Phân tích bài thơ về Tiểu đội xe không kính chọn lọc hay nhất | Ngữ văn lớp 11

Trong cuộc kháng chiến chống Mĩ, những chiến sĩ lái xe trên đường chiến lược Trường Sơn đã đi vào văn học với tư cách là những anh hùng. Tài liệu giúp bạn tham khảo, ôn tập và đạt điểm cao trong kỳ thi sắp tới. Mời bạn đọc đón xem!

Thông tin:
10 trang 2 tháng trước

Bình luận

Vui lòng đăng nhập hoặc đăng ký để gửi bình luận.

Phân tích bài thơ về Tiểu đội xe không kính chọn lọc hay nhất | Ngữ văn lớp 11

Trong cuộc kháng chiến chống Mĩ, những chiến sĩ lái xe trên đường chiến lược Trường Sơn đã đi vào văn học với tư cách là những anh hùng. Tài liệu giúp bạn tham khảo, ôn tập và đạt điểm cao trong kỳ thi sắp tới. Mời bạn đọc đón xem!

29 15 lượt tải Tải xuống
1. Phân tích bài thơ Tiều đội xe không kính (mẫu 1)
Trong cuộc kháng chiến chống Mĩ, những chiến sĩ lái xe trên đường chiến lược Trường
Sơn đã đi vào văn học với cách những anh hùng. Bài thơ về tiểu đội xe không
kính của Phạm Tiến Duật một trong những bài thơ hay viết về những chiến lái xe
trên đường Trường Sơn.
Mở đầu bài thơ đã thấy cái dữ dội của chiến tranh nổi bật thế của người chiến
lái xe:
"Không có kính không phải vì xe không có kính
Bom giật, bom rung kính vỡ đi rồi
Ung dung buồng lái ta ngồi
Nhìn đất, nhìn trời, nhìn thẳng."
Phạm Tiến Duật thuộc vào loại những nhà thơ thích đùa. Giọng điệu tư tửng "Không có
kính không phải xe không kính" nhà thơ được truyền tinh thần lạc quan của các
chiến lái xe trước sự ác liệt của chiến tranh. Bằng giọng điệu bông đùa, nhà thơ giải
thích lí do "xe không có kính":
"Bom giật, bom rung kính vỡ đi rồi."
Đối lập với hình ảnh dữ dội của chiến tranh thái độ "ung dung" của người chiến sĩ lái
xe. Hình ảnh "ung dung" được đảo ngược càng nhấn mạnh tư thế của người lái xe.
nhà thơ đã dẫn đến phát hiện bất ngờ:
" Nhìn đất, nhìn trời, nhìn thẳng."
Phát hiện nào cũng gây ấn tượng, ấn tượng về nỗi gian khổ của người lính lái xe ra
trận và n tượng về tình yêu đất nước của người chiến lái xe (Nhìn thấy con đường
chạy thẳng vào tim), ấn tượng về tinh thần lãng mạn của họ:
"Thấy sao trời và đột ngột cánh chim
Như sa, như ùa vào buồng lái"
Những hình ảnh "như sa", "như ùa" diễn tả svận động gấp gáp của đoàn xe ra trận.
Tác giả lại thay đổi nhịp điệu, từ câu thơ nhịp 2/2/2 (Nhìn đất/nhìn trời/nhìn thẳng), nhịp
2/2/3 (Như sa/như ùa/vào buồng lái) đếnu thơ 3/1/3 (Không có kính/ừ/thì có bụi).
từ cặp đối lập vừa diễn tả nỗi gian khổ của người lính vừa diễn tả niềm lạc quan của
họ:
"Không có kính, ừ thì có bụi.
Bụi phun tóc trắng như người già
Chưa cần rửa phì phèo châm điếu thuốc
Nhìn nhau mặt lấm cười ha ha!"
Cái hay đây tác giả đã miêu tả được nét đặc trưng về nỗi gian khổ của người lính
lái xe "không kính". Câu thơ "Bụi phun tóc trắng như người già" gợi nhớ của Quang
Dũng "Tây Tiến đoàn binh không mọc tóc". Hai cặp đối lập này, tác giả vẫn tiếp tục phát
hiện nỗi gian khổ của người lính lái xe không có kính và cốt cách của họ:
"Không có kính, ừ thì ướt áo
Mưa tuôn, mưa xối nhứ ngoài trời
Chưa cần thay lái trăm cây số nữa
Mưa ngừng, gió lùa khô mau thôi."
Những hình ảnh "Bụi phun tóc trắng như người già" hay "Mưa tuôn, mưa xối như ngoài
trời" gợi lên tình thương đối với những người chiến lái xe ra mặt trận. Câu thơ Phạm
Tiến Duật chẳng những hay về hình ảnh còn hay về âm điệu. Những thanh trắc (có
kính, ướt áo, xối, lái,..) phô diễn được cái nghiệt ngã của người lái xe trên đoạn đường
chiến tranh. Những thanh bằng, đặc biệt câu kết của đoạn thơ gần như toàn thanh
bằng êm ru, một phút yên ả trong tâm hồn người lái xe:
"Mưa ngừng, gió lùa khô mau thôi"
Tình đồng đội của người lái xe cũng được Phạm Tiến Duật phát hiện những nét riêng.
Họ tập hợp lại "từ trong bom rơi", họ gặp bạn "bắt tay qua cửa nh vỡ rồi", họ nấu
ăn bằng bếp Hoàng Cầm, bếp gần như không có khói vì khói là tai họa đối với người lái
xe. Họ nghỉ ngơi bằng "Võng mắc chông chênh đường xe chạy" cũng không thiếu
những phút thanh bình: "Lại đi, lại đi trời xanh thêm".
Tác giả phát hiện tất cả mọi khía cạnh của cái không (xe không kính) để dẫn đến
một cái có (có một trái tim) thế là chủ đề sâu sắc của bài thơ được phát triển trọn vẹn:
"Không có kính: rồi xe không có đèn,
Không có mui xe, thùng xe có xước
Xe vẫn chạy vì miền Nam phía trước:
Chỉ cần trong xe có một trái tim."
Tác giả lại thay đổi giọng điệu, lối nói tưng tửng trong những khổ thơ đầu dần nhường
cho lối nói nghiêm trang đượm vẻ thiêng liêng:
"Xe vẫn chạy vì miền Nam phía trước:
Chỉ cần trong xe có một trái tim."
Hình nh "miền Nam phía trước" vừa nói lên được nhiệm vụ nặng nề tiếp viện cho
chiến trường miền Nam của "tiểu đội xe không kính" vừa gợi lên tình cảm thiêng liêng
của người chiến lái xe đối với miền Nam ruột thịt. tứ thơ cuối cùng (chỉ cần trong
xe một trái tim) đã cân bằng lại tất cả những gian khổ, những tàn phá của chiến
tranh. Sức mạnh của tình yêu nước đã chiến thắng kẻ thù hung bạo.
"Bài thơ về tiểu đội xe không kính" bài thơ hay độc đáo. Phát hiện được đề tài,
nhà thơ đã khai thác mọi khía cạnh bất ngờ thú vị. Giọng điệu thay đổi thích hợp,
nhịp điệu luôn luôn biến a. nh ảnh người chiến lái xe "Vì miền Nam phía trước"
được khắc họa đậm nét, sinh động, nổi bật được cốt cách của những người anh hùng
trong cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước.
>> Xem thêm: Phân tích vẻ đẹp của người lính qua hai bài thơ Đồng chí Bài thơ về tiểu
đội xe không kính
2. Phân tích bài thơ Tiểu đội xe không kính (mẫu 2)
Phạm Tiến Duật một trong những nhà ttiêu biểu của thế hcác nthơ trưởng
thành trong thời kì kháng chiến chống Mĩ cứu nước. Bài thơ về tiểu đội xe không kính là
một tỏng những bài thơ tiêu biểu cho phong ch thơ của ông: giọng điệu sôi nổi, trẻ
trung, hồn nhiên, tinh nghịch mà sâu sắc.
Câu thơ tự nhiên như một lời nói thường ngày, mang đậm chất văn xuôi:
Không có kính không phải vì xe không có kính
Bom giật bom rung kính vỡ đi rồi.
Chiến tranh khốc liệt của giặc Mĩ, "bom giật", "bom rung" đã gây ra bao tổn hại cho
những chiếc xe ấy. còn gợi lên cảm giác rằng tính mạng của người lính cũng
luôn bị đe dọa.
Một sự đối lập khá độc đáo được tác giả sử dụng trong đoạn thơ này: đi trong mưa
bom bão đạn người nh vẫn luôn ung dung, bình thản. Người lính thật khẳng khái,
bất chấp bom đạn:
Ung dung buồng lái ta ngồi!
Nhìn đất, nhìn trời, nhìn thẳng.
Đây một cái nhìn tự do như coi thường tất cả những hiểm nguy vất vả trong cuộc
chiến. Đây là cái nhìn của những con người bản lĩnh. Cái nhìn của người lính trong tiểu
đội xe không kính cái nhìn ung dung, bình thản, tập trung cao độ. Mặc xe không
kính như thế nhưng người lính vẫn bình tĩnh, tự tin để ra tiền tuyến, vẫn cái nhìn
ngạo mạn trước hiểm nguy. Người lái xe không kính thật bản lĩnh. Lòng căm thù giặc
đã giúp họ vững vàng tay lái để đưa tiểu đội ra tiền tuyến. Tình yêu Tổ quốc đã làm
người chiến bất chấp mọi khó khăn, gian khổ của cuộc chiến tranh. Ý chí chiến đấu
đã làm người lính lái xe không cảm thấy vất vả khi xe không có kính.
Nhìn thấy gió xoa vào mắt đắng
Nhìn thấy con đường chạy thẳng vào tim
Vì không có kính chắn gió nên người lính nhìn thấy rõ hơn: "Con đường chạy thẳng vào
tim" - con đường vừa mang giá trị hiện thực vừa mang ý nghĩa tượng trung thật độc
đáo: con đường vừa mang giá trị hiện thực vừa mang ý nghĩa tượng trưng thật độc
đáo: con đường đi đã được nâng lên thành con đường ch mạng, con đường trong
tim của mỗi người chiến sĩ, con đường giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước.
Không kính một mất mát lớn nhưng đã tạo điều kiện thuận lợi cho người lính
dịp chiêm ngưỡng vẻ đẹp của thiên nhiên.
Thấy sao trời và đột ngột cánh chim
Như sa như ùa vào buồng lái
Trong cuộc chiến tranh khốc liệt, chính tình yêu thiên nhiên cả vẻ đẹp lãng mạn
trong tâm hồn đã giúp người chiến sĩ vượt qua những khó khăn.
Không có kính, ừ thì có bụi,
Bụi phun tóc trắng như người già
Hai tiếng "ừ thì" chắc nịch nhưng nhẹ nhàng, không hề phàn nàn, kêu ca. Dường như
những gian khổ, nguy hiểm của chiến tranh cũng không ảnh hưởng đến tinh thần đầy
lạc quan của người lính.
xe không có kính nên nắng thì bụi mưa thì xối xả. Ngồi trong buồng lái nhưng
chẳng khác nào là ở ngoài trời.
Chưa cần thay lái trăm cây số nữa
Mưa ngừng, gió lùa khô mau thôi.
Ý chí chiến đấu giải phóng miền Nam tạo ra sức mạnh biên thúc giục người lính
chạy thêm "trăm cây số nữa". Một quy luật tự nhiên không gì thay thế được: mưa rồi sẽ
tạnh, gió sẽ lùa vào, áo sẽ "khô mau thôi". Những người lính hiện lên trong câu thơ thật
hồn nhiên, vui vẻ, lạc quan.
Chính tình yêu Tổ quốc, tinh thần giải phóng miền Nam thống nhất đất nước đã tạo ra
một sức mạnh lớn lao để người lính vượt qua mọi gian khó hiểm nguy trong cuộc chiến
tranh khốc liệt.
Sự đối lập giữa hai phương diện vật chất tinh thần, giữa n ngoài bên trong
chiếc xe đã làm nổi bật phẩm chất tốt đẹp của anh bộ đội cụ Hồ. Các anh đã vuotj qua
tất cả:
Không có kính, rồi xe không có đèn
Không có mui xe, thùng xe có xước
Những chiếc xe n thiếu nhiều th đáng lẽ ra cần phải . Nhưng đó ch
những thứ vật chất, nếu thiếu thì các anh vẫn khắc phục được. Các anh đã nhấn mạnh
thêm một cái "có" thật cần, đó là lí tưởng cộng sản, lí tưởng yêu nước căm thù giặc:
Chỉ cần trong xe có một trái tim.
Đây "trái tim" của một con người đầy nhiệt huyết chiến đấu vì miền Nam yêu thương
và vì thế xe vẫn băng ra tiền tuyến, mặc dù: Bom giật, bom rung kính vỡ đi rồi.
Với những u thơ gần gũi như những lời nói thường ngày đậm chất văn xuôi, Phạm
Tiến Duật đã xây dựng được một hình tượng độc đáo: những chiếc xe không kính vẫn
băng băng trên con đường ra trận. Và qua hình ảnh những chiếc xe, c giả đã làm nổi
bật lên hình ảnh của những người lính gan góc, dũng cảm, bất chấp khó khăn nguy
hiểm ở Trường Sơn thời chống Mĩ.
>> Xem thêm: Phân tích khổ 3, 4 Bài thơ về Tiểu đội xe không kính chọn lọc hay nhất
3. Phân tích bài thơ Tiểu đội xe không kính (mẫu 3)
Phạm Tiến Duật nhà thơ trưởng thành trong phong trào kháng chiến chống Mỹ.
Những sáng tác của ông lôi cuốn người đọc không phải bằng ngôn từ hoa lệ, trau chuốt
mà bằng sự mạnh mẽ, bằng hiện thực cuộc sống. Bài thơ "Bài thơ về tiểu đội xe không
kính" tiêu biểu cho phong cách ng tác độc đáo đó. Hình ảnh người lính hiện lên đậm
rét qua ngòi bút sắc sảo của Phạm Tiến Duật.
Tác giả mở đầu bài thơ bằng một lời khẳng định chắc nịch:
Không có kính không phải vì xe không có kính
Bom giật bom rung kính vỡ đi rồi
Chỉ với hai câu thơ như hai nét chấm pnhưng tác giả đã vẽ lên bức tranh hiện thực
tàn khốc của chiến tranh. Tác giả đưa ra một do hiển nhiên, đủ sức thuyết phục cho
việc chiếc xe không kính. Hai từ "không" được đặt trong một câu thơ đã khẳng định
rằng đó là sự thật hiển nhiên, bọn Mỹ độc ác đã trút bao nhiêu hận thù xuống mảnh đất
đầy đau thương này. Sang đến câu thứ ba, hình ảnh người lính bộ đội cụ Hồ hiện lên
với phong thái hiên ngang, oai phong:
Ung dung buồng lái ta ngồi,
Nhìn đất, nhìn trời, nhìn thẳng
Với biện pháp đảo trật tự pháp; tính từ "ung dung" được đặt đầu câu đã nhấn
mạnh thế ngồi lái xe đầy kiêu nh, thể làm chủ được chiến trường không hề
nao núng. Đại từ "ta" vừa chính mình, vừa mang ý nghĩa đại diện cho nhiều người,
cho một quốc gia luôn trong tâm thế sẵn sàng đánh địch. Đây một thủ pháp nghệ
thuật đầy ẩn ý của chính tác giả. Trước mắt người chiến sỹ trời đất bao la, rộng lớn,
phải tiến về phía trước thì mới thể giành được chiến thắng. T"nhìn" ởu thơ tiếp
theo được lặp lại 3 lần như khẳng định sự kiên trì, vững vàng tập trung cao đcho
trận chiến.
Nhìn thấy gió vào xoa mắt đắng
Thấy con đường chạy thẳng vào tim
Thấy sao trời và đột ngột cánh chim
Như sa như ùa vào buồng lái
Hai u thơ này đã sự chuyển đổi cảm giác thật tinh tế, nhạy cảm. Từ "nhìn" không
còn giữ nguyên nghĩa gốc nữa mà đã chuyển sang ý nghĩa khác. Lúc này không những
nhìn thấy đường, thấy trời đất, thấy cả "gió vào xoa mắt đắng", "thấy con đường
chạy thẳng vào tim". lẽ trong lòng người chiến sỹ đang một ý chí quyết tâm cao
độ nên mới cảm nhận được sự tinh tế cũng như nhận ra những hiểm nguy phía trước,
vẫn cố gắng kiên cường để vượt qua.
Hiện thực chiến tranh không còn khốc liệt, đan xen vào đó sự m hỉnh, vui tươi của
những người lính cách mạng. Các anh đã liên tưởng đến một không gian lãng mạn, vui
tươi giữa cảnh bom đạn khốc liệt. Những ngôi sao trên trời những cánh chim chao
liệng phía ngoài kia khiến người lính cách mạng cứ ngỡ như đang sa, đang ùa vào
buồn lái.
Ddaonj thơ sau tác giả diễn tả được sự khốc liệt của chiến tranh
Không có kính ừ thì có bụi
Bụi phun tóc trắng như người già
Chưa cần rửa phì phèo châm điếu thuốc
Nhìn nhau mặt lấm cười ha ha
Không có kính ừ thì ướt áo
Mưa tuôn mưa xối như ngoài trời
Chưa cần rửa, lái trăm cây số nữa
Mưa ngừng gió lùa khô mau thôi.
Điệp từ "chưa cần" càng khẳng định tâm thế hiên ngang, bất cần đời của anh bộ đội cụ
Hồ. Nhưng chính điều y đã làm nên phong cách "ngông", phong thái ung dung cần
phải có trong cuộc kháng chiến đầy ác liệt như thế này.
trong cuộc chiến tranh gian lao, thử thách như thế này tình cảm đồng chí, đồng đội
luôn được đề cao và khẳng định.
Hình ảnh thơ thật đẹp, thật đáng ngưỡng mộ. Vượt qua bao nhiêu bom đạn, thử thách
những chiếc xe từ trăm mọi ngả đường đã về một nơi tụ hội, để kể cho nhau nghe
những trận chiến đã vượt qua. Hình ảnh "bắt tay nhau qua cửa kính vỡ rồi" thực sự
khiến người đọc ứa nước mắt vì nó thật đẹp và cao cả.
Đoạn cuối một lần nữa Phạm Tiến Duật khẳng định sự tàn khốc của chiến tranh, nhưng
hơn hết vẫn ý chí, niềm tin sự nlực miền Nam phía trước. Hình ảnh "trái
tim" ở cuối bài thơ như mở ra một không gian nghệ thuật nên thơ, trữ tình.
Bài thơ "Bài thơ về tiểu đội xe không kính" của Phạm Tiến Duật đã khắc họa thành
công hình ảnh người chiến sỹ tỏng cuộc kháng chiến chống mcứu nước vừa kiên
cường, vừa hiên ngang. Đó là một hình ảnh đẹp xuyên suốt cả bài thơ.
4. Phân tích bài thơ Tiểu đội xe không kính (mẫu 4)
Bài thơ về tiểu đội xe không kính của Phạm Tiến Duật tác phẩm được giải nhất trong
cuộc thi thơ trên báo Văn nghệ năm 1969, cùng với các bài thơ Lửa đèn, Gửi em cô gái
xung phong, Nhớ.
Thơ Phạm Tiến Duật đem lại một giọng điệu tinh nghịch mà sâu lắng, vừa trẻ trung vừa
dân dã. Ngay đầu đề bài thơ đã cái khác thường ngộ nghĩnh: "... Tiểu đội xe
không kính: một cái tên đặt tính chất bông đùa rất đáng yêu. Nhan đề một bài thơ
không nhất thiết cứ phải thêm cụm từ "Bài thơ về..." người ta mới biết là thơ. Việc thêm
cụm từ đó tác dụng khẳng định một chất thơ mới trước đó người ta thể chưa
nghĩ là thơ, cũng có thể chỉ là tác dụng nhấn mạnh mà thôi.
Câu mở đầu bài thơ là lời giải thích của người lính về "xe không kính"
Không có kính không phải vì xe không có kính
Bom giật, bom rung kính vỡ đi rồi.
Xe không kính - biểu tượng thách thức của sự tàn phá, hủy diệt. Những không sự tàn
bạo nào lay chuyển được tinh thần các chiến sĩ lái xe:
Ung dung buồng lái ta ngồi
Nhìn đất, nhìn trời, nhìn thẳng
thế của họ mới đang hoàng làm sao! Con mặt nhìn đất, nhìn trời, nhìn thẳng một
vẻ trang nghiêm bất khuất như lời thề. Họ không thẹn với đất, với trời. Hay nhất hai
chữ "nhìn thẳng" - Nhìn thẳng vào gian khổ, nhìn thẳng vào hi sinh, không run sợ,
không né tránh.
Những các chàng trai lái xe những con người rất trẻ và yêu đời. Không kính chắn
gió thì thấy gió thổi "vào xoa mắt đắng", giữa người lái cảnh vật dường như không
còn gì ngăn cách, họ như cảm thấy trực tiếp sự tiếp xúc với ngoại giới:
Nhìn thấy con đường chạy thẳng vào tim
Đó là phát hiện khi xe chạy nhanh, con đường như chạy ngược trở lại. "Chạy thẳng vào
tim" là một khái quát sâu sắc, bởi đó là con đường của trái tim. Nhưng khi nhìn thấy con
đường chạy thẳng vào tim xe đi trên đường bằng. Khi xe lên dốc hoặc khi trời tối thì
trước mắt là sao trời. Khi đường cua đột ngột trên dốc thì cũng đột ngột thấy cánh chim
"Như sa như ùa vào buồng lái". Chỉ điều nhìn thấy gợi ra vào địa thế con đường
cheo leo, hiểm nguy và cũng đầy thú vị.
Hai khổ thơ tiếp theo nói đến tính cách hiên ngang, phớt đời của họ. Lời thơ không văn
vẻ mà gần gũi với tiếng nói rất bỗ bã và đầy chất linh tráng, nagng tàng, rất đáng yêu:
Không có kính, ừ thì có bụi
Bụi phun tóc trắng như người già
Chưa cần rửa, phì phèo châm điếu thuốc
Nhìn nhau mặt lấm cười ha ha
Không có kính, ừ thì ướt áo
Mưa tuôn, mưa xối như ngoài trời
Chưa cần thay, lái trăm cây số nữa
Mừa ngừng, gió lùa khô mau thôi.
Tình cảm của người chiến trong chiếc xe không kính được miêu tả chân thực, bụi
phun tóc trắng, mặt lấm lem, mưa tuôn mưa xối như ngoài trời. Những người chiến
chấp nhận thử thách như một tất yếu: "ừ thì bụi", "ừ thì ướt áo". Với tinh thần chấp
nhận thử thách, họ hết sức bình thản.
Hình ảnh những chiếc xe rơi từ trong bom rơi gợi lên cái ý những chiếc xe gan góc,
những chiếc xe đã qua thử thách. Những người đã qua thử thách trên con đường đi tới
bỗng trở thành bạn cái "bắt tay qua cửa kính vỡ rồi" mới thật tự hào, sảng khoái
biết bao!
Đoàn xe không kính ngày càng đi xa, càng đi sâu vào chiến trường. Khổ thứ sau nói tới
sinh hoạt trên đường của họ. Những người đã được thử thách, đầy lòng dũng cảm khi
gặp nhau trong bữa ăn trở thành "gia đình" ruột thịt. Họ không ngừng được bổ sung
vào cái gia đình ấy. "Mắc võng chông chênh" ngủ trên xe để thể nghỉ ngơi, người lái
xe chạy liên tục.
Câu kết khẳng định quyết tâm giải phóng miền Nam không lay chuyển, tình yêu miền
Nam sức mạnh song. Sự đối lập tình trạng hư hỏng của xe hoạt động không
ngừng của xe đã nói lên tinh thần bất khuất của con người. Xa chạy bằng trái tim, bằng
xương máu của những người chiến sĩ anh hùng. Câu kết bài thơ đã có biểu dương cao
độ sức mạnh tinh thần của con người. Xe có thể thiếu nhiều thứ, nhưng không thể thiếu
được trái tim hướng về miền Nam.
Cả bài thơ là lời nói, cảm xúc của người chiến sĩ lái xe trên con đường xe chạy liên tục.
Thử thách ngày càng tăng nhưng tốc độ và hướng đi không thay đổi. Vẫn là khẳng định
tinh thần bất khuất quyết thắng của quân đội ta, nhưng Phạm Tiến Duật đã đem lại
nhiều hình ảnh mới giọng điệu mới trẻ trung, tinh nghịch ngang tàng kiên định.
Bài thơ đâu chỉ nói về tiểu đội xe không kính, phản ánh cả khí thế quyết tâm giải
phóng miền Nam của đoàn quân và toàn dân ta.
5. Phân tích bài thơ Tiểu đội xe không kính (mẫu 5)
Nhà thơ Phạm Tiến Duật nhà thơ nổi tiếng với nhiều tác phẩm tiêu biểu viết về thời
kỳ chiến tranh Việt Nam. Thơ của ông mang phong cách tự do, phóng khoáng, vui tươi,
giùa suy tưởng. Bài thơ về tiểu đội xe không kính là tác phẩm tiêu biểu của ông viết vào
năm 1969, được giải nhất cuộc thi thơ báo Văn nghệ năm 1969-1970. Bài thơ thể hiện
sự tinh nghịch, nhưng ng hiên ngang, bất khuất của những người chiến sỹ trong
thời kỳ kháng chiến.
Bài thơ mở đầu với câu thơ mang hình ảnh rất chân thực và độc đáo:
Không có kính không phải vì xe không có kính
Bom giật bom rung, kính vỡ mất rồi.
Hai câu thơ với nét chấm phá nghệ thuật, giúp cho chúng ta ddàng hình dung ra bức
tranh hiện thực tàn khốc của chiến tranh. Những chiếc xe quân dụng vốn kính,
trang bị đấy đủ, nhưng do b"bom giật bom rung" nên "kính vỡ mất rồi". Sự tàn khốc
của mưa bom bão đạn đã khiến những chiếc xe biến dạng, trở nên không được bình
thường, kỳ dị độc đáo. thể thấy, tác giả đã diễn tả một cách cùng chân thực
nhưng lại sâu sắc. Xe không kính, thiếu thốn vậy nhưng những người chiến
trên xe không hề bi quan mà lại vô cùng lạc quan, tinh nghịch:
Ung dung buồn lái ta ngồi
Nhìn đất, nhìn trời, nhìn thẳng,
Nhìn thấy gió vào xoa mắt đắng
Nhìn thấy con đường chạy thẳng vào tim
Thấy sao trời và đột ngột cánh chim
Như sa như ùa vào buồng lái
| 1/10

Preview text:

1. Phân tích bài thơ Tiều đội xe không kính (mẫu 1)
Trong cuộc kháng chiến chống Mĩ, những chiến sĩ lái xe trên đường chiến lược Trường
Sơn đã đi vào văn học với tư cách là những anh hùng. Bài thơ về tiểu đội xe không
kính của Phạm Tiến Duật là một trong những bài thơ hay viết về những chiến sĩ lái xe
trên đường Trường Sơn.
Mở đầu bài thơ đã thấy cái dữ dội của chiến tranh và nổi bật tư thế của người chiến sĩ lái xe:
"Không có kính không phải vì xe không có kính
Bom giật, bom rung kính vỡ đi rồi
Ung dung buồng lái ta ngồi
Nhìn đất, nhìn trời, nhìn thẳng."
Phạm Tiến Duật thuộc vào loại những nhà thơ thích đùa. Giọng điệu tư tửng "Không có
kính không phải vì xe không có kính" nhà thơ được truyền tinh thần lạc quan của các
chiến sĩ lái xe trước sự ác liệt của chiến tranh. Bằng giọng điệu bông đùa, nhà thơ giải
thích lí do "xe không có kính":
"Bom giật, bom rung kính vỡ đi rồi."
Đối lập với hình ảnh dữ dội của chiến tranh là thái độ "ung dung" của người chiến sĩ lái
xe. Hình ảnh "ung dung" được đảo ngược càng nhấn mạnh tư thế của người lái xe. Và
nhà thơ đã dẫn đến phát hiện bất ngờ:
" Nhìn đất, nhìn trời, nhìn thẳng."
Phát hiện nào cũng gây ấn tượng, ấn tượng về nỗi gian khổ của người lính lái xe ra
trận và ấn tượng về tình yêu đất nước của người chiến sĩ lái xe (Nhìn thấy con đường
chạy thẳng vào tim), ấn tượng về tinh thần lãng mạn của họ:
"Thấy sao trời và đột ngột cánh chim
Như sa, như ùa vào buồng lái"
Những hình ảnh "như sa", "như ùa" diễn tả sự vận động gấp gáp của đoàn xe ra trận.
Tác giả lại thay đổi nhịp điệu, từ câu thơ nhịp 2/2/2 (Nhìn đất/nhìn trời/nhìn thẳng), nhịp
2/2/3 (Như sa/như ùa/vào buồng lái) đến câu thơ 3/1/3 (Không có kính/ừ/thì có bụi). Và
từ cặp đối lập vừa diễn tả nỗi gian khổ của người lính vừa diễn tả niềm lạc quan của họ:
"Không có kính, ừ thì có bụi.
Bụi phun tóc trắng như người già
Chưa cần rửa phì phèo châm điếu thuốc
Nhìn nhau mặt lấm cười ha ha!"
Cái hay ở đây là tác giả đã miêu tả được nét đặc trưng về nỗi gian khổ của người lính
lái xe "không có kính". Câu thơ "Bụi phun tóc trắng như người già" gợi nhớ của Quang
Dũng "Tây Tiến đoàn binh không mọc tóc". Hai cặp đối lập này, tác giả vẫn tiếp tục phát
hiện nỗi gian khổ của người lính lái xe không có kính và cốt cách của họ:
"Không có kính, ừ thì ướt áo
Mưa tuôn, mưa xối nhứ ngoài trời
Chưa cần thay lái trăm cây số nữa
Mưa ngừng, gió lùa khô mau thôi."
Những hình ảnh "Bụi phun tóc trắng như người già" hay "Mưa tuôn, mưa xối như ngoài
trời" gợi lên tình thương đối với những người chiến sĩ lái xe ra mặt trận. Câu thơ Phạm
Tiến Duật chẳng những hay về hình ảnh mà còn hay về âm điệu. Những thanh trắc (có
kính, ướt áo, xối, lái,..) phô diễn được cái nghiệt ngã của người lái xe trên đoạn đường
chiến tranh. Những thanh bằng, đặc biệt là câu kết của đoạn thơ gần như toàn thanh
bằng êm ru, một phút yên ả trong tâm hồn người lái xe:
"Mưa ngừng, gió lùa khô mau thôi"
Tình đồng đội của người lái xe cũng được Phạm Tiến Duật phát hiện những nét riêng.
Họ tập hợp lại "từ trong bom rơi", họ gặp bạn bè "bắt tay qua cửa kính vỡ rồi", họ nấu
ăn bằng bếp Hoàng Cầm, bếp gần như không có khói vì khói là tai họa đối với người lái
xe. Họ nghỉ ngơi bằng "Võng mắc chông chênh đường xe chạy" và cũng không thiếu
những phút thanh bình: "Lại đi, lại đi trời xanh thêm".
Tác giả phát hiện tất cả mọi khía cạnh của cái không (xe không có kính) để dẫn đến
một cái có (có một trái tim) thế là chủ đề sâu sắc của bài thơ được phát triển trọn vẹn:
"Không có kính: rồi xe không có đèn,
Không có mui xe, thùng xe có xước
Xe vẫn chạy vì miền Nam phía trước:
Chỉ cần trong xe có một trái tim."
Tác giả lại thay đổi giọng điệu, lối nói tưng tửng trong những khổ thơ đầu dần nhường
cho lối nói nghiêm trang đượm vẻ thiêng liêng:
"Xe vẫn chạy vì miền Nam phía trước:
Chỉ cần trong xe có một trái tim."
Hình ảnh "miền Nam phía trước" vừa nói lên được nhiệm vụ nặng nề là tiếp viện cho
chiến trường miền Nam của "tiểu đội xe không kính" vừa gợi lên tình cảm thiêng liêng
của người chiến sĩ lái xe đối với miền Nam ruột thịt. Và tứ thơ cuối cùng (chỉ cần trong
xe có một trái tim) đã cân bằng lại tất cả những gian khổ, những tàn phá của chiến
tranh. Sức mạnh của tình yêu nước đã chiến thắng kẻ thù hung bạo.
"Bài thơ về tiểu đội xe không kính" là bài thơ hay và độc đáo. Phát hiện được đề tài,
nhà thơ đã khai thác mọi khía cạnh bất ngờ và thú vị. Giọng điệu thay đổi thích hợp,
nhịp điệu luôn luôn biến hóa. Hình ảnh người chiến sĩ lái xe "Vì miền Nam phía trước"
được khắc họa đậm nét, sinh động, nổi bật được cốt cách của những người anh hùng
trong cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước.
>> Xem thêm: Phân tích vẻ đẹp của người lính qua hai bài thơ Đồng chí và Bài thơ về tiểu đội xe không kính
2. Phân tích bài thơ Tiểu đội xe không kính (mẫu 2)
Phạm Tiến Duật là một trong những nhà thơ tiêu biểu của thế hệ các nhà thơ trưởng
thành trong thời kì kháng chiến chống Mĩ cứu nước. Bài thơ về tiểu đội xe không kính là
một tỏng những bài thơ tiêu biểu cho phong cách thơ của ông: giọng điệu sôi nổi, trẻ
trung, hồn nhiên, tinh nghịch mà sâu sắc.
Câu thơ tự nhiên như một lời nói thường ngày, mang đậm chất văn xuôi:
Không có kính không phải vì xe không có kính
Bom giật bom rung kính vỡ đi rồi.
Chiến tranh khốc liệt của giặc Mĩ, "bom giật", "bom rung" đã gây ra bao tổn hại cho
những chiếc xe ấy. Và nó còn gợi lên cảm giác rằng tính mạng của người lính cũng luôn bị đe dọa.
Một sự đối lập khá độc đáo được tác giả sử dụng trong đoạn thơ này: đi trong mưa
bom bão đạn mà người lính vẫn luôn ung dung, bình thản. Người lính thật khẳng khái, bất chấp bom đạn:
Ung dung buồng lái ta ngồi!
Nhìn đất, nhìn trời, nhìn thẳng.
Đây là một cái nhìn tự do như coi thường tất cả những hiểm nguy và vất vả trong cuộc
chiến. Đây là cái nhìn của những con người bản lĩnh. Cái nhìn của người lính trong tiểu
đội xe không kính là cái nhìn ung dung, bình thản, tập trung cao độ. Mặc dù xe không
kính như thế nhưng người lính vẫn bình tĩnh, tự tin để ra tiền tuyến, vẫn có cái nhìn
ngạo mạn trước hiểm nguy. Người lái xe không kính thật bản lĩnh. Lòng căm thù giặc
đã giúp họ vững vàng tay lái để đưa tiểu đội ra tiền tuyến. Tình yêu Tổ quốc đã làm
người chiến sĩ bất chấp mọi khó khăn, gian khổ của cuộc chiến tranh. Ý chí chiến đấu
đã làm người lính lái xe không cảm thấy vất vả khi xe không có kính.
Nhìn thấy gió xoa vào mắt đắng
Nhìn thấy con đường chạy thẳng vào tim
Vì không có kính chắn gió nên người lính nhìn thấy rõ hơn: "Con đường chạy thẳng vào
tim" - con đường vừa mang giá trị hiện thực vừa mang ý nghĩa tượng trung thật độc
đáo: con đường vừa mang giá trị hiện thực vừa mang ý nghĩa tượng trưng thật độc
đáo: con đường đi đã được nâng lên thành con đường cách mạng, con đường ở trong
tim của mỗi người chiến sĩ, con đường giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước.
Không có kính là một mất mát lớn nhưng đã tạo điều kiện thuận lợi cho người lính có
dịp chiêm ngưỡng vẻ đẹp của thiên nhiên.
Thấy sao trời và đột ngột cánh chim
Như sa như ùa vào buồng lái
Trong cuộc chiến tranh khốc liệt, chính tình yêu thiên nhiên và cả vẻ đẹp lãng mạn
trong tâm hồn đã giúp người chiến sĩ vượt qua những khó khăn.
Không có kính, ừ thì có bụi,
Bụi phun tóc trắng như người già
Hai tiếng "ừ thì" chắc nịch nhưng nhẹ nhàng, không hề phàn nàn, kêu ca. Dường như
những gian khổ, nguy hiểm của chiến tranh cũng không ảnh hưởng đến tinh thần đầy
lạc quan của người lính.
Vì xe không có kính nên nắng thì có bụi mà mưa thì xối xả. Ngồi trong buồng lái nhưng
chẳng khác nào là ở ngoài trời.
Chưa cần thay lái trăm cây số nữa
Mưa ngừng, gió lùa khô mau thôi.
Ý chí chiến đấu giải phóng miền Nam tạo ra sức mạnh vô biên thúc giục người lính
chạy thêm "trăm cây số nữa". Một quy luật tự nhiên không gì thay thế được: mưa rồi sẽ
tạnh, gió sẽ lùa vào, áo sẽ "khô mau thôi". Những người lính hiện lên trong câu thơ thật
hồn nhiên, vui vẻ, lạc quan.
Chính tình yêu Tổ quốc, tinh thần giải phóng miền Nam thống nhất đất nước đã tạo ra
một sức mạnh lớn lao để người lính vượt qua mọi gian khó hiểm nguy trong cuộc chiến tranh khốc liệt.
Sự đối lập giữa hai phương diện vật chất và tinh thần, giữa bên ngoài và bên trong
chiếc xe đã làm nổi bật phẩm chất tốt đẹp của anh bộ đội cụ Hồ. Các anh đã vuotj qua tất cả:
Không có kính, rồi xe không có đèn
Không có mui xe, thùng xe có xước
Những chiếc xe còn thiếu nhiều thứ mà đáng lẽ ra nó cần phải có. Nhưng đó chỉ là
những thứ vật chất, nếu thiếu thì các anh vẫn khắc phục được. Các anh đã nhấn mạnh
thêm một cái "có" thật cần, đó là lí tưởng cộng sản, lí tưởng yêu nước căm thù giặc:
Chỉ cần trong xe có một trái tim.
Đây là "trái tim" của một con người đầy nhiệt huyết chiến đấu vì miền Nam yêu thương
và vì thế xe vẫn băng ra tiền tuyến, mặc dù: Bom giật, bom rung kính vỡ đi rồi.
Với những câu thơ gần gũi như những lời nói thường ngày đậm chất văn xuôi, Phạm
Tiến Duật đã xây dựng được một hình tượng độc đáo: những chiếc xe không kính vẫn
băng băng trên con đường ra trận. Và qua hình ảnh những chiếc xe, tác giả đã làm nổi
bật lên hình ảnh của những người lính gan góc, dũng cảm, bất chấp khó khăn nguy
hiểm ở Trường Sơn thời chống Mĩ.
>> Xem thêm: Phân tích khổ 3, 4 Bài thơ về Tiểu đội xe không kính chọn lọc hay nhất
3. Phân tích bài thơ Tiểu đội xe không kính (mẫu 3)
Phạm Tiến Duật là nhà thơ trưởng thành trong phong trào kháng chiến chống Mỹ.
Những sáng tác của ông lôi cuốn người đọc không phải bằng ngôn từ hoa lệ, trau chuốt
mà bằng sự mạnh mẽ, bằng hiện thực cuộc sống. Bài thơ "Bài thơ về tiểu đội xe không
kính" tiêu biểu cho phong cách sáng tác độc đáo đó. Hình ảnh người lính hiện lên đậm
rét qua ngòi bút sắc sảo của Phạm Tiến Duật.
Tác giả mở đầu bài thơ bằng một lời khẳng định chắc nịch:
Không có kính không phải vì xe không có kính
Bom giật bom rung kính vỡ đi rồi
Chỉ với hai câu thơ như hai nét chấm phá nhưng tác giả đã vẽ lên bức tranh hiện thực
tàn khốc của chiến tranh. Tác giả đưa ra một lý do hiển nhiên, đủ sức thuyết phục cho
việc chiếc xe không có kính. Hai từ "không" được đặt trong một câu thơ đã khẳng định
rằng đó là sự thật hiển nhiên, bọn Mỹ độc ác đã trút bao nhiêu hận thù xuống mảnh đất
đầy đau thương này. Sang đến câu thứ ba, hình ảnh người lính bộ đội cụ Hồ hiện lên
với phong thái hiên ngang, oai phong:
Ung dung buồng lái ta ngồi,
Nhìn đất, nhìn trời, nhìn thẳng
Với biện pháp đảo trật tự cú pháp; tính từ "ung dung" được đặt ở đầu câu đã nhấn
mạnh tư thế ngồi lái xe đầy kiêu hãnh, có thể làm chủ được chiến trường mà không hề
nao núng. Đại từ "ta" vừa là chính mình, vừa mang ý nghĩa đại diện cho nhiều người,
cho một quốc gia luôn trong tâm thế sẵn sàng đánh địch. Đây là một thủ pháp nghệ
thuật đầy ẩn ý của chính tác giả. Trước mắt người chiến sỹ là trời đất bao la, rộng lớn,
phải tiến về phía trước thì mới có thể giành được chiến thắng. Từ "nhìn" ở câu thơ tiếp
theo được lặp lại 3 lần như khẳng định sự kiên trì, vững vàng và tập trung cao độ cho trận chiến.
Nhìn thấy gió vào xoa mắt đắng
Thấy con đường chạy thẳng vào tim
Thấy sao trời và đột ngột cánh chim
Như sa như ùa vào buồng lái
Hai câu thơ này đã có sự chuyển đổi cảm giác thật tinh tế, nhạy cảm. Từ "nhìn" không
còn giữ nguyên nghĩa gốc nữa mà đã chuyển sang ý nghĩa khác. Lúc này không những
nhìn thấy đường, thấy trời đất, mà thấy cả "gió vào xoa mắt đắng", "thấy con đường
chạy thẳng vào tim". Có lẽ trong lòng người chiến sỹ đang có một ý chí quyết tâm cao
độ nên mới cảm nhận được sự tinh tế cũng như nhận ra những hiểm nguy phía trước,
vẫn cố gắng kiên cường để vượt qua.
Hiện thực chiến tranh không còn khốc liệt, đan xen vào đó là sự hóm hỉnh, vui tươi của
những người lính cách mạng. Các anh đã liên tưởng đến một không gian lãng mạn, vui
tươi giữa cảnh bom đạn khốc liệt. Những ngôi sao trên trời và những cánh chim chao
liệng ở phía ngoài kia khiến người lính cách mạng cứ ngỡ như đang sa, đang ùa vào buồn lái.
Ddaonj thơ sau tác giả diễn tả được sự khốc liệt của chiến tranh
Không có kính ừ thì có bụi
Bụi phun tóc trắng như người già
Chưa cần rửa phì phèo châm điếu thuốc
Nhìn nhau mặt lấm cười ha ha
Không có kính ừ thì ướt áo
Mưa tuôn mưa xối như ngoài trời
Chưa cần rửa, lái trăm cây số nữa
Mưa ngừng gió lùa khô mau thôi.
Điệp từ "chưa cần" càng khẳng định tâm thế hiên ngang, bất cần đời của anh bộ đội cụ
Hồ. Nhưng chính điều này đã làm nên phong cách "ngông", phong thái ung dung cần
phải có trong cuộc kháng chiến đầy ác liệt như thế này.
Và trong cuộc chiến tranh gian lao, thử thách như thế này tình cảm đồng chí, đồng đội
luôn được đề cao và khẳng định.
Hình ảnh thơ thật đẹp, thật đáng ngưỡng mộ. Vượt qua bao nhiêu bom đạn, thử thách
những chiếc xe từ trăm mọi ngả đường đã về một nơi tụ hội, để kể cho nhau nghe
những trận chiến đã vượt qua. Hình ảnh "bắt tay nhau qua cửa kính vỡ rồi" thực sự
khiến người đọc ứa nước mắt vì nó thật đẹp và cao cả.
Đoạn cuối một lần nữa Phạm Tiến Duật khẳng định sự tàn khốc của chiến tranh, nhưng
hơn hết vẫn là ý chí, là niềm tin và sự nỗ lực vì miền Nam phía trước. Hình ảnh "trái
tim" ở cuối bài thơ như mở ra một không gian nghệ thuật nên thơ, trữ tình.
Bài thơ "Bài thơ về tiểu đội xe không kính" của Phạm Tiến Duật đã khắc họa thành
công hình ảnh người chiến sỹ tỏng cuộc kháng chiến chống mỹ cứu nước vừa kiên
cường, vừa hiên ngang. Đó là một hình ảnh đẹp xuyên suốt cả bài thơ.
4. Phân tích bài thơ Tiểu đội xe không kính (mẫu 4)
Bài thơ về tiểu đội xe không kính của Phạm Tiến Duật là tác phẩm được giải nhất trong
cuộc thi thơ trên báo Văn nghệ năm 1969, cùng với các bài thơ Lửa đèn, Gửi em cô gái xung phong, Nhớ.
Thơ Phạm Tiến Duật đem lại một giọng điệu tinh nghịch mà sâu lắng, vừa trẻ trung vừa
dân dã. Ngay ở đầu đề bài thơ đã có cái gì khác thường ngộ nghĩnh: "... Tiểu đội xe
không kính: là một cái tên đặt có tính chất bông đùa rất đáng yêu. Nhan đề một bài thơ
không nhất thiết cứ phải thêm cụm từ "Bài thơ về..." người ta mới biết là thơ. Việc thêm
cụm từ đó có tác dụng khẳng định một chất thơ mới mà trước đó người ta có thể chưa
nghĩ là thơ, cũng có thể chỉ là tác dụng nhấn mạnh mà thôi.
Câu mở đầu bài thơ là lời giải thích của người lính về "xe không kính"
Không có kính không phải vì xe không có kính
Bom giật, bom rung kính vỡ đi rồi.
Xe không kính - biểu tượng thách thức của sự tàn phá, hủy diệt. Những không sự tàn
bạo nào lay chuyển được tinh thần các chiến sĩ lái xe:
Ung dung buồng lái ta ngồi
Nhìn đất, nhìn trời, nhìn thẳng
Tư thế của họ mới đang hoàng làm sao! Con mặt nhìn đất, nhìn trời, nhìn thẳng có một
vẻ trang nghiêm bất khuất như lời thề. Họ không thẹn với đất, với trời. Hay nhất là hai
chữ "nhìn thẳng" - Nhìn thẳng vào gian khổ, nhìn thẳng vào hi sinh, không run sợ, không né tránh.
Những các chàng trai lái xe là những con người rất trẻ và yêu đời. Không có kính chắn
gió thì thấy gió thổi "vào xoa mắt đắng", giữa người lái và cảnh vật dường như không
còn gì ngăn cách, họ như cảm thấy trực tiếp sự tiếp xúc với ngoại giới:
Nhìn thấy con đường chạy thẳng vào tim
Đó là phát hiện khi xe chạy nhanh, con đường như chạy ngược trở lại. "Chạy thẳng vào
tim" là một khái quát sâu sắc, bởi đó là con đường của trái tim. Nhưng khi nhìn thấy con
đường chạy thẳng vào tim là xe đi trên đường bằng. Khi xe lên dốc hoặc khi trời tối thì
trước mắt là sao trời. Khi đường cua đột ngột trên dốc thì cũng đột ngột thấy cánh chim
"Như sa như ùa vào buồng lái". Chỉ có điều nhìn thấy mà gợi ra vào địa thế con đường
cheo leo, hiểm nguy và cũng đầy thú vị.
Hai khổ thơ tiếp theo nói đến tính cách hiên ngang, phớt đời của họ. Lời thơ không văn
vẻ mà gần gũi với tiếng nói rất bỗ bã và đầy chất linh tráng, nagng tàng, rất đáng yêu:
Không có kính, ừ thì có bụi
Bụi phun tóc trắng như người già
Chưa cần rửa, phì phèo châm điếu thuốc
Nhìn nhau mặt lấm cười ha ha
Không có kính, ừ thì ướt áo
Mưa tuôn, mưa xối như ngoài trời
Chưa cần thay, lái trăm cây số nữa
Mừa ngừng, gió lùa khô mau thôi.
Tình cảm của người chiến sĩ trong chiếc xe không kính được miêu tả chân thực, bụi
phun tóc trắng, mặt lấm lem, mưa tuôn mưa xối như ngoài trời. Những người chiến sĩ
chấp nhận thử thách như một tất yếu: "ừ thì có bụi", "ừ thì ướt áo". Với tinh thần chấp
nhận thử thách, họ hết sức bình thản.
Hình ảnh những chiếc xe rơi từ trong bom rơi gợi lên cái ý những chiếc xe gan góc,
những chiếc xe đã qua thử thách. Những người đã qua thử thách trên con đường đi tới
bỗng trở thành bạn bè và cái "bắt tay qua cửa kính vỡ rồi" mới thật tự hào, sảng khoái biết bao!
Đoàn xe không kính ngày càng đi xa, càng đi sâu vào chiến trường. Khổ thứ sau nói tới
sinh hoạt trên đường của họ. Những người đã được thử thách, đầy lòng dũng cảm khi
gặp nhau trong bữa ăn là trở thành "gia đình" ruột thịt. Họ không ngừng được bổ sung
vào cái gia đình ấy. "Mắc võng chông chênh" ngủ trên xe để có thể nghỉ ngơi, người lái xe chạy liên tục.
Câu kết khẳng định quyết tâm giải phóng miền Nam không lay chuyển, tình yêu miền
Nam là sức mạnh vô song. Sự đối lập tình trạng hư hỏng của xe và hoạt động không
ngừng của xe đã nói lên tinh thần bất khuất của con người. Xa chạy bằng trái tim, bằng
xương máu của những người chiến sĩ anh hùng. Câu kết bài thơ đã có biểu dương cao
độ sức mạnh tinh thần của con người. Xe có thể thiếu nhiều thứ, nhưng không thể thiếu
được trái tim hướng về miền Nam.
Cả bài thơ là lời nói, cảm xúc của người chiến sĩ lái xe trên con đường xe chạy liên tục.
Thử thách ngày càng tăng nhưng tốc độ và hướng đi không thay đổi. Vẫn là khẳng định
tinh thần bất khuất quyết thắng của quân đội ta, nhưng Phạm Tiến Duật đã đem lại
nhiều hình ảnh mới và giọng điệu mới trẻ trung, tinh nghịch ngang tàng mà kiên định.
Bài thơ đâu chỉ nói về tiểu đội xe không kính, nó phản ánh cả khí thế quyết tâm giải
phóng miền Nam của đoàn quân và toàn dân ta.
5. Phân tích bài thơ Tiểu đội xe không kính (mẫu 5)
Nhà thơ Phạm Tiến Duật là nhà thơ nổi tiếng với nhiều tác phẩm tiêu biểu viết về thời
kỳ chiến tranh Việt Nam. Thơ của ông mang phong cách tự do, phóng khoáng, vui tươi,
giùa suy tưởng. Bài thơ về tiểu đội xe không kính là tác phẩm tiêu biểu của ông viết vào
năm 1969, được giải nhất cuộc thi thơ báo Văn nghệ năm 1969-1970. Bài thơ thể hiện
rõ sự tinh nghịch, nhưng cũng hiên ngang, bất khuất của những người chiến sỹ trong thời kỳ kháng chiến.
Bài thơ mở đầu với câu thơ mang hình ảnh rất chân thực và độc đáo:
Không có kính không phải vì xe không có kính
Bom giật bom rung, kính vỡ mất rồi.
Hai câu thơ với nét chấm phá nghệ thuật, giúp cho chúng ta dễ dàng hình dung ra bức
tranh hiện thực tàn khốc của chiến tranh. Những chiếc xe quân dụng vốn dĩ có kính,
trang bị đấy đủ, nhưng do bị "bom giật bom rung" nên "kính vỡ mất rồi". Sự tàn khốc
của mưa bom bão đạn đã khiến những chiếc xe biến dạng, trở nên không được bình
thường, kỳ dị và độc đáo. Có thể thấy, tác giả đã diễn tả một cách vô cùng chân thực
nhưng lại sâu sắc. Xe không có kính, thiếu thốn là vậy nhưng những người chiến sĩ
trên xe không hề bi quan mà lại vô cùng lạc quan, tinh nghịch:
Ung dung buồn lái ta ngồi
Nhìn đất, nhìn trời, nhìn thẳng,
Nhìn thấy gió vào xoa mắt đắng
Nhìn thấy con đường chạy thẳng vào tim
Thấy sao trời và đột ngột cánh chim
Như sa như ùa vào buồng lái