Phân tích bài thơ Mưa xuân của Nguyễn Bính chọn lọc hay nhất
Phân tích bài thơ Mưa xuân của Nguyễn Bính chọn lọc hay nhất - Mẫu số 1
Mùa xuân là thời điểm của lễ hội sặc sỡ, của những cặp đôi hẹn hò và thề non hẹn biển. Nó cũng là mùa
của cảm xúc thơ mộng, sâu lắng trong lòng các nhà thơ. Trái với sắc xuân mãnh liệt trong thơ của Xuân
Diệu, mùa xuân trong những bài thơ của Nguyễn Bính lại mang một vẻ đẹp giản dị, yên bình như chính bản
tính thanh thản của làng quê Việt Nam, chính như tâm hồn của ông vậy!
Câu chuyện về mưa xuân mở đầu bằng hình ảnh một cô gái:
"Em là cô gái trong khung cửi,
Dệt lụa cả năm với mẹ già.
Tâm hồn còn như vuông lụa trắng,
Mẹ già chưa đưa ra chợ xa."
Đó là hình ảnh một cô gái trẻ làm nghề dệt lụa. Điều này chắc chắn đây là một cô gái xinh đẹp, tấm lòng
trong sáng và thuần khiết, được so sánh như một "vuông lụa trắng" chưa được mẹ bán ra chợ xa, tức là
chưa lấy chồng. Cách miêu tả này thật sự đặc biệt và tinh tế. Cô gái trẻ này là hình ảnh của sự thuần khiết,
đẹp đẽ thường xuất hiện trong thơ Nguyễn Bính.
Nhắc đến một sự liên kết thân thuộc, tôi nghĩ ngay đến câu "Thôn Đoài ngồi nhớ Thôn Đông" từ "Tương
Tư". Điều này là do trong bốn câu thơ tiếp theo, hình ảnh của Thôn Đoài lại được tái hiện, trong một buổi chiều mưa xuân:
"Buổi ấy, mưa xuân rải rác rơi,
Hoa xoan lớp lớp rụng trên đường.
Hội chèo làng Đặng đi qua lối,
Mẹ bảo: 'Thôn Đoài hát tối nay'."
Sau khi miêu tả về con người, Nguyễn Bính lặp lại về chuyện mưa xuân, mưa xuân rơi trong một chiều
chiều. Nhà cửa đơn sơ chỉ có mẹ con trở nên tươi tắn ở đoạn thơ này. Bởi một buổi "mưa xuân rải rác rơi".
Đọc dòng thơ này, ta có cảm giác từ "rải rác" như làm sống động cả đoạn thơ, khiến cho mùa xuân càng trở
nên sống động hơn. Cảm giác như không phải là mưa xuân "rải rác" mà chính là lòng "em" đang "rải rác" sắc xuân ấy.
Mùa xuân như thổi sắc "rải rác" vào hồn "em" tươi mới, khiến cho hoa xoan cũng nở rộ đẹp xinh, "rải rác"
báo hiệu mùa xuân đã về. Sau đó, "hội chèo làng Đặng đi qua lối" đã làm cho cảnh quan yên bình bị phá vỡ.
Tiếng trống hội làng thúc giục, với tiếng loa của "hội chèo" cộng thêm "mẹ bảo: 'Thôn Đoài hát tối nay'." đã
khiến cho "vuông lụa trắng" vui mừng khi ngồi dệt bên khung cửi hay chính tấm lòng thiếu nữ đang mong ngóng nên hát hò?
Lòng thấy giăng tơ một mối tình
Em ngừng thoi lại giữa tay xinh
Hình như hai má em bừng đỏ
Có lẽ là em nghĩ tới anh
Ba câu trước là mô tả tâm trạng hỗn loạn xen kẽ chờ đợi, vui mừng nhưng lại ngại ngùng, e dè, e lệ là nét
điển hình của cô gái vừa biết yêu. Không biết là "mưa xuân rải rác", "hội chèo đi ngang ngõ" hay lời dặn của
mẹ đã khiến "vuông lụa trắng" phải "ngừng dệt lại".
Không biết liệu tay xinh ngừng dệt có phải vì lòng "đang có mối tình"? Tâm hồn chỉ "đang có mối tình"
nhưng sao "hai má em tươi cười"? Tất cả các câu hỏi được trả lời trong câu thơ cuối, vì anh, với anh, vì đã
nghĩ đến anh: "Có lẽ vì đã nhớ anh".
Câu chuyện mưa xuân lại tiếp tục kể với sự tiếp nối của tâm trạng bối rối, hồi hộp nhớ đến anh của cô thôn nữ:
Bốn bên hàng xóm đã lên đèn
Em ngửa bàn tay trước mái hiên,
Mưa chấm tay em từng chấm lạnh,
Thế nào anh ấy chẳng sang xem
Lòng người biết yêu thổi vào mùa xuân cũng có hồn hơn nhiều, vì "vuông lụa trắng" hồi hộp trong lòng khi
nghĩ đến "anh ấy", vì thế không ngần ngại dù ngoài trời đang mưa:
"Em xin phép mẹ, vội vã đi,
Mẹ bảo xem về kể mẹ nghe,
Mưa bụi nên em không ướt áo,
Thôn Đoài chỉ có một thôi đê."
Từ "vội vã" xuất hiện trong đoạn thơ thực sự rất phù hợp, thích hợp với sự phát triển tâm trạng của cô gái
đang yêu. Đọc đoạn thơ này, nhịp thơ cũng vì từ "vội vã" mà nhanh hơn một nhịp; có cảm giác như em
đang "vội vã" để đến Thôn Đoài, không phải vì hát, mà vì anh, vì muốn gặp anh.
Thôn Đoài vào đám hát thâu đêm ...
Lạnh lùng em tủi với canh khuya.
Buổi hát tan chưa hết đêm. Nếu như trong đoạn thơ trước đó, với tâm trạng "rải rác", khoảng cách đến
Thôn Đoài chỉ là ngắn ngủi, chỉ có một thôi đê, đến mức mưa xuân cũng không làm em ướt áo; thì giờ đây,
một thôi đê cũng trở nên vô tận.
Buổi ấy, mưa xuân đã ngại bay, Hoa xoan đã rụng dưới chân giày, Hội chèo làng Đặng lặng im, Thôn Đoài
chưa hát, đôi ấy đã về.
Mấy câu thơ cuối, cách miêu tả "hội chèo làng Đặng lặng im, Thôn Đoài chưa hát, đôi ấy đã về" thật sự rất
phù hợp với cảnh quan của mùa xuân. Cũng như tâm trạng của em còn sót lại, vẫn chưa thể nào cảm thấy
hạnh phúc sau hôm nay vì em thấy rất cô đơn.
Phân tích bài thơ Mưa xuân của Nguyễn Bính chọn lọc hay nhất - Mẫu số 2
Nguyễn Bính được coi là một trong những nhà thơ nổi bật của làng quê Việt Nam. Thơ của ông thường
mang đậm bản sắc trữ tình, chân chất như tính cách của những người nông dân hiền lành, thực thụ. Bài
thơ "Mưa xuân" từ tập Lỡ bước sang sang (1940) đã thể hiện rõ phong cách nghệ thuật đặc trưng của ông.
"Mưa xuân" là câu chuyện tình yêu của một cô gái bên khung cửi, nhớ về người yêu. Những tiếng lòng chân
thành của cô gái được thể hiện một cách rất cảm động:
Em là con gái trong khung cửi
Dệt lụa quanh năm với mẹ già,
Lòng trẻ còn như cày lụa trắng,
Mẹ già chưa bán chợ làng xa…
Cô gái miêu tả mình như một người phụ nữ dệt lụa cả ngày bên khung cửi, cùng với mẹ già. Tấm lòng của
cô giống như tấm lụa trắng vẫn chưa được đem bán đi nơi khác. Tuy nhiên, cuộc sống thường không êm
đềm như vậy, đến một ngày:
Bữa ấy mưa xuân phơi phới bay
Hoa xoan lớp lớp rụng vơi đầy
Những dòng thơ này vô cùng tinh tế và sâu sắc. Mưa xuân thường mang lại cảm giác nhẹ nhàng, êm ái,
như làm rạo rực lòng người đọc. Xuân về với hoa xoan rơi từng lớp, từng lớp tạo nên bức tranh quê hương
tuyệt đẹp. Và để tăng thêm sự ấm áp này, có một sự kiện bất ngờ:
Hội chèo làng Đặng đi ngang ngõ Mẹ bảo: "Thôn Đoài hát tối nay"...
Nếu hoa xoan làm cho câu thơ thêm hương vị, thì sự xuất hiện của "hội chèo làng Đặng" lại mang đậm
hương quê, không thể lẫn vào đâu được. Thực tế, hội chèo thường chỉ diễn ra một lần duy nhất trong năm
vào mùa xuân, đặc biệt là ở các vùng quê chèo như Thái Bình, Nam Định. Trong đêm hội chèo ấy, "em" đã
gặp "anh". Cuộc gặp gỡ này chỉ được diễn tả qua thoáng qua, nhưng đủ để người đọc nhận ra sự kiện đó.
Lòng thấy giăng tơ một mối tình
Em dừng thoi lại giữa tay xinh
Hình như hai má em bừng đỏ
Cỏ lẽ là em nghĩ đến anh…
Đúng vậy, sự kiện hội chèo đã gieo rắc vào trái tim em những màu sắc tình yêu đầu đời. Mối tình đầu đang
nảy nở đã khiến "hai má em bừng đỏ" khi em "nghĩ đến anh". Dòng thơ tiếp tục với sự kể lể của nhân vật
trữ tình, như là để lý giải nguyên nhân, hay là để bộc lộ cảm xúc sâu thẳm trong tâm hồn.
Mình em lầm lụi trên đường về
Có ngắn gì đâu một dải đê,
Áo em che đầu mưa nặng hạt.
Lạnh lùng thêm tủi với canh khuya
Từ cảm xúc lúng túng của tình yêu đã trở nên cảm thấy đau đớn hơn với nỗi nhớ về một mình. Lúc này chỉ
còn mình cô gái trên đường về. Mưa xuân đã đổi thành mưa nặng hạt, không còn mang lại cảm giác tươi
mới như lúc ban đầu. Ngược lại, mưa làm cho người con gái cảm thấy cô đơn và buồn rầu trong đêm
khuya. Khoảng cách giữa nhân vật "em" và "anh" không còn là "thôi đê" nữa mà là "một dải đê" xa vời.
Bữa ấy mưa xuân đã ngại bay.
Hoa xoan đã nát dưới chân giày
Hội chèo làng Đặng về ngang ngõ,
Mẹ bảo: “Mùa xuân đã cạn ngày”…
Cũng trong bữa ấy có mưa xuân, có hoa xoan, có hội chèo làng Đặng. Nhưng lần này cảnh tượng đã có sự
đối lập rõ rệt. Đó là "mưa xuân đã ngại bay", "hoa xoan đã nát", và lần này là hội chèo làng Đặng đi ngang
qua. Nghe lời mẹ nói, mùa xuân đã dần kết thúc như tình yêu của cô gái vậy. Từ "cạn" không chỉ là sự kết
thúc mà còn là sự bắt đầu...
Anh ạ! Mùa xuân đã cạn ngày...
Từ một cuộc hẹn không thành, mối duyên này sẽ mãi trôi. Nỗi đau đầu đời như một vết thương sâu vào tâm
hồn cô gái. Có vẻ như nỗi đau đó làm cho mùa xuân kết thúc và tình yêu cũng tan thành mây khói. Nhưng
không phải, thơ cuối cùng là sự bùng cháy mãnh liệt của ngọn lửa yêu thương trong em.
Bao giờ em mới gặp anh đây
Bao giờ hội Đăng đi ngang ngõ
Để mẹ em rằng hát tối nay?
Bài thơ "Mưa xuân" không chỉ là một bức tranh miêu tả cảnh quê hương mà còn là lời thanh thản của
những người trẻ yêu đời, là những chàng trai, cô gái chốn quê hương, của chính tâm hồn người thơ.