Văn mẫu lớp 9: Phân tích tác phẩm Phong cách Hồ Chí Minh
Phân tích tác phẩm Phong cách Hồ Chí Minh siêu hay
Dàn ý phân tích tác phẩm Phong cách Hồ Chí Minh 1. Mở bài
● Giới thiệu đôi nét về tác giả Lê Anh Trà: Một nhà quân sự, một nhà báo
tài năng chuyên nghiên cứu về chủ tịch Hồ Chí Minh.
● Vài nét về đoạn trích: “Phong cách Hồ Chí Minh” được trích từ bài viết
“Phong cách Hồ Chí Minh, cái vĩ đại gắn với cái cao cả” đã làm nổi bật
phong cách giản dị mà thanh cao của Chủ tịch Hồ Chí Minh- vị lãnh tụ
đáng kính của dân tộc. 2. Thân bài
a. Quá trình hình thành phong cách Hồ Chí Minh.
* Chủ tịch Hồ Chí Minh đã tiếp thu tinh hoa văn hóa nhân loại để hình thành phong cách của mình
- Trong cuộc đời hoạt động cách mạng, Chủ tịch Hồ Chí Minh đi nhiều, tiếp xúc
với nhiều nền văn hóa cả phương Đông lẫn phương Tây, chính bởi vậy, Bác đã
thu nhận được vốn tri thức văn hóa sâu rộng:
● Vốn tri thức sâu rộng có được do Bác hiểu tầm quan trọng của ngôn ngữ
trong giao tiếp nên đã học và nói thành thạo nhiều thứ tiếng: Anh, Pháp, Hoa, Nga…
● Bác học hỏi ngay cả khi trải qua những công việc kiếm sống: bác làm
nhiều nghề và đến đâu Bác cũng học hỏi, tìm hiểu văn hóa đến một mức khá uyên thâm
* Sự tiếp thu tinh hoa văn hóa nhân loại ở Bác là sự tiếp thu có chọn lọc 1
Văn mẫu lớp 9: Phân tích tác phẩm Phong cách Hồ Chí Minh
- Chủ tịch Hồ Chí Minh đã tiếp thu một cách có chọn lọc những tinh hoa văn hóa nước ngoài:
● Không phải tất cả văn hóa các nước Bác đều tiếp thu, Người chỉ tiếp thu
những cái hay, cái đẹp, đồng thời phê phán những hạn chế, tiêu cực ⇒
tiếp thu một cách chủ động
● Chủ tịch Hồ Chí Minh đứng trên cơ sở nền tảng là văn hóa dân tộc mà
tiếp thu những ảnh hưởng bên ngoài
b. Những vẻ đẹp trong lối sống và làm việc thể hiện phong cách Hồ Chí Minh
● Nơi ở, nơi làm việc của Bác rất giản dị, là một chiếc nhà sàn nhỏ bằng gỗ
bên cạnh ao, chỉ vẻn vẹn vài phòng, đồ đạc “mộc mạc, đơn sơ”
● Tư trang rất giản dị: bộ quần áo bà ba nâu, chiếc áo trấn thủ, đôi dép lốp
● Cách ăn uống rất đạm bạc với những món ăn dân tộc: cá kho, rau luộc, dưa ghém, cà muối…
⇒ những món ăn dân tộc không chút cầu kì
c. Ý nghĩa của phong cách Hồ Chí Minh
- Phong cách sống của Bác là phong cách sống giản dị nhưng lại vô cùng thanh cao:
● Phong cách sống của Bác không phải là một cách tự thần thánh hóa, tự
làm cho khác đời, hơn đời
● Phong cách sống của Bác chính là phong cách sống với cái đẹp chính là sự giản dị, tự nhiên
⇒ Phong cách Hồ Chí Minh là phong cách sống mang hồn dân tộc sợi nhắc đến
phong cách của các vị hiền triết trong lịch sử dân tộc như Nguyễn Trãi, Nguyễn Bỉnh Khiêm 2
Văn mẫu lớp 9: Phân tích tác phẩm Phong cách Hồ Chí Minh 3. Kết bài
● Khẳng định lại những nét tiêu biểu về nghệ thuật làm nên thành công của
đoạn trích: Cách lập luận chặt chẽ, luận điểm, luận cứ rõ ràng, xác đáng,
cách trình bày ngắn gọn…
● Đoạn trích ngắn gọn nhưng để lại trong lòng người bao niềm ngưỡng
vọng chân thành đối với vị lãnh tụ đáng kính của dân tộc. Mỗi chúng ta
có thể học tập lối sống giản dị mà thanh cao rất Việt Nam ấy để vững
vàng sống trong xu thế toàn cầu hóa hiện nay
Phân tích tác phẩm Phong cách Hồ Chí Minh - Mẫu 1
Bài Phong cách Hồ Chí Minh của tác giả Lê Anh Trà nói về phong cách làm
việc, phong cách sống tuyệt vời, thanh cao mà giản dị của Bác Hồ. Nền tảng cơ
bản tạo nên vẻ đẹp của phong cách Hồ Chí Minh là sự kết hợp hài hòa giữa
truyền thống và hiện đại, giữa tinh hoa văn hóa dân tộc và tinh hoa văn hóa
nhân loại, giữa vĩ đại và giản dị.
Bài văn khẳng định tầm vóc văn hóa của Chủ tịch Hồ Chí Minh – lãnh tụ cách
mạng kiệt xuất, danh nhân văn hóa thế giới. Đoạn một: Từ đầu đến rất mới rất
hiện đại: Sự tiếp thu tinh hoa văn hóa nhân loại của Hồ Chí Minh. Đoạn hai:
Phần còn lại: Nét đẹp trong lối sống giản dị, thanh cao của Hồ Chí Minh.
Mở đầu bài văn, tác giả khẳng định trình độ hiểu biết văn hóa nhân loại của Chủ
tịch Hồ Chí Minh đã đạt tới mức uyên thâm. Trường học cách mạng của Bác Hồ
là hiện thực sôi động của thế giới. Bác Hồ đã đi qua nhiều nơi, tiếp xúc với
nhiều nền văn hoá khác nhau từ phương Đông tới phương Tây nên có kiến thức
sâu rộng về văn hóa của các nước châu Á, châu Âu, châu Phi, châu Mĩ… Để có
được trình độ hiểu biết uyên thâm ấy, Bác Hồ đã không ngại gian khổ, khó khăn,
dày công học tập trong một thời gian rất dài: 3
Văn mẫu lớp 9: Phân tích tác phẩm Phong cách Hồ Chí Minh
Trong cuộc đời đầy truân chuyên của mình, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã tiếp xúc
với văn hóa nhiều nước, nhiều vùng trên thế giới, cả ở phương Đông và phương
Tây. Trên những con tàu vượt trùng dương, Người đã ghé lại nhiều hải cảng, đã
thăm các nước châu Phi, châu Á, châu Mĩ. Bác hiểu rằng, muốn tìm hiểu về bất
cứ dân tộc nào, quốc gia nào thì trước hết phải nắm vững phương tiện giao tiếp
là ngôn ngữ. Chính vì thế, Người khổ công luyện tập để nói và viết thạo nhiều
thứ tiếng ngoại quốc như Pháp, Anh, Hoa, Nga…
Trong quá trình tìm hiểu và tiếp thu nền văn hóa của nhân loại, Bác Hồ có một
mục đích rõ ràng là để tạo cho mình một nhân cách, một lối sống mới, kết hợp
hài hòa giữa tính truyền thống và tính hiện đại. Phương pháp học tập của Người
cũng hết sức đặc biệt. Đó là học qua thực tế công việc của nhiều nghề khác nhau
và học từ trong hiện thực cuộc sống phong phú, sôi động xung quanh. Tác giả
khẳng định: Có thể nói ít có vị lãnh tụ nào lại am hiểu nhiều về các dân tộc và
nhân dân thế giới văn hoá thế giới sâu sắc như Chủ tịch Hồ Chí Minh. Đến đâu
Người cũng học hỏi, tìm hiểu văn hoá nghệ thuật đến một mức khá uyên thâm.
Điều quan trọng là Bác Hồ đã tiếp thu tinh hoa văn hoá nhân loại một cách chủ
động và chọn lọc, rồi kết hợp hài hoà với vẻ đẹp truyền thống của nền văn hoá
dân tộc Việt Nam để tạo cho mình một bản sắc riêng: Người cũng chịu ảnh
hưởng của tất cả các nền văn hoá, đã tiếp thu mọi cái đẹp và cái hay đồng thời
với việc phê phán những tiêu cực của chủ nghĩa tư bản. Nhưng điều kì lạ là tất
cả những ảnh hưởng quốc tế đó đã nhào nặn với cái gốc văn hoá dân tộc không
gì lay chuyển được ở Người, để trở thành một nhân cách rất Việt Nam, một lối
sống rất bình dị, rất Việt Nam, rất phương Đông, nhưng cũng đồng thời rất mới, rất hiện đại…
Sau khi phân tích cốt lõi của phong cách Hồ Chí Minh là sự kết hợp hài hoà
giữa tinh hoa của dân tộc và nhân loại, tác giả giới thiệu nét đẹp hiếm có trong
lối sống giản dị mà thanh cao của Bác. Lối sống đó thể hiện qua căn nhà mà 4
Văn mẫu lớp 9: Phân tích tác phẩm Phong cách Hồ Chí Minh
Người đang ở, qua đồ dùng và bữa cơm hằng ngày. Đề cập đến vấn đề này,
giọng văn của tác giả vừa xúc động vừa tự hào: Lần đầu tiên trong lịch sử Việt
Nam và có lẽ cả thế giới, có một vị Chủ tịch nước lấy chiếc nhà sàn nhỏ bằng
gỗ bên cạnh chiếc ao làm “cung điện” của mình.
Ở cương vị lãnh đạo cao nhất của Đảng và Nhà nước nhưng Chủ tịch Hồ Chí
Minh lại có lối sống giản dị như một người dân thường. Nơi ở, nơi làm việc của
Bác là chiếc nhà sàn nhỏ bằng gỗ, trước mặt là ao cá và bên cạnh là vườn cây
xanh tốt hoa nở ngát hương như bao cảnh làng quê quen thuộc khác. Tác giả kết
hợp khéo léo, tự nhiên giữa lời kể và lời bình luận: Quả như một câu chuyện
thần thoại, như câu chuyện về một vị tiên, một con người siêu phàm nào đó
trong cổ tích. Chiếc nhà sàn đó cũng chỉ vẻn vẹn có vài phòng tiếp khách, họp
Bộ Chính trị, làm việc và ngủ, với những đồ đạc rất mộc mạc đơn sơ.
Chủ nhân của ngôi nhà đó được tác giả giới thiệu ngắn gọn nhưng hàm súc: Và
chủ nhân chiếc nhà sàn này cũng trang phục hết sức giản dị, với bộ quần áo bà
ba nâu, chiếc áo trấn thủ, đôi dép lốp thô sơ như của các chiến sĩ Trường Sơn đã
được một tác giả phương Tây ca ngợi như một vật thần kì. Giản dị là đức tính,
phẩm chất nổi bật và nhất quán trong lối sống, sinh hoạt, trong quan hệ với mọi
người, trong công việc và cả trong những lời nói và bài viết của Chủ tịch Hồ
Chí Minh. Đây cũng là điều mà bất kì ai tiếp xúc với Bác đều cảm nhận được.
Nhưng hiểu và đánh giá đúng những phẩm chất ấy ở lãnh tụ Hồ Chí Minh thì
không phải là dễ dàng. Hình ảnh chiếc vali nhỏ bằng mây, vài bộ quần áo cũ,
đôi dép lốp đơn sơ… đã gắn liền với cuộc đời thanh cao, trong sáng của Bác.
Nơi Bác ở và cách sống của Bác thì như vậy, còn bữa ăn của Bác cũng chẳng
khác gì bữa ăn của những người dân thường: Hằng ngày, việc ăn uống của
Người cũng rất đạm bạc, với những món ăn dân tộc không chút cầu kì, như cá
kho, rau luộc, dưa ghém, cà muối, cháo hoa… Sự kết hợp hài hoà giữa cách kể
chuyện tự nhiên, sinh động và lời văn giàu cảm xúc của tác giả đã tạo nên tính 5
Văn mẫu lớp 9: Phân tích tác phẩm Phong cách Hồ Chí Minh
hiện thực và tính trữ tình sâu sắc cho đoạn văn, đồng thời phản ánh tình cảm
kính yêu chân thành mà người viết dành cho vị Cha già dân tộc: Và Người sống
ở đó, một mình, với một tư trang ít ỏi, một chiếc vali con với vài bộ áo quần, vài
vật kỉ niệm của cuộc đời dài. Tôi dám chắc không có một vị lãnh tụ, một vị tổng
thống hay vị vua hiền nào ngày trước lại sống đến mức giản dị và tiết chế như vậy.
Yêu Bác hiểu Bác nên tác giả đã có những nhận xét, phân tích rất chính xác về
cội nguồn bản chất đức tính giản dị của Chủ tịch Hồ Chí Minh. Đó là nét đẹp
của lối sống dân tộc Việt Nam kết tinh trong phong cách Hồ Chí Minh. Bởi vì,
suốt cuộc đời hoạt động cách mạng dài hơn sáu mươi năm, phong cách sống của
Hồ Chí Minh đã được tôi luyện trong sự nghiệp đấu tranh giải phóng khỏi xiềng
xích nô lệ thực dân và hai cuộc kháng chiến chống Pháp, chống Mĩ xâm lăng
đầy đau thương mà oanh liệt của dân tộc. Đó là đời sống thực sự văn minh mà
Bác đã nêu gương sáng trong thế giới ngày nay.
Phong cách của Bác cho ta thấy được vẻ đẹp của cuộc sống an bần lạc đạo, gắn
với thú quê đạm bạc mà thanh cao của người xưa: Bất giác, ta nghĩ đến các vị
hiền triết ngày xưa như Nguyễn Trãi ở Côn Sơn hay Nguyễn Bỉnh Khiêm sống
ở quê nhà với những thú quê thuần đức: Thu ăn măng trúc, đông ăn giá. Xuân
tắm hồ sen, hạ tắm ao… Hai câu thơ trên miêu tả cuộc sống ẩn dật của Nguyễn
Bỉnh Khiêm sau khi ông tìm về chốn núi rừng để vui thú lâm tuyền. Nguyễn
Bỉnh Khiêm đã thi vị hoá cuộc sống thanh bần của mình giữa thiên nhiên tuyệt đẹp.
Còn ngày nay, Chủ tịch Hồ Chí Minh là vị lãnh tụ cách mạng đang lãnh đạo
toàn dân đánh Mĩ. Thú quê trong văn chương xưa nhiều khi chỉ là tượng trưng,
nay hoàn toàn là sự thật trong cuộc sống của Bác. Điều ấy thể hiện Hồ Chí
Minh là con người giản dị nhưng vô cùng vĩ đại. Không phải là Bác bắt chước
cảnh sống khắc khổ của những con người tự vui trong cảnh nghèo khó mà lối 6
Văn mẫu lớp 9: Phân tích tác phẩm Phong cách Hồ Chí Minh
sống ấy đã được Bác nâng lên thành một quan niệm thẩm mĩ đúng đắn: Trong
cuộc đời, cái đẹp chính là sự giản dị, tự nhiên.
Kết thúc bài văn, tác giả nhận xét: Nếp sống giản dị và thanh đạm của Bác Hồ,
cũng như các vị danh nho xưa hoàn toàn không phải là một cách tự thần thánh
hoá, tự làm cho khác đời, hơn đời, mà đây là lối sống thanh cao, một cách di
dưỡng tinh thần, một quan niệm thẩm mĩ về cuộc sống, có khả năng đem lại
hạnh phúc thanh cao cho tâm hồn và thể xác. Lời bình luận này đã đề cao giá trị
và sức thuyết phục kì diệu của phong cách Hồ Chí Minh. Cả thế giới có thể tìm
thấy ở Bác tấm gương sáng suốt đời cống hiến, hi sinh cho quyền sống, quyền
tự do hạnh phúc của nhân loại.
Điều may mắn to lớn nhất của dân tộc Việt Nam là có được một lãnh tụ kiệt
xuất như Hồ Chí Minh. Thực ra, đó không chỉ là hạnh phúc của riêng dân tộc
Việt Nam mà là của chung nhân loại ở thế kỉ XX. Thế kỉ XX là thế kỉ đấu tranh
một mất một còn giữa bạo lực và chống bạo lực. Trong đó, Hồ Chí Minh là đại
diện tiêu biểu nhất của phía chống bạo lực; là hình tượng cao cả, lớn lao, xứng
đáng với niềm tự hào chung của nhân loại.
Bài viết của tác giả Lê Anh Trà đã khẳng định cuộc đời và sự nghiệp cách mạng
của Chủ tịch Hồ Chí Minh là bài học nhân sinh có tác dụng giáo dục lớn lao cho
các thế hệ mai sau. Từ lòng kính yêu, tự hào về Bác, chúng ta cần có ý thức tu
dưỡng, học tập, rèn luyện theo gương Bác Hồ vĩ đại.
Phân tích tác phẩm Phong cách Hồ Chí Minh - Mẫu 2
“Phong cách Hồ Chí Minh” được rút trong bài viết “Phong cách Hồ Chí Minh,
cái vĩ đại gắn với cái giản dị” của Lê Anh Trà in trong cuốn sách “Hồ Chí Minh
và văn hóa Việt Nam, năm 1990. Bài viết trên đã trình bày hai luận điểm để
chứng minh cho nét đẹp trong phong cách của Bác Hồ. 7
Văn mẫu lớp 9: Phân tích tác phẩm Phong cách Hồ Chí Minh
Luận điểm thứ nhất mà người viết nêu lên là tầm sâu rộng vốn tri thức văn hóa
của Hồ Chí Minh. Do đâu mà có vốn tri thức văn hóa ấy? Hồ Chí Minh có một
cuộc sống phong phú, sôi nổi. Người “đã tiếp xúc” với văn hóa nhiều nước ở
phương Đông và phương Tây. Người “đã ghé lại” nhiều hải cảng, “đã thăm” các
nước châu Phi, châu Á, châu Mĩ. Người “đã sống dài ngày” ở Anh, ở Pháp. Lúc
làm bồi, lúc cuốc tuyết, lúc làm nghề rửa ảnh. Chế Lan Viên cũng đã có lần viết:
“Đời bồi tàu lênh đênh theo sóng bể,
Người đi hỏi khắp bóng cờ châu Mĩ, châu Phi
Những đất tự do, những trời nô lệ
Những con đường cách mạng đang tìm đi”.
(Người đi tìm hình của nước)
Người “nói và viết thạo” nhiều ngoại ngữ như Pháp, Anh, Hoa, Nga. Không
phải là lắm tiền đi du lịch mà trái lại cuộc đời Người “đầy truân chuyên”. Người
“đã làm nhiều nghề”, và đặc biệt là “đến đâu Người cũng học hỏi, tìm hiểu văn
hóa, nghệ thuật đến một mức khá uyên thâm”. Hồ Chí Minh “đã tiếp thu” mọi
cái hay cái đẹp của các nền văn hóa và “đã nhào nặn” tới cái gốc văn hóa dân
tộc đã thấm sâu vào tâm hồn mình, máu thịt mình, nên đã trở thành “một nhân
cách rất Việt Nam, một lối sống rất bình dị, rất Việt Nam, rất phương Đông,
nhưng cũng đồng thời rất mới, rất hiện đại”. Cách lập luận chặt chẽ, cách nêu
luận cứ xác đáng, lối diễn đạt tinh tế của Lê Anh Trà đã tạo nên sức thuyết phục lớn.
Luận điểm thứ hai mà tác giả đưa ra là lối sống rất bình dị của Hồ Chí Minh. Lê
Anh Trà đã sử dụng 3 luận cứ (nơi ở, trang phục, cách ăn mặc) để giải thích và
chứng minh cho luận điểm này. Cái “cung điện” của vị Chủ tịch nước là một 8
Văn mẫu lớp 9: Phân tích tác phẩm Phong cách Hồ Chí Minh
chiếc nhà sàn nhỏ bằng gỗ bên cạnh cái ao. Chỉ vẻn vẹn có vài phòng để “tiếp
khách, họp Bộ Chính trị, làm việc và ngủ nghỉ”, đồ đạc bên trong cũng “rất mộc
mạc, đơn sơ”. Trang phục của Người “hết sức giản dị” với bộ quần áo bà ba
nâu, chiếc áo trấn thủ, đôi dép lốp “thô sơ như của các chiến sĩ Trường Sơn”.
Cách ăn uống cũng “rất đạm bạc”: cá kho, rau luộc, dưa ghém, cà muối, cháo
hoa, đó là “những món ăn dân tộc không chút cầu kì”. Những luận cứ mà người
viết nêu ra không có gì mới. Nhưng Lê Anh Trà đã viết một cách chân thực mà đầy thân tình.
Phần còn lại, tác giả đã bình luận phong cách Hồ Chí Minh. So sánh với cuộc
sống của một vị lãnh tụ, một vị tổng thống, một vị vua hiền, rồi ông ngạc nhiên
khẳng định Hồ Chí Minh đã “sống đến mức giản dị và tiết chế như vậy”. Lê
Anh Trà “bất giác nghĩ đến”, liên tưởng đến Nguyễn Trãi và Nguyễn Bỉnh
Khiêm, trích dẫn hai câu thơ của Trạng Trình: “Thu ăn măng trúc, đông ăn giá -
Xuân tắm hồ sen, hạ tắm ao” để đi tới ca ngợi nếp sống giản dị và thanh đạm
của Hồ Chí Minh, của các vị danh nho không phải là “tự thần thánh hóa, tự làm
cho khác đời” mà là “lối sống thanh cao, một cách di dưỡng tinh thần, một quan
niệm thẩm mĩ về cuộc sống, có khả năng đem lại hạnh phúc, thanh cao cho tâm hồn và thể xác”.
Tóm lại, Lê Anh Trà đã lập luận một cách chặt chẽ, nêu lên những luận cứ xác
thực, chọn lọc, trình bày khúc chiết với tất cả tấm lòng ngưỡng mộ, ngợi ca Bác
Hồ: “Nhà văn hóa lớn, nhà đạo đức lớn, nhà cách mạng lớn, nhà chính trị lớn đã
quyện chặt với nhau trong con người Hồ Chí Minh, một con người rất giản dị,
một con người Việt Nam gần gũi với mọi người”.
Đọc bài viết của Lê Anh Trà, chúng ta học tập được bao điều tốt đẹp về phong
cách Hồ Chí Minh, vị lãnh tụ kính yêu của dân tộc.
Phân tích tác phẩm Phong cách Hồ Chí Minh - Mẫu 3 9
Văn mẫu lớp 9: Phân tích tác phẩm Phong cách Hồ Chí Minh
Việt Nam đang trên đà phát triển, hòa cùng với xu thế hội nhập toàn cầu trên thế
giới. Vì thế, một vấn đề cấp bách đặt ra là làm thế nào để có thể tiếp thu được
những tinh hoa văn hóa, văn minh nhân loại thế giới mà vẫn giữ gìn được bản
sắc văn hóa truyền thống vốn có của dân tộc, hòa nhập nhưng không được hòa
tan. Đây là nhiệm vụ đặc biệt quan trọng, có tầm ảnh hưởng lớn tới việc bảo vệ
và phát triển nền văn hóa quốc gia. Nhận thức được điều đó, Lê Anh Trà đã có
bài viết “Phong cách Hồ Chí Minh, cái vĩ đại gắn với cái giản dị” trong cuốn
“Hồ Chí Minh và văn hóa Việt Nam”. Trong bài viết có trích đoạn “Phong cách
Hồ Chí Minh” rất là tiêu biểu, độc đáo, tác giả đã chỉ ra những vẻ đẹp về phong
cách của Người. Và Hồ Chí Minh là một tấm gương sáng, giúp cho mọi người
dân Việt Nam, đặc biệt là thế hệ trẻ, có được những bài học nhận thức đúng đắn
về việc kết hợp hài hòa giữa tinh hoa văn hóa thế giới với bản sắc văn hóa dân tộc.
Hồ Chí Minh không những là một nhà yêu nước cách mạng vĩ đại mà còn là
danh nhân văn hóa trên thế giới. Tạp chí “Time” đã từng xếp Người vào danh
sách là một trong số 100 nhân vật có tầm ảnh hưởng lớn nhất trong thế kỉ XX.
Bài viết “Phong cách Hồ Chí Minh” của Lê Anh Trà không chỉ mang ý nghĩa
thời sự trong tình hình hiện tại mà còn có ý nghĩa lâu dài tới tương lai phía
trước. Bởi việc học tập và làm theo tấm gương, phong cách Hồ Chí Minh là một
việc làm có ý nghĩa thiết thực và cần phải duy trì thực hiện thường xuyên đối
với mọi thế hệ của người Việt.
Trước hết là cơ sở hình thành phong cách Hồ Chí Minh trong sự tiếp thu tinh
hoa văn hóa nhân loại, tạo nên một nhân cách, một lối sống rất Việt Nam, rất
phương Đông nhưng cũng rất mới, rất hiện đại. Trên con đường hoạt động cách
mạng, trải qua bao nhiêu năm bôn ba trên khắp các châu lục từ châu Á sang
châu Âu, từ châu Phi sang châu Mĩ, đã giúp cho Hồ Chí Minh có một sự hiểu
biết sâu rộng mọi nền văn hóa trên thế giới. Để có được điều đó, Người đã ra
sức học các tiếng ngoại ngữ nước ngoài “viết và nói thạo nhiều thứ tiếng ngoại 10
Văn mẫu lớp 9: Phân tích tác phẩm Phong cách Hồ Chí Minh
quốc như: Pháp, Anh, Hoa, Nga…” Người luôn chủ động học hỏi, tìm hiểu văn
hóa, nghệ thuật ở mọi lúc mọi nơi đến một mức khá là uyên thâm. Người sẵn
sàng tiếp thu mọi “cái hay cái đẹp của mọi nền văn hóa nhưng cũng luôn quan
sát phê phán những mặt hạn chế, tiêu cực của Chủ nghĩa tư bản”; luôn biết cân
bằng hài hòa sự “ảnh hưởng quốc tế đó với cái gốc văn hóa dân tộc không gì lay
chuyển được” để tạo nên một phong cách “rất Việt Nam, rất Phương Đông... rất
mới, rất hiện đại”. Như vậy, chúng ta thấy, Hồ Chí Minh là một con người rất
bản lĩnh, giàu nghị lực, có tầm nhìn sâu xa và có một phong cách rất giàu giá trị
nhân văn, nhân sinh sâu sắc: sự kết hợp hài hòa giữa truyền thống và hiện đại,
giữa dân tộc và nhân loại. Từ đó, tạo nên một phong cách độc đáo ở con người Hồ Chí Minh.
Từ việc chỉ ra cơ sở để hình thành nên Phong cách Hồ Chí Minh, tác giả đi vào
những biểu hiện cụ thể về nét đẹp trong phong cách Hồ Chí Minh qua lối sống:
giản dị và thanh cao. Mặc dù lúc này, Người đã trở thành một vị chủ tịch nước
vĩ đại, cao nhất của Đảng và Nhà nước nhưng Người vẫn hiện lên với một lối
sống vô cùng giản dị. Nơi ở và làm việc của Bác chỉ là một chiếc nhà sàn bằng
gỗ bên cạnh chiếc ao làm thành “cung điện” của mình, chỉ có vẻn vẹn vài phòng
như: phòng tiếp khách, phòng họp Bộ chính trị, phòng làm việc và phòng ngủ.
Trang phục của Bác đơn giản chỉ là bộ quần áo bà ba nâu, chiếc áo trấn thủ, đôi
dép lốp thô sơ như của các chiến sĩ Trường Sơn, một chiếc va li con với vài bộ
quần áo, vài vật kỉ niệm. Những món ăn hằng ngày đạm bạc của dân tộc không
chút cầu kỳ như cá kho, rau luộc, dưa ghém, cà muối, cháo hoa. Đây không phải
là một lối sống khắc khổ, tự thần thánh hóa hay tự làm cho khác người mà là
một lối sống đẹp, giản dị mà thanh cao của một con người trí thức với một quan
niệm sống tích cực: cái đẹp gắn liền với sự giản dị, thanh cao.
Phần cuối của trích đoạn, tác giả đưa ra sự liên hệ dẫn chứng giữa Bác với các
bậc hiền triết ngày xưa như Nguyễn Trãi, Nguyễn Bỉnh Khiêm có tác dụng như
một thủ pháp đòn bẩy, khẳng định lại một cách mạnh mẽ lối sống giản dị của 11
Văn mẫu lớp 9: Phân tích tác phẩm Phong cách Hồ Chí Minh
Bác là một lối sống đẹp, rất thanh cao, trong sáng; là cách để Người di dưỡng
tâm hồn và thể xác. Từ đó, gợi lên sự gần gũi và truyền thống giữa người xưa và
nay, giữa Bác và các bậc hiền triết, làm tôn thêm phần cao qúy ở Người.
Tóm lại, bài viết có sự kết hợp giữa kể và bình luận; những chi tiết, hình ảnh
được lựa chọn rất tiêu biểu, có sức thuyết phục; sử dụng nghệ thuật đối lập
tương phản để làm nổi bật ý: vĩ nhân mà giản dị, gần gũi, am hiểu mọi nền văn
hóa nhân loại mà rất dân tộc, rất Việt Nam trong phong cách Hồ Chí Minh. Qua
văn bản, chúng ta thấy được vẻ đẹp rất đời thường trong con người của Bác.
Đồng thời thấy được sự kết hợp hài hòa giữa truyền thống văn hóa dân tộc và
tinh hoa văn hóa nhân loại, giữa giản dị và thanh cao trong con người Hồ Chí
Minh. Bác mãi là tấm gương sáng cho mọi người học tập và noi theo.
Phân tích tác phẩm Phong cách Hồ Chí Minh - Mẫu 4
“Tháp Mười đẹp nhất bông sen
Việt Nam đẹp nhất có tên Bác Hồ”
Bác Hồ - được biết đến với vai trò là một người lãnh đạo dân tộc Việt Nam
chống lại kẻ thù, giành độc lập cho dân tộc. Người đã trở thành tấm gương sáng
ngời cho nhân dân ta noi theo về một phong cách sống thật thanh cao.
Phong cách Hồ Chí Minh là sự kết tinh của tinh hoa văn hóa nhân loại. Trong
cuộc đời của mình, Bác đã đi đến nhiều quốc gia trên thế giới ở phương Đông
và phương Tây. Đến đâu, Người cũng học hỏi và tìm hiểu về đất nước đó. Điều
đó giúp Bác thông thạo nhiều thứ tiếng không chỉ nói mà còn viết: Pháp, Anh,
Hoa, Nga… và vô cùng am hiểu về văn hóa, nghệ thuật của các nước một cách
uyên thâm. Bác Hồ không chỉ “biết tiếp thu cái đẹp” mà còn biết “phê phán
những tiêu cực của chủ nghĩa tư bản”. Người tiếp thu văn hóa nhân loại nhưng 12
Văn mẫu lớp 9: Phân tích tác phẩm Phong cách Hồ Chí Minh
lựa chọn tiếp thu có chọn lọc để giữ được lối sống truyền thống rất phương Đông, rất Việt Nam.
Vẻ đẹp trong phong cách Hồ Chí Minh đến từ sự giản dị trong cuộc sống hằng
ngày. Tác giả đã đưa ra những dẫn chứng cụ thể và toàn diện để chứng minh
điều ấy. Với cương vị của một nhà lãnh đạo nhưng Bác Hồ lại “lấy chiếc nhà
sàn nhỏ bé bằng gỗ bên cạnh chiếc áo làm “cung điện” của mình”. Chiếc nhà
sàn “vỏn vẹn có vài phòng dùng làm nơi tiếp khách, nơi họp Bộ chính trị, nơi
làm việc và ngủ”. Trang phục của Bác cũng đơn giản hết mực “với bộ áo bà ba
nâu, chiếc áo trấn thủ, đôi dép lốp thô sơ”. Món ăn hàng ngày thì vô cùng đạm
bạc - toàn là món ăn dân tộc không chút cầu kì: “cá kho, rau luộc, dưa ghém, cà
muối, cháo hoa”. Bác sống ở đó một mình với “tư trang ít ỏi là một chiếc va li
con và một bộ quần áo, vài vật kỉ niệm”. Lối sống ấy khiến cho Lê Anh Trà
phải đưa ra đánh giá rằng không có bất kì một vị nguyên thủ quốc gia nào có thể sống như Bác Hồ.
Để rồi, từ lối sống giản dị ấy, tác giả liên tưởng đến lối sống của các nhà hiền
triết thời xưa: Nguyễn Bỉnh Khiêm hay Nguyễn Trãi. Họ là những bậc chí sĩ lựa
chọn lối sống ẩn dật tránh đời. Còn ở đây, Bác Hồ lựa chọn lối sống giản dị
không phải là để thần thánh hóa bản thân mình hay để khác người. Bác lựa chọn
lối sống ấy với như là một cách để tu dưỡng tinh thần, là một quan niệm thẩm
mĩ về cuộc sống. Lối sống đem lại những niềm hạnh phúc cho tâm hồn.
Để làm nên thành công của văn bản phải kể đến các yếu tố nghệ thuật. Tác giả
đã đan xen giữa tự sự và bình luận kết hợp với việc đưa ra những lí lẽ cùng dẫn
chứng hết sức tiêu biểu khiến cho “Phong cách Hồ Chí Minh’’ thực sự thuyết
phục được người đọc, người nghe.
Qua phân tích trên, có thể thấy, phong cách Hồ Chí Minh là sự kết tinh giữa tinh
hóa văn hóa nhân loại và truyền thống dân tộc. Từ đó, mỗi người chúng ta hãy
biết học tập và làm theo tấm gương Bác Hồ. 13
Văn mẫu lớp 9: Phân tích tác phẩm Phong cách Hồ Chí Minh
Phân tích tác phẩm Phong cách Hồ Chí Minh - Mẫu 5
Chủ tịch Hồ Chí Minh - vị lãnh tụ kính yêu của dân tộc Việt Nam. Người chính
là biểu tượng của một lối sống giản dị mà đầy thanh cao. Đến với “Phong cách
Hồ Chí Minh” của Lê Anh Trà - người đọc như hiểu rõ hơn về điều ấy.
Văn bản “Phong cách Hồ Chí Minh” được trích từ “Phong cách Hồ Chí Minh,
cái vĩ đại gắn với cái giản dị, trong Hồ Chí Minh và văn hóa Việt Nam” của
Viện Văn hóa xuất bản, Hà Nội, 1990. Qua văn bản này, người đọc thấy được
vẻ đẹp của phong cách Hồ Chí Minh là sự kết hợp hài hòa giữa nét văn hóa
truyền thống dân tộc và tinh hoa văn hóa nhân loại.
Đầu tiên, nét đẹp trong phong cách của Bác Hồ chính là ở sự kết tinh giữa văn
hóa của nhân loại và truyền thống dân tộc. Trong suốt ba mươi năm bôn ba tìm
đường cứu nước, Người đã đi qua nhiều nước trên thế giới và tiếp xúc với nhiều
nền văn hóa khác nhau. Đối với mỗi nền văn hóa Người lại có những vốn hiểu
biết nhất định trên nhiều lĩnh vực. Đến đâu, Bác Hồ cũng không ngừng học hỏi.
Điều đó thể hiện qua vốn ngoại ngữ của Hồ Chủ tịch. Người thành thạo nhiều
thứ tiếng không chỉ nói mà còn viết: Pháp, Anh, Hoa, Nga… Hồ Chí Minh “đã
tiếp thu” toàn bộ cái hay cái đẹp của các nền văn hóa nhưng tiếp thu có chọn
lọc. Đồng thời, Người cũng đã “nhào nặn” để cái gốc văn hóa dân tộc đã thấm
sâu vào tâm hồn mình, máu thịt mình. Bác đã trở thành “một nhân cách rất Việt
Nam, một lối sống rất bình dị, rất Việt Nam, rất phương Đông, nhưng cũng
đồng thời rất mới, rất hiện đại”.
Kế tiếp, Lê Anh Trà đã đưa ra những biểu hiện trong lối sống giản dị của Bác
với những dẫn chứng cụ thể và đầy thuyết phục. Nơi ở của Bác - mà nhà văn gọi
là “cung điện” của một vị Chủ tịch nước chỉ là một chiếc nhà sàn nhỏ bằng gỗ
bên cạnh cái ao. Chỉ vẻn vẹn có vài phòng để “tiếp khách, họp Bộ Chính trị, làm
việc và ngủ nghỉ”, đồ đạc trong đó cũng “rất mộc mạc, đơn sơ”. Từ nơi ở đến 14
Văn mẫu lớp 9: Phân tích tác phẩm Phong cách Hồ Chí Minh
trang phục cũng “hết sức giản dị” - Bác chỉ có bộ quần áo bà ba nâu, chiếc áo
trấn thủ, đôi dép lốp thô sơ. Cuối cùng là việc ăn uống của Bác cũng thật đam
bạc, món ăn toàn là : cá kho, rau luộc, dưa ghém, cà muối, cháo hoa… những
món ăn dân dã của vùng quê Việt Nam. Quả thật, đúng như lời nhận xét đầy xác
đáng của tác giả - ít có vị chủ tịch hay tổng thống nào có lối sống giản dị được như Hồ Chủ tịch.
Cuối cùng, nhà văn đưa ra lời bình luận về phong cách của Bác. Việc liên tưởng
đến các nhà hiền triết thời xưa suy cho cùng cũng chỉ để khẳng định vẻ đẹp
trong phong cách của Hồ Chí Minh. Đó không phải là một cách sống khác
người hay lối sống khắc khổ của những nhà tu hành. Bác Hồ đã chủ động lựa
chọn lối sống ấy như là một cách để “tu dưỡng tâm hồn”. Một cách sống thanh
cao và có thể đem lại cho Người một tinh thần thoải mái, vui vẻ.
Ta có thể bắt gặp rất nhiều câu chuyện có thật về đời sống giản dị của Bác. Câu
chuyện của ông Nguyễn Thế Văn quê ở Thái Bình là người thân cận duy nhất lo
cho Bác từ giấc ngủ đến bữa ăn kể lại: “Mỗi bữa ăn của Bác chỉ có một niêu
cơm nhỏ, một đĩa tai hoặc mũi lợn luộc, một chút mắm chua. Khi ăn, bao giờ
Bác cũng gặp tai, mũi lợn ra một chiếc đĩa nhỏ rồi lấy chén đậy lại. Va li quần
áo của Bác chỉ có 2 chiếc quần đùi, 2 chiếc áo may ô và một bộ trang phục để
tiếp khách thế nhưng Bác luôn dặn tôi phải hết sức cẩn thận cất giữ chiếc va li
như báu vật, nếu đi đâu ra khỏi phòng phải cho vào tủ khóa lại…”. Hay như câu
chuyện của bà Nguyễn Thị Liên, nguyên cán bộ Văn phòng Phủ Chủ tịch kể lại
khi làm việc ở văn phòng chủ tịch, có đôi khi bà còn đảm nhận công việc khâu
vá quần áo, chăn màn cho bác. Theo lời bà kể: “Áo Bác rách, có khi vá đi vá lại,
Bác mới cho thay. Chiếc áo gối màu xanh hoà bình của Bác, được ông Cần
(người phục vụ Bác) đưa bà vá đi vá lại. Cầm chiếc áo gối của Bác, bà rưng
rưng nước mắt, bà nói với ông Cần thay áo gối khác cho Bác dùng nhưng Bác
chưa đồng ý. Người vẫn dùng chiếc áo gối vá...”. Thế mới thấy, lối sống giản dị 15
Văn mẫu lớp 9: Phân tích tác phẩm Phong cách Hồ Chí Minh
của Bác Hồ là điều mà tất cả mọi người đều cảm nhận được. Nhưng đến với bài
viết của Lê Anh Trà, chúng ta mới thấy được điều ấy một cách thật sâu sắc.
Tóm lại, qua văn bản “Phong cách Hồ Chí Minh”, tác giả đã cho người đọc thấy
rõ được phong cách của chủ tịch Hồ Chí Minh - giản dị nhưng cũng thật thanh cao.
Phân tích tác phẩm Phong cách Hồ Chí Minh - Mẫu 6
“Phong cách Hồ Chí Minh” của tác giả Lê Anh Trà được trích từ bài viết kỷ
niệm 100 năm ngày sinh của Bác. Với lời văn dung dị nhưng hết sức lôi cuốn,
tác giả đã cho thấy vẻ đẹp giản dị trong phong cách của Bác. Đó là sự kết hợp
hài hòa giữa truyền thống dân tộc và tinh hoa văn hóa nhân loại, giản dị mà vẫn vô cùng thanh cao.
Tác phẩm được chia làm hai phần rõ ràng: phần thứ nhất đề cập tới sự tiếp thu
tinh hoa văn hóa nhân loại để làm nên phong cách Hồ Chí Minh, phần thứ hai là
vẻ đẹp văn hóa trong phong cách của Bác. Các phần này liên kết chặt chẽ với
nhau, làm nổi bật lên vẻ đẹp phong cách trong con người, tâm hồn Bác.
Trước hết, vẻ đẹp trong phong cách của Bác là sự tiếp thu tinh hoa văn hóa nhân
loại. Chúng ta đều biết rằng năm 1911, Bác rời Bến cảng Nhà Rồng ra đi tìm
đường cứu nước. Trong quá trình tìm đường cứu nước Bác đã đến nhiều nơi,
tiếp xúc văn hóa của nhiều nước bao gồm cả phương Đông và phương Tây. Đến
bất cứ nơi nào Bác cũng chăm chút, tỉ mỉ quan sát. Nhưng sự học hỏi của Bác
không phải là bắt chước mà là sự học hỏi có chọn lọc. Bác lựa chọn những gì
tinh túy nhất, hay nhất để học cho mình. Tinh hoa văn hóa nhân loại - “những
ảnh hưởng quốc tế đó đã nhào nặn với cái gốc văn hóa dân tộc không gì lay
chuyển được ở Người, để trở thành một nhân cách rất Việt Nam, một lối sống
rất bình dị, rất Việt Nam, rất phương Đông”. Như vậy ta có thể thấy, phong
cách của Bác là sự kết hợp hài hòa giữa cái mới mẻ, hiện đại của nhân loại 16
Văn mẫu lớp 9: Phân tích tác phẩm Phong cách Hồ Chí Minh
nhưng cũng rất truyền thống của dân tộc ta. Chính bởi sự kết hợp hài hòa, hòa
nhập mà không hòa tan ấy tạo nên những nét đặc biệt trong phong cách Hồ Chí Minh.
Để làm rõ hơn những nét đẹp trong phong cách của Bác, phần còn lại của tác
phẩm tập trung vào các khía cạnh trong lối sống của Người để làm nổi bật vẻ
đẹp phong cách ấy. Thời điểm lúc bấy giờ, Bác là người ở cương vị lãnh đạo
cao nhất của Đảng và Nhà nước nhưng nơi ở và nơi làm việc lại hết sức đơn sơ,
giản dị. Đó là một căn nhà sàn gỗ nhỏ, được chia làm vài phòng khác nhau.
Ngôi nhà đơn sơ ấy nằm cạnh một hồ ao sen, quả thật chẳng khác gì làng quê
Việt Nam. Có lẽ không thể tìm ở bất cứ đâu trên thế giới này “cung điện” của
một vị lãnh tụ lại mộc mạc đến vậy. Điều đó càng cho thấy rõ hơn sự giản dị
trong phong cách của Bác. Trang phục, tư trang của Bác cũng hết sức ít ỏi: “bộ
quần áo bà ba nâu, chiếc áo trấn thủ, đôi dép lốp thô sơ, tư trang ít ỏi, chỉ là
chiếc va li con với vài ba bộ quần áo”. Đó là những trang phục, tư trang hết sức
bình thường mà bất cứ người nào cũng có. Không chỉ vậy, bữa cơm của Bác
không có sơn hào hải vị, không có những món cầu kỳ mà chỉ là bữa ăn hết sức
đạm bạc: cá kho, rau luộc, cà muối, cháo hoa. Dường như mọi sinh hoạt của
Bác từ miếng ăn đến giấc ngủ chẳng khác gì một người dân bình thường. Vẻ
đẹp đó đã từng được nhà thơ Việt Phương ghi lại qua những câu thơ hết sức chân thực:
“Bác thường để lại đĩa thịt gà mà ăn trọn quả cà xứ Nghệ
Không thích nói to và đi rất khẽ cả trong vườn”
Là một vị chủ tịch nước, phải gánh trong mình trọng trách lớn lao nhưng đời
sống vật chất của Bác lại tối giản ở mức tối đa, để con người được sống giản dị,
mộc mạc, hòa mình vào thiên nhiên, tận hưởng cái đẹp giàu có, vô tận của thiên
nhiên nên có thể thấy đây là lối sống vô cùng thanh cao. Cuộc sống của Bác 17
Văn mẫu lớp 9: Phân tích tác phẩm Phong cách Hồ Chí Minh
phản chiếu chiều sâu văn hóa. Nó bắt nguồn từ quan điểm sống đẹp đẽ, lành
mạnh, đó là cái đẹp nằm trong sự dung dị, gần gũi, và rất đỗi đời thường.
Từ lối sống của Bác tác giả liên tưởng đến các vị danh nho xưa như Nguyễn
Trãi, Nguyễn Bỉnh Khiêm để thấy được nét tương đồng và khác biệt giữa Bác
và họ. Bác và các vị hiền triết đều mang trong mình những nét giản dị, thanh
cao, cuộc sống tuy đạm bạc mà không khắc khổ, hòa mình vào thiên nhiên để di
dưỡng tinh thần. Nhưng giữa Bác và các vị hiền triết vẫn có những điều khác
biệt. Nguyễn Trãi, Nguyễn Bỉnh Khiêm là con người sống ở thời trung đại, nên
những gì ông tiếp thu thuần túy là văn hóa dân tộc, văn hóa Nho giáo. Còn Bác
sống trong thời hiện đại, lại được đi và tiếp xúc văn hóa nhiều nước nên phong
cách của Bác là sự kết hợp giữa tinh hoa văn hóa truyền thống với tinh hoa văn hóa nhân loại.
Văn bản có sự kết hợp hài hòa giữa tự sự và nghị luận: đan xen lời kể và lời
bình luận của người viết khiến bài văn trở nên sâu sắc, thuyết phục hơn. Để nói
về phong cách của Bác, tác giả đã lựa chọn những dẫn chứng tiêu biểu: cái nhà,
lối sống. Ngoài ra còn phải kể đến cách tác giả dùng từ Hán Việt, dẫn chứng thơ
cổ gợi sự gần gũi giữa Bác Hồ với các bậc hiền triết. Sự kết hợp hài hòa các yếu
tố nghệ thuật đó đã làm bật lên nét giản dị và thanh cao của Bác.
Bài viết của Lê Anh Trà đã cho ta thấy vẻ đẹp trong phong cách Hồ Chí Minh là
sự kết hợp hài hòa giữa truyền thống và hiện đại, dân tộc và nhân loại, vĩ đại và
bình dị. Để từ đó ta càng thêm kính yêu Bác và học tập theo gương giản dị,
thanh cao ngời sáng của Bác.
Phân tích tác phẩm Phong cách Hồ Chí Minh - Mẫu 7
Nói tới phong cách Hồ Chí Minh, không thể không nhấn mạnh rằng, ở Người có
một chỉnh thể toàn vẹn, thống nhất hữu cơ không thể tách rời giữa tư tưởng với
đạo đức và phong cách. Chiều sâu, sức sáng tạo với những phát kiến mới mẻ, 18
Văn mẫu lớp 9: Phân tích tác phẩm Phong cách Hồ Chí Minh
độc đáo trong tư tưởng của Người đã làm cho hệ thống tư tưởng của Người ở
tầm chiến lược, không chỉ là sự vận dụng sáng tạo chủ nghĩa Mác - Lê-nin, mà
còn thực sự có sự phát triển mới, làm sâu sắc và phong phú thêm kho tàng lý
luận và phương pháp cách mạng của di sản kinh điển Mác xít. Tư tưởng của
Người về cách mạng giải phóng dân tộc, lý luận của Người về chủ nghĩa xã hội
và xây dựng chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam sao cho “đúng quy luật, thuận lòng
dân và hợp thời đại”, cũng như quan điểm của Người về dân chủ và xây dựng
nhà nước pháp quyền - dân chủ - nhân nghĩa, trọng dân đi liền với trọng pháp,
đặc biệt chủ thuyết của Người về Đảng cầm quyền, “Đảng là đạo đức, là văn
minh”, “dựa vào dân mà xây dựng Đảng”,… đã tỏ rõ giá trị và sức sống của nó
qua thử thách của thời gian.
Người xứng đáng là nhà tư tưởng Mác xít sáng tạo, đầy bản lĩnh mà rất nhiều
luận điểm của Người đã trở thành kinh điển. Tư tưởng của Người, đồng thời
cũng là phương pháp, năm tác phẩm tiêu biểu của Người được xếp vào Quốc
bảo1 (Bảo vật Quốc gia) cũng đồng thời còn là pháp bảo, giác ngộ chúng ta về
nhận thức và chỉ dẫn cho ta về hành động mà Người khiêm tốn gọi là “cách
làm”. Tư tưởng Hồ Chí Minh chính là phương diện trí tuệ, là triết lý và minh
triết trong phong cách sống của Người. Đạo đức và thực hành đạo đức, trở thành
tấm gương đạo đức, văn hóa đạo đức Hồ Chí Minh làm nên sự thanh cao trong
phong cách sống của Người.
Phong cách Hồ Chí Minh là cả một hệ thống. Theo cố Giáo sư Đặng Xuân Kỳ,
phong cách Hồ Chí Minh là sự tổng hợp của phong cách tư duy, phong cách làm
việc, phong cách diễn đạt, phong cách ứng xử và phong cách sinh hoạt2. Năm
phương diện hay năm cung bậc đó, tổng hợp, chung đúc lại cho ta hình dung
thấy phong cách Hồ Chí Minh, cũng có thể gọi là phong cách sống của Hồ Chí Minh. 19
Văn mẫu lớp 9: Phân tích tác phẩm Phong cách Hồ Chí Minh
Cố Thủ tướng Phạm Văn Đồng, học trò kiệt xuất của Chủ tịch Hồ Chí Minh,
thấu hiểu và thấu cảm về Người, nên đã từng nói về Người, nhất là phong cách
sống của Người thật thấm thía, biểu cảm. Ông khái quát thật cô đọng phong
cách sống của Hồ Chí Minh: “Giản dị - lão thực - hiền minh”. Thật đúng như
vậy, Hồ Chí Minh - nhà tư tưởng cách tân, đổi mới với bản lĩnh sáng tạo, không
giáo điều, biệt phái mà trái lại, hết sức khoáng đạt, thấm nhuần tinh thần khoan
dung và luôn thực hành văn hóa khoan dung. Hồ Chí Minh, người cộng sản hiện
đại lại mang cốt cách hiền triết Á Đông, đậm bản sắc Việt Nam.
Theo Phạm Văn Đồng, Hồ Chí Minh yêu nước 100%, nên cộng sản cũng 100%,
nghĩa là trọn vẹn, toàn vẹn. Càng yêu nước thương dân, càng tin yêu và hành
động theo lý tưởng cộng sản, càng cộng sản chân chính đích thực bao nhiêu,
càng nặng lòng yêu nước thương dân bấy nhiêu. Giải thích ấy của Ông, có sức
thuyết phục sâu sắc đối với các học giả nước ngoài đang nỗ lực tìm hiểu về Hồ
Chí Minh. Lối sống, đời sống tao nhã, tinh tế, thanh cao của Hồ Chí Minh được
Phạm Văn Đồng khắc họa thật điển hình, bằng lời tả ngôi nhà sàn, mảnh vườn,
nơi ở của Người: “Người sống trong ngôi nhà sàn đơn sơ, giản dị, ngát hương
thơm cây cỏ, hoa vườn nhưng tâm hồn thì lộng gió bốn phương thời đại”.
Khó có chân dung nhân cách và phong cách sống nào của Người lại được vẽ
bằng ngôn từ, lời văn, nhịp điệu hay và chuẩn xác đến thế từ ngòi bút của vị
Thủ tướng, đồng thời là một nhà văn hóa lớn: “Hồ Chí Minh cao mà không xa,
mới mà không lạ, to lớn mà không làm ra vĩ đại, chói sáng mà không làm ai
choáng ngợp, mới gặp lần đầu đã cảm thấy thân thiết từ lâu”. Không chỉ chúng
ta cảm nhận như vậy, mà biết bao tấm lòng bè bạn quốc tế đến Việt Nam, có
may mắn tiếp xúc với Người, được Người tiếp không phải trong phòng khách
sang trọng, mà dưới bóng mát dàn hoa, bên thảm cỏ xanh, cũng đều xúc động nhận ra điều đó. 20
Văn mẫu lớp 9: Phân tích tác phẩm Phong cách Hồ Chí Minh
Hồ Chí Minh có một đời sống thanh cao, bởi suốt đời, Người không màng danh
lợi, đứng ở ngoài vòng danh lợi, đã vì dân, vì nước, thì không ham danh, không
hám lợi, cả đời chỉ ham học, ham làm, ham tiến bộ, để làm cho dân được sung
sướng tự do. Phong cách sống thanh cao của Hồ Chí Minh là phong cách của
một con người luôn biết đồng cảm và chia sẻ, thấu lý đạt tình, ứng xử hài hòa
giữa lý trí và tình cảm, thủy chung tình nghĩa. Người nói với nhân dân của
Người bằng cả trái tim và tấm lòng: từ trước đến nay tôi đã là người của đồng
bào thì từ nay về sau, mãi mãi tôi vẫn thuộc về đồng bào. Người đã có lời cảm
ơn như thế khi đồng bào chúc thọ sinh nhật Người sau lễ Độc lập. Và, phút lâm
chung, trên giường bệnh, Người đã khóc, nói với các đồng chí thân thiết của
Người, “Bác không thể bỏ dân mà đi được”. Thanh cao Hồ Chí Minh là như
vậy, “nâng niu tất cả chỉ quên mình”. Bởi phong cách sống thanh cao, nên
Người tự rèn luyện cho mình một lối sống giản dị, giản dị đến hồn nhiên, an
nhiên, tự tại, luôn vui vẻ lạc quan, để động viên, an ủi, cổ vũ chúng ta.
Lại thêm một sở cứ nữa cho ta cảm nhận sự cao thượng của Người. Người giản
dị chứ tuyệt nhiên không hề giản đơn. Có sâu sắc trong tư tưởng, có trong sáng
nơi tâm hồn, có trong sạch bởi đạo đức, phẩm hạnh lại có trải nghiệm phong
phú trong đời sống, trong trường đời đấu tranh cách mạng thì mới giản dị được.
Bởi, có khi chúng ta chưa hiểu thấu điều giản dị cao quý đó của Người, nên
thiển nghĩ Người giản đơn. Lỗi ấy trong tư duy, nhận thức, chúng ta phải sửa,
để học tập và làm theo Người một cách thực chất, bản chất và sáng tạo, chứ
không máy móc, bắt chước hình hài, dáng vẻ bên ngoài rất không nên và không
thể. Đó là noi theo, làm theo cái tâm, cái đức, cái tình và cái trí của Người, để
làm tốt nhất công việc hằng ngày, phục vụ dân tốt nhất mỗi ngày, mỗi việc, làm
cho dân hài lòng về những đầy tớ, công bộc của mình. Đó cũng là điều có ý
nghĩa nhất, để Bác vui lòng, hài lòng và yên lòng về chúng ta trong cuộc sống
hôm nay, mai sau và mãi mãi. 21
Văn mẫu lớp 9: Phân tích tác phẩm Phong cách Hồ Chí Minh
Phân tích và nêu cảm nghĩ sau khi học bài Phong cách Hồ Chí Minh
Phong cách Hồ Chí Minh rút trong bài Phong cách Hồ Chí Minh, cái vĩ đại gắn
với cái giản dị của Lê Anh Trà in trong cuốn sách Hồ Chí Minh và văn hóa Việt Nam năm 1990.
Luận điểm thứ nhất mà người viết nêu lên là tầm sâu rộng vốn tri thức văn hóa
của Hồ Chí Minh. Do đâu mà có vốn tri thức văn hóa ấy? Hồ Chí Minh có một
cuộc sống phong phú, sôi nổi. Người "đã tiếp xúc" với văn hóa nhiều nước ở
phương Đông và phương Tây. Người "đã ghé lại" nhiều hải cảng, "đã thăm" các
nước châu Phi, châu Á, châu Mĩ. Người "đã sống dài ngày" ở Anh, ở Pháp. Lúc
làm bồi, lúc cuốc tuyết, lúc làm nghề rửa ảnh Chế Lan Viên cũng đã có lần viết:
Đời bồi tàu lênh đênh theo sóng bể,
Người đi hỏi khắp bóng cờ châu Mĩ, châu Phi
Những đất tự do, những trời nô lệ
Những con đường cách mạng đang tìm đi.
(Người đi tìm hình của nước)
Người "nói và viết thạo" nhiều ngoại ngữ như Pháp, Anh, Hoa, Nga... Không
phải là lắm tiền đi du lịch mà trái lại cuộc đời Người "đầy truân chuyển", Người
"đã làm nhiều nghề", và đặc biệt là "đến đâu Người cũng học hỏi, tìm hiểu văn
hóa, nghệ thuật đến một mức khá uyên thâm". Hồ Chí Minh "đã tiếp thu" mọi
cái hay cái đẹp của các nền văn hóa, và "đã nhào nặn" với cái gốc văn hóa dân
tộc đã thấm sâu vào tâm hồn mình, máu thịt mình, nên đã trở thành "một nhân
cách rất Việt Nam, một lối sống rất bình dị, rất Việt Nam, rất phương Đông,
nhưng cũng đồng thời rất mới, rất hiện đại". Cách lập luận chặt chẽ, cách nêu 22
Văn mẫu lớp 9: Phân tích tác phẩm Phong cách Hồ Chí Minh
luận cứ xác đáng, lối diễn đạt tinh tế của Lê Anh Trà đã tạo nên sức thuyết phục lớn.
Luận điểm thứ hai mà tác giả đưa ra là lối sống rất bình dị, rất phương Đông, rất
Việt Nam của Hồ Chí Minh. Lê Anh Trà đã sử dụng 3 luận cứ (nơi ở, trang
phục, cách ăn mặc) để giải thích và chứng minh cho luận điểm này. Cái "cung
điện" của vị Chủ tịch nước là một chiếc nhà sàn nhỏ bằng gỗ bên cạnh cái ao.
Chỉ vẻn vẹn có vài phòng để "tiếp khách, họp Bộ Chính trị, làm việc và ngủ, đồ
đạc "rất mộc mạc, đơn sơ". Trang phục của Người "hết sức giản dị" với bộ quần
áo bà ba nâu, chiếc áo trấn thủ, đôi dép lốp "thô sơ như của các chiến sĩ Trường
Sơn". Cách ăn uống của Hồ Chí Minh "rất đạm bạc": cá kho, rau luộc, dưa
ghém, cà muối, cháo hoa..., đó là "những món ăn dân tộc không chút cầu kì".
Những luận cứ mà người viết nêu ra không có gì mới. Nhiều người đã nói, đã
viết, nhiều hồi kí đã kể lại mà ta đã biết. Nhưng Lê Anh Trà đã viết một cách
giản dị, thân mật, trân trọng và ngợi ca.
Phần còn lại, tác giả đã bình luận phong cách Hồ Chí Minh. So sánh với cuộc
sống của một vị lãnh tụ, một vị tổng thống, một vị vua hiền..., rồi ông ngạc
nhiên khẳng định Hồ Chí Minh đã "sống đến mức giản dị và tiết chế như vậy".
Lê Anh Trà "bất giác nghĩ đến", liên tưởng đến Nguyễn Trãi và Nguyễn Bỉnh
Khiêm, trích dẫn hai câu thơ của Trạng Trình: "Thu ăn măng trúc, đông ăn giá -
Xuân tắm hồ sen, hạ tắm ao" để đi tới ca ngợi nếp sống giản dị và thanh đạm
của Hồ Chí Minh, của các vị danh nho không phải là "tự thần thánh hóa, tự làm
cho khác đời", mà là "lối sống thanh cao, một cách di dưỡng tinh thần, một quan
niệm thẩm mĩ về cuộc sống, có khả năng đem lại hạnh phúc, thanh cao cho tâm hồn và thể xác".
Tóm lại, Lê Anh Trà đã lập luận một cách chặt chẽ, nêu lên những luận cứ xác
thực, chọn lọc, trình bày khúc chiết với tất cả tấm lòng ngưỡng mộ, ngợi ca 23
Văn mẫu lớp 9: Phân tích tác phẩm Phong cách Hồ Chí Minh
"Nhà văn hóa lớn, nhà đạo đức lân, nhà cách mạng lớn, nhà chính trị lớn đã
quyện chặt với nhau trong con người Hồ Chí Minh, một con người rất giản dị,
một con người Việt Nam gần gũi với mọi người".
Đọc bài viết của Lê Anh Trà, chúng ta học tập được bao điều tốt đẹp về phong
cách Hồ Chí Minh, vị lãnh tụ kính yêu của dân tộc. 24