Phân tích tác phẩm Bàn luận về phép học chọn lọc hay nhất | Ngữ văn 8

Phân tích tác phẩm Bàn luận về phép học chọn lọc hay nhất
Bài tấu Bàn luận về phép học giúp chúng ta hiểu rõ mục đích của việc học để làm người có đạo đức, có
tri thức, góp phần xây dựng đất nước giàu đẹp hơn. Luật Minh Khuê giới thiệu bài Phân tích Bàn luận
về phép học của Nguyễn Thiếp sẽ giúp các em học sinh lớp 8 hiểu được ý nghĩa sâu xa của việc học.
Mục lục bài viết
1. Phân tích tác phẩm Bàn về phép học - Mẫu 1
“Bàn luận về phép học” là một đoạn trong tấu hài của Nguyễn Thiếp gửi vua Quang Trung vào tháng 8
năm 1791. Lúc bấy giờ, Nguyễn Thiếp đang làm quan Tham chính Viện Sung, chịu trách nhiệm biên
soạn sách và xây dựng Trung thư. Kinh đô Phượng Hoàng (Nghệ An), công việc rất to và nặng.
Bài tấu này nói lên tấm lòng chấn hưng nền giáo dục quốc dân, giáo dục để mở mang dân trí, bồi
dưỡng nhân tài cho đất nước của Nguyễn Thiếp. Các vấn đề như mục tiêu học tập, nội dung học tập và
phương pháp học tập đã được Nguyễn Thiếp trình bày ngắn gọn, chi tiết.
Lúc đầu, ông nhắc lại câu ngạn ngữ cổ, Ngọc không mài, không thành đồ vật; người không học, không
biết rõ đạo”." Như vậy, mục đích của việc học là để biết “lẽ đối xử hàng ngày giữa mọi người”. Nói
cách khác, học để mở mang trí tuệ và nâng cao đạo đức. Đạo mà Nguyễn Thiếp nói đến là đạo làm
người. Anh ấy phàn nàn rằng "nền chính học đã bị thất truyền", Có biết bao tệ lậu đáng chê trách như
“đua nhau lối học hình thức hòng cầu danh lợi”, coi thường đạo lí "không còn biết đến tam cương,
ngũ thường”. Nhà dột từ nóc: “Chúa trọng nịnh thần”. Chẳng hạn, vào cuối thời Lê - Trịnh, tệ nạn buôn
quýt hoành hành. Sử sách chép rằng vào năm 750, đời vua Lê Hiển Tông, vì thiếu tiền, nhà nước đặt lệ
lấy tiền kinh: ai nộp đủ tam quan thì được đi thi, không phải cho một kỳ thi. Cho nên những người
làm ruộng và buôn bán, ai cũng nộp sổ khám; nên có người dùng sách, có người thuê người làm bài;
Mười người thuê mười người không được một người (theo Dương Quảng Hàm). Sống trong thời kỳ
hỗn loạn đen tối này, Nguyễn Thiếp vô cùng đau buồn than rằng: “Nước mất nhà tan, tất cả vì những
điều tồi tệ đó”. Nguyễn Thiếp có lối nói điềm đạm, ôn hòa mà sâu sắc.
Phần thứ hai, Tiên sinh đề cập đến nội dung và phương pháp học tập. Học ở đâu? - Các trường phủ,
huyện, trường tư, con cháu quan văn võ, thuộc hàng “đều tùy đãi tiện đấy mà đi học”. Học cái gì? Tác
giả vở kịch nói: “Nhất định theo Chu Tử” (1130 - 1200). Một học giả của triều đại Nam Tống. Nội dung
học: “Lúc đầu học tiểu học để bồi lấy gốc. Tuần tự tiến lên học đến Tứ thư, Ngũ kinh, Chư sử”. . Sách
vở Trung Hoa ngàn năm nay luôn được tôn kính! Luôn coi trọng văn thơ chứ không coi trọng khoa học.
Về phương pháp học, ý kiến của Nguyễn Thiếp rất xác đáng và tiến bộ. Coi trọng vấn đề cốt yếu cơ
bản: “Học rộng rồi tóm lược cho gọn”. Học phải đi đôi với hành, “học gì làm nấy”. Tâm nguyện của ông
thật cao đẹp và chân thành: “Họa may kẻ nhân tài mới lập được công, Nhà nước nhờ thế mà vững
yên. Đó mới thực là cái đạo ngày nay có quan hệ tới lòng người. Xin chớ bỏ qua”.
Đạo gia, đại nghĩa của Đạo giáo: “Đạo học thành thì người tốt nhiều, người tốt nhiều thì triều đình
ngay ngắn mà thiên hạ thịnh trị” . Đúng là học giúp phát tài, mở mang dân trí, góp phần xây dựng đất
nước phồn vinh. Chiến lược “trồng người” được Tiến nêu rõ.
Phần cuối, Nguyễn Thiếp bộc bạch nỗi lòng của mình. Bài ca dao về việc học là những lời “thật thà”
chứ không phải “những lời vô bổ”, nó “khiêm tốn kính mong Bệ hạ xem xét”.
Nguyễn Thiếp, một bậc trọng tài, được người đương thời tôn làm La Sơn phu nhân. Tài năng của ông
không thể được kiểm tra, và sau đó vua Quang Trung băng hà. Ông bỏ cuộc, lui về núi rừng già ở ẩn.
Ông qua đời ở tuổi 81, trong sáng và cao quý. Bài “Bàn luận về việc học” với những ý kiến của Tiên
nhân về mục đích học tập, phương pháp học tập rất đúng đắn và dần dần. Về nội dung học tập, quan
điểm của Tiến là chưa khắc phục được những hạn chế của lịch sử và thời đại. Tuy nhiên, tấm lòng vì
nước, vì dân, vì sự nghiệp văn hóa nhân loại của La Sơn phu tử đã để lại cho hậu thế rất nhiều sự kính
trọng và ngưỡng mộ.
2. Phân tích tác phẩm Bàn về phép học - Mẫu 2
Đối với mỗi chúng ta, giáo dục là rất quan trọng. Học tập giúp chúng ta tiếp thu nhiều kiến thức hơn và
tương lai rộng mở hơn. Nói đến bài toán ta không thể không nhắc đến bài viết về giải tích của Nguyễn
Thép. Trong bài viết này, ông đã nêu rõ quan niệm của mình về mục đích thực sự của việc học, đó là
đạo đức và tri thức, để góp phần làm hưng thịnh đất nước.
Đây là một phần sáng tác của chúa Nguyễn gửi vua Quang Trung để bày tỏ quan điểm của mình. Trước
hết chúng ta cần hiểu hợp xướng là gì? Tàu là một loại văn bản do quan lại hoặc thần dân viết để bày
tỏ ý kiến về chính sách của chính phủ hoặc các vấn đề quan trọng của quốc gia. Mở đầu đoạn trích, tác
giả dùng câu châm ngôn để thể hiện mục đích chân chính của việc học “ Ngọc không mài không thành
đồ vật, người không học không biết rõ đạo”. Qua câu này tác giả muốn thể hiện mục đích của việc học.
. . Một viên ngọc không được mài giũa, không qua quá trình nung chảy sẽ mãi mãi là một viên ngọc vô
dụng, chỉ là vật trang trí và giá trị không cao. Cũng như con người, họ không phải trải qua quá trình
rèn luyện, học tập để trở thành một người có đạo đức, có tri thức để giúp ích cho xã hội. Học ở đây
không chỉ để tiếp thu kiến thức mà còn là học làm người, học cách đối nhân xử thế, học cách sống tốt.
Vì làm người quan trọng nhất là phải có đạo đức, người có tài mà không có đức thì không dùng được.
Dưới chế độ phong kiến Nho giáo xưa kia, thi cử là con đường làm quan, là cơ hội để nam nhi cống
hiến cho đất nước, học hành là lẽ sống. Ngày xưa, Đạo giáo coi đạo đức là nguyên khí, tức là hành vi
cổ xưa của tam tướng. Tác giả dùng mục tiêu cao cả của sự học để nhìn vào hiện thực, từ đó phê phán
những biểu hiện lệch lạc, sai lầm của xã hội đương thời gây tổn hại lớn cho dân tộc. Ông chỉ ra rằng
nền giáo dục truyền thống của chúng ta đã bị mất đi chỗ và cách học để nhanh chóng có được danh
tiếng và tiền tài. Cho nên, thần trung mà nịnh thần thì nước mất nhà tan là lẽ đương nhiên.
Học mà không hiểu nội dung, chỉ chú ý đến việc nhận trợ cấp sau khi làm quan. Không tiếp thu được
tri thức, không có đạo đức. Cho nên khi những người như vậy làm quan thì đất nước suy thoái, họ trở
thành những con sâu mọt đào của cải để trục lợi. Ngày nay chúng ta gọi đó là học vẹt, chỉ học để qua
được kỳ thi mà không nhớ gì cả. Đó là một sự lãng phí thời gian và tiền bạc. Một đất nước toàn người
học như thế này sẽ suy tàn và trì trệ, không có tiến bộ. Chúng ta cần thay đổi cách học. Tiếp theo,
Nguyễn Thiếp bàn về phương pháp và nội dung học tập. Ông xin vua Quang Trung mở rộng việc học,
mở thêm trường, lớp dạy học “Thầy trò của các phủ huyện, trường tư, con cháu các nhà văn võ, thuộc
lại ở các trấn cựu triều, đều tùy đâu tiện đấy mà học”.
Nguyễn Thiếp đúng là người có tầm nhìn xa trông rộng, tầm nhìn của ông đã đi lên sau hai thế kỷ,
nhưng ông gắn liền rất chặt chẽ với chính sách xã hội hóa giáo dục của Đảng và nhà nước ta hiện nay.
Chúng tôi đưa ý tưởng của anh ấy vào thực tế. Về trình tự học, theo anh phải học từ dưới lên, từ nhỏ
đến lớn, phải thuộc mặt chữ trên bảng thì mới mong ghép được. Từng bước học tứ thư, ngũ kinh,
truyện ký. Học rộng rồi tóm tắt ngắn gọn theo những gì học được. Có thể nói, muốn học rộng, học sâu
thì trước hết phải học căn bản, sau đó mới có thể đóng góp kiến thức của mình một cách tốt nhất,
giúp ích cho đất nước. Còn nếu không có gốc làm gốc mà muốn mở mang kiến thức thì rất khó và sẽ bị
lệch rất nhiều vì không có gốc thì làm sao có đỉnh được.
Nhiều người áp dụng kiến thức của họ vào thực tế hàng ngày. Nguyễn Thiếp khẳng định “học để hành
là học để hành cho tốt hơn. Thực tế, việc học rất quan trọng, tuy nhiên nếu chúng ta học những kiến
thức quá cao siêu mà không biết cách áp dụng thì việc học này trở nên tốn thời gian, tiền bạc mà
không mang lại kết quả. Ngược lại, không học thì rất khó hành. Nếu chúng ta chỉ làm theo thói quen và
dựa vào kinh nghiệm của mình thì sẽ không mang lại kết quả cao và chậm. Và nó chỉ phù hợp với
những công việc nhẹ nhàng, đơn giản, không cần dùng đến trí óc, còn đối với những công việc khoa
học kỹ thuật đòi hỏi kiến thức chuyên ngành, kinh nghiệm thôi chưa đủ, phải học kiến thức.
Nhờ sự thể hiện của tác giả, chúng tôi đã học được rất nhiều về phương pháp học tập đúng đắn, học
cách làm tốt, không lãng phí thời gian và tiền bạc của bạn. Không học thuộc lòng, học đối phó, tự học,
không lười biếng coi nhẹ việc học.