữ trọn vẹn lòng trung thành, trân trọng nhau, và đợi đến khi già cỗi để được
kề cạnh nhau. Chính tình yêu mãnh liệt và sự hy sinh của đôi trai gái đã tạo nên một
bài thơ dân gian Việt Nam đặc sắc và đáng tự hào.
Tuy không còn được ở bên nhau nữa nhưng tình cảm của chàng trai dành cho cô
gái vẫn luôn mặn nồng, tha thiết. Cảm xúc này truyền tải rằng tình yêu của chàng
trai dành cho cô gái không bao giờ phai nhạt, mà ngược lại, nó càng ngày càng sâu
sắc hơn. Dẫu cho cô gái đã có người chồng khác, chàng trai vẫn không ngừng yêu
thương và quan tâm con của cô, xem chúng như là những kho báu quý giá mà anh
muốn bảo vệ và trân trọng. Anh gọi con của cô và chồng là “con dòng”, “con rồng,
con phượng”, nhằm kỷ niệm và thể hiện tình yêu to lớn của anh dành cho gia đình
của cô. Điều này cho thấy tình yêu của chàng trai là chân thành và hoàn toàn trong
sáng, không bị ảnh hưởng bởi bất kỳ điều gì. Dù cô gái đã có gia đình riêng, chàng
trai vẫn không ngừng bảo vệ và chăm sóc cô, giúp đỡ cô trong những lúc khó khăn.
Anh đã xuất hiện để đỡ đần và chăm sóc cô khi cô bị ngược đãi và đánh đập. Mỗi
lời nói và hành động dịu dàng của chàng trai đều chứa đựng tình cảm yêu thương
sâu sắc, khiến người đọc cảm thấy bị rung động và đau lòng cho tình yêu của họ.
Chàng trai đã nhẹ nhàng đỡ cô dậy, phủi tấm áo và chải tóc của cô, sau đó chăm
sóc cô bằng cách đun thuốc và che chở cho cô. Anh là người đưa đôi tay giúp đỡ và
che chở cho người mình yêu. Tất cả những điều này là minh chứng cho tình yêu
chung thủy, lòng bao dung và tình yêu tha thiết của chàng trai.
Trích đoạn “Lời tiễn dặn” không chỉ thể hiện câu chuyện tình yêu trong sáng và trung
thành, mà còn cho thấy phong tục tập quán, nếp sinh hoạt và cảnh sắc thiên nhiên
của người dân miền núi. Việc sử dụng các ví von, so sánh và hình ảnh tạo ra những
liên tưởng thú vị và hấp dẫn, giúp tác phẩm truyện thơ “Tiễn dặn người yêu” được
xem là một trong những tác phẩm nổi tiếng và xuất sắc nhất trong văn học dân gian.
Bên cạnh đó, câu chuyện tình yêu này còn kết hợp với thiên nhiên và môi trường
làng quê, tạo nên một không gian lãng mạn và trong lành. Tình yêu của đôi trẻ này
gắn bó với thiên nhiên của làng quê, kéo dài qua từng mùa, từ mùa hạ cho đến mùa
đông. Thời gian trôi qua chỉ là một chu kỳ đầy đủ không bao giờ kết thúc, và tình yêu
của họ cũng sẽ đi qua chu kỳ đó mãi mãi. Nét đẹp thiên nhiên và cuộc sống làng
quê được tả chi tiết trong truyện thơ, từ những cánh đồng xanh mướt, những con
sông êm đềm đến những con đường đất mòn và những đồng cỏ rực rỡ. Mỗi chi tiết
này tạo nên một bối cảnh sống động và đẹp đẽ, thể hiện sự kết hợp hoàn hảo giữa
tình yêu và môi trường sống.
Chính tình yêu mãnh liệt và sự hy sinh của đôi trai gái đã tạo nên một bài thơ dân
gian Việt Nam đặc sắc và đáng tự hào. Qua câu chuyện này, chúng ta học được
lòng trung thành, tình yêu vị tha và sẵn sàng hy sinh cho người mình yêu. “Tiễn dặn
người yêu” là một tác phẩm văn học đáng quý, mang trong mình những giá trị văn
hóa và đạo đức cao quý của con người.
Phân tích Lời tiễn dặn
“Tình yêu – một đề tài từng khiến rung động không ít trái tim và trở thành nguồn cảm
hứng cho vô số bài thơ của nhân loại. Mỗi nhà thơ lại tìm đến một cách biểu đạt
riêng: từ tình yêu mang yếu tố triết lý trong thơ của Tago, tình yêu đắm say mãnh liệt
trong tác phẩm của Puskin, đến tình yêu tràn đầy cảm xúc đầy sự sôi động của
Xuân Diệu. “Tiễn dặn người yêu” là một trong những tác phẩm nổi bật về phong
cách sáng tác truyện thơ kết hợp rất nổi tiếng của dân tộc Thái. Truyện thơ là một
thể loại truyện dài được kể dưới dạng thơ, kết hợp sự tự sự và trữ tình một cách hài
hòa. Một trong hai chủ đề nổi bật của thể loại này là khát vọng tự do trong tình yêu
và hạnh phúc của cặp đôi. “Tiễn dặn người yêu” là một truyện thơ của dân tộc Thái
gồm 1846 câu thơ là lời kể của nhân vật trong câu chuyện tình yêu và hôn nhân của
họ. Cốt truyện diễn ra qua ba giai đoạn: yêu nhau tha thiết, chia lìa đau khổ và đoàn
tụ hạnh phúc. Đoạn trích này đặc biệt là lời của chàng trai, thể hiện tâm trạng đau
đớn khi tiễn cô gái về nhà chồng và chứng kiến cảnh cô bị người chồng đánh đập.
Cô gái hiện lên trong lời nói chân thành của chàng trai.
Một trong những điều đau khổ nhất trong tình yêu là khi người mà ta yêu ở bên cạnh
nhưng không thể chạm vào, muốn quan tâm nhưng không thể. Đó là cảm giác khi ở
gần nhau mà vẫn tồn tại một vách ngăn, không thể vượt qua. Đó cũng chính là tâm
trạng, nỗi khổ tâm của cô gái trong truyện, bịn rịn, lưu luyến, không muốn xa rời người yêu:
“Vừa đi vừa ngoảnh lại,Vừa đi vừa ngoái trông,Chân bước xa lòng càng đau
nhớ.Em tới rừng ớt ngắt lá ớt ngồi chờ,Tới rừng cà ngắt lá cà ngồi đợi,Tới rừng lá ngón ngóng trông”.
Những hành động liên tiếp “ngoảnh lại, ngoái trông” đã cho thấy cô gái đang chờ đợi
được gặp mặt chàng trước khi trở thành vợ của người khác. Cấu trúc thơ “vừa đi
vừa…” được lặp lại hai lần tăng thêm sự day dứt, nặng nề trong bước chân của cô
gái. Tình yêu ấy như đang níu kéo chân cô, không thể dứt khoát vì sức nặng trong
lòng. Cùng với đó là một loạt hành động tiếp theo (ngắt lá ớt, ngắt lá cà) chỉ để chờ
đợi người yêu. Các từ ngữ được sử dụng dày đặc, lặp đi lặp lại để thể hiện đau khổ,
nỗi nhớ thương của cô gái, mong người yêu nhưng không thấy anh. Mỗi cánh rừng
đều trở thành điểm dừng để ngắt lá, người con gái muốn kéo dài thời gian, khao
khát được gặp lại người yêu thêm một chút nữa. Những hành động này diễn ra một
cách không chắc chắn, thể hiện rõ tâm trạng đau khổ, lòng xót xa và quyến luyến
không muốn rời xa, kết thúc một mối tình tuyệt vời. Cách mô tả này cho thấy chàng
trai rất hiểu tình cảm của cô gái. Hai người cùng chia sẻ một cảm giác khi phải xa
nhau: bịn rịn, quyến luyến, đau khổ khi phải chia lìa.
Tình yêu, đối với nhiều người, là một trạng thái đầy mâu thuẫn và cảm xúc phức tạp.
Nó không chỉ là niềm vui và hạnh phúc mà còn là nỗi đau và khổ đau trong lòng.
Trong đoạn trích này, tình yêu được miêu tả qua những hành động và cảm xúc của
nhân vật chính. Bằng cách sử dụng các từ ngữ và cấu trúc thơ sắc sảo, tác giả đã
thành công trong việc tái hiện tâm trạng đau khổ và lòng trung thành của nhân vật.
Điều này tạo nên sức mạnh và sự cuốn hút của truyện thơ, khiến người đọc cảm
nhận được cảm xúc sâu sắc và tình yêu đầy bi thương của nhân vật.
Trong khoảnh khắc đó, có lẽ nhờ vào tiếng gọi của hai trái tim đồng điệu mà chàng
trai đã cảm nhận rằng người yêu đang cần anh, như hai người đã hẹn nhau trước
đó. Chàng trai đã đi đến những nơi mà người yêu đã từng đi qua, như một cách để
thể hiện tình yêu và sự quan tâm của mình.
Lời tiễn đưa nghe sao mà cảm động và xúc động quá. Khi nói lời tạm biệt này, anh –
người đàn ông thuộc dân tộc Thái, với những cử chỉ thân mật và tình cảm tuyệt vời,
trước người con gái mà anh yêu, dù trong tình huống khó khăn hiện tại, anh cũng
muốn kéo dài thời gian ở bên cạnh người yêu. Cách ngôn ngữ của người Thái nghe
thật ngọt ngào. Anh gọi “anh yêu em” để nói rằng anh yêu người của em, và anh gọi
chị là “người đẹp anh yêu” ngay từ câu thứ hai của bài thơ, thể hiện tình yêu anh
dành cho chị vẫn còn nguyên vẹn và mạnh mẽ, dù cho bây giờ chị đã đi theo chồng của mình.
Không ít người sống phụ thuộc vào tình cảm, thậm chí “hòa tan” hoàn toàn vào
người mà họ yêu. Họ luôn muốn người ấy luôn ở bên cạnh và suy nghĩ về mình. Và
người Thái cũng như vậy, nên có một phong tục như sau:
“Xin hãy để anh ở bên cạnh em,”
Quấn quanh vai và lấy hương thơm của em,
Để sau này khi cháy thành tro bụi,
Một lúc bên em thay cho lời tiễn biệt!”
Theo phong tục hỏa táng của dân tộc Thái xưa, khi con người chết đi và linh hồn
muốn siêu thoát, cần có hương thơm của người mà họ yêu thương nhất. Vì vậy,
chàng trai nghĩ rằng nếu không có được người mình yêu, thì suốt đời anh sẽ không
có ai yêu. Vì vậy, trong khoảnh khắc này, khi chàng còn gần người yêu, anh muốn
ôm lấy, gần gũi với người yêu để mong còn lưu giữ được hương thơm của người
yêu, để khi chết đi anh sẽ không trở thành kẻ cô đơn và lạc lõng.
Đây là một minh chứng cho tình yêu chân chính và sức mạnh của nó. Tình yêu
không chỉ phá vỡ giới hạn không gian và thời gian, mà còn vượt qua cả ranh giới
giữa sự sống và cái chết. Hóa thành dòng nước mát, họ sẽ mãi mãi làm mát nhau.
Hóa thành đất, họ sẽ nuôi dưỡng cho nhau. Hóa thành phận bèo trôi nổi, họ vẫn sẽ
cùng nhau trên một miền đất.
Trong cuộc sống, không có gì đáng giá hơn khi được chia sẻ niềm vui và khắc khoải
nỗi buồn cùng người mình yêu. Đó là một ước mơ mà ai cũng mong muốn, nhưng
không phải ai cũng có cơ hội trải nghiệm. Tuy nhiên, đối với chàng trai trong câu
chuyện này, tình yêu không chỉ là một cảm xúc, mà còn là một cam kết với sự vị tha và lòng bao dung.
Dù có bao nhiêu lý do khác nhau để chống lại tình yêu của anh, chàng trai vẫn
không ngừng yêu thương cô gái. Tình yêu ấy không chỉ dành riêng cho chị, mà còn
trải rộng đến cả đứa con riêng của cô. Đó là một cách thể hiện tình yêu cao cả, một
tình yêu không biên giới và sẵn sàng chia sẻ những khó khăn của cuộc sống hàng ngày.
Những tình cảm chân thành và cao đẹp ấy đã đẩy họ đến với nhau. Và lời thề
nguyền của chàng trai dành cho người con gái anh yêu đã trở thành một sự khẳng
định vững chắc về tình yêu sắt đá của hai người. Mặc dù chia ly đau khổ đã đến,
chàng trai không ngừng chờ đợi. Sau những ngày tháng phiêu bạt, anh đã đặt hy
vọng duy nhất vào việc kiếm tiền để trở về quê hương và kết hôn với người mình
yêu. Nhưng thực tế là không clời hiệu quả. Họ đã gặp nhau nhưng lại phải chia xa.
Tuy vậy, chàng trai không từ bỏ, mà còn khắc ghi trong lòng lời thề tình yêu son sắt.
Đoạn thơ đó đã trở thành một trong những lời tỏ tình đẹp nhất trong văn học Việt Nam.
Chàng trai quyết tâm chờ đợi, không quản sự cách trở của thời gian và không gian.
Họ đợi nhau từ mùa lau nở, mùa lũ về lại đến mùa hè chim tăng ló hót. Thậm chí, họ
còn tận hưởng những kỷ niệm từ thời trẻ đến khi góa bụa về già. Với chàng trai,
không có khái niệm muộn màng trong tình yêu, vì nếu không thể ở bên nhau trong
tuổi thanh xuân, thì họ sẽ đoàn tụ khi đầu bạc răng long. Tác giả dân gian đã sử
dụng nghệ thuật điệp cấu trúc “Không lấy được nhau… ta sẽ lấy nhau…” để khẳng
định sự quyết tâm vượt qua mọi khó khăn và tìm mọi cách để được ở bên người anh yêu.
Tình yêu không phải lúc nào cũng đong đầy cảm xúc yêu đương, nồng cháy và thiết
tha. Đằng sau những nỗi yêu thương, những mong nhớ và những lúc gần gũi là sự
đau khổ và chia cách. Chàng trai trong câu chuyện đã phải chứng kiến cô gái bị
đánh đập, bị hành hạ, và điều đó gây ra nỗi đau khổ không thể tả được trong tâm tư của anh.
Trong câu chuyện này, tình yêu chân thành và sự hy sinh của chàng trai dành cho
người yêu được thể hiện rõ qua những tình tiết đau lòng. Cô gái đã trải qua biết bao
đau khổ và bị ngược đãi tàn nhẫn, nhưng điều đó không làm giảm đi tình yêu và
lòng trung thành của cô đối với chàng trai. Cô bị đánh đập, hành hạ và bị coi thường
như người làm việc trong nhà, nhưng cô vẫn không từ bỏ hy vọng vào một tương lai hạnh phúc bên chàng.
Trong những lời nói tha thiết “Hãy dậy đi em”, chàng trai thể hiện sự ân cần, yêu
thương và sẵn sàng chăm sóc, che chở cho người yêu. Những động từ như “rũ”,
“phủi”, “chải”, “búi” nhấn mạnh sự tận tâm và sự quan tâm của anh đối với cô. Tình
yêu không chỉ tồn tại trong những lời hứa và lời ngọt ngào, mà còn được chứng
minh qua những hành động thiết thực và chân thành.
Những hình ảnh như “Tơ rối ta cùng gỡ”, “Tơ vò ta vuốt lại” là minh chứng cho lời
hứa của chàng trai sẽ bên cạnh người yêu và đối mặt với mọi khó khăn. Chàng trai
đã quyết định đối mặt với những quy tắc xã hội và quyết tâm giành lại người yêu của
mình, thể hiện qua những hình ảnh về cái chết. Điều này cho thấy sự quyết tâm và
hy sinh của anh để bảo vệ và giành lại tình yêu của mình.
Tác giả còn sử dụng các phép so sánh để truyền tải thông điệp về những phong tục,
tập quán đặc sắc của người Thái và câu chuyện tình yêu ngọt ngào của các cặp đôi
dân tộc Thái. Câu chuyện này là một minh chứng sống cho sức mạnh của tình yêu
chân thành và lòng tin vào tương lai hạnh phúc. Hai người sẽ cùng nhau vượt qua
mọi gian nan, khó khăn và biến cố trong cuộc sống để đạt được những điều xứng đáng nhất.
Cái kết của câu chuyện là sự niềm tin vào một tình yêu chân thành, một niềm tin có
thể biến những điều tưởng chừng không thể thành hiện thực. Hai người sẽ cùng
nhau vượt qua mọi khó khăn, sóng gió và đối mặt với những thử thách của cuộc
sống để đạt được hạnh phúc và nhận lại những gì xứng đáng nhất. Câu chuyện này
là một bằng chứng sống cho niềm tin vào tình yêu chân thành trong một xã hội khắc
nghiệt. Lời chia tay cuối cùng cũng mang ý nghĩa sâu xa, tố cáo những tư tưởng cổ
hủ và tập quán lạc hậu của người dân, những tư tưởng đã làm mất đi sự tự do trong
tình yêu và lòng phản kháng. Đồng thời, tác giả cũng truyền đạt tiếng nói và khát
vọng được tự do yêu đương, tự quyết định về đối tác cuộc sống và hôn nhân của
các cặp đôi người Thái.
Phân tích bài Lời tiễn dặn
Từ lâu đề tài về tình yêu đôi lứa đã trở thành nguồn cảm hứng bất tận cho nhiều tác
giả sáng tác được nên nhiều tác phẩm hay. Tiễn dặn người yêu cũng là một trong số
đó, tác phẩm nổi bật về phong cách sáng tác truyện thơ kết hợp rất nổi tiếng của
dân tộc Thái. Những trắc trở trong tình yêu, trong hôn nhân đôi khi như thử thách
nằm trên con đường dài dẫn đến hạnh phúc, mà chính những con người trong cuộc
mới cảm nhận hết, đặc biệt tâm trạng từ phía người con trai - vế chủ động trong một
cuộc tình mang đầy sâu sắc, da diết, được miêu tả rõ qua đoạn trích lời tiễn dặn.
Truyện thơ của các dân tộc chính là một câu chuyện dài kể qua lời thơ, phản ánh
cho ta hiểu được nhiều phong tục tập quán, cũng như lối suy nghĩ, tình cảm của
người đồng bào thiểu số. Tiễn dặn người yêu,được dịch cụ thể thành 1846 câu
thơ,rất nổi tiếng, kể lại câu chuyện tinh yêu - hôn nhân qua lời của 2 nhân vật chính,
trong câu chuyện có nhiều diễn biến tương ứng như mỗi quãng đường thăng trầm
trong tình yêu của họ bao gồm cả những khát vọng hạnh phúc, nỗi đớn đau khi tình
yêu bị chia lìa và cuộc đấu tranh kiên trì, quyết liệt của hai người để bảo vệ tình
yêu,ta phải đặt mình vào trong tác phẩm một cách chân thành mới mong hiểu được
biết cảm thông được với những biểu hiện mong ngóng người yêu ,cử chỉ ân cần, âu
yếm và lời thề nguyền son sắt giữ trọn tình yêu của chàng trai.
Đoạn trích này đặc biệt hoàn toàn là lời của chàng trai, cùng tâm trạng đau đớn trên
đường tiễn cô gái về nhà chồng, phải chứng kiến cảnh cô bị chính người chồng
đánh đập, hình ảnh cô gái hiện lên gián tiếp trong lời nói chân thành của anh.
Khi đọc ngay từ đầu hình ảnh quay chậm miêu tả hị qua lời anh rõ nét, luôn trong
trạng thái níu kéo cho thời gian dài ra, cố trì hoãn những bước đi về nhà người
chồng mà chị không hề muốn sống chung, mỗi chữ, chân bước đi mà đầu “còn
ngoảnh lại” mắt còn “ngoái trông anh”, chân bước càng xa thì lòng càng đau đớn,
mỗi cảnh rừng nàng qua đều biểu hiện sự tha thiết nhớ người yêu cũ, muốn gặp.
Em tới rừng ớt ngắt lá ớt ngồi chờ,
Tới rừng cà ngắt lá cà ngồi đợi,
Tới rừng lá ngón ngóng trông.
Các từ ngữ được dùng với độ dày đặc, lặp đi lặp lại như biểu hiện tính đau khổ, nỗi
lòng nhớ thương của cô gái, mãi mong người yêu nhưng chẳng thấy anh.
Rồi anh cũng tới, sau bao nỗ lực của cô gái, vì họ hiểu nhau, vì họ như hẹn ước với nhau:
Anh tới nơi, em bẻ lá xanh em ngồi;
Được nhủ đôi câu, anh mới đành lòng quay lại,
Được dặn đôi lời, anh yêu em mới chịu quay đi.
Lúc tiễn đưa này, anh - người đàn ông dân tộc Thái ấy, cử chỉ thân mật, tình cảm
tuyệt vời, trước người con gái mình yêu, hoàn cảnh éo le hiện tại, anh cũng như chị,
cũng muốn níu kéo thời gian giây phút ngắn ngủi được ở bên chị, Anh đòi hỏi với
mong muốn tha thiết phải được dặn chị đôi lời mới chịu quay gót, phải dặn dù chẳng
được nói chuyện nhiều như lúc xưa kia nhưng vì anh luôn cảm thấy chỉ hiểu mình,
tin tưởng nhau tuyệt đối như ngày nào nên dù có dặn đôi câu cũng đã yên lòng quay gót đi.
Ngôn ngữ xưng hô trong dân ca Thái và trong tiễn dặn người yêu sao mà ngọt ngào,
mở đầu đoạn trích Anh gọi chị là “người đẹp anh yêu”, đến lúc gặp được chị là một
câu tự xưng “anh yêu của em” khẳng định tình yêu trong Anh vẫn nồng nàn, thắm thiết.
Phong tục của người Thái cũng lại vang lên đầy tính tình cảm, được nhắc đến trong
hoàn cảnh này như sự suy nghĩ sâu xa cho tương lai hai đứa, đến một ngày mà viễn
cảnh ấy u ám - là cái ngày một trong hai người chết đi:
Xin hãy cho anh kề vóc mảnh,
Quấn quanh vai ủ lấy hương người,
Cho mai sau lửa xác đượm hơi,
Một lát bên em thay lời tiễn dặn!
Dù nhận thức hoàn cảnh hiện tại không hề chấp nhận, cho phép được hành động
thân mật táo bạo của anh với chị, nhưng anh vẫn bất chấp, nhất mực, luôn muốn
“kề vóc mảnh” gợi ra được sự mảnh mai, nhưng đầy kiêu sa, đẹp tuyệt của người
con gái Thái muốn tìm về cái sự thủy chung đâu có gì là sai, anh suy nghĩ không lấy
được nhau, có nghĩa không có ai thân yêu suốt cả cuộc đời nhưng vì có hơi hương
da thịt người yêu ngay lúc này, mà khi chết xác sẽ cháy đượm, vong hồn được siêu
thoát, không còn là kẻ cô đơn.
Tình cảm của người con trai ấy thật cao cả, đáng quý, không những chỉ yêu mình
chị, còn dành cả tình yêu luôn cả đứa con riêng của cô gái. Vì hoàn cảnh éo le, nàng
phải chấp nhận tình cảm, cũng như đứa con mà tạo thành bởi một cuộc tình không
có cảm xúc, lạnh nhạt với người chồng hiện tại. Anh vẫn bao dung, trân trọng cô,
anh nựng đứa con của người yêu như chính đưa con ruột của mình.
Con nhỏ hãy đưa anh ẵm,
Bé xinh hãy đưa anh bồng,
Cho anh bế con dòng, đừng ngượng,
Nựng con rồng, con phượng, đừng buồn.
Tiếng nựng kia dù chân thành nhưng làm sao có thể tránh sự đau lòng, ai oán, khi
tình yêu đến mà không được cùng nhau đi đến cuối cuộc đời, không được cùng
nhau xây dựng một gia đình hạnh phúc, những đàn con thơ. Vậy nên chàng đã thốt
ra lời thề nguyện chan chứa tình cảm, đầy sự quyết tâm về tình yêu sự sắt đá của cả hai người:
“Đôi ta yêu nhau, đợi tới tháng Năm lau nở,
Đợi mùa nước đỏ cá về, Đợi mùa chim tăng ló gọi hè.
Không lấy được nhau mùa hạ, ta sẽ lấy nhau mùa đông,
Không lấy được nhau thời trẻ, ta sẽ lấy nhau khi góa bụa về già’’.
Đây cũng như là ý chính chủ đạo bao bọc của bài thơ, ý thơ hay dào cảm xúc. Có
Thời gian cụ thể, bằng cả sự chân thành, tứ thơ bay bổng, lay động mà chân thật,
gắn với hai mùa đầu và cuối trong một năm cũng tương tự như là đời người, dù
không thể trọn vẹn tình yêu nơi tuổi thanh xuân trẻ trung, nồng nhiệt kia, nhưng tình
yêu thì sẽ chẳng bao giờ là muộn để tiếp nối lại, để tạo nên gia đình hạnh phúc của
hai người, dù có khi đến tàn phai theo năm tháng họ đều đã về già nhưng sự chờ
đợi nhau dù bao nhiêu lâu” tháng năm lau nở”, “nước đỏ cá về”, “chim tăng ló gọi
hè”, tình yêu trong sáng ấy không bao giờ bị dập tắt như chính lời thề nguyền ngày nào.
Sự thủy chung son sắt trong tình yêu còn được thể hiện qua đoạn hai những ngày
mà chàng trai còn lưu lại ở nhà chồng cô. Là người chứng kiến cảnh người chồng
mới đánh đập, hành hạ cô ngã lăn quay bên cối gạo, khi cô trở thành một người
khác luôn vì muốn sống trọn với lời thề nguyền cùng chàng, cô đã hóa mình thành
một con người sống phản kháng không cam lòng với sự sắp đặt, giả bộ làm những
việc để nhà chồng chán ngấy, ghét kinh mình, rồi cô cũng phải lâm vào cái tình cảnh
quen thuộc bị đối xử thậm tệ không khác gì người ở cho nhà chồng, chàng trai ấy
hiểu hết, đồng cảm, an ủi, chăm sóc cô trong giây phút cô tuyệt vọng nhất.
“Dậy đi em, dậy đi em ơi!
Dậy rũ áo kẻo bọ,
Dậy phủi áo kẻo lấm!
Đầu bù anh chải cho,
Tóc rối đưa anh búi hộ!
Anh chặt tre về đốt gióng đầu,
Chặt tre dày, anh hun gióng giữa,
Lam ống thuốc này em uống khỏi đau.
Anh vực cô dậy không chỉ về thể xác, còn về cả tinh thần, giúp cô có ý chỉ, nghị lực
để sống tiếp quãng đường khó khăn này, còn cho nàng hiểu và nhớ rằng dù có
chuyện gì xảy ra chàng vẫn luôn bên cạnh ủng hộ, cùng nàng vượt qua mọi chuyện.
“Tơ rối đôi ta cùng gỡ
Tơ vò ta vuốt lại quay guồng”
Quay lại guồng gỗ tốt cán thuôn,
Về với người ta thương thuở cũ."
Đoạn thơ này kế tiếp bằng những hình ảnh bi thương- cái chết nhưng một lần nữa
khẳng định lại cái quyết tâm kia, lòng dạ, ý chí của anh và cô đầy sự đồng lòng, sự
sống mạnh mẽ vực lại tình yêu, không chấp nhận thực tại:
“Chết ba năm hình còn treo đó;
Chết thành sông, vực nước uống mát lòng,
Chết thành đất, mọc dây trầu xanh thắm,
Chết thành bèo, ta trôi nổi ao chung,
Chết thành muôi, ta múc xuống cùng bát,
Chết thành hồn, chung một mái, song song."
Cái sự trân trọng tình yêu chính là cái kết đẹp nhất cho bức tranh này, bằng sự sử
dụng phương pháp so sánh dù đơn giản nhưng có sự chọn lọc kĩ càng, biểu hiện đa
dạng, nói lên được biết bao nhiêu phong tục, bản sắc văn hóa, thiên nhiên hữu tình của người Thái
Đôi ta yêu nhau, tình Lú - Ủa mặn nồng
Lời đã trao thương không lạc mất;
Như bán trâu ngoài chợ,
Như thu lúa muôn bông.
Lòng ta thương nhau trăm lớp nghìn trùng,
Bền chắc như vàng, như đá.
Toàn bộ đoạn trích có sự sử dụng thành thạo nhiều yếu tố nghệ thuật hấp dẫn,
phương pháp diễn tả trùng điệp, lỗi kể chuyện xen lẫn tả thơ cuốn hút. Tạo nên sự
cân đối nhịp nhàng, hài hòa về nhạc điệu bộc lộ được sự ân cần, tận tình của người
con trai dành cho người yêu xứng đáng, trọn vẹn, hành động xót xa, ân cần, đầy
thương cảm, vang mãi trong ta lời thề nguyện tình yêu.
Quả đúng vậy, kết thúc câu chuyện chính là một cái kết rất dân gian, rất có hậu, họ
cùng nhau vượt qua số phận khắc nghiệt, đoàn tụ lại, làm lại cuộc đời mới có nhau
dù khi cả hai đã không còn trẻ trung, chàng trai đã giữ đúng lời hứa với cô gái ngày
nào, bằng chính lòng chân thành, lòng chung thủy, sự cao thượng. Sự trong sáng,
chân chính của họ đã làm cho chúng ta một lần nữa tin rằng luôn có sự kì diệu trong cuộc sống này.
Tâm hồn, tập tục hôn nhân của người Thái xưa có thể nói được phản ánh phần nào
qua những câu tiễn dặn, cũng vì lí do hoàn cảnh khó, cha mẹ đặt đâu con ngồi đấy
là nguyên nhân đầu tiên dẫn đến bao nhiêu sự chia ly, bi đát, đau thương của vô
vàn các cuộc tình đẹp như thơ. Lời tiễn dặn cũng mang ý nghĩa sâu xa là sự tố cáo
lên những cổ hủ, tập quán lạc hậu của người dân, đã làm họ dần mất dần đi sự tự
do trong tình yêu, mất tính phản kháng. Vậy nên mỗi chàng trai, cô gái có được
những cái khát vọng mạnh mẽ giải phóng trong tình yêu, bất chấp ngăn cản như hai
nhân vật chính trong Tiễn Dặn Người Yêu thật là đáng để chúng ta phải học tập, ngưỡng mộ, đồng cảm.
Phân tích Lời tiễn dặn
"Tôi với em cuộc tình hai lối rẽ
Như sao trời chỉ soi sáng đêm đen".
Tình yêu là những gì thiêng liêng nhất, đẹp nhất của cuộc sống này mà loài người
may mắn được tạo hóa ban tặng. Bởi nó là thứ vô giá, nên không phải ai cũng dễ
dàng có được. Trong xã hội phong kiến, bao người khao khát có được tình yêu, chỉ
mong mỏi một điều giản đơn rằng được ở cạnh người mình yêu, để rồi đối mặt với
hiện thực là không thể. Những con người ấy chỉ biết âm thầm quan sát, dõi theo
bước chân của người yêu và luôn cố gắng vượt qua mọi trắc trở để giành lại hạnh
phúc của mình. Đó cũng chính là chủ đề và nội dung chính của truyện thơ "Lời tiễn
dặn" của dân tộc Thái, truyện đã bộc lộ rõ nét tâm trạng đau khổ, bất lực, ngậm ngùi
của một chàng trai khi tiễn bước người yêu về nhà chồng, và khao khát cùng nhau
vượt bao sóng gió để được đoàn tụ bên nhau.
"Tiễn dặn người yêu" (nguyên văn tiếng Thái: Xống chụ xon xao) là một trích đoạn
trong truyện thơ đặc sắc, tiêu biểu nhất của dân tộc Thái giữa một kho tàng văn học
các dân tộc thiểu số. Truyện thơ là những truyện dài kể bằng thơ, có sự kết hợp ăn
ý, hài hòa giữa hai yếu tố tự sự và trữ tình. Một trong hai chủ đề nổi bật của thể loại
này là khát vọng tự do yêu đương và hạnh phúc lứa đôi. Và cốt truyện mang chủ đề
thường trải qua ba cột mốc như sau: Đôi nam nữ yêu nhau tha thiết- Tình yêu bị
ngăn cấm rồi tan vỡ, đau khổ - Tìm mọi cách vượt lên tình cảnh ngang trái để được
ở cạnh nhau (bằng cách chết cùng nhau hoặc cùng nhau vượt khó khăn để được
bên nhau).Và bài thơ "Lời tiễn dặn" có kết thúc theo cách thứ hai.
Một trong những điều đau khổ nhất trong cuộc đời là không thể cùng sống hạnh
phúc với người mình yêu. Đó cũng chính là tâm trạng, nỗi khổ tâm của cô gái trong
truyện, được chàng trai cảm nhận với cả tấm lòng. Cô gái bịn rịn, lưu luyến, không
muốn xa rời người yêu qua những hành động cụ thể:
"Vừa đi vừa ngoảnh lại,
Vừa đi vừa ngoái trông,
Chân bước xa lòng càng đau nhớ.
Em tới rừng ớt ngắt lá ớt ngồi chờ,
Tới rừng cà ngắt lá cà ngồi đợi,
Tới rừng lá ngón ngóng trông".
Những hành động "ngoảnh lại, ngoái trông" chẳng phải bộc lộ rõ chúng ta đang chờ
đợi một ai đó sao? Đúng vậy nàng đang chờ đợi được gặp mặt chàng trước khi trở
thành vợ của một người khác. Kèm theo đó, là một loạt hành động tiếp theo (ngắt lá
ớt, ngắt lá cà) mục đích duy nhất chỉ là muốn chờ đợi người yêu. Qua mỗi cánh
rừng đều dừng lại để ngắt lá, người con gái muốn níu kéo thời gian dài ra, khát khao
muốn được gặp lại người yêu thêm chút nữa. Tất cả những điều đó qua ánh mắt,
qua hành động thể hiện rõ tâm trạng đau khổ, nỗi lòng xót xa, quyến luyến không
muốn rời xa, kết thúc mối tình tuyệt đẹp của mình.
Thông thường, những người khi yêu nhau thì sẽ có một mối tương thông là thần
giao cách cảm. Có lẽ, chàng trai cảm nhận được người yêu đang cần mình, như hai
người đã hẹn nhau từ trước, chàng trai đã tới những nơi người yêu mình từng đi qua:
"Anh tới nơi, em bẻ lá xanh em ngồi;
Được nhủ đôi câu, anh mới đành lòng quay lại,
Được dặn đôi lời, anh yêu em mới chịu quay đi".
Lời tiễn dặn nghe sao mà da diết, day dứt quá. Anh cũng như chị, cũng muốn níu
dài thêm những giây phút bên nhau nên mới cố tình dặn dò thêm đôi ba câu để
được gần chị đôi chút. Ngôn ngữ xưng hô của người Thái nghe sao mà ngọt ngào
quá. Anh xưng "anh yêu em ý nói anh yêu của em" và anh cũng gọi chị là "người
đẹp anh yêu" ngay từ câu thứ hai của bài thơ, thể hiện tình yêu anh dành cho chị
vẫn còn nguyên vẹn, vẫn mặn nồng, sâu sắc dù cho giờ đây chị đã cất bước theo chồng.
Dĩ nhiên khi yêu ai đó ngoài việc muốn được ở bên nhau còn luôn mong muốn lúc
nào cũng cảm nhận được có người yêu ở bên để đỡ phải nhung nhớ. Và người Thái
cũng thế nên mới có một phong tục như sau:
"Xin hãy cho anh kề vóc mảnh,
Quấn quanh vai ủ lấy hương người,
Cho mai sau lửa xác đượm hơi
Một lát bên em thay lời tiễn dặn!"
Theo phong tục hỏa táng của người dân tộc Thái xưa, khi con người chết đi linh hồn
muốn siêu thoát cần có hương của người mà mình yêu thương nhất. Vì thế, chàng
trai nghĩ rằng không lấy được người mình yêu coi như rằng cả đời này sẽ không có
ai yêu, vì vậy trong giây phút này, khi chàng còn gần nàng thì muốn được quấn lấy,
gần sát nàng để mong còn lưu luyến hương thơm của người yêu để sau khi chết sẽ
không trở thành kẻ cô đơn, lạc lõng.
Ai mà không mong sau khi lấy được người mình yêu thì có thể cùng nhau xây dựng
một tổ ấm viên mãn, hạnh phúc bên bạn đời. Thế nhưng, có mấy người đàn ông
nào được như anh, vì yêu chị mà tấm lòng vị tha, bao dung của anh đã vượt cả giới hạn thông thường:
"Con nhỏ hãy đưa anh ẵm,
Bé xinh hãy đưa anh bồng,
Cho anh bế con dòng, đừng ngượng,
Nựng con rồng, con phượng, đừng buồn".
Mất người yêu đã đành đằng này nhìn người yêu có con với một người khác, mà
tình yêu của chàng trai đối với cô gái không hề thuyên giảm, thể hiện qua hành động
anh bế bồng đứa con không phải của mình vô cùng nâng niu, âu yếm và đầy tình
thương. Có thể thấy, tất cả những gì liên quan đến chị, thì anh vô cùng trân trọng
mà hết lòng yêu thương. Sự vị tha, bao dung ấy là bằng chứng cho tình yêu bền
vững, kiên định mặc cho giờ đây cô đã tay bồng, tay mang.
Kết thúc phần một, là lời thề nguyền vô cùng chắc chắn với người con gái anh yêu:
"Đôi ta yêu nhau, đợi tới tháng Năm lau nở,
Đợi mùa nước đỏ cá về,
Đợi chim tăng ló hót gọi hè.
Không lấy được nhau mùa hạ, ta sẽ lấy nhau mùa đông,
Không lấy được nhau thời trẻ, ta sẽ lấy nhau khi goá bụa về già".
Lời thề nguyền vô cùng chắc chắn thể hiện qua thời gian cụ thể, những hình ảnh vô
cùng trữ tình ngọt ngào minh chứng cho tình yêu sắt đá của anh dành cho chị. Qua
cách lấy mốc thời gian từ đầu đến cuối năm (mùa xuân đến mùa đông) đó chính là
một quãng đời người, cụ thể là cuộc đời của anh ngoài chỉ ra sẽ không yêu bất cứ ai
khác. Tiếp đến là cột mốc từ "thời trẻ đến khi "góa bụa về già". Đối với chàng trai
việc đến với nhau không bao giờ là muộn, vì thế nếu tuổi thanh xuân không được ở
bên nhau thì khi "đầu bạc rang long" ta sẽ đoàn tụ. Bên cạnh đó, tác giả đã sử dụng
nghệ thuật điệp cấu trúc "Không lấy được nhau...ta sẽ lấy nhau" khẳng định sự
quyết tâm đến cùng, sẽ tìm mọi cách để được ở bên người anh yêu.
Khi yêu người ta luôn mong muốn có thể khiến cho người yêu luôn hạnh phúc. Thế
nhưng chàng trai này đã không thể làm được điều đó. Đó chính là nỗi đau khổ, luôn
dằn xé trong tâm tư của chàng trai khi chứng kiến cô gái bị đánh đập, hành hạ ngay
trước mắt, giờ đây anh chỉ còn có thể làm một việc duy nhất là chăm sóc, an ủi bên
cô trong giai đoạn cay đắng này:
Dậy đi em, dậy đi em ơi!
Dậy rũ áo kẻo bọ,
Dậy phủi áo kẻo lấm!
Đầu bù anh chải cho,
Tóc rối đưa anh búi hộ!
Anh chặt tre về đốt gióng đầu,
Chặt tre dày, anh hun gióng giữa,
Lam ống thuốc này em uống khỏi đau".
Vì muốn một lòng chung thủy son sắt với người yêu, nên có lẽ cô gái đã phản
kháng, làm trái với đạo lý của một người con dâu, chỉ để mong bị đuổi, trả về nhà,