Phân tích cảnh đợi tàu của chị em Liên trong
Hai đứa trẻ hay nhất
1. Dàn bài phân tích cảnh đợi tàu của hai chị em Liên trong bài
Hai đứa trẻ
1.1. Mở bài
- Giới thiệu truyện ngắn Hai đứa trẻ hia nhân vật An Liên
1.2. Thân bài
- Tâm trạng trước cảnh ngày tàn
Hai chị em ngồi im lặng, tâm trạng buồn man mác
Động lòng trước số phận bất hạnh
tình yêu thương từ những con người xung quanh
những đứa trẻ tâm hồn trong sáng, giản dị, yêu thương mọi người
sự đồng cảm, yêu thương
- Tâm trạng lúc đợi tàu
Sự chờ đợi khắc khoải, hai chị em Liên cố thức để đợi tàu
Niềm tin vào đoàn tàu, niềm tin vào ngày mai, vào tương lai tương sáng.
- Tâm trạng của Liên khi đoàn tàu đi khỏi
Niềm khao khát về một tương lai tươi sáng
tâm hồn trong sáng, ngây thơ
1.3. Kết bài
- Tâm trạng của hai chị em Liên được thể hiện rất ràng trong tác phẩm,
những khát khao nhỏ tấm lòng yêu thương con người của hai chị em.
2. Phân tích cảnh đợi tàu của hai chị em Liên - mẫu 1
Truyện ngắn Hai đứa trẻ của Thạch Lam dường như không cốt truyện
nhưng lại giàu sức gợi. Đó sức gợi của hai hình ảnh đối lập nhau trong
truyện: bóng tối ánh sáng. Bóng tối của cuộc đời ánh sáng của ước mơ.
Bóng tối đã bao phủ n lên cái phố huyện nghèo nàn, xác đè nặng lên
những kiếp người sống lầm lũi không biết đến ngày mai. Còn ánh sáng thì chỉ
bừng lên trong khoảnh khắc cuối ng của một ngày khi đoàn tàu từ Nội
về dừng lại ga phố huyện trong ước của Hai đứa trẻ.
Thạch Lam tên khai sinh Nguyễn Tường Vinh sau đổi thành Nguyễn
Tường Lân, sinh tại Nội, trong một gia đình công chức gốc quan lại nhưng
tuổi thơ gắn liền với quê ngoại phố huyện Cẩm Giàng, tỉnh Hải Dương.
Thạch Lam một thành viên của nhóm Tự lực văn đoàn cho dòng văn học
lãng mạn, Thạch Lam người đôn hậu tinh tế, điều này ảnh hưởng rất lớn
đến các sáng tác của ông.
Thành công nhất của Thạch Lam thể loại truyện ngắn. Truyện ngắn của
Thạch Lam thường không cốt truyện chủ yếu khai thác thế giới nội tâm
con người với những cảm xúc mong manh, hồ, những rung động nhẹ
nhàng. Truyện ngắn của ông giọng điệu như bài thơ trữ tình đượm buồn
với văn phong sáng tạo giản dị thể hiện niềm yêu mến của nhà văn với
con người cảnh vật. Các tác phẩm tiêu biểu: Tập truyện ngắn "Gió đầu
mùa", "Nắng trong vườn" "Sợi tóc"....
Tác phẩm Hai đứa trẻ một trong những truyện ngắn đặc sắc của Thạch
Lam, in trong tập "Nắng trong vườn" (1938). Cũng như nhiều truyện ngắn
khác của ông, "Hai đứa trẻ" sự hòa quyện giữa hai yếu tố hiện thực trữ
tình lãng mạn. Tác phẩm vừa giá trị hiện thực vừa đề cao tinh thần nhân
đạo. Qua truyện ngắn này, n văn thể hiện niềm thương cảm sâu sắc, thông
cảm xót thương hạn với những người nghèo khổ, khao khát một sự
thay đổi với cuộc đời của họ. Đồng thời, tác phẩm cũng thể hiện một tài năng
viết truyện ngắn bậc thầy của Thạch Lam. Đây một truyện ngắn cốt
truyện đơn giản, một kiểu truyện ngắn trữ tình nhiều chi tiết ngỡ n
vụn vặt, nghĩa nhưng thực ra đó chính sự chọn lọc sự sắp xếp một
cách chặt chẽ để diễn tả tâm trạng nhân vật. Qua đó tác giả gửi gắm những
tâm tình một cách kín đáo, nhẹ nhàng nhưng không kém phần thấm thía
tưởng nhân đạo đáng quý.
Sống giữa phố huyện nghèo đầy bóng tối nhưng chị em Liên cũng như chừng
ấy người nơi phố huyện vẫn luôn "mong đợi một cái tươi sáng hơn cho sự
sống nghèo khổ hàng ngày của họ". Đó chính do khiến chị em Liên đêm
đêm vẫn cố thức để được nhìn chuyến tàu đi qua bởi chuyến tàu chỉ vụt qua
nhưng đã mang đến cho họ một thế giới khác hẳn vầng sáng ngọn đèn của
chị ánh lửa trong gian hàng bác Siêu chứ không đơn thuần vâng lời
mẹ dặn đ bán thêm một ít hàng bởi "họ ch mua bao diêm hay gói thuốc
cùng". Bởi lẽ đó mà Liên "dù buồn ngủ ríu cả mắt vẫn cố thức", còn A thì đã
nằm xuống, mắt sắp sửa rơi xuống vẫn không quên dặn chị "tàu đến chị
đánh thức em dậy nhé".
Trong thời gian đợi tàu xuất hiện, chị Liên thả tâm hồn mình vào trụ để
cảm nhận hết thảy vẻ đẹp của thiên nhiên khi đêm về. Qua những kẽ bàng,
"ngàn sao vẫn lấp lánh" trên nền trời, những nụ hoa bàng nhỏ kh rơi trên vai
chị. Tâm hồn Liên thả trôi theo những cảm xúc bâng khuâng mà chính chị
cũng cảm thấy hồ không hiểu hết.
Tiếng trống cầm canh huyện đánh vang ng với lời thông báo của bác
Siêu: "Đèn ghi đã ra kia rồi" xua tan sự tĩnh mịch của màn đêm, để chuẩn bị
cho sự hoạt động cuối cùng của đêm - con u từ Nội dần dần xuất hiện.
Ban đầu ngọn lửa xanh biếc n ma trơi, rồi tiếp đến làn khói trắng bừng
lên t xa. Liên gọi An dậy cả hai chị em quan sát từng chuyển động của
chiếc tàu. Tiếng Liên gọi: "Dậy đi An. Tàu đến rồi" câu nói không đơn thuần
chỉ để gọi An dậy trong đó còn kèm cả sự vui thích, như một tiếng
reo, hối thúc em dậy để cùng ngắm nhìn khoảnh khắc đoàn tàu vụt qua.
Khoảnh khắc tài đến, lòng hai chị em vui sướng, hân hoan đến lạ kì, chỉ
thoáng qua nhưng cũng đủ để hai tâm hồn tinh tế ấy nắm bắt trọn vẹn sự vật,
sự việc đang diễn ra trên tàu: "các toa đèn sáng trưng, chiếu sáng cả xuống
đường. Liên chỉ thoáng trông thấy những toa hạng trên sang trọng lố nhố
những người, đồng kền vàng lấp lánh các cửa kính sáng". Con tàu
trong khoảnh khắc đã chỉ còn lại chiếc chấm đỏ nhỏ, rồi khuất sau rặng tre.
An hồn nhiên nhưng cũng đã nhận ngay ra dường như tàu hôm nay
không đông như mọi khi. Còn Liên thì đã nhận thấy sự thưa thớt hình như
kém sáng hơn. Dẫu đoàn tàu hôm nay kém sáng hơn, vắng hơn mọi khi
nhưng từ Nội về, mang theo một thế giới khác hẳn đối với quê Liên,
đó thế giới sắc màu, hoa lệ, của niềm vui hạnh phúc. ng trào
dâng niềm vui hạnh phúc khó tả khi được sống lại những ngày xưa khi
được ăn kem uống những cốc nước lạnh xanh xanh đỏ đỏ nhớ về một
Nội sáng rực, lấp lánh.
Đêm nào An Liên cũng đợi tàu, buồn ngủ díp mắt chúng cũng phải
chờ được đoàn tàu đi qua mới ngủ. Đây không phải một hành động ngẫu
nhiên, nghĩa nó dường n một nhu cầu, một đòi hỏi thiết yếu đối
với Liên An. Đằng sau đó còn chứa đựng cả những ước mơ, khao khát về
một cuộc sống mới đẹp đẽ hạnh phúc hơn. nh ảnh những đoàn tàu vụt
xuất hiện rồi biến mất nhưng cũng đủ để chúng được trở lại, được sống với
những kỉ niệm tuổi thơ êm ấm trước đây. Khao khát chờ đoàn tàu đi qua cũng
ánh lên những khát vọng mãnh liệt của những đứa trẻ, đó khát vọng đổi
đời.
Truyện của Thạch Lam loại truyện tâm tình với một giọng văn rất riêng,
không thể lẫn được: nhỏ nhẹ, điềm tĩnh, lắng sâu, nhiều vị. Đoạn văn trên
rất tiêu biểu cho giọng văn đó.
Qua khung cảnh đợi tàu của hai đứa trẻ, diễn tả dòng tưởng của Liên
giống như một đoạn phim quay chậm đầy ấn tượng. Những câu n nhịp
nhàng, vừa lan tỏa vừa lắng sâu, những chữ dùng nhiều vị, vang (Liên
lặng theo tưởng, Nội xa xăm, đồng ruộng mênh mang yên lặng).
Dòng mơ tưởng của nhân vật hiện lên theo từng câu văn, không ồn ào,
nhỏ nhẹ, lắng đọng như mờ ảo, xa xôi, không thật t (Hà Nội xa
xăm, một chút thế giới khác đi qua, rồi vầng sáng ngọn đèn của chị ánh
lửa của bác Siêu, cuối cùng đêm tối vẫn bao bọc chung quanh, đồng ruộng
mênh mang yên lặng). Những hình ảnh đó cứ trùng điệp, nối tiếp nhau,
nhịp nhàng như những lớp sóng, khiến câu văn của Thạch Lam lúc nhẹ
nhàng, lan tỏa, lúc dồn nén lắng sâu để lại nhiều vang trong người đọc.
lẽ vậy "câu n Thạch Lam cứ như câu n của hôm nay" (Phong
Lê), "trẻ rất dai, mới rất lâu" (Phạm Văn Phúc).
Giọng văn ấy nét riêng, phong cách của Thạch Lam. Nhưng xét cho
cùng, giọng văn ấy bắt nguồn từ tấm lòng nhân hậu cao cả của ông, khiến
cho tác phẩm của nhà văn lãng mạn này sống mãi với chúng ta bằng những
vị ấm áp của tình người, tình đời trong một hội đầy khổ đau, bất hạnh.
Với nghệ thuật miêu tả tâm cảnh vật tài tình, cảnh đoàn tàu kết lại tác
phẩm đã để lại âm, ấn tượng sâu lắng trong lòng người đọc. Đóng lại
cuốn sách người đọc vẫn không khỏi thổn thức trước số phận kiếp người
mòn mỏi nơi phố huyện. Nhưng đồng thời ng trân trọng, nâng niu những
ước tha thiết, mãnh liệt của họ về một cuộc sống khác, về sự đổi đời.
3. Phân tích cảnh đợi tàu của chị em Liên - mẫu 2
Tuổi t những ngày tháng đầy ắp kỉ niệm về những lần chờ đợi. ai
không từng chờ đợi nghỉ để được chơi thỏa thích, chờ đợi đêm giao
thừa để được mua quần áo mới hay đơn giản hơn hơn chờ đợi vài viên
kẹo mỗi khi đi chợ về. chờ đợi nên chúng ta sẽ dễ dàng hiểu được sự
hồi hộp, háo hức, hi vọng của chị em Liên trong truyện ngắn Hai đứa trẻ. Bao
nhiêu nỗi niềm vui buồn của tuổi thơ cả những khát vọng đời thường của
con người được Thạch Lam gửi gắm hết o cảnh đợi chờ chuyến tàu đêm
từ Nội qua phố huyện nghèo của chị em Liên.
Thạch Lam nhà văn nổi tiếng của văn học lãng mạn những năm 1930-1945.
một trong những cây bút của Tự lực văn đoàn, nhưng n chương của
Thạch Lam không quá xa vời thực tế như những cây bút trong nhóm. Mà n
chương của ông nhẹ nhàng chất đời lãng mạn. Nổi bật nhất phải kể đến
truyện ngắn "Hai đứa trẻ", câu chuyện chờ đợi u của ch em Liên nơi phố
huyện nghèo trong những năm tháng trước Cách mạng. Thiên truyện ngắn
cốt truyện đơn giản nhưng lại đọng lại những suy ngẫm sâu sắc đặc biệt cảnh
chờ đợi tàu của hai chị em.
Chị em Liên An ngồi đấy, thu mình đưa đôi mắt nhỏ ướt át để trông
chờ con tàu Nội. Phải rồi, Nội chính nơi ngày xưa chị em Liên
cuộc sống sung túc cùng ba mẹ. Cái vùng ánh sáng rực lấp lánh ấy trong
ức hai chị em như được dát bằng vàng, bằng thứ ánh sáng vừa thực vừa
ảo diệu. Nội đẹp n bình, không như cuộc sống buồn tẻ, tăm tối
hai chị em đang sống. Sự lầm lũi mỗi ngày lặp đi lặp lại khiến họ, những con
người đã từng hi vọng trở thành những cái ng bị khuất mờ bởi màn đêm.
th chị em Liên may mắn hơn những người nơi phố huyện đã từng
những ức tươi đẹp về nơi Nội phồn hoa rực sáng. Thế nhưng điều đó
cũng mang lại cho Liên nỗi buồn nặng nề hơn một người suốt đời chưa
ngày nào thoát khỏi cái buồn. Tâm hồn của đứa trẻ vốn cùng nhạy cảm,
thơ ngây nên việc mơ mộng khao khát điều chính đáng. do hai chị
em đợi đoàn tàu chạy đến rất buồn ngủ không phải để bán thêm ít hàng
hay mong đợi một món quà nào đó. Điều hai chị em đợi chính thứ ánh
sáng xa hoa của Nội, đó chính quá kh vui vẻ hai chị em đã từng
được sống.
Tín hiệu đầu tiên làm Liên nhận ra đoàn tàu không phải đèn ghi hay tiếng
máy xe xình xịch "ngọn lửa xanh biếc, sát mặt đất như ma trơi". Ngọn
lửa sáng ấy chính ánh sáng Liên khao khát, mong chờ. Cuối cùng sự
chờ đợi ấy đã đến, hai chị em dồn mọi giác quan để được nghe, nhìn cảm
nhận đoàn tàu đang tiến về phía trước. Đáp lại sự mong chờ ấy, đoàn tàu
nấn ná, chậm chạp nơi phố huyện đầy ắp tình người. C thế đoàn tàu hiện ra
trước mắt hai chị em, những toa tàu sáng rực. Ánh sáng nhiệm màu ấy
đến trong phút chốc nhưng mới thật sự đ sức xua đi bóng đêm u ám bao
trùm cả tác phẩm. Trong phút chốc, cả ph huyện không chỉ bừng sáng
còn nhộn nhịp bởi âm thanh vui vẻ từ toa tàu "tiếng còi rít lên, tiếng hành
khách ồn ào".
Đêm nào, hai chị em Liên cũng thao thức, hồi hộp chờ đợi đoàn tàu. Trong
con mắt của không ít người, đó việc bâng khuâng, không đâu thậm chí
rảnh rỗi, nghĩa. Thế nhưng với trái tim giàu lòng trắc ẩn, Thạch Lam đã
phát hiện ra những tâm sự sâu kín, những khát khao lãng mạn của hai ch em.
Đợi tàu trở thành một nếp sống, một nhu cầu tinh thần không thể thiếu. Đợi
tàu để được trở về thời quá khứ dịu êm, ngọt ngào của tuổi hồn nhiên, ngây
thơ. Đợi tàu để được sáng lên khát vọng mãnh liệt, mạnh mẽ, táo bạo: khát
vọng đổi đời. Khát vọng ấy như mầm cây tươi non mọc lên trên vùng đất cằn
cỗi; như ánh sao nhỏ nhoi lấp lánh mãi trên bầu trời đen thẳm không ng.
Nhưng cả Nội xa xăm, cả con tàu đi qua phố huyện đều chỉ ước
của tội nghiệp. Cuối ng thì dòng tưởng ấy lại quay về với hiện
thực Liên đang phải sống, quay về với vầng sáng ngọn đèn của chị
ánh lửa của bác Siêu. Khác hẳn với ánh sáng nơi kinh thành, đây ch vầng
sáng leo lét của ngọn đèn con trên chõng hàng chị ánh lửa yếu ớt trong
bếp lửa bác Siêu chỉ chiếu sáng một ng đất nhỏ, còn chung quanh thì bóng
tối vẫn bao phủ n mít. Cái vầng sáng ánh lửa của những con người nhỏ
tội nghiệp sống lầm lũi nơi phố huyện nghèo nàn tăm tối không đẩy lùi
được bóng tối đang bủa vây đè nặng lên cuộc đời của họ. Đó cũng cuộc
sống hiện tại của hai chị em Liên, cuộc sống đơn điệu đến nhàm chán
ngưng đọng.
Qua việc t cảnh đợi tàu của hai chị em Liên, Thạch Lam th hiện thái độ vừa
cảm thương t xa trước cuộc sống lay lắt, bế tắc của những kiếp người nhỏ
bé, nhất những đứa trẻ, vừa nâng niu vừa trân trọng, khát vọng vươn ra
ánh sáng, khát vọng đổi đời của những con người ấy. Từ cuộc sống của con
người nơi phố huyện, trang n của Thạch Lam n rung lên tiếng nói tha
thiết sức lay tỉnh sâu xa trong tâm hồn người đọc.
Cảnh đợi tàu cũng cảnh khép lại thiên truyện vừa nhẹ nhàng, lắng đọng
của Thạch Lam. Đó một cảnh tượng sẽ ám nh mãi trong tâm trí người đọc.
Khép lại tác phẩm, ta vẫn thấy bận bịu hạn về một tấm lòng quê hương ấm
áp sâu kín, về những tình cảm trắc n bình dị u xa. Hai đứa trẻ thực
sự đã hoàn thành sứ mệnh của văn chương chân chính khi khơi gợi của
người đọc tình cảm trong sáng giàu ý nghĩa nhân văn.
4. Phân tích cảnh đợi tàu của hai chị em Liên - mẫu 3
Thạch Lam một trong những cây viết truyện ngắn xuất sắc của văn xuôi
Việt Nam hiện đại. Ông thành viên của nhóm Tự lực văn đoàn nhưng ông
mang một t rất riêng so với các nhà văn trong nhóm. Văn của tự lực văn
đoàn thường đượm một nỗi buồn lãng mạn còn văn của Thạch Lam lại chất
chứa những nỗi buồn hiện thực. như một thứ "Hương hoàng lan", được
cất từ những nối đời.
Truyện ngắn Hai đứa trẻ in trong tập Nắng trong vườn (1938), tác phẩm này
tiêu biểu cho phong cách của Thạch Lam. Đó kiểu truyện ngắn trữ tình
đượm buồn. t phong cách này thể hiện u sắc khung cảnh phố huyện
tâm trạng đợi tàu của nhân vật Liên. Truyện ngắn của Thạch Lam kiểu
truyện ngắn trữ tình buồn hiện thực, không cốt truyện, giàu cảm xúc, nhẹ
nhàng thấm thía như một bài thơ. Bức tranh phố huyện được miêu tả theo
trình tự thời gian, cảnh phố huyện lúc chiều xuống.
Cảnh phố huyện về đêm lúc nhộn nhịp nhất. Khi cảnh chuyến tàu đi qua.
Liên là một gái nhỏ cha mất việc nên cả nhà phải chuyển từ Nội về
sống một phố huyện nghèo... Tuy còn nhỏ Liên đã tỏ ra đảm đang thay
mẹ trông coi quán tạp hóa để kiếm sống thay mẹ chăm sóc cho An. Đặc
biệt Liên còn gái tâm hồn cùng nhạy cảm.
Bức tranh thiên nhiên trong phố huyện khi ngày tàn được hiện lên qua điểm
nhìn nhạy cảm tinh tế của Liên. Đó vào "Một buổi chiều êm như ru,
văng vẳng tiếng ếch nhái u ran, ngoài đồng ruộng theo gió nhẹ đưa vào.
Trong cửa hàng muỗi bắt đầu vo ve. Trong bức tranh ấy sự hòa trộn giữa
hai hình ảnh: hình nh êm đềm lãng mạn hình ảnh gợi sự nghèo khó, bần
cùng. Phải chăng do cảnh chiều tàn nên gợi cho Liên nỗi buồn: "Liên ngồi
lặng yên bên mấy quả thuốc sơn đen, đôi mắt chị bóng tối ngập đầy dần
cái buồn của buổi chiều quê thấm thía vào tâm hồn ngây thơ của chị; Liên
không hiểu sao, nhưng chị thấy lòng buồn man mác trước cái giờ khắc của
ngày tàn." Thật khó để phân định rành rọt nỗi buồn ngoại cảnh thấm vào tâm
cảnh hay nỗi buồn tâm cảnh lan tỏa ra, nhuốm vào ngoại cảnh.
Ta chỉ thấy đây xuất hiện một nỗi buồn sâu sắc trong tâm trạng. Chỉ sự
cảm nhận tinh tế nhạy cảm như Liên mới thấu hiểu nó. Liên tuy không lam
vất vả như những mảnh đời nơi phố huyện. Nhưng lại số phận đáng
thương nhất. quá khứ tươi đẹp của hai chị em Liên đã thuộc về vãng.
Hiện tại thì buồn tẻ, tăm tối, tương lai thì bế tắc, như đi vào ngõ cụt. Đúng
cuộc sống phố huyện cứ đang tàn dần, lụi dần trong đói nghèo lam quẩn
quanh. Những tâm hồn mới lớn như chị em Liên, chứng kiến những cảnh đó
không buồn sao được. Những nỗi buồn ngập tràn trong mắt của hai chị em.
Hai ch em không chờ u để bán hàng, đó niềm vui tinh thần của hai chị
em. Khi đoàn tàu đến Liên An đứng cả dậy, hướng về phía con tàu khi
tàu đi mang theo thứ ánh sáng hai chị em ao ước, khiến hai đứa trẻ đầy
nỗi tiếc nuối. Tàu đi rồi, phố huyện lại trở về với đêm tối sự tĩnh lặng, càng
nặng nề hơn. Niềm vui của hai đứa trẻ vừa lóe lên lại bị dập tắt như đám than
bỗng thổi bùng lên cháy rực rồi lại lụi dần trong đêm.
Thạch Lam đã rất thành công khi khắc họa trạng thái tâm của hai đứa trẻ
thông qua cảnh chờ đợi chuyến tàu đêm. Kết hợp với giọng văn nhẹ nhàng
đậm chất thơ, câu chuyện vẽ nên một bức tranh về hai đứa trẻ những con
người nhỏ nơi phố huyện nhưng bị đắm mình trong đêm tối. Hình ảnh con
tàu mang ánh sáng Nội tấm lòng nhà văn dành cho những kiếp
người lẻ loi như bị lãng quên. Thạch Lam mong muốn họ th thoát khỏi
cuộc sống tẻ nhạt, u uất.

Preview text:

Phân tích cảnh đợi tàu của chị em Liên trong Hai đứa trẻ hay nhất
1. Dàn bài phân tích cảnh đợi tàu của hai chị em Liên trong bài
Hai đứa trẻ 1.1. Mở bài
- Giới thiệu truyện ngắn Hai đứa trẻ và hia nhân vật An và Liên 1.2. Thân bài
- Tâm trạng trước cảnh ngày tàn 
Hai chị em ngồi im lặng, tâm trạng buồn man mác 
Động lòng trước số phận bất hạnh 
Có tình yêu thương từ những con người xung quanh 
Là những đứa trẻ có tâm hồn trong sáng, giản dị, yêu thương mọi người 
Có sự đồng cảm, yêu thương
- Tâm trạng lúc đợi tàu 
Sự chờ đợi khắc khoải, hai chị em Liên cố thức để đợi tàu 
Niềm tin vào đoàn tàu, niềm tin vào ngày mai, vào tương lai tương sáng.
- Tâm trạng của Liên khi đoàn tàu đi khỏi 
Niềm khao khát về một tương lai tươi sáng 
Có tâm hồn trong sáng, ngây thơ 1.3. Kết bài
- Tâm trạng của hai chị em Liên được thể hiện rất rõ ràng trong tác phẩm,
những khát khao nhỏ bé và tấm lòng yêu thương con người của hai chị em.
2. Phân tích cảnh đợi tàu của hai chị em Liên - mẫu 1
Truyện ngắn Hai đứa trẻ của Thạch Lam dường như không có cốt truyện
nhưng lại giàu sức gợi. Đó là sức gợi của hai hình ảnh đối lập nhau trong
truyện: bóng tối và ánh sáng. Bóng tối của cuộc đời và ánh sáng của ước mơ.
Bóng tối đã bao phủ kín lên cái phố huyện nghèo nàn, xơ xác và đè nặng lên
những kiếp người sống lầm lũi không biết đến ngày mai. Còn ánh sáng thì chỉ
bừng lên trong khoảnh khắc cuối cùng của một ngày khi đoàn tàu từ Hà Nội
về dừng lại ở ga phố huyện trong ước mơ của Hai đứa trẻ.
Thạch Lam tên khai sinh là Nguyễn Tường Vinh sau đổi thành Nguyễn
Tường Lân, sinh tại Hà Nội, trong một gia đình công chức gốc quan lại nhưng
tuổi thơ gắn liền với quê ngoại ở phố huyện Cẩm Giàng, tỉnh Hải Dương.
Thạch Lam là một thành viên của nhóm Tự lực văn đoàn cho dòng văn học
lãng mạn, Thạch Lam là người đôn hậu và tinh tế, điều này ảnh hưởng rất lớn
đến các sáng tác của ông.
Thành công nhất của Thạch Lam là ở thể loại truyện ngắn. Truyện ngắn của
Thạch Lam thường không có cốt truyện mà chủ yếu khai thác thế giới nội tâm
con người với những cảm xúc mong manh, mơ hồ, những rung động nhẹ
nhàng. Truyện ngắn của ông có giọng điệu như bài thơ trữ tình đượm buồn
với văn phong sáng tạo và giản dị thể hiện niềm yêu mến của nhà văn với
con người và cảnh vật. Các tác phẩm tiêu biểu: Tập truyện ngắn "Gió đầu
mùa", "Nắng trong vườn" và "Sợi tóc". ..
Tác phẩm Hai đứa trẻ là một trong những truyện ngắn đặc sắc của Thạch
Lam, in trong tập "Nắng trong vườn" (1938). Cũng như nhiều truyện ngắn
khác của ông, "Hai đứa trẻ" có sự hòa quyện giữa hai yếu tố hiện thực và trữ
tình lãng mạn. Tác phẩm vừa có giá trị hiện thực vừa đề cao tinh thần nhân
đạo. Qua truyện ngắn này, nhà văn thể hiện niềm thương cảm sâu sắc, thông
cảm và xót thương vô hạn với những người nghèo khổ, khao khát một sự
thay đổi với cuộc đời của họ. Đồng thời, tác phẩm cũng thể hiện một tài năng
viết truyện ngắn bậc thầy của Thạch Lam. Đây là một truyện ngắn có cốt
truyện đơn giản, một kiểu truyện ngắn trữ tình có nhiều chi tiết ngỡ như là
vụn vặt, vô nghĩa nhưng thực ra đó chính là sự chọn lọc và sự sắp xếp một
cách chặt chẽ để diễn tả tâm trạng nhân vật. Qua đó tác giả gửi gắm những
tâm tình một cách kín đáo, nhẹ nhàng nhưng không kém phần thấm thía tư
tưởng nhân đạo đáng quý.
Sống giữa phố huyện nghèo đầy bóng tối nhưng chị em Liên cũng như chừng
ấy người nơi phố huyện vẫn luôn "mong đợi một cái gì tươi sáng hơn cho sự
sống nghèo khổ hàng ngày của họ". Đó chính là lí do khiến chị em Liên đêm
đêm vẫn cố thức để được nhìn chuyến tàu đi qua bởi chuyến tàu chỉ vụt qua
nhưng đã mang đến cho họ một thế giới khác hẳn vầng sáng ngọn đèn của
chị Tí và ánh lửa trong gian hàng bác Siêu chứ không đơn thuần là vâng lời
mẹ dặn để bán thêm một ít hàng bởi "họ chỉ mua bao diêm hay gói thuốc lá
cùng". Bởi lẽ đó mà Liên "dù buồn ngủ ríu cả mắt vẫn cố thức", còn A thì đã
nằm xuống, mí mắt sắp sửa rơi xuống vẫn không quên dặn chị "tàu đến chị đánh thức em dậy nhé".
Trong thời gian đợi tàu xuất hiện, chị Liên thả tâm hồn mình vào vũ trụ để
cảm nhận hết thảy vẻ đẹp của thiên nhiên khi đêm về. Qua những kẽ lá bàng,
"ngàn sao vẫn lấp lánh" trên nền trời, những nụ hoa bàng nhỏ khẽ rơi trên vai
chị. Tâm hồn Liên thả trôi theo những cảm xúc bâng khuâng mà chính chị
cũng cảm thấy mơ hồ không hiểu hết.
Tiếng trống cầm canh ở huyện đánh vang cùng với lời thông báo của bác
Siêu: "Đèn ghi đã ra kia rồi" xua tan sự tĩnh mịch của màn đêm, để chuẩn bị
cho sự hoạt động cuối cùng của đêm - con tàu từ Hà Nội dần dần xuất hiện.
Ban đầu là ngọn lửa xanh biếc như ma trơi, rồi tiếp đến là làn khói trắng bừng
lên từ xa. Liên gọi An dậy và cả hai chị em quan sát kĩ từng chuyển động của
chiếc tàu. Tiếng Liên gọi: "Dậy đi An. Tàu đến rồi" câu nói không đơn thuần
chỉ là để gọi An dậy mà trong đó còn kèm cả sự vui thích, nó như một tiếng
hò reo, hối thúc em dậy để cùng ngắm nhìn khoảnh khắc đoàn tàu vụt qua.
Khoảnh khắc tài đến, lòng hai chị em vui sướng, hân hoan đến lạ kì, dù chỉ là
thoáng qua nhưng cũng đủ để hai tâm hồn tinh tế ấy nắm bắt trọn vẹn sự vật,
sự việc đang diễn ra trên tàu: "các toa đèn sáng trưng, chiếu sáng cả xuống
đường. Liên chỉ thoáng trông thấy những toa hạng trên sang trọng lố nhố
những người, đồng và kền vàng lấp lánh và các cửa kính sáng". Con tàu
trong khoảnh khắc đã chỉ còn lại chiếc chấm đỏ nhỏ, rồi khuất sau rặng tre.
Bé An hồn nhiên nhưng cũng đã nhận ngay ra dường như tàu hôm nay
không đông như mọi khi. Còn Liên thì đã nhận thấy sự thưa thớt và hình như
kém sáng hơn. Dẫu đoàn tàu hôm nay có kém sáng hơn, có vắng hơn mọi khi
nhưng nó từ Hà Nội về, nó mang theo một thế giới khác hẳn đối với quê Liên,
đó là thế giới sắc màu, hoa lệ, của niềm vui và hạnh phúc. Lòng cô bé trào
dâng niềm vui và hạnh phúc khó tả khi được sống lại những ngày xưa khi cô
được ăn kem và uống những cốc nước lạnh xanh xanh đỏ đỏ và nhớ về một
Hà Nội sáng rực, lấp lánh.
Đêm nào An và Liên cũng đợi tàu, dù có buồn ngủ díp mắt chúng cũng phải
chờ được đoàn tàu đi qua mới ngủ. Đây không phải là một hành động ngẫu
nhiên, vô nghĩa mà nó dường như là một nhu cầu, một đòi hỏi thiết yếu đối
với Liên và An. Đằng sau đó còn chứa đựng cả những ước mơ, khao khát về
một cuộc sống mới đẹp đẽ và hạnh phúc hơn. Hình ảnh những đoàn tàu vụt
xuất hiện rồi biến mất nhưng cũng đủ để chúng được trở lại, được sống với
những kỉ niệm tuổi thơ êm ấm trước đây. Khao khát chờ đoàn tàu đi qua cũng
ánh lên những khát vọng mãnh liệt của những đứa trẻ, đó là khát vọng đổi đời.
Truyện của Thạch Lam là loại truyện tâm tình với một giọng văn rất riêng,
không thể lẫn được: nhỏ nhẹ, điềm tĩnh, lắng sâu, nhiều dư vị. Đoạn văn trên
rất tiêu biểu cho giọng văn đó.
Qua khung cảnh đợi tàu của hai đứa trẻ, diễn tả dòng mơ tưởng của Liên
giống như một đoạn phim quay chậm đầy ấn tượng. Những câu văn nhịp
nhàng, vừa lan tỏa vừa lắng sâu, những chữ dùng nhiều dư vị, dư vang (Liên
lặng theo mơ tưởng, Hà Nội xa xăm, đồng ruộng mênh mang và yên lặng).
Dòng mơ tưởng của nhân vật hiện lên theo từng câu văn, không ồn ào, mà
nhỏ nhẹ, lắng đọng và có gì như mờ ảo, xa xôi, không thật rõ nét (Hà Nội xa
xăm, một chút thế giới khác đi qua, rồi vầng sáng ngọn đèn của chị Tí và ánh
lửa của bác Siêu, cuối cùng là đêm tối vẫn bao bọc chung quanh, đồng ruộng
mênh mang và yên lặng). Những hình ảnh đó cứ trùng điệp, nối tiếp nhau,
nhịp nhàng như những lớp sóng, khiến câu văn của Thạch Lam lúc nhẹ
nhàng, lan tỏa, lúc dồn nén lắng sâu để lại nhiều dư vang trong người đọc.
Có lẽ vì vậy mà "câu văn Thạch Lam cứ như câu văn của hôm nay" (Phong
Lê), "trẻ rất dai, mới rất lâu" (Phạm Văn Phúc).
Giọng văn ấy là nét riêng, là phong cách của Thạch Lam. Nhưng xét cho
cùng, giọng văn ấy là bắt nguồn từ tấm lòng nhân hậu cao cả của ông, khiến
cho tác phẩm của nhà văn lãng mạn này sống mãi với chúng ta bằng những
dư vị ấm áp của tình người, tình đời trong một xã hội đầy khổ đau, bất hạnh.
Với nghệ thuật miêu tả tâm lí và cảnh vật tài tình, cảnh đoàn tàu kết lại tác
phẩm đã để lại dư âm, ấn tượng sâu lắng trong lòng người đọc. Đóng lại
cuốn sách người đọc vẫn không khỏi thổn thức trước số phận kiếp người
mòn mỏi nơi phố huyện. Nhưng đồng thời cũng trân trọng, nâng niu những
mơ ước tha thiết, mãnh liệt của họ về một cuộc sống khác, về sự đổi đời.
3. Phân tích cảnh đợi tàu của chị em Liên - mẫu 2
Tuổi thơ là những ngày tháng đầy ắp kỉ niệm về những lần chờ đợi. Có ai mà
không từng chờ đợi kì nghỉ hè để được chơi thỏa thích, chờ đợi đêm giao
thừa để được mua quần áo mới hay đơn giản hơn hơn là chờ đợi vài viên
kẹo mỗi khi bà đi chợ về. Có chờ đợi nên chúng ta sẽ dễ dàng hiểu được sự
hồi hộp, háo hức, hi vọng của chị em Liên trong truyện ngắn Hai đứa trẻ. Bao
nhiêu nỗi niềm vui buồn của tuổi thơ và cả những khát vọng đời thường của
con người được Thạch Lam gửi gắm hết vào cảnh đợi chờ chuyến tàu đêm
từ Hà Nội qua phố huyện nghèo của chị em Liên.
Thạch Lam là nhà văn nổi tiếng của văn học lãng mạn những năm 1930-1945.
Là một trong những cây bút của Tự lực văn đoàn, nhưng văn chương của
Thạch Lam không quá xa vời thực tế như những cây bút trong nhóm. Mà văn
chương của ông nhẹ nhàng chất đời lãng mạn. Nổi bật nhất phải kể đến
truyện ngắn "Hai đứa trẻ", câu chuyện chờ đợi tàu của chị em Liên nơi phố
huyện nghèo trong những năm tháng trước Cách mạng. Thiên truyện ngắn
cốt truyện đơn giản nhưng lại đọng lại những suy ngẫm sâu sắc đặc biệt cảnh
chờ đợi tàu của hai chị em.
Chị em Liên và An ngồi đấy, thu mình và đưa đôi mắt nhỏ bé ướt át để trông
chờ con tàu Hà Nội. Phải rồi, Hà Nội chính là nơi ngày xưa chị em Liên có
cuộc sống sung túc cùng ba mẹ. Cái vùng ánh sáng rực và lấp lánh ấy trong
kí ức hai chị em như được dát bằng vàng, bằng thứ ánh sáng vừa thực vừa
ảo diệu. Hà Nội đẹp và yên bình, không như cuộc sống buồn tẻ, tăm tối mà
hai chị em đang sống. Sự lầm lũi mỗi ngày lặp đi lặp lại khiến họ, những con
người đã từng hi vọng trở thành những cái bóng bị khuất mờ bởi màn đêm.
Có thể chị em Liên may mắn hơn những người nơi phố huyện vì đã từng có
những kí ức tươi đẹp về nơi Hà Nội phồn hoa rực sáng. Thế nhưng điều đó
cũng mang lại cho Liên nỗi buồn nặng nề hơn một người suốt đời chưa có
ngày nào thoát khỏi cái buồn. Tâm hồn của đứa trẻ vốn vô cùng nhạy cảm,
thơ ngây nên việc mơ mộng và khao khát là điều chính đáng. Lý do hai chị
em đợi đoàn tàu chạy đến dù rất buồn ngủ không phải để bán thêm ít hàng
hay mong đợi một món quà nào đó. Điều hai chị em đợi chính là thứ ánh
sáng xa hoa của Hà Nội, đó chính là quá khứ vui vẻ mà hai chị em đã từng được sống.
Tín hiệu đầu tiên làm Liên nhận ra đoàn tàu không phải là đèn ghi hay tiếng
máy xe xình xịch mà là "ngọn lửa xanh biếc, sát mặt đất như ma trơi". Ngọn
lửa sáng ấy chính là ánh sáng mà Liên khao khát, mong chờ. Cuối cùng sự
chờ đợi ấy đã đến, hai chị em dồn mọi giác quan để được nghe, nhìn và cảm
nhận đoàn tàu đang tiến về phía trước. Đáp lại sự mong chờ ấy, đoàn tàu
nấn ná, chậm chạp nơi phố huyện đầy ắp tình người. Cứ thế đoàn tàu hiện ra
trước mắt hai chị em, những toa tàu sáng rực. Ánh sáng nhiệm màu ấy dù
đến trong phút chốc nhưng mới thật sự đủ sức xua đi bóng đêm u ám bao
trùm cả tác phẩm. Trong phút chốc, cả phố huyện không chỉ bừng sáng mà
còn nhộn nhịp bởi âm thanh vui vẻ từ toa tàu "tiếng còi rít lên, tiếng hành khách ồn ào".
Đêm nào, hai chị em Liên cũng thao thức, hồi hộp chờ đợi đoàn tàu. Trong
con mắt của không ít người, đó là việc bâng khuâng, không đâu thậm chí
rảnh rỗi, vô nghĩa. Thế nhưng với trái tim giàu lòng trắc ẩn, Thạch Lam đã
phát hiện ra những tâm sự sâu kín, những khát khao lãng mạn của hai chị em.
Đợi tàu trở thành một nếp sống, một nhu cầu tinh thần không thể thiếu. Đợi
tàu để được trở về thời quá khứ dịu êm, ngọt ngào của tuổi hồn nhiên, ngây
thơ. Đợi tàu để được sáng lên khát vọng mãnh liệt, mạnh mẽ, táo bạo: khát
vọng đổi đời. Khát vọng ấy như mầm cây tươi non mọc lên trên vùng đất cằn
cỗi; như ánh sao nhỏ nhoi lấp lánh mãi trên bầu trời đen thẳm không cùng.
Nhưng cả Hà Nội xa xăm, cả con tàu đi qua phố huyện đều chỉ là ước mơ
của cô bé tội nghiệp. Cuối cùng thì dòng mơ tưởng ấy lại quay về với hiện
thực mà Liên đang phải sống, quay về với vầng sáng ngọn đèn của chị Tí và
ánh lửa của bác Siêu. Khác hẳn với ánh sáng nơi kinh thành, đây chỉ là vầng
sáng leo lét của ngọn đèn con trên chõng hàng chị Tí và ánh lửa yếu ớt trong
bếp lửa bác Siêu chỉ chiếu sáng một vùng đất nhỏ, còn chung quanh thì bóng
tối vẫn bao phủ kín mít. Cái vầng sáng và ánh lửa của những con người nhỏ
bé tội nghiệp sống lầm lũi nơi phố huyện nghèo nàn tăm tối không đẩy lùi
được bóng tối đang bủa vây và đè nặng lên cuộc đời của họ. Đó cũng là cuộc
sống hiện tại của hai chị em Liên, cuộc sống đơn điệu đến nhàm chán và ngưng đọng.
Qua việc tả cảnh đợi tàu của hai chị em Liên, Thạch Lam thể hiện thái độ vừa
cảm thương xót xa trước cuộc sống lay lắt, bế tắc của những kiếp người nhỏ
bé, nhất là những đứa trẻ, vừa nâng niu vừa trân trọng, khát vọng vươn ra
ánh sáng, khát vọng đổi đời của những con người ấy. Từ cuộc sống của con
người nơi phố huyện, trang văn của Thạch Lam còn rung lên tiếng nói tha
thiết có sức lay tỉnh sâu xa trong tâm hồn người đọc.
Cảnh đợi tàu cũng là cảnh khép lại thiên truyện vừa nhẹ nhàng, lắng đọng
của Thạch Lam. Đó là một cảnh tượng sẽ ám ảnh mãi trong tâm trí người đọc.
Khép lại tác phẩm, ta vẫn thấy bận bịu vô hạn về một tấm lòng quê hương ấm
áp mà sâu kín, về những tình cảm trắc ẩn bình dị mà sâu xa. Hai đứa trẻ thực
sự đã hoàn thành sứ mệnh của văn chương chân chính khi khơi gợi của
người đọc tình cảm trong sáng và giàu ý nghĩa nhân văn.
4. Phân tích cảnh đợi tàu của hai chị em Liên - mẫu 3
Thạch Lam là một trong những cây viết truyện ngắn xuất sắc của văn xuôi
Việt Nam hiện đại. Ông là thành viên của nhóm Tự lực văn đoàn nhưng ông
mang một nét rất riêng so với các nhà văn trong nhóm. Văn của tự lực văn
đoàn thường đượm một nỗi buồn lãng mạn còn văn của Thạch Lam lại chất
chứa những nỗi buồn hiện thực. Nó như một thứ "Hương hoàng lan", được
cất từ những nối đời.
Truyện ngắn Hai đứa trẻ in trong tập Nắng trong vườn (1938), tác phẩm này
tiêu biểu cho phong cách của Thạch Lam. Đó là kiểu truyện ngắn trữ tình
đượm buồn. Nét phong cách này thể hiện sâu sắc ở khung cảnh phố huyện
và tâm trạng đợi tàu của nhân vật Liên. Truyện ngắn của Thạch Lam là kiểu
truyện ngắn trữ tình buồn hiện thực, không có cốt truyện, giàu cảm xúc, nhẹ
nhàng và thấm thía như một bài thơ. Bức tranh phố huyện được miêu tả theo
trình tự thời gian, cảnh phố huyện lúc chiều xuống.
Cảnh phố huyện về đêm là lúc nhộn nhịp nhất. Khi cảnh chuyến tàu đi qua.
Liên là một cô gái nhỏ vì cha mất việc nên cả nhà phải chuyển từ Hà Nội về
sống ở một phố huyện nghèo.. Tuy còn nhỏ mà Liên đã tỏ ra đảm đang thay
mẹ trông coi quán tạp hóa để kiếm sống và thay mẹ chăm sóc cho An. Đặc
biệt Liên còn là cô gái có tâm hồn vô cùng nhạy cảm.
Bức tranh thiên nhiên trong phố huyện khi ngày tàn được hiện lên qua điểm
nhìn nhạy cảm và tinh tế của Liên. Đó là vào "Một buổi chiều êm ả như ru,
văng vẳng tiếng ếch nhái kêu ran, ngoài đồng ruộng theo gió nhẹ đưa vào.
Trong cửa hàng muỗi bắt đầu vo ve. Trong bức tranh ấy có sự hòa trộn giữa
hai hình ảnh: hình ảnh êm đềm lãng mạn và hình ảnh gợi sự nghèo khó, bần
cùng. Phải chăng do cảnh chiều tàn nên gợi cho Liên nỗi buồn: "Liên ngồi
lặng yên bên mấy quả thuốc sơn đen, đôi mắt chị bóng tối ngập đầy dần và
cái buồn của buổi chiều quê thấm thía vào tâm hồn ngây thơ của chị; Liên
không hiểu sao, nhưng chị thấy lòng buồn man mác trước cái giờ khắc của
ngày tàn." Thật khó để phân định rành rọt nỗi buồn ngoại cảnh thấm vào tâm
cảnh hay nỗi buồn tâm cảnh lan tỏa ra, nhuốm vào ngoại cảnh.
Ta chỉ thấy ở đây xuất hiện một nỗi buồn sâu sắc trong tâm trạng. Chỉ có sự
cảm nhận tinh tế và nhạy cảm như Liên mới thấu hiểu nó. Liên tuy không lam
lũ vất vả như những mảnh đời nơi phố huyện. Nhưng lại là số phận đáng
thương nhất. Vì quá khứ tươi đẹp của hai chị em Liên đã thuộc về dĩ vãng.
Hiện tại thì buồn tẻ, tăm tối, tương lai thì bế tắc, như đi vào ngõ cụt. Đúng là
cuộc sống phố huyện cứ đang tàn dần, lụi dần trong đói nghèo lam lũ quẩn
quanh. Những tâm hồn mới lớn như chị em Liên, chứng kiến những cảnh đó
không buồn sao được. Những nỗi buồn ngập tràn trong mắt của hai chị em.
Hai chị em không chờ tàu để bán hàng, đó là niềm vui tinh thần của hai chị
em. Khi đoàn tàu đến Liên và An đứng cả dậy, hướng về phía con tàu và khi
tàu đi mang theo thứ ánh sáng mà hai chị em ao ước, khiến hai đứa trẻ đầy
nỗi tiếc nuối. Tàu đi rồi, phố huyện lại trở về với đêm tối và sự tĩnh lặng, càng
nặng nề hơn. Niềm vui của hai đứa trẻ vừa lóe lên lại bị dập tắt như đám than
bỗng thổi bùng lên cháy rực rồi lại lụi dần trong đêm.
Thạch Lam đã rất thành công khi khắc họa trạng thái tâm lý của hai đứa trẻ
thông qua cảnh chờ đợi chuyến tàu đêm. Kết hợp với giọng văn nhẹ nhàng
đậm chất thơ, câu chuyện vẽ nên một bức tranh về hai đứa trẻ và những con
người bé nhỏ nơi phố huyện nhưng bị đắm mình trong đêm tối. Hình ảnh con
tàu mang ánh sáng Hà Nội là tấm lòng mà nhà văn dành cho những kiếp
người lẻ loi như bị lãng quên. Thạch Lam mong muốn họ có thể thoát khỏi
cuộc sống tẻ nhạt, u uất.
Document Outline

  • Phân tích cảnh đợi tàu của chị em Liên trong Hai đ
    • 1. Dàn bài phân tích cảnh đợi tàu của hai chị em L
      • 1.1. Mở bài
      • 1.2. Thân bài
      • 1.3. Kết bài
    • 2. Phân tích cảnh đợi tàu của hai chị em Liên - mẫ
    • 3. Phân tích cảnh đợi tàu của chị em Liên - mẫu 2
    • 4. Phân tích cảnh đợi tàu của hai chị em Liên - mẫ