-
Thông tin
-
Hỏi đáp
Phân tích bài thơ Tôi yêu em của Puskin | Văn mẫu 11 Cánh diều
Phân tích bài thơ Tôi yêu em của Puskin là tài liệu học tốt môn Ngữ văn dành cho các bạn học sinh lớp 11 tham khảo, hiểu thêm về tác phẩm, hoàn thiện bài viết của mình hay hơn. Mời các bạn tham khảo chi tiết bài viết dưới đây nhé.
Chủ đề: Văn mẫu 11 256 tài liệu
Môn: Ngữ Văn 11 1.1 K tài liệu
Sách: Cánh diều
Thông tin:
Tác giả:
Preview text:
A. Dàn ý Phân tích bài thơ Tôi yêu em của A.X.Pu-skin
I. Mở bài: giới thiệu bài thơ Tôi yêu em
(Ví dụ: A-lếch- xan-dro Xéc-ghê-ê Vích Pu-skin là một nhà văn xuất
thân từ một tầng lớp quý tộc Mat-xco-va. Cuộc đời của ông gắn bó với
số phận nhân dân và dất nước, ông dũng cảm đấu tranh với chế độ
chuyên chế Nga. Ông có những sáng tác nổi tiếng và nổi bật nhất là bài
thơ Tôi yêu em, bài thơ nói lên mối tình đơn phương của của tác giả với
một người phụ nữ, chúng ta cùng đi tìm hiểu để hiểu rõ hơn về tác phẩm.)
II. Thân bài: phân tích bài thơ tôi yêu em của puskin
1. Bốn câu thơ đầu:
- Suy nghĩ về tình yêu của mình, có sự yêu thương và độc lập, có gì đó
như là một phần trong anh.
- Cái tôi tác giả tự soi vào tâm hồn mình.
- Ngọn lửa tình yêu bồng cháy trong tim.
=> Tác giả cho rằng tình yêu không phải là chiếm hữu mà là cho đi, nghĩ
là nghĩ cho người mình yêu. 2. Hai câu thơ 5-6:
- Tình yêu như sóng dâng tràn bờ, lí trí con người không thể khống chế
được cảm xúc, tình yêu của mình.
- Tình yêu thắng lí trí, thể hiện sự khát vọng được thể hiện tình yêu, giải bày tất cả. 3. Hai câu thơ 7-8:
- Lời cầu chúc, khẳng định sự tôn thờ tình yêu.
- Khẳng định tình yêu không bọ dập tắt.
- Trân trọng tình yêu đối với người hơn tình yêu bản thân mình.
=> Tình yêu chân thành.
III. Kết bài: Nêu cảm nhận của em về bài thơ tôi yêu em của puskin
(Qua bài thơ “Tôi yêu em” của Puskin ta có thể cảm nhận được tình yêu
nồng cháy và say đắm của tác giả dành cho người mình yêu, muốn giải
bày tâm sự với người thương.)
B. Bài văn mẫu Phân tích bài thơ Tôi yêu em của A.X.Pu-skin
1. Phân tích bài thơ Tôi yêu em - Bài mẫu số 1
Tình yêu không còn là đề tài xa lạ đối với các thi nhân, nó trở thành
nguồn cảm hứng dào dạt khiến họ tốn biết bao giấy mực. Yêu và được
yêu luôn là niềm mong muốn của mỗi chúng ta. Tuy nhiên không phải
yêu thương nào trao đi cũng được đáp lại một cách trọn vẹn. Có thể nói,
Pushkin đã rất thành công ở việc thể hiện những cung bậc cảm xúc trong
tình yêu đơn phương của một chàng trai qua bài thơ "Tôi yêu em".
Pushkin là "Mặt trời của thi ca Nga" - đại diện xuất sắc của văn học Nga
thế kỉ XIX. Ông thành công ở các thể loại như truyện ngắn, trường ca và
thơ trữ tình. Thể loại nào của Pushkin cũng đậm chất trữ tình và đề cao
khát vọng tự do của con người. Nhưng với “Tôi yêu em”, Pushkin luôn
được nhắc đến với tư cách là nhà thơ tình vĩ đại.
“Tôi yêu em” được giới yêu văn chương cho rằng là kiệt tác, bản giao
hưởng của một tình yêu nhiệt tình đầy trắc trở. Bài thơ phảng phất nỗi
buồn của mối tình đơn phương nhưng qua đó lại thể hiện một quan niệm
rất nhân văn về tình yêu, là “nỗi buồn trong sáng” của một tâm hồn yêu
đương chân thành, mãnh liệt, nhân hậu, vị tha. Bài thơ dạy cho người ta
biết yêu một cách cao đẹp.
Mạch cảm xúc của bài thơ tự nó đã chia thành hai phần dưới hình thức
hai khổ thơ bốn câu: Bốn câu đầu, nhân vật trữ tình - tôi, khẳng định tình
yêu vẫn còn nhưng xin rút lui vì không muốn gây phiền muộn cho người
mình yêu. Bốn câu cuối, dồn tả các cung bậc khác nhau của tình yêu và
lời khẳng định một tình yêu đằm thắm, chân thành. Một kết cấu hài hoà
cân đối đã làm nên vẻ đẹp của bài thơ nhưng không làm suy giảm sự tinh tế của cảm xúc.
Tình yêu là sự giằng xé nội tâm, nơi mà con tim luôn tìm cách đánh bại
lý trí, nỗi nhớ vùng lên mạnh mẽ, nhưng rồi cũng lại gằn xuống vì nỗi
đau. Và đối với Puskin cũng vậy, ông đã mở đầu đoạn thơ với mọi biến
cố, mọi xúc cảm, thời gian và không gian đều được dồn nén lại để thể
hiện một trái tim thủy chung:
“Tôi yêu em: đến nay chừng có thể
Ngọn lửa tình chưa hẳn đã tàn phai.”
Pushkin đã mở đầu khổ thơ bằng câu nói đầy tính khẳng định – “tôi yêu
em”, như bật ra từ tâm can của người viết, chân thành và cực kỳ mãnh
liệt, như một chân lý không thể nào chối bỏ. Và tình yêu ấy được gói
gọn trong câu “đến nay chừng có thể”, ý muốn nói tình yêu ấy cao cả, vĩ
đạt, vượt qua mọi định lý về thời gian, sẽ không gì có thể ngăn cản được
nó trừ khi nhà thơ biến mất khỏi thế gian này. Liệu rằng, đây có phải là
một tình yêu mù quáng? Đúng, tình yêu ấy đã có sự mạnh mẽ, nồng
nhiệt nhưng mù quáng ngay từ những vần thơ đầu. Puskin say đắm với
người tình, mải mê kiếm tìm mộng đẹp, nhưng chỉ nhận được toàn cay
đắng và não nề, cái mà người tình thi sĩ kiếm tìm được lại là thơ. Động
từ "yêu" còn được kết hợp với hình tượng "ngọn lửa tình". Hình tượng
ngọn lửa là vừa thể hiện sự nồng nhiệt của tình cảm, và diễn tả sự dài
lâu, đằng đẵng của nhà thơ đối với người tình. Đây là một hình ảnh ẩn
dụ cho một tình yêu cháy bỏng, nồng nhiệt. Chẳng vì vậy mà Xuân Quỳnh từng viết: “Ôi con sóng ngày xưa Và ngày sau vẫn thế Nỗi khát vọng tình yêu
Bồi hồi trong ngực trẻ”
Tác giả dùng từ “ chừng có thể, chưa hẳn” để nói về sự vương vấn gì đó
chưa thật sự dứt khoát. Tác giả có lẽ đang sợ điều gì đó, sợ mình làm
cho người ta sợ. Mặc dù vậy nhưng câu thơ phần nào đã bày tỏ được
tình yêu say mê của tác giả, đó là tình cảm đã xuất phát từ lâu lắm rồi
chứ không phải chỉ mới bắt đầu. Ở hai câu thơ tiếp theo, bỗng nhiên
giọng thơ thay đổi hoàn toàn:
“Nhưng không để em bận lòng thêm nữa
Hay hồn em phải gợn bóng u hoài.”
Tình cảm trong trái tim dù đã rõ ràng rồi, nhưng nhân vật lại không
muốn làm khó đối phương, làm cho người ta phải khó xử. Một trái tim
yêu nồng nàn nhưng cũng rất lý trí. Hai câu thơ được ngắt ra bởi từ “
nhưng”, thể hiện sự dứt khoát, rõ ràng đối với người con gái. Nhân vật “
tôi” tự ý thức được bản thân mình thế nào, dù có phải chịu ấm ức hay
chuyện gì thì cũng không muốn để người con gái phải bận lòng thêm.
Nhân vật “ tôi” thật sự có một trái tim đa sầu đa cảm , biết nghĩ cho cảm
xúc của người khác chứ không chỉ biết đến bản thân mình. Cảm xúc của
“tôi” ở đây chắc chắn đang bị dồn nén, không được thoát ra, không được
bày tỏ khiến cho nhân vật trở nên khó chịu mà không biết tỏ cùng ai.
Có cái cao thượng, tế nhị của tình “tôi” khi điều quan trọng không phải
là tình yêu của “tôi” mà là sự yên tĩnh, thanh thản của “hồn em”, có cái
tôn thờ, sùng kính của bậc nam nhi đối với người phụ nữ. Tình yêu có
thể chấm dứt vì nhiều lý do, nhưng cái lí do đầy dịu dàng, trân trọng và
cao thượng ấy đối với người phụ nữ dễ mấy ai có được.
Nếu bốn câu thơ đầu, cảm xúc có xu hướng bị dồn nén, bị lý trí chi phối
thì ở bốn câu thơ sau, bài thơ tình lại phát triển theo những biểu lộ mới
mẻ của tình cảm và những nghịch lý:
“Tôi yêu em âm thầm, không hy vọng
Lúc rụt rè, khi hậm hực lòng ghen
Tôi yêu em, yêu chân thành, đằm thắm
Cầu em được người tình như tôi đã yêu em.”
Yêu sâu sắc đến vậy, thế nhưng chỉ sợ người lại càng lánh xa ta, yêu đến
mức chỉ dám lặng lẽ, “âm thầm không hy vọng”. Dường như Puskin đã
vì tình yêu đơn phương đầy nước mắt này mà từ bỏ hết những niềm tin,
bởi ông biết rằng hy vọng càng nhiều thất vọng càng sâu sắc, chi bằng
ngay từ đầu đã không mong ước, để thấy thoải mái hơn. Nhà thơ đã chọn
những chi tiết chính xác để bày tỏ lòng yêu của mình. "Tôi yêu em âm
thầm", đó là một thứ tình yêu như sóng ngầm, như than hầm, nung nấu,
cháy bỏng. Nhưng "không hy vọng", đây cũng là một sự thổ lộ thành thật.
Anh yêu cô gái chân thành, mãnh liệt nhưng cũng có lúc "rụt rè", "hậm
hực" bởi không được thể hiện những cảm xúc của bản thân. “Rụt rè” là
tỏ ra e dè không mạnh dạn làm điều muốn làm. “Hậm hực” là sự bực
tức, khó chịu trong lòng mà không thể nói ra, không thể làm gì được.
Cũng giận hờn, cũng buồn thương, cũng ghen tuông. Thứ tình cảm rất
đời, cũng như bao trái tim đang yêu khác. Nói ra được cảm xúc của
mình cũng đau khổ như việc phải từ bỏ em. Nói về nỗi ghen tuông trong
tình yêu, Puskin từng viết:
“Trên đời này không có trò tra tấn nào
Đau đớn hơn những giày vò khắc nghiệt của ghen tuông”
Điệp ngữ "Tôi yêu em" được lặp lại ba lần trong bài thơ có ý nghĩa nhấn
mạnh, khẳng định tình cảm của nhân vật trữ tình. Không chỉ nhận lấy
những đau khổ, dằn vặt về mình, chàng trai còn chúc phúc cho cô gái sẽ
tìm được tình yêu đích thực: "Cầu em được người tình như tôi đã yêu
em". Tinh thần cao thượng của Pushkin được diễn tả theo nhịp độ tăng
cấp: không yêu em nữa là cũng để yêu em và cầu cho người tình được
sống hạnh phúc trong tình yêu. Minh triết tình yêu đó là điều hết sức
mới mẻ và tạo ra sức hấp dẫn lạ thường. Đấy là nhân cách cao thượng
của Pushkin, đấy cũng là tinh hoa của nền văn học Nga, một nền văn học
nhân đạo và lý tưởng.
Bài thơ “Tôi yêu em” là sự thổ lộ tâm tình của người con trai khi đối
diện người yêu. Bài thơ có cấu tứ đơn giản, dễ hiểu nhưng lại bộc lộ
được hết những cung bậc cảm xúc của con người trong một mối tình đơn
phương. Phẩm chất tình yêu cho thấy một nhân cách sang trọng. Rất đa
tình mà cũng rất đàng hoàng, tự tin. Tình yêu là khát vọng, nhưng bi
kịch trong tình yêu cũng không hiếm trong cuộc đời:
“Yêu là chết ở trong lòng một ít
Vì mấy khi yêu mà chắc được yêu”. (Xuân Diệu)
2. Phân tích bài thơ Tôi yêu em - Bài mẫu số 2
Khi nhận xét về đại thi hào Puskin, Golgon đã khẳng định: “Nhắc đến
Puskin ta nghĩ ngay đó là một nhà thơ dân tộc... Puskin là một hiện
tượng đặc biệt, có thể nói, duy nhất của tinh thần Nga: đó là người Nga
trong sự phát triển của nó, người Nga này, có thể chỉ xuất hiện sau 200
năm nữa”. Những gì được gọi là đặc tính Nga quả thực đều đã được kết
tinh trong những sáng tác trữ tình của nhà thơ. Các sáng tác phong phú
ấy thể hiện tuyệt đẹp tâm hồn nhân dân Nga khao khát tự do và tình yêu.
Một minh chứng rõ nét cho điều đó chính là “Tôi yêu em” - viên ngọc
vô giá trong kho tàng thi ca Nga.
Bài thơ là một trong những bài thơ tình hay nhất của Puskin, được sáng
tác năm 1829. Vào thời kì Puskin sống ở Xanh Pêtécbua, ông thường
hay lui tới nhà vị Chủ tịch viện Hàn lâm Nghệ thuật Nga để gặp gỡ
những người làm nghệ thuật và cũng vì cô con gái chủ nhà là
A.A.Ôlênhia xinh đẹp. Mùa hè năm 1828, Puskin ngỏ lời cầu hôn nhưng
không được nàng nhận lời. Bài thơ ra đời như một chuyện tình đơn phương thu nhỏ.
Qua bốn câu thơ đầu, nhà thơ đã thể hiện tinh thế những mâu thuẫn
giằng xé trong tâm trạng nhân vật trữ tình:
“Tôi yêu em: đến nay chừng có thể
Ngọn lửa tình chưa hẳn đã tàn phai;
Nhân vật trữ tình xưng “tôi” vừa gợi sự trang trọng, vừa thoáng chút xa
cách. “Tôi yêu em” - ba tiếng cất lên thật nhẹ nhàng, đó là lời giãi bày,
bộc bạch tình cảm chân thành, thiết tha. Hình ảnh “ngọn lửa tình” là ẩn
dụ cho tình yêu cháy bỏng, nồng nhiệt. Tình yêu mà “anh” dành
cho “em” tựa như sức sống của ngọn lửa, ấm áp, rực rỡ, mãnh liệt.
Song, trong lời thơ ấy như có sự dè dặt, thổ lộ với những từ ngữ “có
thể”, “chưa hẳn”. Có lẽ đó là cảm xúc thường thấy của những mối tình
đơn phương, chưa có lời hồi đáp. Hai dòng thơ đầu đã bày tỏ được tình
yêu chân thành, tha thiết của một trái tim thủy chung.
“Nhưng không để em bận lòng thêm nữa,
Hay hồn em phải gợn bóng u hoài”.
Lí trí của “anh” nói rằng tinh yêu và trái tim không làm phiền em thêm
nữa, vì “tôi” không muốn làm em buồn vì bất cứ điều gì. Quan hệ
từ “nhưng” làm mạch thơ thay đổi đột ngột, tạo mâu thuẫn trong tâm
trạng, cảm xúc của nhân vật trữ tình. Từ “không” khẳng định sự quyết
tâm chối bỏ dứt khoát. Đó chính là mẫu thuẫn giữa lí trí và tình cảm, là
sự day dứt, giằng xé khi ngọn lửa tình yêu đang ngùn ngụt cháy nhưng
phải dập tắt để em không phải bận lòng hơn nữa. Qua đó, nhà thơ thể
hiện quan niệm: yêu là trao tặng, là làm cho người mình yêu hạnh phúc
hơn là đón nhận, sở hữu, hưởng thụ cho riêng mình. Đó cũng chính là vẻ
đẹp nhân cách của nhân vật trữ tình: trung thực, chân thành, biết vượt
qua thói vị kỉ để dành sự thanh thản cho người mình yêu. Vần thơ của
Puskin làm người đọc nhớ đến những câu thơ của Xuân DIệu:
“Yêu là chết ở trong lòng một ít
Vì mấy khi yêu mà chắc được yêu
Cho rất nhiều xong nhận chẳng bao nhiêu
Người ta phụ hoặc thờ ơ chẳng biết”.
Khi tình yêu không được đáp lại, nó sẽ đem lại những cơn đau, nỗi cô
đơn tột cùng. Thế nhưng, tình yêu vẫn là điều vô cùng đẹp đẽ của con
người, “Làm sao sống được mà không yêu - Không nhớ không thương
một kẻ nào”. Nhà thơ Tố Hữu cũng đã từng ca ngợi tình yêu:
“Có gì đẹp trên đời hơn thế
Người yêu người sống để yêu nhau”.
Trong hai câu thơ tiếp theo, nhà thơ đã khắc họa nỗi đau tuyệt vọng mà
cao cả của nhân vật trữ tình:
“Tôi yêu em âm thầm, không hi vọng,
Lúc rụt rè, khi hậm hực lòng ghen”
Điệp ngữ “tôi yêu em” được lặp lại càng làm rõ hơn tình yêu lớn lao,
cháy bỏng anh dành cho em. Các từ chỉ trạng thái cảm xúc liên tục xuất
hiện: “âm thầm” - tình yêu và nỗi đau giữ kín trong lòng; “không hi
vọng” - không còn niềm tin vào mối tình đơn phương của mình nữa.
Và “hậm hực lòng ghen” - một thứ “gia vị” để khẳng định tình yêu
mãnh liệt. Nhịp thơ nhanh, dồn dập, nhiều chỗ ngắt nhịp như ngập
ngừng với những trạng từ chỉ thời gian “khi”, “lúc” diễn tả tâm trạng
dằn vặt, đau khổ khi tình yêu không được đáp trả. Đồng thời, câu thơ
cũng cho thấy được những sắc thái tâm trạng đa dạng trong tình yêu, tựa
như những cơn sóng ngoài biển xa:
“Dữ dội và dịu êm,
Ồn ào và lặng lẽ,...”
Sự cao thượng, chân thành trong tình yêu của nhân vật trữ tình được thể
hiện qua hai câu thơ cuối bài:
“Tôi yêu em, chân thành, đằm thắm,
Cầu em được người tình như tôi đã yêu em”.
Lần từ ba “tôi yêu em” được lặp lại như lời khẳng định chắc nịch về tình
yêu mà tôi dành cho em, đó là tình yêu thủy chung, chân thành, đằm
thắm. Tình yêu ấy còn có sự bao dung, cao thượng bởi nếu em không thể
đáp trả, tôi vẫn mong em có thể gặp được “người tình như tôi đã yêu
em”. “Cầu” là động từ gợi hành động chúc phúc của nhân vật trữ tình,
đầy chân thành, cao thượng và hàm chứa nhiều ý vị. “Tôi” mong em sẽ
gặp được một người thủy chung, yêu em như tôi đã từng: yêu say đắm,
chân thành, tình yêu không bao giờ lụi tàn mà luôn dạt dào, cháy bỏng,...
Đó chính là biểu hiện của một nhân cách cao thượng, một tình yêu “có văn hóa”.
Không phải ai cũng có thể diễn tả một tình yêu đơn phương nhưng rất
mực cao thượng như Puskin, trong ca dao ta vẫn bắt gặp những mối tình
như vậy nhưng thường có sự trách móc:
“Trèo lên cây bưởi hái hoa
Bước xuống vườn cà hái nụ tầm xuân
Nụ tầm xuân nở ra xanh biếc
Em có chồng anh tiếc lắm thay”. (Ca dao)
Thơ Puskin chính là những lời bộc bạch âm thầm mà rất mãnh liệt, kể cả
khi tình yêu đó không được đáp lại:
“Một chút tên tôi đối với nàng
Sẽ chìm như tiếng sóng buồn tan
Âm thầm nòn mỏi bên bờ vắng
Như tiếng đêm thâu lạc giữa ngàn”
(Một chút tên tôi đối với nàng)
“Tôi yêu em” như lời từ giã của một tình yêu không thành. Lời từ giã ấy
cuối cùng lại trở thành lời giãi bày, bộc bạch một tình yêu chân thành,
cao thượng, mang giá trị nhân văn sâu sắc. Trong làn dân ca quan họ
Bắc Ninh, dù tình yêu sâu đậm đến mấy nhưng khi từ biệt cũng thật nhẹ nhàng, ý vị:
“Người về em dặn câu rằng
Đâu hơn người kết, đâu bằng đợi em!”
Có lẽ tình yêu là vậy, chân lí đẹp đẽ nhất vẫn là sự cao thượng.
3. Phân tích bài thơ Tôi yêu em - Bài mẫu số 3
A-lếch-xan-đrơ Xéc-ghê-ê-vích Pu-skin (1799 – 1837) đã có những đóng
góp lớn lao cho sự phát triển của nền văn học Nga và thế giới nửa đầu thế
kỉ XIX. Mặc dù xuất thân từ tầng lớp đại quý tộc nhưng cuộc đời Pu-skin
lại gắn bó sâu sắc với số phận của nhân dân, đất nước. Nhà thơ dũng cảm
đấu tranh chống chế độ chuyên chế độc đoán của Sa hoàng. Những sáng
tác của Pu-skin thể hiện tâm hồn Nga đôn hậu, trong sáng, khao khát tự
do và tình yêu. Tài năng văn chương của Pu-skin hết sức đa dạng, ông viết
được nhiều thể loại và thể loại nào cũng có những tác phẩm được đánh
giá là kiệt tác nghệ thuật, tiêu biểu như: Ép-ghê-nhi Ô-nhê-ghin (tiểu
thuyết thơ), Con đầm pich (truyện ngắn), Bô-rít Gô-đu-nốp (kịch lịch sử),..
Tình yêu là nguồn cảm hứng mạnh mẽ, bất tận trong thơ Pu-skin. Vì thế
nên thơ lãng mạn của ông thấm đượm tinh thần nhân văn cao cả. Pu-skin
viết về tình yêu như một sự thôi thúc, khám phá. Qua thơ ông, những cung
bậc tình cảm đa dạng, những sắc thái cảm xúc phong phú, những rung
động thầm kín của con tim, những ấn tượng khó nắm bắt của tình yêu con
người được diễn tả vô cùng chân thực. Sức hấp dẫn tuyệt vời trong thơ
tình yêu của Pu-skin chính là sự chân thành, cao thượng được thể hiện
bằng nghệ thuật ngôn từ điêu luyện. Tôi yêu em là bài thơ thể hiện thành công điều đó. Dịch nghĩa:
Tôi (đã) yêu em; tình yêu, có lẽ,
Tròng tâm hồn tôi chưa lụi tắt hoàn toàn;
Nhưng mong sao nó không làm em băn khoăn thêm nữa;
Tồi chẳng muốn em buồn vì bất cứ lẽ gì.
Tôi (đã) yêu em không thốt ra lời, không hi vọng,
Khi thì bị sự rụt rè, khi thì bị niềm ghen tuông giày vò;
Tôi (đã) yêu em chân thành, say đắm biết bao,
Cầu trời cho em được người khác yêu cũng như thế. Dịch thơ:
Tôi yêu em: đến nay chừng có thể
Ngọn lửa tình chưa hẳn đã tàn phai;
Nhưng không để em bận lòng thêm nữa,
Hay hồn em phải gợn bóng u hoài.
Tôi yêu em âm thầm, không hi vọng,
Lúc rụt rè, khi hậm hực lòng ghen,
Tôi yêu em, yêu chân thành, đằm thắm,
Cầu em được người tình như tôi đã yêu em.
Bài thơ dường như là lời từ giã của một mối tình đơn phương vô vọng.
Điểm độc đáo là lời từ giã này cung chính là lời giãi bày, thổ lộ, bộc bạch
của trái tim yêu luôn sôi nổi, nồng nàn. Bài thơ hấp dẫn người đọc không
phải bằng ngôn từ cầu kì, trau chuốt mà là bằng tình cảm chân thành, xúc
động, giống như những đợt sóng lúc sôi nổi dạt dào, lúc dịu êm, sầu lắng.
Bố cục bài thơ có thể chia làm ba phần:
Bốn câu đầu: Những mâu thuẫn giằng xé.
Hai câu giữa: Nỗi khổ đau tuyệt vọng.
Hai câu cuối: Sự cao thượng chân thành.
Nhân vật em trong bài thơ là Ô-lê-nhi-na, một thiếu nữ xinh đẹp mà Pu-
skin yêu say đắm và dã dành cho nàng những vần thơ ca ngợi. Mùa hè
năm 1828, thi sĩ đã ngỏ lời cầu hôn nhưng nàng không chấp nhận. Nỗi
thất vọng đắng cay âm thầm ấy là nguyên nhân ra đời của bài thơ nổi tiếng
này. Có thể xem đây là một câu chuyện tình thu nhỏ.
Cảm xúc chủ đạo của bài thơ được nhấn mạnh qua điệp khúc Tôi yêu em.
Ba lần điệp khúc này vang lên, mỗi lần gắn với một cung bậc tình cảm và
diễn biến tâm trạng khác nhau của nhân vật trữ tình. Tình yêu mà thi sĩ
dành cho người con gái ấy đã được thử thách qua thời gian. Thi sĩ khẳng
định thời gian không thể làm cho tình yêu ấy phôi pha và ngọn lửa tình
yêu không bao giờ tắt trong lòng mình. Đại từ em được dùng với ý trân
trọng, tạo cảm giác vừa thán thiết, vừa xa cách. Cụm từ Tôi yêu em mở
đầu bài thơ là lời thú nhận tình yêu chân thành của nhân vật trữ tình:
Tôi yêu em: đến nay chừng có thể
Ngọn lửa tình chưa hẳn đã tàn phai;
Nhưng không để em bận lòng thêm nữa,
Hay hồn em phải gợn bóng u hoài.
Âm điệu thơ ngập ngừng, dứt quãng, giống như nhịp đập bất thường của
trái tim đang thổn thức bởi trĩu nặng nỗi đau. Cảm xúc thơ dận trải, lan
toả, phù hợp với tâm trạng suy tư, trái trở, day dứt của nhân vật trữ tình
về tình yêu đơn phương của mình.
Những cụm từ có thể, chưa hẳn biểu thị tính chất khó xác định dứt khoát
của tâm hồn, tình cảm. Nhân vật trữ tình không giấu giếm những uẩn khúc
trong lòng mình. Trong trái tìm thi sĩ, hình bóng người con gái đáng yêu
không dễ phai mờ và tình yêu dành cho nàng chưa hẳn đã tàn phai bởi
ngọn lửa si mê vẫn âm ỉ cháy. Mâu thuẫn giữa lí trí và tình cảm được thể
hiện khá rõ, qua đó Pu-skin đã bày tỏ khát vọng tình yêu cùng những băn
khoăn, day dứt trong tâm trạng của nhân vật trữ tình – hình bóng của chính thi sĩ.
Đến câu thơ 3 và 4, mạch thơ đột ngột chuyển hướng. Cụm từ phủ định
Nhưng không như nhấn mạnh một quyết định dứt khoát: Nhận vật trữ tình
tự buộc mình phải cố mà quên và dường như đã phải dùng đến sự cương
quyết của lí trí để chế ngự trái tim đang rớm máu. Tôi yêu em tha thiết,
nồng nàn nhưng lại không muốn em phải bận lòng thêm nữa.
Tình cảm của nhân vật em được hé mở qua hai từ: bận lòng và u hoài.
Người đọc có thể thấy được sự éo le trong quan hệ tình cảm của nhân vật
trữ tình và thiếu nữ anh yêu. Tình yêu của nhân vật trữ tình (Tôi) không
đem lại niềm vui và hạnh phúc mà chỉ mang lại nỗi bận lòng và sự u hoài
cho em mà thôi. Đó là điều đau xót và đáng tiếc. Tôn trọng người mình
yêu, nhân vật trữ tình lòng tự nhủ lòng phải cố quên đi tình yêu đơn
phương, cho dù nỗi khổ đau đang giằng xé tâm hồn:
Tôi yêu em âm thầm, không hi vọng,
Lúc rụt rè, khi hậm hực lòng ghen,
Điệp khúc Tôi yêu em mở đầu khổ thơ thứ hai gắn liền với các động từ
chỉ trạng thái. Mỗi từ như cô đặc một trạng thái cảm xúc cụ thể: nỗi đau
khổ âm thầm, niềm tuyệt vọng, sự rụt rè lẫn hậm hực lòng ghen. Chỉ qua
hai câu thơ mà tưởng như những tình cảm giấu kín tận đáy sâu tâm hồn
đã được bày tỏ và thi sĩ đã thể hiện rất thật cảm xúc của mình lúc này
Những từ phủ định liên tiếp nhấn mạnh tính chất đơn phương của mối tình
và cho thấy nhân vật trữ tình luôn băn khoăn, đau khổ. Anh đã chân thành
giãi bày tất cả những yếu đuối, bất lực, những góc khuất của tâm hồn –
một tâm hồn yêu đương cháy bỏng trong âm thầm, cuồng nhiệt trong vô
vọng, đắm đuối đến bối rối, âu lo, thắc thỏm; một tâm hồn vật vã trăn trở,
day dứt, không biết đến sự nhẹ nhõm, an bình, thanh thản. Câu thơ nói
đến sự bị động tiêu cực mà lại làm hiện lên những nhịp đập sôi nổi, mạnh
mẽ tràn đầy sinh lực của trái tim yêu. Những từ lúc, khi góp phần diễn tả
biến động dồn dập trong cảm xúc của nhân vật trữ tình. Tôi biết em không
nhớ tới tôi nhưng lúc nào trái tim tôi cũng hướng về em, bồn chồn day dứt
và cả sự hậm hực đến cồn cào của lòng ghen bị dồn nén.
Trong tình yêu, yêu và ghét là hai trạng thái vừa đối lập vừa thống nhất,
giống như hai mặt của một tờ giấy. Ghét thực ra cũng là một biểu hiện của
tình yêu nhưng xét về bản chất, đó là biểu hiện của thứ tình yêu sở hữu
ích kỉ. Lòng ghen tuông mù quáng dễ làm cho con người rơi vào sự nghi
kị thấp hèn. Đối với Pu-skin, ghen tuông gợi nỗi buồn đen tối. Nhấn mạnh
lòng ghen, câu thơ gợi tâm trạng nặng nề, u ám. Tưởng như nhân vật trữ
tình đang rơi vào vực sâu của nỗi đớn đau, tuyệt vọng.
Điệp khúc thứ ba Tôi yêu em gắn với hai câu thơ cuối:
Tôi yêu em, yêu chân thành, đằm thắm,
Cầu em được người tình như tôi đã yêu em.
Cảm xúc bị kìm hãm trong hai câu thơ trước giờ đây như được giải tỏa
bởi tình yêu cao thượng, chân thành, đằm thắm. Nhịp điệu chậm rãi cùng
âm hưởng da diết, sâu lắng góp phần diễn tả cảm xúc thiết tha và đem lại
cho câu thơ sức hấp dẫn tạ lùng, vượt lên nỗi buồn đau u ám và lòng ghen
tuông ích kỉ, nhân vật trữ tình cầu chúc: Cầu em được người tình như tôi
đã yêu em. Tuy nhiên, đây không đơn thuần chỉ là lời cầu chúc tế nhị thay
cho lời vĩnh biệt một tình yêu không thành mà còn vừa mang niềm nuối
tiếc, xót xa vừa ẩn chứa sự tự tin và niềm kiêu hãnh. Có thể sẽ chẳng có
người nào yêu em chân thành, đằm thắm như tôi đã yêu em. Cũng có thể
tôi và em, chúng ta đã để mất một tình yêu quý giá chẳng thể tìm lại được
bao giờ. Câu thơ cuối là lời khẳng định, là sự thăng hoa của tình yêu cao
thượng. Nó đã đưa tình yêu lên ngôi, làm chói sáng nhân cách của con người.
Bài thơ Tôi yêu em đã phản ánh sinh động tâm hồn trong sáng và tình yêu
chân thành của nhân vật trữ tình. Nhân vật trữ tình đã vượt lên thói ích ki
thường tình để trao gửi đến người mình yêu ước mong cho nàng được
hạnh phúc. Chàng trai ấy đã giữ lại những khổ đau dằn vặt cho riêng mình
để dâng hiến cho người con gái mình yêu tất cả những gì đẹp nhất của
tình yêu. Dẫu là lời từ giã tình yêu song nỗi buồn ở đây không sướt mướt,
ủy mị mà nhân hậu, vị tha. Đó là tình yêu biết vượt qua những dục vọng
ích kỉ của bản thân để cẩu mong cho người mình yêu được hạnh phúc.
4. Phân tích bài thơ Tôi yêu em - Bài mẫu số 4
Puskin được mệnh danh là “Mặt trời của thi ca Nga” với những tác phẩm
vô cùng xuất sắc viết về tình yêu. Hồn thơ của Puskin thường nói đến vẻ
đẹp nội tâm con người cùng lòng nhân ái của tâm hồn nhân loại. Trong
những tác phẩm nổi tiếng của ông, “ Tôi yêu em” là một khúc ca về tinh
yêu với đầy đủ cung bậc cảm xúc khi yêu, có thổn thức, có mong nhớ
nhưng cũng nhiều nuối tiếc về mối tình đơn phương của tác giả.
“ Tôi yêu em” dường như là một lời giãi bày tình cảm của tác giả một
cách chân thành và sâu sắc nhất.
Tôi yêu em đến nay chừng có thể
Ngọn lửa tình chưa hẳn đã tàn phai.
Câu thơ cất lên một cảnh giản dị, chân thành như chính nỗi lòng của tác
giả đang gửi gắm đến người mà mình yêu thương. Từng câu thơ chậm rãi,
mang theo chút ngượng ngùng nào đó. Tác giả dùng từ “ chừng có thể,
chưa hẳn” để nói về sự vương vấn gì đó chưa thật sự dứt khoát. Tác giả
có lẽ đang sợ điều gì đó, sợ mình làm cho người ta sợ. Mặc dù vậy nhưng
câu thơ phần nào đã bày tỏ được tình yêu say mê của tác giả, đó là tình
cảm đã xuất phát từ lâu lắm rồi chứ không phải chỉ mới bắt đầu.
Ở hai câu thơ tiếp theo, bỗng nhiên giọng thơ thay đổi hoàn toàn:
Nhưng không để em bận lòng thêm nữa
Hay hồn em phải gợn sóng u hoài.
Tình cảm trong trái tim của người dù đã rõ ràng rồi, nhưng nhân vật lại
không muốn làm khó đối phương, làm cho người ta phải khó xử. Một trái
tim yêu nồng nàn nhưng cũng rất lý trí. Hai câu thơ được ngắt ra bởi từ “
nhưng”, thể hiện sự dứt khoát, rõ ràng đối với người con gái. Nhân vật “
tôi” tự ý thức được bản thân mình thế nào, dù có phải chịu ấm ức hay
chuyện gì thì cũng không muốn để người con gái phải bận lòng thêm. Có
lẽ nhân vật lúc này sẽ cảm thấy rất buồn và suy nghĩ, khi không biết đối
phương đang nghĩ gì và muốn gì. Nhân vật “ tôi” thật sự có một trái tim
đa sầu đa cảm , biết nghĩ cho cảm xúc của người khác chứ không chỉ biết
đến bản thân mình. Cảm xúc của nhân vật “ tôi” ở đây chắc chắn đang bị
dồn nén, không được thoát ra, không được bày tỏ khiến cho nhân vật trở
nên khó chịu mà không biết tỏ cùng ai.
Nhưng rồi cảm xúc bỗng nhiên vỡ òa ở bốn câu thơ tiếp. Tình yêu là như
vậy, cảm xúc không thể giữ lại trong trái tim, mà phải được bật tung ra.
Điệp từ “ tôi yêu em” một lần nữa xuất hiện, như lời khẳng định chắc chắn
về tình yêu của chàng trai:
Tôi yêu em âm thầm không hi vọng
Lúc rụt rè khi hầm hực lòng ghen
Tôi yêu em , yêu chân thành đằm thắm.
Cầu em được người tình như tôi đã yêu em.
Tình yêu của chàng trai vẫn vậy, vẫn vẹn nguyên như thế nhưng giờ đây
không chỉ giấu ở trong tim nữa mà đã được giãi bày thẳng thắn với cô gái.
Bởi lẽ dù tình yêu âm thầm, không hi vọng nhưng đó dù sao cũng là tình
cảm chân thành, không gian dối. Những câu thơ với nhịp thở trở nên
nhanh hơn, dồn dập hơn, như là nhịp đập của con tim người đang yêu nồng nàn và mãnh liệt.
Điều đặc biệt xuất hiện ở câu thơ cuối, câu thơ được coi là điểm nhấn của
bài thơ. Câu nói của nhân vật rất khéo léo, tinh tế khi thể hiện được tình
cảm của bản thân, nhưng cũng thể hiện được sự vị tha, hi sinh vì hạnh
phúc của người mình yêu. Có lẽ nhà thơ đang tự khẳng định một lần nữa
tình yêu dành cho người con gái. Dù không được đền đáp nhưng tình yêu
đó vẫn mãnh liệt và không chấm dứt. Tình yêu đó là một thứ tình yêu cao
cả, và đáng khâm phục. Nhưng đâu đó trong tình yêu vẫn có chút ghen
tuông, hờn giận. Bởi nếu không ghen thì đã không nghĩ đến người khác
cũng dành tình cảm cho cô gái. Một bản hợp xướng tuyệt vời với đầy đủ
cung bậc cảm xúc trong tình yêu, những điều không thể thiếu của những người đang yêu.
“ Tôi yêu em “ là một bài thơ vừa chân thật, gần gũi nhưng cũng vô cùng
lãng mạn, đẹp đẽ. Đây được coi là một bài thơ tình xuất sắc, không thể
thay thế của Puskin khi miêu tả được đầy đủ những cung bậc cảm xúc của
tình yêu theo một cách tinh tế nhất.
5. Phân tích bài thơ Tôi yêu em - Bài mẫu số 5
Puskin không chỉ là “Mặt trời của nền thi ca Nga” ở tư cách công dân mà
còn là thi sĩ ca hát tình yêu. “Hầu như tình yêu, tình bạn luôn luôn là những
tình cảm chi phối nhà thơ nhiều nhất và là ngọn nguồn trực tiếp nhất của
hạnh phúc và đau khổcủa cả đời ông… Màu sắc chung của thơ Puskin,
đặc biệt trong thơ trữ tình, là vẻ đẹp nội tâm con người và lòng nhân ái
vuốt ve tâm hồn” (Biêlinxki). Cùng với Gửi 'K, Tôi yêu em là bài thơ nổi
tiếng cua Puskin về tình yêu. Thời kì sống ở Pêtecbua, Puskin thường lui
tới nhà vị Chủ tịch Viện hàn lâm nghệ thuật Nga để gặp gỡ những người
làm nghệ thuật, và cũng vì một thiếu nữ đẹp tên là A. A. Olênhia, con gái
vị chủ nhà. Mùa hè năm 1828, nhà thơ ngỏ lời cầu hôn nhưng không được
nhận lời. Năm 1829, bài thơ ra đời trên cơ sở của mối tình có thực này.
Thơ tình yêu của Puskin thường bắt nguồn từ những xúc cảm cụ thể, chân
thực với những trải nghiệm tình cảm sâu xa. Do đó, đã thể hiện được
những vẻ đẹp đa dạng, tinh tế của thế giới tâm hồn con người. Bài thơ Tôi
yêu em đã gây một niềm xúc động lớn lao vì đã vươn tới những giá trị
tinh thần chung của loài người: những tình cảm chân thành, cao thượng,
nhân ái của tình yêu chứa đựng trong những lời lẽ giản dị, trong sáng nhất.
Bài thơ có thế được chia thành hai phần: Bốn câu đầu, nhân vật trữ tình –
tôi, khẳng định tình yêu vẫn còn nhưng xin rút lui vì không muốn gây
phiền muộn cho người mình yêu. Bốn câu cuối, dồn tả các cung bậc khác
nhau của tình yêu và lời khẳng định một tình yêu đằm thắm, chân thành.
Điệp khúc tôi yêu em là giọng điệu chủ đạo của bài thơ Trong tiếng Nga,
với hai đại từ ya và vư có thể dịch sang tiếng Việt thành một số cặp quan
hệ như tôi yêu cô, anh yêu em, tôi yêu em. Đối với tiếng Việt, đại từ xưng
hô chỉ đổi thay một chút là quan hệ và sắc thái tình yêu cũng đổi khác.
Tôi yêu cô bộc lộ một khoảng cách xa, trang trọng, ít tình cảm, hơn nữa,
từ cô trong tiếng Việt ít chỉ quan hệ tình yêu. Còn anh yêu em thì thân
thiết, gần gũi quá, trong trường hợp này chưa thật phù hợp. Sử dụng tôi
yêu em, bản dịch của Thúy Toàn đã diễn tả chính xác một quan hệ vừa
gần vừa xa, vừa rụt rè vừa đằm thắm. Nhân vật tôi chưa thân thiết với cô
gái đến mức xưng anh. Khi xưng tôi quan hệ tình yêu lại mang một sắc
thái trầm tĩnh, tự tin. đúng mực, có mang ý thức về mình. Nét tinh tế trong
quan hệ hai nhân vật được bộc lộ qua hai đại từ nhân xưng tôi và em này.
Mở đầu bài thơ là điệp khúc khẳng định: Tôi yêu em, một lời bộc lộ chân
thành xuất phát từ một trái tim trung thực, báo hiệu một tình yêu thực sự.
Tôi yêu em, lời lẽ giản dị mà mang bao nỗi quyến rũ, bí ẩn muôn đời:
Tôi yêu em đến nay chừng có thể
Ngọn lửa tỉnh chưa hẳn đã tàn phai
Lời thơ chậm rãi, tình thơ thâm trầm, kín đáo. Một sự khẳng định pha chút
cân nhắc, dề dặt với những từ có thể, chưa hẳn (nguyên văn: Tinh yêu có
lẽ chưa hoàn toàn lụi tắt trong tôi). Dùng một ngữ mang tính phủ định,
chưa hoàn toàn lụi tắt,nhân vật trữ tình bày tỏ một tình yêu, một say mê
mang dáng vẻ âm thầm, dai dẳng, dấu hiệu của những cảm xúc vững bền,
của một trái tim chung thủy, không phải là sự đam mê bột phát vụt sáng
lóe rồi lụi tàn ngay đấy. Mạch thơ chuyển đột ngột:
Nhưng không để em bận lòng thêm nữa
Hay hồn em phải gợn bóng u hoài
Câu thơ toát lên cái điềm tĩnh của lí trí, cái dồn nén của cảm xúc. Điệp từ
không (nguyên văn: "Mong sao nó không làm em băn khoăn thêm nữa.
Tôi chẳng muốn làm em buồn vì bắt cứ lẽ gì") nhấn mạnh sự dứt khoát:
cần phải dập tắt ngọn lửa tình yêu (dù chỉ là âm thầm, dai dẳng) để tránh
cho em phải bận lòng, tránh cho hồn em phải gợn bóng u hoài. Lời thơ
như một lời tự nhắc nhủ, một sự tự ý thức về tình yêu của mình và cũng
như một lời nói bên trong đầy dịu đàng, trân trọng với hồn em. Nhưng
đằng sau những lời lẽ điềm tĩnh, đúng mực ấy là bao nỗi niềm, bao sắc
thái của tình yêu: có cái chua xót của thân phận vì nếu tình yêu không đem
lại hạnh phúc, niềm vui mà chỉ là nỗi băn khoăn, buồn bã cho người mình
yêu thì nên chấm dứt tình yêu đó; có sự chế ngự của lí trí đối với con tim:
có cái cao thượng, tế nhị của tình tôi (điều quan trọng không phải là tình
yêu của tôi mà là sự yên tĩnh, thanh thản của hồn em); có cái tôn thờ, sùng
kính của bậc nam nhi đối với người phụ nữ. Tình yêu có thể chấm dứt vì
nhiều lí do, nhưng cái lí do đầy dịu dàng, trân trọng và cao thượng ấy đối
với người phụ nữ dễ mấy ai có được.
Nếu bốn câu thơ đầu, cảm xúc có xu hướng bị dồn nén, bị lí trí chi phối
thi ở bốn câu thơ sau, mạch cảm xúc lại tuôn tràn, không tuân theo mệnh
lệnh của lí trí, khẳng định một tình yêu mãnh liệt không che giấu với điệp
khúc tôi yêu em được nhắc lại lần thứ hai:
Tôi yêu em âm thầm không hi vọng
Lúc rụt rè, khi hậm hực lòng ghen
Nhịp thơ nhanh hơn với những từ lúc, khi, diễn tả những trạng thái tình
yêu biến đổi vô cùng, dồn dập. Nhân vật trữ tình bộc lộ thẳng thắn tâm
hồn mình: một tình yêu âm thầm, không hi vọng, vừa khẳng định lại nét
âm thầm (nguyên văn: Không thốt ra lời ) vừa nhấn mạnh không chút hi
vọng, như tô đậm thêm nét đặc biệt của mối tình đơn phương này. Nhưng
dù vậy, tình yêu ấy vẫn diễn ra với mọi sắc thái muôn thuở: Nỗi đau khổ
âm thầm, niềm tuyệt vọng, sự rụt rè, lòng ghen tuông giày vò. Hai câu thơ
mang tính chất thú nhận đã khơi mở những lớp tình cảm phức tạp và rất
con người dưới đáy sâu tâm hồn, sau lớp vỏ ngôn từ bình thản, điềm tĩnh
thể hiện qua cách xưng hô, qua vẻ ngoài lặng lẽ, rụt rẽ, qua ý thức cố ghìm
nén tình cảm, chỉ cho phép nói rằng tình yêu của mình chưa li tắt chứ
không phải là đang bùng cháy mãnh liệt.
Nhân vật trữ tình không ngại ngần mà trung thực bày tỏ: Khi hậm hực
lòng ghen, nghĩa là tôi cũng chỉ như muôn người bình thường khác, cũng
bị những tình cảm khổ đau, u ám muôn thuở trong tình yêu vò xé tâm can.
Tuy nhiên, có ai đã từng nói, lòng ghen tuông như con rắn độc, nó bóp
nghẹt trái tim, bởi vi ghen tuông trong tình yêu dần đến mất sáng suốt,
như Mêđê vì thù chồng mà giết chết con mình (Mêđê – Ơriphiđơ), như
Otenlô bóp chết Dexđêmôna (Ôtemlô – Sêcxpia), như Lenxki thách
Onêghin đấu súng Œpghcrihi Onêghin – Puskin), như Hoạn Thư hành hạ
Thúy Kiều (Truyện Kiều – Nguyễn Du). Liệu nhân vật trữ tình trong bài
thơ có bị nỗi ghen tuông ngự trị làm hạ thấp con người như vậy không?
Hai câu thơ cuối cùng là câu trả lời, vụt sáng lên một giá trị nhân văn, một
tư thế cao thượng của con người đáng yêu ấy
Tôi yêu em, yêu chân thành đằm thắm
Cầu em được người tình như tôi đã yêu em
Cảm xúc bị dồn nén được giải tỏa, tuôn trào. Điệp khúc tôi yêu em được
láy lại lần thứ ba với một lời khẳng định bản chất của mối tình này: Chân
thành, đằm thắm. Xin lưu ý, trong điệp ngữ tôi yêu em, ở nguyên bản tiếng
Nga, động từ yêu luôn được ở thể chưa hoàn thành, điều ấy có nghĩa là
ngọn lửa tình yêu trong trái tim nhà thơ sẽ không bao giờ tắt, không bao
giờ lụi tàn, nhạt phai. Chính là sự chân thành, đằm thắm không bao giờ
nhạt phai ấy là cái gốc của tấm lòng cao thượng trong tình yêu này. Nó lí
giải vì sao nhân vật trữ tình ở đoạn trên lại có một xử sự dịu dàng, tế nhị,
trân trọng người mình yêu và đến cuối bài thơ lại có một lời chúc thiêng
liêng, đầy vị tha: tôi cầu mong em có được một người yêu em cũng chân
thành đằm thắm như tôi.
Có một điều tế nhị sâu xa trong hoàn cảnh trớ trêu này. Tình yêu khi không
được đền đáp thường là nỗi khổ đau, đưa đến lòng tự ái, hận thù. Nhưng
nếu đó là tình yêu của một trái tim chân thật, độ lượng, nhân hậu thì dù bị
cự tuyệt, con người vẫn có thể có những xử sự cao thượng. Lời cầu mong
cuối bài thơ cũng còn là lời nhắn nhủ của một trái tim giàu độ lượng, chở
che như nhà thơ đã viết trong một bài thơ khác:
Nhưng nếu gặp ngày buồn rầu đau đớn
Em thầm thì 'hãy'gọi tên lên
Và hãy tin: còn đây một kỉ niệm
Em vẫn còn sống giữa một trái tim
Chính thái độ trân trọng, tôn thờ, sùng kính, “sự thuần khiết" đối với phụ
nữ đã đưa bài thơ của Puskin vươn tới những giá trị nhân văn cao cả
trong kho tàng thơ tình nhân loại.
Tôi yêu em, bài thơ đã diễn tả một tình yêu vô vọng, thấm một sắc điệu
buồn, nhưng hơn hết vẫn là sự mãnh liệt và cao thượng của trái tim con
người với một mối tình không đơm hoa kết trái. Ngôn ngữ thơ giản dị,
trong sáng, không có biện pháp tu từ nào ngoài điệp ngữ tôi yêu em. Chất
thơ của bài thơ toát ra từ những xúc cảm chân thành, ghìm nén, từ những
lời nói giản dị nhưng đầy thiết tha, tế nhị và mãnh liệt, đằm thắm mà cao
thượng, như Biêlinxki từng nhận định: “Đặc điểm thơ ca Puskin là khả
năng phát hiện trong con người mĩ cảm và lòng nhân ái, hiểu theo nghĩa
là lòng kính trọng vô hạn đối với phẩm giá con người với tư cách là con
người. Tôi yêu em là một khúc hát của trái tim, là một bài thơ tình độc
đáo trong thơ ca nhân loại.
6. Phân tích bài thơ Tôi yêu em - Bài mẫu số 6
Puskin được biết đến là đại thi hào của nước Nga, ông không chỉ là nhà
văn nhà thơ mà còn là nhà thi sĩ lừng danh, ông có rất nhiều những sáng
tác to lớn và để lại cho văn học Nga những dấu ấn mạnh mẽ trong thời
đại, Puskin được người đọc biết đến với tác phẩm Tôi Yêu Em.
Đây là bài thơ được bắt nguồn cảm hứng từ chính cuộc đời của tác giả đây
là những bộc lộ sâu sắc để thể hiện được tình yêu của ông đối với nàng,
những giây phút tuyệt đẹp trong cuộc đời đã đang thấm nhuần trong từng
lời thơ của ông. Mở đầu bài thơ tác giả viết Tôi yêu em… đây đã là những
lời bộc lộ về tình cảm của ông đối với người con gái mà ông ta yêu, những
cảm xúc mang đậm giá trị khi tình yêu đó của ông là vĩnh hằng, ngọn lửa
trong trái tim ông chưa bao giờ phôi phai khi yêu em, khi có em trong
vòng tay anh sẽ luôn coi trọng và đốt thêm những ngọn lửa tình đang rực
cháy trong trái tim của mỗi con người:
Tôi yêu em: đến nay chừng có thể
Ngọn lửa tình chưa hẳn đã tàn phai
Nhưng không để em bận lòng thêm nữa
Hay hồn em phải gợn bóng u hoài.
Những lời bộc lộ của tác giả đối với người tình của mình, mang những
cảm giác buồn buồn và đậm tâm trạng, nhưng sự chân thành của tác giả
về cuộc tình này vẫn vô cùng mạnh mẽ và đầy cảm xúc khi mỗi chúng ta
đều thấy được lời bộc lộ ở đoạn mở đầu, nhưng tiếp theo lại là những cảm
xúc như đang tuyệt vọng, khi đang đo đếm ngày tháng đã từng yêu, cụm
từ chừng có thể như đang nhắc đến những khoảnh khắc không nói thành
lời của tác giả. Ngọn lửa trong tâm hồn của tác giả vẫn đang dạt dào, và
vẫn cháy bồng lên những tình yêu sâu sắc và mạnh mẽ nhất đối với tâm
hồn của ông. Nhưng không để cho người mình yêu phải buồn hay có
những nỗi suy tư ông đã đành lòng ngậm ngùi chịu đựng những cảm xúc
mạnh mẽ trong cuộc đời, và để cho tâm hồn của em không phải vấn vương
những suy tư và cảm xúc riêng về những điều này, đây là những khoảng
khắc khiến người đọc hình dung mạnh mẽ nhất về nội dung tư tưởng của tác phẩm.
Tình yêu của tác giả cũng mãnh liệt từ tắt đã diễn tả mạnh mẽ và sâu sắc
nhất những cảm xúc đó, những cảm xúc mang đậm giá trị về tình yêu
thương và sự quan tâm đối với người mà ông đang thầm thương trộm nhớ,
đây là những cảm xúc riêng và mang trong trái tim của tác giả những cảm
xúc mạnh mẽ và vô tư nhất về tình yêu của mình. Chính những cung bậc
của tác giả đã đang thấm nhuần mạnh mẽ cảm xúc và những nỗi nhớ mong
về sự hoài đợi và không để người mình yêu buồn đau vì chuyện gì.
Tình yêu thì vẫn đang này nở từ tắt đã nhấn mạnh sâu sắc được điều đó,
và nó mang những cảm xúc lớn lao khi tình yêu đó không được đáp lại
với một tình cảm chân thành và đáng quý nhất. Những cảm xúc dạt dào
và mang đậm màu sắc của tác giả đã thể hiện được những cảm xúc to lớn
và ngọt ngào trong trái tim của tác giả. Những tình cảm không được bộc
lộ ra nó vẫn âm thầm bên trong trái tim của tác giả, những điều đó đã
mang đậm những giá trị to lớn và mạnh mẽ khi trái tim của người vẫn
đang rung động lên những khoảnh khắc dạt dào và mang đậm ý nghĩa nhất
đối với tâm hồn của tác giả về chính mình.
Khi cụm từ tôi yêu em được sử dụng với một tần số lớn trong bài nó cũng
đủ để nhấn mạnh tình cảm của tác giả đối với cô gái mà mình yêu. Tác
giả vẫn đang yêu trong sự thầm lặng, không hy vọng người đó có thể đáp
trả được tình cảm của chính mình, những lúc rụt rè không dám biểu lộ là
những lúc trái tim của tác giả yếu mềm nhất, và trong lòng có chút ghen
tuông và đậm cảm xúc của một người mang trái tim nồng cháy:
Tôi yêu em âm thầm, không hy vọng.
Lúc rụt rè, khi hậm hực lòng ghen
Tôi yêu em, yêu chân thành đằm thắm
Cầu em được người tình như tôi đã yêu em.
Những cảm xúc dạt dào và đậm giá trị nhất đã được biểu lộ trong tác phẩm
với những cung bậc mạnh mẽ và mang những màu sắc hương vị của tình
yêu. Có thể nói rằng tình yêu của ông đối với người con gái này là vô cùng
mạnh mẽ và chân thành, những tình cảm to lớn và giàu giá trị của cảm
xúc nhất được thể hiện qua những lời thơ, khi trái tim còn đang có chút lo
sợ, nhưng bên trong nó là một tình yêu mạnh mẽ và to lớn đối với người tình.
Tình cảm chân thành, đằm thắm và tình yêu to lớn đã thúc dục mạnh mẽ
cảm xúc thăng hoa của tác giả trong mỗi trang thơ ca, trái tim bao la của
tác giả cũng được thể hiện mạnh mẽ ở đây, những tình cảm to lớn mà tác
giả dành cho người mình yêu, để lại những cảm xúc thiêng liêng trong
lòng mỗi người đọc, bởi nó mang một giá trị to lớn và mạnh mẽ nhất đối
với con người, tình cảm đó là sự thiêng liêng vô bờ bến trong tình yêu.
Cảm xúc và những nỗi nhớ mong được được dạt dào và thấm đẫm trong
trái tim của mỗi con người.
Với những từ ngữ chất phát giản dị nhưng nó đã đủ để lột tả được những
lời thầm kín và sâu lặng của tác giả đối với người con gái mà ông yêu, dù
tình yêu đó là bên trong tâm hồn, không được bộc lộ ra bên ngoài nhưng
nó đủ để cho thấy tình yêu của tác giả thật mạnh mẽ và to lớn đến vô ngần.
Tình cảm mặn nồng và da diết đã được thể hiện một cách sâu sắc, có thể
thấy tình yêu đó đang dần biểu lộ những dòng cảm xúc sâu lắng và da diết
nhất, trong tâm hồn của mỗi con người, biết bao nhiêu giá trị và ý nghĩa
của cuộc sống luôn ngập tràn và da diết trên biết bao nhiêu cảm xúc ngọt
ngào, và tình cảm của chính tác giả, biết được những cảm xúc đó tác giả
dường như đang ngập tràn và mang đậm biết bao nhiêu giá trị của tình
yêu. Nỗi nhớ mong luôn được thể hiện một cách sâu lắng và ngọt ngào
nhất, những cảm xúc đó đang dần được mở rộng và nâng lên trên nền
không gian của mình những thiên uyển của cuộc đời.
Trái tim đang yêu vẫn đang rung động lên những cảm xúc và tình cảm đó
đã dạt dào và sống động lên trong từng trang giấy và ngập tràn cảm xúc,
tình yêu sâu đậm và mang màu sắc tươi tắn nó đã đẩy mạnh và xoáy sâu
vào trong tâm hồn của tác giả, những cảm xúc của chính mình, những cảm
xúc đó đã được thể hiện một cách ngọt ngào và mang màu sắc nhất, chúng
ta có thể nhìn thấy được tình cảm yêu thương và sự đằm thắm đang dần
biểu lộ trong chính cuộc đời và sự nghiệp của tác giả, cảm xúc đó đã da
diết và chân thành nhất. Những giây phút được mở trái tim yêu thương ra
để biểu lộ tác giả dường như đang sống những năm tháng hạnh phúc và
có giá trị nhất. Tác giả đã thể hiện được cảm xúc của mình, qua những
cung bậc nhẹ nhàng nó mang dấu ấn to lớn và có điều cần thiết nhất trong
cuộc đời của mỗi người.
Bài thơ đã mang đậm màu sắc yêu thương và tình cảm đó rất chân thành
và da diết trong cuộc đời của mỗi con người.
7. Phân tích bài thơ Tôi yêu em - Bài mẫu số 7
Từ khi loài người biết yêu và biết làm thơ đã có thơ về tình yêu. Tình yêu
là đề tài luôn luôn xưa cũ và cũng luôn luôn mới mẻ. Mỗi thi nhân khi đến
với đề tài huyền diệu này đều có những phát hiện riêng. Những bài thơ
tình hay nhất không hẳn là những bài thơ có hình thức đẹp đẽ, ngôn từ
bóng bẩy,… mà điều quan trọng-là tiếng nói chân thành nơi trái tim yêu
đã làm rung động bao trái tim khác, khi họ đến với tình yêu tạo nên một
sự cộng hưởng sâu xa trong tâm hồn nhân loại. Tôi yêu em của Pus-kin là
một bài thơ như thế. Bằng một cách nói giản dị, chân thành, Pus-kin đã
dạy cho con người biết yêu một cách cao thượng và nhân văn.
Pu-skin là nhà thơ Nga thiên tài,- người đặt nền móng cho ngôn ngữ văn
học và nền văn học Nga phong phú, đậm đà tính dân tộc. Nhà thơ nổi tiếng
Giu-côp-xki đã Qua Pu-skin là "người khổng lồ tương lai". Khát vọng tự
do thấm đượm trong thơ Pus – kin. Ông là người ca sĩ của tự do. Pus-kịn
còn là ca sĩ của tuổi trẻ. Tình bạn, tình yêu là cảm hứng trong rất nhiều sáng tác của ông.
Tôi yên em là một trong những bài thơ tình nổi tiếng của Puskin, của thi
ca Nga và của cả nền thơ ca thế giới. Bài thơ được sắp xếp liền mạch 8
câu, không chia thành các khổ thơ. Toàn bài có hai câu thơ lớn, mỗi câu
4 dòng thơ. Như vậy, trên thực tế bài thơ như gồm hai phần, cả hai phần
đều bắt đầu bằng cùng một cụm từ Tôi yên em. Thoạt nhìn tưởng như ý
quân, trùng lặp, đọc kĩ mới thấy ý thơ ào ạt trào lên,
Tôi yêu em đến nay chừng có thể
Ngọn lửa tình chưa hẳn đã tàn phai;
Nhưng không để em bận lòng thêm chút nữa,
Hay hồn em phải gợn sóng u hoài.
Tôi yêu em âm thầm, không hy vọng,,
Lúc rụt rè, khi hậm hực lòng ghen,
Tôi yêu em, yêu chân thành, đằm thắm,
Cầu cho em được người tình như tôi đã yêu em.
Con sóng sau dữ dội, mãnh liệt hơn con sóng trước. Hình thức tay lặp lại
nhưng cảm xúc có sự khác biệt.
Xét bề ngoài câu chữ, nhân vật trữ tình dường như thông báo việc rút lui
chối bỏ say mê, dập tắt lửa tình (nhưng không để em bận lòng thêm nữa,
hay hồn em phải gợn bóng u hoài). Đó là trật tự lôgíc trong cách giãi bày
tình cảm của nhân vật trữ tình. Nhưng trật tự logic đó chỉ là bé ngoài, còn
trong sâu thầm tâm linh, mạch cảm xúc của nhân vật trữ tình cuồn cuộn
chảy, bất chấp logic. Không nén được cảm xúc đó cứ bật lên như một điệp khúc: Tôi yêu em.
Hãy bàn rộng một chút về cách dùng đại từ nhân xưng trong bài thơ, Cách
dùng đại từ nhân xưng trong câu chuyện tình yêu là cả một vấn đề.
Người dịch đứng trước nhiều lựa chọn: Tôi yêu chị/ Tôi yêu cô/ Tôi yêu
em/ Anh yêu em,.. Kiểu xưng hô trước có phần trang trọng, khách khí-.
Kiểu xưng hô sau lại quá thân thiết. Người dịch chọn kiểu xưng hô tôi yêu
em là thỏa đáng vì nó nói lên đúng quan hệ vừa gần, vừa xa, vừa đằm
thẳm, vừa dang dở giữa nhân vật trữ tình.
Tôi yêu em là cách nói không mới nếu không muốn nói là đã trở nên rất
quen thuộc và xưa cũ. Trong lịch sử ngôn ngữ học, từ khi loài người biết
yêu đã có cụm từ này. Tuy nhiên, với mỗi người khi bước vào tình yêu nó
luôn luôn mới, đặc biệt mới ở cách thể hiện. Con người luôn chờ mong ở
lời thổ lộ ấy những khao khát, đam mê, hồi hộp, những ngọt ngào, tha thiết,…
Trong bài thơ, Tôi yêu em lặp lại nhiều lần như một điệp khúc. Đó vừa là
một cách khẳng định không chút hồ nghi, băn khoăn, do dự, vừa là một
sự thú nhận với tất cả sự chân thành thốt lên tự đáy lòng. Đó là khát vọng
cháy bỏng của một trái tim yêu muốn được đáp lại. Đó còn là một lí luận
của tình yêu: Tôi có quyền yêu em cho dù em có yêu tôi hay không. Tình
yêu là thế. Lí luận của con tim nhiều khi bất chấp lí luận của khối óc.
Trong lời mở đầu, nhân vật trữ tình thú nhận:
Tôi yêu em đến nay chừng có thể.
Ngọn lửa tình chưa dễ đã tàn phai;
Nhưng không thể để em bận lòng thêm nữa
Hay hồn em phải đượm bóng u hoài
Tôi yêu em âm thầm không hy vọng
Lúc rụt rè, khi hậm hực lòng ghen
Tôi yêu em, yêu chân thành, đằm thắm
Cầu cho em được người tình như tôi đã yêu em.
"Ngọn lửa tình" có lúc bùng lên mãnh liệt, có lúc đằm lặng âm ỉ nhưng đó
là cái âm ỉ của một, ngọn núi lửa lúc nào cũng có thể phun trào. Tình yêu
âm thầm, đơn phương, có lúc chông chênh "không hi vọng" hỡi nhân vật
trữ tình nhiều khi có cảm giác "tôi tìm em, em tìm ai?". Yêu một người là
hạnh phúc vì yêu Vì khổ đau vì cảm giác tình yêu không được đền đáp.
Nhân vật trữ tình có lúc rụt rè như một chàng trai mới lớn không dám đến
gần để rồi ghen với cà những ánh mắt qua đường. Pus-kin trong thơ tình
của mình đã nói rất nhiều về lòng ghen:
Trên đời này không có tra tấn nào
Đau đớn hơn những giày vò khắc nhiệt của ghen tuông
Tuy "hậm hực lòng ghen" nhưng nhân vật trữ tình là người dịu dàng, tao
nhã, văn hóa tình yêu thể hiện khá rõ. Nét nổi bật nhất trong nhân cách
yêu là "chân thành, đằm thắm", đằm thắm, chân thành ngay cả khi "không
hi vọng". Đó là một mối tình tự nguyện, một tình cảm trọn vẹn giành cho người mình yêu.
Tóm lại, tình cảm của nhân vật trữ tình đầy đủ mọi sắc thái, mọi cung bậc,
vừa rất con người với những đam mê, những hờn ghen,… vừa mang tính
lí tưởng bởi yêu hết mình và hiến dâng trọn vẹn.
Điều bất ngờ ở câu thơ kết là nhân vật trữ tình mặc dù "yêu chân thành,
đằm thắm vẫn cầu mong cho người mình yêu có được người yêu "như tôi
đã yêu em". Theo lôgíc thông thường, người ta sẽ cầu mong cho người mình yêu cũng yêu mình.
Tình yêu cao thượng đã khiến nhân vật trữ tình vượt lên trên cái lôgíc
thông thường đó, mang đến cho câu thơ nhiều hàm chứa ý vị.
Yêu và trân trọng người mình yêu bởi nếu em không yêu tôi thì em đâu
có lỗi. Cá chăng là vì thần tình yêu đùa ác đã bắn mũi tên tình ái vào trái
tim tôi mà không qua trái tim em.
Câu thơ như một lời nhắn nhủ: Em hãy yêu người yêu em chân thành,
đằm thắm nhất, mãnh liệt nhất, "như tôi đã yêu em".
Dường như ẩn chứa trong đó còn có chút gì như là ý vị mỉa mai: "Nếu
không có sự can thiệp của siêu nhiên thì vị tất nữ nhân vật còn gặp được
một tình yêu khác giống như thế (R. Iacốpxơn). Điều đó có nghĩa là:
Không một ai yêu em như tôi đã yêu em!
Câu thơ còn biểu hiện một niềm hi vọng, một khát vọng thánh thiện giàu
tính nhân văn: tình yêu chân thành lẽ nào không được đền đáp. Em cứ đi
tìm. Tôi vẫn chờ đợi. Có thể em chưa nhận ra tôi chính là tình yêu thượng
đế mạng đến cho em nhưng rồi một ngày nào đó em sẽ nhận ra. Ca dao
Việt -Nam.Đó chính là sự gặp gỡ của nhũng trái tim nhân văn cao cả.
Nhân vật trữ tĩnh đã vượt lên thói ích kí tầm thường. Câu thơ đưa tình yêu
lên ngôi, làm sáng chói nhân cách của nhân vật trữ tình: yêu tha thiết,
mãnh liệt và trong sáng vô cùng, cao thượng vô cùng.
Tôi yêu em phảng phất nỗi buồn của mối tình đơn phương nhưng là nỗi
buồn trong sáng của một tâm hồn yêu đương chân thành, mãnh liệt, nhân
hậu, vị tha. Bài thơ dạy cho người ta biết yêu một cách cao đẹp.
Lời giãi bày tình yêu cua Puskin được thể hiện bằng hình thức giản dị mà
tinh tế. Chất thơ của bài thơ chính là sự thành thực của người làm thơ
"lòng nhân ái làm xúc động lòng người ở vẻ diễm lệ nghệ thuật của nó"
(Bi-ê-lin-xki). "Đối tượng tự nó hấp dẫn đến mức chả cần gì đến sự tô vẽ điểm nào cả" (Pus-kin).
8. Phân tích bài thơ Tôi yêu em - Bài mẫu số 8
Thơ là tiếng nói của tâm hồn, tiếng nói của cõi lòng, của trái tim. Thơ nói
hộ lòng người những điều khó nói, những rung động thầm kín trong xúc
cảm, đặc biệt trong tình yêu. A.Pu-skin lại được tôn vinh là "mặt trời vĩ
đại của thi ca Nga" (Léc-mon-tốp). Một trong những áng thơ nổi tiếng của
ông viết về đề tài tình yêu là bài Tôi yêu em, một trong những bài thơ tình hay nhất.
Nhận xét về màu sắc chung của thơ trữ tình Pu – skin, nhà mỹ học Bi-lê-
lin- xki đã cho rằng, đó chính là "vẻ đẹp nội tâm của con người và lòng
nhân ái vuốt ve tâm hồn". Và Tôi yêu em phải chăng là một bài thơ mang đậm màu sắc ấy?
Bài thơ gồm hai khổ thơ (theo bản dịch tiếng Việt) diễn tả trung thực tâm
trạng của nhân vật trữ tình (tôi) trong tình yêu. Nói lên niềm mong mỏi hi
vọng người mình yêu được hạnh phúc. Và phải chăng đó là vẻ đẹp cao
thượng, thánh thiện nhất.
Tôi yêu em đến nay chừng có thể
Ngọn lửa tình chưa hẳn đã tàn phai.
Mỗi lời tâm sự cũng là lời trái tim muốn nói. Tình yêu này đã nung nấu
rất lâu rồi. "Ngọn lửa tình" đã tắt nhưng "chưa hẳn đã tàn phai ", dù cho
tình yêu không được em đáp lại.
Bài thơ dựa trên câu chuyện có thật của chính tác giả khi sống ở Xanh Pê-
téc-bua. Pu-skin thường hay lui tới nhà vị chủ tịch viện Hàn lâm nghệ
thuật Nga để gặp những người làm nghệ thuật và cũng vì cô con gái chủ
nhà – nàng Ô-lê-nhi-a xinh đẹp. Nhưng khi nhà thơ ngỏ lời cầu hôn thì nàng đã từ chối.
Tại sao mở đầu bài thơ, tác giả lại viết: "Tôi yêu em đến nay chừng có
thể- Ngọn lửa tình chưa hẳn đã tàn phai"? Có gì đáng nói đâu nếu không
có hai câu thơ tiếp theo:
Nhưng không để em bận lòng thêm nữa
Hay hồn em phải gợn bóng u hoài
Nếu ở vế trước chữ "nhưng" là một sự phũ phàng, tình yêu tôi vẫn dành
cho em dù em không đáp lại tình tôi. Em quá hờ hững, quá vô tình. Đằng
sau chữ "nhưng" là cả một sự cao thượng. Theo lẽ thường, khi bị từ chối
lời cầu hôn, người ta sẽ không dễ dàng từ bỏ người mình yêu. Người ta
vẫn theo đuổi bằng nhiều cách trước khi tuyệt vọng hoàn toàn. Nhưng ở
đây A.Pu-skin lại "không để em bận lòng thêm nữa", vì tôi, vì tình yêu
của tôi. "Tôi yêu em", nhưng tôi sẽ không để em buồn lòng, dù thực chất
người đang buồn lòng là "tôi". Vì thế mà tôi không thể để cho tâm hồn ấy
phải "gợn bóng u hoài" Đấy là một tình cảm cao thượng, đầy tính vị tha.
Đọc toàn bộ khổ thơ đầu, ta thấy cảm xúc dường như đang bị dồn nén để
cho một cảm xúc khác trồi lên. Nhân vật tôi hiện lên với một tấm lòng yêu thương rộng lớn.
Có thể thấy lời thơ như những lời tâm sự của tác giả. Tâm sự với người
mình yêu, tâm sự với chính mình. Tâm trạng của nhân vật trữ tình có thể
nào khác hơn là tâm trạng của chính thi nhân?
Mạch thơ tự sự trữ tình tiếp tục chuyển tiếp sang khổ thơ thứ hai. Cũng là cảm xúc ấy:
Tôi yêu em âm thầm không hi vọng
Lúc rụt rè, khi hậm hực lòng ghen
Cái tình yêu ban đầu còn rụt rè, thầm yêu trộm nhớ ấy cũng tỏ ra có phần
ích kỉ. Nhưng cái ích kỉ thật đáng yêu.
Lúc rụt rè, khi hậm hực lòng ghen
Tình yêu ban đầu đối với con người dân tộc nào cũng vậy, cũng có hậm
hực cũng có ghen tuông, cũng rụt rè, e lệ, nhưng ấy chính là những phẩm
chất mãnh liệt thiết tha và cao thượng của tình yêu.
Tôi yêu em âm thầm không hi vọng.
Lời thú nhận của thi nhân cũng chính là cõi lòng của mọi con người trong
tình yêu. Nhưng đó là tình yêu đẹp, tình yêu biết đặt người mình yêu lên
trên những khát khao mãnh liệt của chính bản thân mình.
Tôi yêu em, yêu chân thành đằm thắm.
Đây lại là lời thú nhận nữa, trực tiếp và rõ ràng. Lời nói của chính trái tim
đang run rẩy vì yêu, một trái tim chân thành nhất. Đó là một lời giãi bày
bộc bạch tâm trạng của "tôi”, cũng là lời tâm sự chân thành để người mình
yêu hiểu được trái tim mình. Nhưng cũng như câu thơ trên, ở đây, tình
cảm ấy lại một lần nữa nhường chỗ cho sự cao cả:
Cầu em được người tình như tôi đã yêu em.
Sự cao thượng, thánh thiện của tình yêu đến đây dường như chợt bừng
sáng. Tình yêu đến đây không còn sự nhỏ nhen, ích kỉ. Tình yêu ấy trở
nên cao đẹp biết nhường nào: hi sinh tình yêu của mình để cho người mình yêu hạnh phúc.
Về cách hiểu câu thơ này, có ý kiến cho rằng: đó là lời thách thức kiêu
bạc. Nhân vật tôi muốn nói với em rằng liệu có ai yêu em hơn tôi, em có
được người tình nào xứng đáng hơn tôi? Trong muôn nẻo đường của tình
yêu, cách hiểu này không phải không hợp lí. Nhưng nêu lí giải câu thơ
như vậy thì Tôi yêu em không thể nào được xem là một trong những bài thơ tình hay nhất.
Cho nên, có thể nói câu thơ cuối chính là điểm sáng của bài thơ. Nó thể
hiện vẻ đẹp tâm hồn con người và tấm lòng nhân ái của con người trong
tình yêu. Một tình yêu chân thành, đằm thắm sẽ nâng đỡ thanh lọc tâm
hồn con người. Đó cũng chính là vẻ đẹp cao thượng trong tình yêu của tác giả.
Có người nói rằng: sự chân thành là chìa khoá mở cửa vào trái tim người
khác. Và điều đó đúng trong trường hợp của A.Pu-skin. Tôi yêu em đã đi
vào lòng người đọc như những bản tình ca hay nhất cho mọi thời đại. Và
Pu-skin mãi là "mùa xuân của văn học Nga", là "mặt trời của thi ca Nga”.
9. Phân tích bài thơ Tôi yêu em - Bài mẫu số 9
Tình yêu không còn là đề tài xa lạ đối với các thi nhân, nó trở thành nguồn
cảm hứng dào dạt khiến họ tốn biết bao giấy mực. Yêu và được yêu luôn
là niềm mong muốn của mỗi chúng ta. Tuy nhiên không phải yêu thương
nào trao đi cũng được đáp lại một cách trọn vẹn. Có thể nói, Pu-skin đã
rất thành công ở việc thể hiện những cung bậc cảm xúc trong tình yêu đơn
phương của một chàng trai qua bài thơ "Tôi yêu em".
Pu-skin là "Mặt trời của thi ca Nga". Tài năng của ông được thể hiện trên
các thể loại tiểu thuyết, truyện ngắn, trường ca, truyện ngụ ngôn,... những
thể loại mà ông thành công nhất là thơ trữ tình với hơn tám trăm bài thơ.
"Tôi yêu em" là tác phẩm nổi tiếng của thi sĩ lừng danh được khơi nguồn
từ mối tình cảm đơn phương với nàng A. Ô-lê-nhi-na. Puskin đã cầu hôn
nàng vào mùa hè năm 1829 nhưng không được chấp nhận. Đây cũng là
nguyên nhân khiến ông viết nên bài thơ này.
Nhan đề bài thơ ẩn chứa dụng ý và sự tinh tế của người dịch khi không
đặt nhan đề là "Anh yêu em" hay "Tôi yêu cô". "Tôi yêu em" là một nhan
đề hợp lí. Bởi lẽ cách xưng hô "Anh - em" quá thân thiết, tình cảm trong
khi mối quan hệ của Pu-skin và Ô-lê-nhi-na không hẳn như vậy còn cách
xưng hô "Tôi - cô" lại quá xa lạ, ít bộc lộ cảm xúc. Vì vậy, không có nhan
đề nào phù hợp hơn là "Tôi yêu em" để diễn tả mối quan hệ không phải
người dưng nhưng cũng không quá gần gũi, tình cảm.
Pu-skin đã khắc họa những giằng xé trong tâm trạng của nhân vật trữ tình
bằng những lời thơ giản dị:
"Tôi yêu em đến nay chừng có thể
Ngọn lửa tình chưa hẳn đã tàn phai"
Tác giả đã khẳng định tình cảm của mình dành cho cô gái qua cụm từ "Tôi
yêu em" mở đầu bài thơ. Đây là thứ tình cảm chân thành, đằm thắm, không
chút vụ lợi, toan tính. Chàng trai ấy không mượn những hình ảnh ẩn dụ
để bày tỏ tình cảm mà anh lại trực tiếp nói ra những tâm tư trong lòng
mình. Khi yêu đơn phương, không phải bất cứ ai cũng có đủ can đảm để
nói ra điều đó. Biết rằng tình yêu ấy không được em chấp nhận nhưng nó
vẫn bùng cháy trong trái tim "tôi", khiến "tôi" bồi hồi không yên. Ngọn
lửa tình yêu cứ âm ỉ cháy, nó chưa tắt hẳn và cũng chưa "tàn phai" trong
tâm hồn của nhân vật trữ tình. Đó là một tình yêu chung thủy chứ không
phải thứ tình cảm mua vui, trêu đùa. Vậy nên chàng trai mới có sự vấn
vương, không dứt khoát. Tâm trạng này được nhà thơ thể hiện qua các từ
ngữ "chừng có thể", "chưa hẳn", để khẳng định tình yêu "tôi" dành cho em là sự thật.
Nhưng tình cảm là thứ không thể gượng ép. Chúng ta không thể bắt buộc
ai đó yêu mình nếu như bản thân họ không muốn. Chàng trai trong mối
tình đơn phương kia cũng như vậy, anh không muốn cô gái vì anh mà phải
bận lòng, suy nghĩ hay u buồn vì bất cứ điều gì nữa:
"Nhưng không để em bận lòng thêm nữa
Hay hồn em phải gợn bóng u hoài".
Nhân vật trữ tình đã đưa ra một quyết định mang tính lí trí và đầy sự dứt
khoát. Nếu tình yêu của anh không mang lại cho cô gái niềm hạnh phúc
mà chỉ khiến cô phải khó xử, băn khoăn thì tốt hơn hết là anh nên chấm
dứt tình yêu ấy. Anh sẵn sàng hi sinh tình yêu của mình để đổi lấy sự
thanh thản trong tâm hồn của người anh yêu. Hành động của nhân vật thật
cao thượng và đáng ngưỡng mộ. Có mấy ai làm được như vậy bởi khi đắm
say trong tình yêu trần thế con người ta rất dễ mù quáng, họ không ý thức
được hành động của bản thân, thậm chí có thể bất chấp các thủ đoạn để
tìm mọi cách chiếm đoạt được người mình yêu mà không quan tâm đến
chuyện người ấy thực sự có tình cảm với mình hay không.
Liệu rằng sẽ có bao nhiêu người hành động cao thượng như chàng trai
trong bài thơ này? Anh tôn trọng người con gái và nhận lấy những đau
khổ, buồn bã về mình. Chắc hẳn anh đã có cuộc đấu tranh nội tâm gay gắt
nhưng vượt lên trên tất cả, anh luôn mong người ấy được hạnh phúc. Nhân
vật trữ tình tự chối bỏ tình yêu, chối bỏ những cảm xúc say đắm của mình
và nhẫn tâm dập tắt đi ngọn lửa tình đang ấp ủ để cô gái không phải suy tư về anh nữa.
Trong tình yêu luôn tồn tại những trạng thái cảm xúc khác nhau, khi thì
nồng nàn, tha thiết, khi lại giận dỗi, hờn ghen:
"Tôi yêu em âm thầm không hi vọng
Lúc rụt rè, khi hậm hực lòng ghen
Tôi yêu em yêu chân thành đằm thắm
Cầu em được người tình như tôi đã yêu em".
Vì là tình cảm đơn phương nên nó diễn ra trong sự "âm thầm", im lặng
không được ai khác biết đến và cũng không có nhiều hi vọng, niềm tin
vào tương lai. Chàng trai có lòng ghen nhưng cũng chỉ riêng bản thân
mình biết và chịu đựng điều đó. Anh yêu cô gái chân thành, mãnh liệt
nhưng cũng có lúc "rụt rè", "hậm hực" bởi không được thể hiện những
cảm xúc của bản thân. Tình yêu luôn đi đôi với sự ghen tuông, nó là một
trong những biểu hiện của tình yêu đôi lứa. Nhưng nhân vật trữ tình lại
ghen trong âm thầm, ghen nhưng không được nói ra mà lại phải chịu
những nỗi đau, nỗi tuyệt vọng giày vò, giằng xé tâm can. "Tôi yêu em
chân thành như thế, dịu dàng như thế" nhưng không được em đền đáp.
Phải chăng chàng trai đang trách móc cô gái? Câu thơ mang nặng nỗi buồn
u ám, sự nặng nề trong tâm trạng của nhân vật trữ tình. Dường như, anh
đang rơi vào sự tuyệt vọng, bất lực khi không có tư cách gì để thể hiện
những trạng thái đó với người mình yêu.
Điệp ngữ "Tôi yêu em" được lặp lại ba lần trong bài thơ có ý nghĩa nhấn
mạnh, khẳng định tình cảm của nhân vật trữ tình. Không chỉ nhận lấy
những đau khổ, dằn vặt về mình, chàng trai còn chúc phúc cho cô gái sẽ
tìm được tình yêu đích thực: "Cầu em được người tình như tôi đã yêu em".
Khác với suy nghĩ của bạn đọc, chàng trai không hề có ý trách móc cô gái
mà anh còn cầu chúc những điều tốt đẹp đến với cô. Mặc dù không có
được tình yêu của "em", không có được trái tim "em" nhưng nhân vật trữ
tình luôn mong "em" sẽ tìm được một người yêu thủy chung, chân thành
như "tôi đã yêu em". Lời nguyện cầu ấy đã thể hiện sự cao thượng, vị tha
trong con người của chàng trai. Pu-skin không vì sự ích kỉ của bản thân
mà trở nên nhỏ nhen, thù hận. Đó cũng là cách hành xử văn minh mà tất
cả chúng ta cảm thấy ngưỡng mộ, khâm phục và cần phải học tập. Đối với
tác giả, yêu là niềm hạnh phúc, dù tình yêu ấy có được đáp lại hay không
thì tình yêu luôn mang lại những trải nghiệm ý nghĩa.
Bằng ngôn từ giản dị, trong sáng cùng với việc sử dụng điệp từ "Tôi yêu
em", nhà thơ đã khắc họa nỗi buồn của một tâm hồn rực cháy những tình
cảm yêu thương chân thành, nhân hậu. Tình yêu của nhân vật trữ tình đã
vượt qua cái tầm thường để hướng đến cái cao cả. Đây cũng là lí do để bài
thơ "Tôi yêu em" của Pu-skin được đánh giá là "viên ngọc vô giá trong kho tàng thi ca Nga".
10. Phân tích bài thơ Tôi yêu em - Bài mẫu số 10
Puskin (1799-1837) tên đầy đủ là A-lếch-xan-đrơ Xéc-ghê-ê-vích Puskin,
sinh ra và lớn lên trong một gia đình quý tộc nhiều đời tại thủ đô Mát-
xcơ-va. Là một trong số các đại diện nổi bật và xuất sắc nhất của nền Văn
học Nga, cũng như thế giới trong suốt thế kỉ XIX. Puskin thành công trong
nhiều thể loại tiêu biểu như trường ca, truyện ngắn, thơ trữ tình với các
chủ đề chính mang tính nhân văn cao cả, tinh thần lãng mạn và đề cao
khát vọng tự do, giải phóng con người.
Với tác phẩm Tôi yêu em, lời tự tâm đầy đớn đau và xót xa dành cho mối
tình đơn phương của chàng trai si tình, “là một ví dụ chân thực về thái độ
tôn trọng của Puskin đối với phụ nữ”, cũng là một “tuyên bố tinh túy về
chủ đề tình yêu đã mất”. Để sau này khi nhắc đến Puskin người ta thường
nhớ đến ông với tư cách là một nhà thơ tình vĩ đại với tác phẩm thơ tình
đã trở thành bất hủ trong thi ca.
Ở bốn câu thơ đầu ta thấy rõ ràng tâm trạng đớn đau giằng xé của người
thi sĩ, trước mối tình tan vỡ, trước người con gái ông yêu sâu sắc mà không
thể có được tình yêu của nàng.
“Tôi yêu em: đến nay chừng có thể.
Ngọn lửa tình chưa hẳn đã tàn phai;
Nhưng không để em bận lòng thêm nữa,
Hay hồn em phải gợn bóng u hoài”
Puskin khẳng định tình yêu nồng nàn, mãnh liệt của mình bằng câu thổ lộ
rất chân thành, tha thiết “Tôi yêu em: đến nay chừng có thể”. Đó là lời tỏ
tình kinh điển xưa nay, nhưng lại vừa đủ chân thành, không sến súa, ủy
mị, thể hiện vẻ nghiêm túc trong tình cảm của tác giả. Khẳng định thứ tình
cảm sâu sắc vẫn tồn tại trong trái tim người nghệ sĩ chưa từng đổi thay,
vẫn luôn sâu sắc, nồng nàn và đơn giản chỉ bằng ba chữ “Tôi yêu em”.
Dẫu rằng trái tim ấy đã bị sự vô vọng của mối tình đơn phương làm cho
đau đớn, xót xa, thế nhưng thứ tình cảm mãnh liệt, nóng bỏng được ví như
“ngọn lửa tình” ấy vẫn mãi mãi một màu nồng đượm “chưa hẳn đã tàn
phai”. Điều đó càng là minh chứng cho tình yêu của Puskin là thật lòng
đối đãi, đó không phải là thứ tình cảm nông nổi, bồng bột của tuổi trẻ
vụng dại, mà là tình yêu chân thành, đằm thắm của một chàng trai đã trưởng thành.
Rất chung thủy, vững bền dẫu qua bao năm tháng vẫn không hề đổi thay,
vẫn nhen nhóm trong trái tim của tác giả những cảm xúc nồng nàn, mãnh
liệt dẫu có là đớn đau và xót xa nhiều. Nhưng như lời thơ thấm thía của
Xuân Diệu: “Yêu là chết ở trong lòng một ít, vì mấy khi yêu mà đã được
yêu. Cho rất nhiều nhưng nhận chẳng được bao nhiêu. Người ta phụ hoặc thờ ơ chẳng biết”.
Puskin cũng hiểu rằng, mối tình đơn phương của ông sẽ mãi chẳng có kết
quả, cũng hiểu rằng có cố gắng thêm nữa chỉ khiến người và cô gái ấy
phải mệt mỏi, và khó xử. Nên ông đã quyết tâm rời bỏ mối tình đơn
phương này bằng tất cả lý trí, bằng tiếng nói mạnh mẽ, dứt khoát trong
tâm hồn “Nhưng không để em bận lòng thêm nữa/Hay hồn em phải gợn bóng u hoài”.
Vẻ cao thượng trong nhân cách của tác giả được thể hiện một cách rõ nét,
dẫu vẫn còn yêu thương sâu sắc lắm đấy, thế nhưng ông biết rằng tình yêu
thực sự là phải để cho người mình yêu được hạnh phúc chứ không phải
“u hoài” luẩn quẩn trong sự níu kéo, chờ đợi, mong mỏi ích của của bản
thân mình. Trên tất cả, Puskin yêu và tôn trọng người mình yêu tuyệt đối,
ông thà hy sinh, chấp nhận bản thân chịu đau khổ giày vò, cũng không
muốn cô gái mình chịu tổn thương một chút.
Và trong những dòng thơ ấy, dưới những câu chữ mạnh mẽ cao thượng
này người ta vẫn thấy ẩn hiện sự kìm nén, nỗi xót xa khi buộc phải từ bỏ
thứ tình yêu mà ông hằng quý trọng, nâng niu suốt một quãng thời gian
dài tưởng như đã in sâu vào thịt. Đó là tiếng khóc, là giọt nước mắt chảy
ngược vào trái tim đầy thương tổn, để dập tắt ngọn lửa vẫn hừng hực cháy.
Quả thật từ bỏ tình yêu muôn đời vẫn luôn là điều nan giải đối với mỗi
con người, dù đó có là bậc thi sĩ tài hoa hay kẻ tầm thường phố chợ.
Đến hai câu thơ tiếp theo “Tôi yêu em âm thầm không hy vọng/ Lúc rụt
rè, khi hậm hực lòng ghen” người ta lại càng thấy rõ cái nội tâm đầy mâu
thuẫn giằng xé, cái sự tuyệt vọng đến đau lòng của tác giả. Yêu sâu sắc
đến vậy, thế nhưng nói với người không đặng, chỉ sợ người lại càng lánh
xa ta, yêu đến mức chỉ dám lặng lẽ, “âm thầm không hy vọng”. Dường
như Puskin đã vì tình yêu đơn phương đầy nước mắt này mà từ bỏ hết
những niềm tin, bởi ông biết rằng hy vọng càng nhiều thất vọng càng sâu
sắc, chi bằng ngay từ đầu đã không mong ước, để thấy thoải mái hơn.
Yêu đến mức đớn đau và lặng lẽ như vậy, không chỉ mình Puskin mà còn
có rất nhiều trái tim ngoài kia cũng như thế. Đắng cay hơn nữa, là dẫu chỉ
là tình đơn phương, nhưng có lẽ mọi cung bậc cảm xúc trong tình yêu,
Puskin đã nếm trải chẳng sót một thứ nào. Khi gặp ánh mắt, dáng điệu, nụ
cười của người con gái ấy, trái tim chàng trai si tình đã bừng lên những
cảm xúc không tên, thế nhưng lại bị ngăn cách bởi bức tường vô hình là
sự từ chối của nàng, nên chỉ dám “rụt rè”, e ngại, sợ rằng chỉ một chút sơ
sẩy thôi, thì sẽ chẳng còn gì nữa, nàng sẽ không còn dành cho ta sự nhân
nhượng, cảm thông cuối cùng.
Rồi có khi lại “hậm hực lòng ghen” ghen đến phát điên lên được, vì người
có tình mới, nhưng đớn đau thay, bất lực và tuyệt vọng thay, bởi tác giả
thậm chí còn chẳng có quyền được ghen tức, bởi vốn chẳng là gì của nhau,
chỉ là “tự mình đa tình” mà thôi. Thế nên người ta nói ai yêu nhiều hơn
người đó thua, là hoàn toàn đúng với tâm trạng của thi sĩ lúc bấy giờ.
Nhưng có lẽ với Puskin thắng thua trong tình yêu là chẳng có ý nghĩa, bởi
ông yêu nàng “yêu chân thành đằm thắm”, Puskin đã thoát ra khỏi mớ
cảm xúc tiêu cực hỗn độn, để quay trở về với tình yêu đích thực, chân
chính và cao thượng nhất. Người hiểu rằng, tình yêu này đã là vô vọng,
vậy chỉ cần một mình ông gánh chịu, còn mong người con gái ấy có được
một tình yêu đẹp, được sống cuộc đời hạnh phúc, ở bên một người có dành
cho cô ấy tình yêu như ông đã từng.
Thế mới thấy tình yêu của Puskin thật cao thượng và trong sáng, chân
thành đến nhường nào, bước ra khỏi mối tình vô vọng chính là cách để
tôn trọng người phụ nữ ông yêu, đồng thời cũng là tôn trọng chính bản
thân mình. Đồng thời hai câu thơ cuối cũng cho thấy lối ứng xử thông
minh, nhân hậu của một người đàn ông trưởng thành, khẳng định mạnh
mẽ tình yêu sâu nặng của mình, và bộc lộ niềm tự hào, sự tự tin vào tình
yêu ấy chắc chắn sẽ đem lại hạnh phúc cho cô gái.
Đôi khi ta cũng cảm thấy có lẽ Puskin vẫn còn có chút hy vọng mơ hồ về
sự hồi tâm chuyển ý của cô gái, nhưng nhiều hơn cả vẫn là tấm lòng hào
sảng, chân thành chúc phúc, vừa lý trí vừa tình cảm của tác giả.
Tôi yêu em là một bài thơ có cấu tứ đơn giản, dễ hiểu nhưng lại bộc lộ
được hết những cung bậc cảm xúc của con người trong một mối tình đơn
phương. Người ta thấy sự đớn đau, tuyệt vọng, tình yêu chân thành, sâu
sắc của tác giả, sự giằng xé giữa lý trí và con tim trong việc từ bỏ tình yêu mình hằng trân trọng.
Qua đó bài thơ cũng cho chúng ta một bài học về lối ứng xử trong tình
yêu, cần phải biết bao dung, có nhân cách cao thượng, không nên vì những
cảm xúc ích kỷ mà khiến người khác phải lâm vào tình huống khó xử.
11. Phân tích bài thơ Tôi yêu em - Bài mẫu số 11
Tình yêu luôn là đề tài bất diệt với thi ca. Mỗi thi sĩ đều có một cái nhìn
riêng, đặc biệt về những cung bậc khi yêu. Chúng ta biết đến Xuân Diệu
là “ông hoàng thơ tình” với những vần thơ nồng nàn, cháy bỏng, mãnh
liệt. Đối với nền văn học Nga thì Puskin được xem là “mặt trời thi ca Nga”
với những áng thơ bất hủ về tình yêu.
Bài thơ “Tôi yêu em” là một điệp khúc tình yêu với những cung bậc
thương nhớ da diết khi yêu. Một bài thơ tình gieo vào lòng người nhiều
thổn thức, nhiều mong nhớ và nhiều nuối tiếc cho câu chuyện tình đơn
phương của tác giả. Có thể nói “Tôi yêu em” là lời giãi bày tình cảm một
cách chân thành và mãnh liệt nhất, đó là tiếng nói con tim, tiếng gọi của
những rung động tha thiết và sâu sắc nhất. Bài thơ với câu chữ bình dị,
gần gũi mà len sâu vào trái tim người đọc những xốn xang và dư âm còn mãi.
Tôi yêu em đến nay chừng có thể
Ngọn lửa tình chưa hẳn đã tàn phai
Một câu thơ cất lên bình dị, chân thành như chính tấm lòng và trái tim của
tác giả dành cho người mình yêu thương. Lời thơ chậm rãi, đều đều như
có chút gì đó ngượng ngùng, chưa mang ý nghĩa khẳng định. Nhưng từ
ngữ “chừng có thể”, “chưa hẳn” dường như còn vương chút gì đó chưa dứt khoát.
Có lẽ bởi tác giả sợ lời tỏ tình của mình suồng sã quá khiến cho người ta
sợ. Tuy nhiên dù chưa dứt khoát nhưng cũng đã phần nào bộc lộ được tình
yêu say mê đã từ lâu lắm rồi, đó là một quá trình yêu và thương có thời
gian chứ không hề bồng bột. Tuy nhiên đến hai câu thơ sau, giọng thơ đột nhiên thay đổi:
Nhưng không để em bận lòng thêm nữa
Hay hồn em phải gợn bóng u hoài.
Mặc dù tình cảm trong trái tim “tôi” đã rõ nhưng nhân vật trữ tình lại
không muốn làm khó đối phương, không muốn để cho đối phương phải
khó xử. Đó cũng chính là một trái tim đầy lí trí. Hai câu thơ đầu và hai
câu thơ sau được ngắt ra bởi từ "nhưng” vừa có vẻ vô tình nhưng lại phần
nào thể hiện sự dứt khoát hơn hết. Nhân vật “tôi” tự ý thức được bản thân
mình, dù có chịu ấm ức cũng chịu “không để em phải bận lòng thêm nữa”.
Tuy nhiên lúc này nhân vật trữ tình đang trăn trở và thấy chua xót, không
biết rằng tâm trạng của người kia như thế nào. Một trái tim đa sầu đa cảm
nhưng là một trái tim biết nghĩ cho người khác. Trái tim ấy thật đáng quý
và đáng trân trọng biết bao nhiêu. Cảm xúc ở những câu thơ đầu bị dồn
nén, không được thoát ra bên ngoài mà trở nên bức bối hơn.
Ở 4 câu thơ sau bỗng nhiên cảm xúc vỡ òa, tràn ra. Có lẽ cảm xúc trong
tình yêu không còn giữ kín, không còn bó buộc trong trái tim chật chội
nữa. Đã đến lúc nó bật tung ra. Và cụm từ “tôi yêu em” lại được điệp lại
một lần nữa càng khẳng định hơn nữa tình yêu mà chàng trai dành cho cô gái:
Tôi yêu em âm thầm không hi vọng
Lúc rụt rè khi hậm hực lòng ghen
Tôi yêu em, yêu chân thành đằm thắm
Cầu em được người tình như tôi đã yêu em.
Vẫn là tình yêu ấy nhưng giờ nó được tràn ra, nhân vật “tôi” đã giãi bày
thành lời. Rằng tình yêu này “thầm lặng”, “không hi vọng” nhưng đó là
tình yêu “chân thành”, “đằm thắm”. Nhịp thơ trở nên nhanh và dồn dập
hơn, tình yêu cũng trở nên cồn cào và da diết hơn.
Câu thơ cuối được coi là “điểm nhãn” của cả bài thơ, cũng như là “điểm
nhãn” trong trái tim của nhân vật “tôi”. Một cách nói vừa thể hiện sự vị
tha khi yêu vừa thể hiện sự thông minh và khéo léo trong cách thổ lộ tình
cảm. Ý thơ “cầu em được người tình như tôi đã yêu em” thật sâu sắc. Phải
chăng nhân vật trữ tình đang tự khẳng định lại tình yêu của mình dành cho
“em” là quá lớn và quá chân thành.
Dù tình yêu “âm thầm” không được đền đáp nhưng nhân vật trữ tình vẫn
yêu chân thành và yêu tha thiết. Không đòi hỏi điều gì, không hi vọng bất
cứ một điều gì. Một thứ tình yêu cao cả và vĩ đại. Tuy nhiên trong tình
yêu vẫn luôn có những cung bậc, lúc dịu dàng, đằm thắm, lúc ghen tuông,
lúc hờn dỗi. Đó như những nốt trầm bổng tạo nên một bản hợp xướng
tuyệt vời trong tình yêu, hay nói cách khác đó chính là gia vị khi yêu
không thể thiếu được.
Puskin với một trái tim sống và yêu hết mình đã viết lên những vần thơ
vừa bình dị, gần gũi, vừa đằm thắm mượt mà. Những vần thơ chạm đến
trái tim của người đọc một cách dữ dội như vậy. “Tôi yêu em” là một bài
thơ tình bất hủ, với đầy đủ cung bậc khi yêu đã khiến người nghe có những
cảm nhận thật tinh tế và sâu sắc nhất.
12. Phân tích bài thơ Tôi yêu em - Bài mẫu số 12
Tình yêu là một đề tài hấp dẫn, cuốn hút trong cả văn học Việt Nam và
thế giới, là nguồn cảm hứng sáng tạo không bao giờ vơi cạn. Với đề tài
này, Puskin, “mặt trời của thi ca” nước Nga đã đóng góp một tiếng nói
riêng, một giọng điệu riêng. Bài thơ “Tôi yêu em” của ông gây xúc động
cho người đọc bởi giá trị tinh thần, như Bie - lin - xki đã từng nói: “Đây
là tình cảm của con người từng trải và ta cũng thấy ở đây lòng nhân ái làm
lay động lòng người.” Mở đầu bằng lời ngỏ “Tôi yêu em”, Puskin giãi bày
lòng mình với một tình yêu trinh nguyên nồng cháy:
Tôi yêu em: đến nay chừng có thể
Ngọn lửa tình chưa hẳn đã tàn phai
Nhưng không để em bận lòng thêm bữa
Hay hồn em phải gợn bóng u hoài
Dịch giả khéo léo lựa chọn nhân xưng “tôi-em”, không quá khách sáo,
trang trọng, không quá xô bồ, thân thiết, “tôi yêu em” thể hiện mối quan
hệ vừa gần vừa xa, vừa dang dở vừa nguyên vẹn, thể hiện rõ sự đằm thắm,
tha thiết giữa hai nhân vật. Nhân vật trữ tình giài bày cụ thể tâm trạng,
tình cảm của mình qua những chi tiết “ngọn lửa tình, bận lòng, u hoài”,
cho thấy một xúc cảm giằng xé, đấu tranh giữa lý trí và tình cảm.
Lý trí nói rằng “không để em bận lòng thêm nữa”, nhưng con tim yêu thì
“ chưa hẳn tàn phai”. Bốn câu thơ đầu khiến người đọc cảm nhận được
tâm hồn của nhân vật tôi: Say mê và chối bỏ say mê, ngọn lửa tình rực
cháy và chấp nhận dập tắt ngọn lửa ấy. Tình yêu cao thượng thôi thúc
nhân vật tôi rút lui vì không muốn em phải bận lòng vì không muốn thì
em u sầu. Một trái tim vị tha, một tình yêu cao thượng. Người đọc dường
như đang cảm thấy một tình yêu tuy sai trái tuy đơn phương nhưng vô cùng cháy bỏng.
Tiếp nối mạch cảm xúc, nhà thơ lại bày tỏ lòng mình: tôi yêu em. Đây
không chỉ là điệp khúc tình yêu mà còn được sắp xếp như cơn sóng trào,
ngày càng mãnh liệt, ngày càng dồn dập.
Tôi yêu em âm thầm không hy vọng
Lúc rụt rè, khi hậm hực lòng ghen
Nhân vật tôi trực tiếp giãi bày những cung bậc tình yêu của mình, chấp
nhận dập tắt ngọn lửa tình say mê. Vì em, dường như những đau đớn ấy
cũng trở nên thanh thản. “Âm thầm, không hy vọng, rụt rè, hậm hực lòng
ghen”, nhân vật tôi vẫn không giấu được những xúc cảm bình thường
trong trái tim mình: Cũng giận hờn, cũng buồn thương, cũng ghen tuông.
Thứ tình cảm rất đời, cũng như bao trái tim đang yêu khác. Nói ra được
cảm xúc của mình cũng đau khổ như việc phải từ bỏ em. Nói về nỗi ghen
tuông trong tình yêu, Puskin từng viết:
“Trên đời này không có trò tra tấn nào
Đau đớn hơn những giày vò khắc nghiệt của ghen tuông”
Chính ông cũng phải thừa nhận rằng, ghen tuông giống như nỗi buồn đen
tối, làm mụ mẫm đầu óc. Nhưng vượt lên trên tất cả, ông chỉ muốn:
Tôi yêu em, yêu chân thành, đằm thắm
Cầu em được người tình như tôi đã yêu em
Lẽ thường trong tình yêu là sự ích kỷ, ghen tuông là biểu hiện cao độ của
sự ích kỷ đó. Ở đây, nhân vật tôi đã vượt qua thói thường ấy, hướng tới
một trái tim trong sáng. Điều này thể hiện qua lời chúc phúc chân thành.
Điều quan trọng nhất không phải tình yêu của tôi mà là trái tim em có cảm
thấy thoải mái hay không. Lòng nhân ái trong tình yêu đã đem đến cảm xúc vĩ đại.
“Chân thành chúc cô cuộc đời hạnh phúc
Hồn tươi vui, thoải mái vô tư”
Có người cho rằng, câu thơ cuối là sự chối bỏ tình yêu, có người lại nghĩ,
đó là sự vun đắp. Phải chăng, nhân vật tôi muốn nhắn nhủ với người tình
rằng hãy sáng suốt chọn đúng người tìm được trái tim yêu thương chân
thành, đằm thắm. Có lẽ đây là lời tỏ tình vừa tế nhị, vừa kiêu hãnh.
Bài thơ khép lại với dòng cảm xúc vừa buồn thương vừa mãnh liệt, thể
hiện một tình yêu chân thật, cao quý. Tôi yêu em là một lời nói nhân văn,
là tiếng lòng của bao nhiêu đôi trai gái có duyên mà không có phận. Tuy
vậy, tình yêu vẫn là món ăn tuyệt vời nhất cho tâm hồn con người.
13. Phân tích bài thơ Tôi yêu em - Bài mẫu số 13
Pu-skin (1799-1837) là “Mặt trời của thi ca Nga” (Léc-môn-tốp). Trong
cuộc đời ngắn ngủi , bất hạn của mình, Pu-skin đã để lại cho đất nước Nga
và cho nhân loại những áng thơ tuyệt vời. Ngoài những trường ca nổi tiếng
như “Rút-slan và Li-út-mi-la”, “Người tù Káp-ca”, “Đoàn người Sư-gan”,
“Ép-ghê-nhi Ô-nê-ghin”… Pu-skin còn để lại 800 bài thơ trữ tình, trong
đó có nhiều bài thơ tình nổi tiếng. Bài thơ tình “Tôi yêu em” là kiệt tác của Pu-skin.
“Tôi yêu em: đến nay chừng có thể
Ngọn lửa tình chưa hẳn đã tàn phai;
Nhưng không để em bận lòng thêm nữa,
Hay hồn em phải gợn bóng u hoài.
Tôi yêu em âm thầm, không hi vọng
Lúc rụt rè khi hậm hực lòng ghen;
Tôi yêu em, yêu chân thành đằm thắm
Cầu em được người tình như tôi đã yêu em.” (Thuý Toàn dịch)
Sự nhạy cảm là dấu hiệu của thiên tài. Dấu hiệu đó trước tiên biểu hiện ở
việc mở đầu và kết thúc bài thơ. Nếu Pu-skin mở đầu bài thơ theo một
cách khác thì bài thơ “Tôi yêu em” không còn là bài thơ trữ tình mà là
một trường ca. Pu-skin đã cắt ngang thiên tình sử để tự sự và trữ tình. Mọi
biến cố, mọi xúc cảm, thời gian và không gian đều được dồn nén lại:
“Tôi yêu em: đến nay chừng có thể
Ngọn lửa tình chưa hẳn đã tàn phai”
Có thể nói “Tôi yêu em…” là giai điệu chính của bài thơ. Động từ yêu
trong nguyên tác đều dùng thì quá khứ (Tôi đã yêu em). Và đựơc giãi bày
từ quá khứ đến hiện tại bằng hình ảnh “ngọn lửa tình”. Hình tượng ngọn
lửa vừa thể hiện sự nồng nhiệt của tình cảm, vừa diễn tả sự dài lâu, đằng
đẵng của nhà thơ đối với người tình. Lối cắt ngang thiên tình sử để giãi
bày như vậy khiến bài thơ cô đọng, hàm súc. Tác giả không kể lể. Sự
chừng mực trong lối biểu hiện cảm xúc, mực thước, kín đáo là những nét
nổi bật của phong cách cổ điển.
Giai điệu chính của bài thơ đã xuất hiện mà điều muốn nói chỉ mới được
sửa soạn nói thôi, nghĩa là nó sẽ được nói qua những biến tấu trong giây
phút thăng hoa của tâm hồn thi nhân. Pu-skin say đắm với người tình, mải
mê kiếm tìm mộng đẹp, nhưng chỉ nhận đựơc toàn cay đắng và não nề,
cái mà người tình thi sĩ kiếm tìm đựơc lại là thơ. “Tôi yêu em…” là thơ
rồi, tôi thôi, không yêu em nữa là cũng để yêu em. Thơ tình của nhân loại
chưa từng thấy những lời yêu của trái tim nhân hậu như thế này:
“Nhưng không để em bận lòng thêm nữa
Hay hồn em phải gợn bóng u hoài”
Tưởng chừng như Pu-skin không dụng công làm thơ mà cấu từ thật là mới
mẻ. Tình mới mà thành thơ mới, tâm hồn cao thượng mà thành thơ cao
thượng. “Tôi không muốn làm em buồn vì bất cứ lẽ gì”, đó là lời thơ trong
nguyên tác. Nhà thơ đã chấp nhận thất bại, nhưng không phũ phàng, hằn
học. Biến đau thương thành tình yêu thì thật lạ. Tứ thơ lớn cho nên không
cần những lời hoa mĩ, không cần các biện pháp tu từ. Lời thơ dung dị mà thấm thía.
Bài thơ tình phát triển theo những biểu lộ mới mẻ của tình cảm và những nghịch lí:
“Tôi yêu em âm thầm, không hi vọng
Lúc rụt rè, khi hậm hực lòng ghen
Tôi yêu em, yêu chân thành, đằm thắm
Cầu em đựơc người tình như tôi đã yêu em”
Sau khi giãi bày nghịch lí của tình tyêu, nhà thơ sợ người đời hoài nghi
về tình yêu chân thật của mình nên lại “phải nói”:
“Phải nói yêu, trăm bận đến nghìn lần” (Xuân Diệu)
Chỉ có khác với Xuân Diệu là Pu-skin đã đẩy những lời yêu thương về
quá khứ. Vì sao vậy? Vì bây giờ “tôi yêu em” hoặc “tôi mãi mãi yêu em”
thì “em băn khoăn”, “em buồn”. Pu-skin “phải nói”:
“Tôi (đã) yêu em âm thầm ,không hi vọng
Lúc rụt tè, khi hậm hực lòng ghen
Tôi (đã) yêu em chân thành, đằm thắm”
Nhà thơ đã chọn những chi tiết chính xác để bày tỏ lòng yêu của mình.
“Tôi yêu em âm thầm”, đó là một thứ tình yêu như sóng ngầm, như than
hầm, nung nếu, cháy bỏng. Nhưng “không hi vọng”, đây cũng là một sự
thổ lộ thành thật. Thời đó Pu-skin có cầu hôn với một vài cô gái quý tộc
thượng lưu nhưng đều bị khước từ. Pu-skin cũng là dòng dõi quý tộc
những đã bị sa sút, còn thiên tài thì là cái gì các nàng làm sao biết được,
và thi sĩ đối với các nàng cũng như “con hát” mua vui vậy thôi. Khốn nỗi
nhà thi sĩ lại “yêu em”, “tôi đã yêu em”, làm sao cắt nghĩa được tình yêu,
“tôi yêu em” thật thà đến “rụt rè”. Cử chỉ rất nhỏ ấy lại là thước đo của
lòng thành thật trong tình yêu đấy. Và cũng tầm thường như bất cứ một
chàng trai đang yêu nào trên đời này “khi hậm hực lòng ghen”. Đã nói rồi, nói lại:
“Tôi (đã) yêu em, yêu chân thành, đằm thắm”
Nói lại như vậy là để nhấn mạnh những thanh âm cao vời sâu thẳm của
tình yêu và cũng là để sửa soạn cho một nghịch lí mà cũng là một quan
niệm tình yêu mới chưa từng có trên đời này nảy nở:
“Cầu em được người tình như tôi đã yêu em”
(Nguyên tác: Cầu Thượng đế cho em được người khác yêu cũng như thế)
Tình yêu của Pu-skin nồng nàn, chân thành, đằm thắm và giờ đây thiêng
liêng nữa. Nhưng cũng chỉ là những tình cảm nhân bản mà thôi.
Ví như tính chất thiêng liêng chẳng hạn, thì người bình dân ở phương
Đông, trước cả Pu-skin đã biết cầu nguyện cho tình yêu:
“Qua chùa núi Hó(1) thắp bó nhang vàng
Xin cho bạn cũ lại hoàn như xưa” (Ca dao)
Chỉ có tinh thần cao thượng trong tình yêu của Pu-skin là mới mẻ. Còn từ
Đông sang Tây, trong tình yêu, tâm lí thông thường là:
“Yêu nhau thì ném bã trầu
Ghét nhau ném đã vỡ đầu nhau ra” (Ca dao)
Tinh thần cao thượng của Pu-skin được diến tả theo nhịp độ tăng cấp:
Không yêu em nữa là cũng để yêu em và cầu cho người tình (từ chối mình)
đựơc sống hạnh phúc trong tình yêu. Minh triết tình yêu đó là điều hết sức
mới mẻ và tạo ra sức hấp dẫn lạ thường. Đấy là nhân cách cao thượng của
Pu-skin, đấy cũng là tinh hoa của nền văn học Nga, một nền văn học nhân đạo và lý tưởng.
Bài thơ “Tôi yêu em” thể hiện nhiều nét nghệ thuật tinh hoa của thơ Pu-
skin. Lời thơ giản dị, giản dị đến mức trong suốt; hàm súc, mực thước, ít
dùng mĩ từ mà vẫn gợi cảm. Sức mạnh của nhà thơ dồn ở cấu tứ lạ lùng
đã chuyển tải được tình cảm, tư tưởng mới mẻ của thi nhân. Thơ tình của
nhân loại chưa bao giờ được chứng kiến một thiên tình sử trong một hình
thức nhỏ bé như vậy. Và cũng chưa bao giờ thơ tình của nhân loại đạt đến
sự minh triết của tình yêu sáng chói như vậy. Pu-skin xứng đáng với sự
ngợi ca của nhân dân Nga: là thi sĩ thiên tài và nhà tư tuởng lỗi lạc, người
mở đường cho nền văn học Nga và người đặt nền móng cho tư tưỏng nhân
văn cao quý trong văn học Nga.