PHƯƠNG PHÁP LUẬN SỬ HỌC - Nghiên cứu Đối tượng và Nhiệm vụ

• ĐỐI TƯỢNG KHOA HỌC LỊCH SỬ I. Khái niệm 1. Lịch sử
Có thể nói, để đến với đối tượng của khoa học lịch sử ta cần biết được Lịch sử là gì? Lịch sử
là những gì đã xảy ra trong quá khứ, bao gồm mọi hoạt động của con người từ khi xuất hiện đến nay. 2. Khoa học
Khoa học là quá trình nghiên cứu nhằm khám phá ra những kiến thức mới, học thuyết mới,…
về tự nhiên và xã hội. Những kiến thức hay học thuyết mới này, tốt hơn, có thể thay thế dần
những cái cũ, không còn phù hợp.
3. Khoa học lịch sử
Khoa học lịch sử là ngành khoa học chuyên nghiên cứu về hiện thực đã xảy ra trong xã hội
loài người kể từ khi con người xuất hiện đến nay; là quá trình tiếp cận của tư duy đối với hiện
thực lịch sử, làm cho lịch sử ngày càng sáng tỏ, để nhận thức gần gũi hơn với hiện thực.
Đặc điểm khoa học: vừa mang tính khách quan, vừa mang tính chủ quan, gồm hệ thống lí
luận, kinh nghiệm, quy luật; trung thực, đúng sự thật, phục vụ cuộc sống.
II. Đối tượng khoa học lịch sử:
- Đối tượng nghiên cứu của sử học chính là toàn bộ những sự kiện, con người và diễn biến
đã xảy ra trong quá khứ của loài người. Điều này bao gồm lịch sử của từng cá nhân, một
nhóm người, một cộng đồng, một quốc gia, một khu vực hoặc thậm chí là toàn bộ nhân loại.
- Một khoa học muốn phát triển và tồn tại thì cần có đối tượng nghiên cứu. Nhưng đối tượng
của khoa học lịch sử lại rất khác. Nó luôn biến đổi, muôn màu muôn vẻ qua các thời đại, giai
đoạn, tính từ khi xã hội có giai cấp, nhà nước xuất hiện.
- Cũng như các khoa học khác, đối tượng của lịch sử sử học là hiện thực, vận động hợp quy
luật, đa dạng và muôn màu muôn vẻ
- Quan niệm về đối tượng sử học đều mang tính chất thời đại và tính giai cấp vì khoa học, sử
học ra đời trong xã hội phân chia thành giai cấp. Mỗi một chế độ xã hội, tính chất thời đại,
quyền lợi của giai cấp cầm quyến nên quan niệm trên đều sẽ mang đến những nét riêng biệt, nét chung khác nhau. Sử học cổ đại Sử học trung đại Sử học cận đại
+ tập trung chủ yếu vào + Phương Tây coi thường sử + Ở cận đại, đối tượng nghiên cứu sử
chiến tranh. Những nhân học vì nó không có ý nghĩa học trở nên đa dạng hơn
vật lớn như Hêrôđốt, thực tiễn
+ Nó bao gồm các cuộc chiến, các
được phương Tây coi là + Sử học phương Đông chủ cuộc cách mạng lật đổ chế độ cũ và
"ông tổ", cũng như yếu xem xét sự thay đổi liên các nhân vật và cá nhân có tác động
Tuyxidít và Khổng Tử, tục giữa các triều đại => điều lớn đến lịch sử
đều nhấn mạnh vai trò của này được thể hiện ở các bộ sử chiến tranh.
+ Sử học cận đại coi Châu Âu là
lớn Trung Quốc, Việt Nam và trung tâm
Ấn Độ vì thường được viết
theo trình tự triều đại
+ Coi lịch sử nhân loại xoay quanh
Châu Âu >< Trong khi các khu vực
khác như Viễn Đông, Trung Đông
hoặc Cận Đông chỉ là những vùng phụ cận
+ Chỉ quan tâm đến các sự kiện từ khi
xã hội có giai cấp, nhà nước và chữ
viết, bỏ qua hàng triệu năm lịch sử của con người.
Mặc dù đối tượng nghiên cứu của sử học thời cận đại đã được mở rộng hơn so với trước đây,
nhưng vẫn có những HẠN CHẾ lớn.
Thứ nhất, quan niệm "lấy châu Âu làm trung tâm" gây ra phân biệt đối xử và bất công trong
cách nhìn nhận lịch sử.
Thứ hai, nó chỉ tập trung vào thời kỳ có chữ viết và nhà nước đã bỏ qua một phần lớn lịch sử của con người.
 CHỨC NĂNG KHOA HỌC LỊCH SỬ: 1.Chức năng nhận thức
- Khôi phục và miêu tả: Chức năng nhận thức của khoa học lịch sử là miêu tả một cách khoa
học hiện thực quá khứ khách quan.
Tái hiện một cách chính xác những sự kiện, nhân vật và bối cảnh lịch sử giúp các thế hệ sau hiểu
được quá khứ một cách chân thực, làm nền tảng cho việc nghiên cứu và học tập.
•Ví dụ: Việc khôi phục lại các cuộc chiến tranh giải phóng dân tộc nhằm hiểu rõ hơn về tinh
thần đấu tranh của nhân dân.
- Xây dựng phương pháp nghiên cứu : Khoa học lịch sử đề xuất các phương pháp và kỹ thuật
nghiên cứu, bao gồm phương pháp phân tích tài liệu, phê phán nguồn sử liệu, sử dụng các công
cụ thống kê, khảo cổ học và các phương pháp nghiên cứu liên ngành để thu thập và xử lý thông
tin lịch sử. Điều này giúp đảm bảo tính chính xác và tính khách quan trong việc nghiên cứu.
- Tìm ra quy luật lịch sử: Nhận thức lịch sử là một cơ sở để từng bước phân phát hiện những
quy luật chung về sự vận động của xã hội và việc nhận thức những quy luật này là cơ sở ý nghĩa
cho những dự kiến bổ ích về tiến bộ xã hội.
•Ví dụ: quan sát tiến trình phát triển của lịch sử dân tộc ta nhận thức được quy luật dựng nước
phải đi đôi với giữa nước của dân tộc. Phát triển kinh tế nhưng cũng phải chuẩn bị cho chiến tranh.
( Phần tự nói không thêm vào pp: Song nghiên cứu quá khứ không phải và không bao giờ là
mục đích cuối cùng của khoa học Lịch sử. Bởi vì, nếu chỉ ghi chép một cách đơn giản và máy
móc những gì đã xảy ra trong xã hội loài người trước đây thì sẽ làm cho người ta mãi hứng thú
và chẳng có ích gì cho cuộc sống. Chính các sử gia tự sản đưa vào quan niệm “Lịch sử chỉ là
câu chuyện về quá khứ” để phủ nhận sự tồn tại của nó. Theo họ sử học không có ý nghĩa thực
tiễn, không có ảnh hưởng gì đến đời sống. Luận điểm này không có căn cứ, chỉ nhằm hạ thấp
chức năng của khoa học Lịch sử để phủ nhận sự tồn tại của bản thân nó.)
2. Chức năng giáo dục ( hay chức năng nêu gương)
- Chức năng này của Sử học có vai trò rất quan trong. Đây là chức năng mang tính xã hỏi, là
việc rút ra những bài học, kinh nghiêm của quá khứ để phục vụ cho hoạt đông thức tiễn ngày
nay. Từ chức năng giáo dục, nêu gương này, Sử học, có tác dụng rất lớn trong giáo dục đạo đức,
giáo dục tư tưởng, tình cảm, rèn luyện phẩm chất.
- Cung cấp cơ sở lý thuyết : Khoa học lịch sử giúp xây dựng các lý thuyết và nguyên lý cơ bản
để nghiên cứu lịch sử. Điều này bao gồm các khái niệm về thời gian, không gian, nguyên nhân
và kết quả của các sự kiện lịch sử. Những lý thuyết này tạo nền tảng để các nhà sử học có thể
phân tích và lý giải các hiện tượng lịch sử một cách khoa học và khách quan.
- Tư liệu hóa quá trình lịch sử : Khoa học lịch sử còn giúp hệ thống hóa và ghi chép các sự
kiện, hiện tượng lịch sử một cách chính xác và chi tiết, từ đó giúp bảo tồn di sản văn hóa, lịch sử
của nhân loại. Các nhà sử học cũng sẽ dựa vào các tài liệu và di sản lịch sử này để phục dựng lại
các giai đoạn, sự kiện quan trọng trong quá khứ.
Ví dụ: chủ nghĩa Mác đã dựa trên cơ sở của sư phát triển khoa học Lịch sử và các khoa học xã
hỏi khác trong những thế kỉ trước đây để xác định đúng chức năng của khoa học Lịch sử Điều
này đã giúp chúng ta hiểu rõ mục đích của việc nghiên cứu, học tập lịch sử, vân dung các kiến
thức lịch sử để góp phần hoàn thành những nhiệm vụ của đất nước, cách mạng đặt ra.
(Phần tự nói không thêm vào slide:Với tính chất là một bỏ môn khoa học xã hôi, Sử học không
chỉ nghiên cứu quá trình phát triển của xã hội loài người, mà còn tích cực tham gia vào đời
sống xã hôi, khi thực hiện chức năng giáo dục Nó làm cho mỗi người suy nghĩ, cảm thu, tư hào
về quá khứ, tin tưởng, mơ ước và tích cực đấu tranh cho sư thắng lơi của sư nghiệp xây dựng và
bảo vệ Tổ quốc, góp phần vào sư phát triển tương lai tốt đẹp của dân tộc và nhân loại)
• NHIỆM VỤ CỦA KHOA HỌC LỊCH SỬ:
Nhiệm vụ của khoa học lịch sử là nghiên cứu, tái tạo và phân tích các sự kiện, quá trình, và
phát triển trong quá khứ của loài người để hiểu rõ hơn về các yếu tố hình thành xã hội, văn hóa,
chính trị, và kinh tế hiện tại. Khoa học lịch sử giúp xác định nguyên nhân, kết quả, và các mối
liên hệ giữa các sự kiện, từ đó cung cấp bài học và kinh nghiệm cho thế hệ sau. Bên cạnh đó, nó
còn có nhiệm vụ bảo tồn và truyền bá di sản lịch sử, nhằm gìn giữ và phát huy các giá trị văn
hóa, lịch sử của dân tộc và nhân loại.
Nhiệm vụ của khoa học lịch sử có thể được hiểu một cách toàn diện như sau:
1. Nghiên cứu và tái tạo quá khứ: Khoa học lịch sử giúp khám phá, thu thập và làm sáng tỏ
các sự kiện, quá trình và nhân vật trong quá khứ, từ đó tái tạo một cách chính xác bức tranh lịch
sử của nhân loại và các nền văn minh.
2. Phân tích và giải thích: Không chỉ đơn thuần ghi chép lại các sự kiện, khoa học lịch sử
còn có nhiệm vụ phân tích và giải thích nguyên nhân, diễn biến và hậu quả của các sự kiện đó.
Việc tìm ra các mối liên hệ nhân quả và các yếu tố tác động giúp chúng ta hiểu rõ hơn về bản
chất của các hiện tượng lịch sử.
3. Bảo tồn và truyền bá di sản văn hóa: Khoa học lịch sử đóng vai trò quan trọng trong
việc bảo tồn các di tích, văn bản, truyền thuyết và các giá trị văn hóa của dân tộc và nhân loại.
Đồng thời, nó còn có nhiệm vụ giáo dục, truyền bá kiến thức lịch sử cho các thế hệ sau, giúp họ
nhận thức và trân trọng di sản văn hóa của mình.
4. Rút ra bài học cho hiện tại và tương lai: Qua việc nghiên cứu quá khứ, khoa học lịch sử
giúp chúng ta rút ra những bài học quý giá về các quyết định, chính sách, và hành động trong xã
hội. Những bài học này có thể được áp dụng để giải quyết các vấn đề hiện tại, đồng thời hướng
tới một tương lai phát triển bền vững.
Đồng thời, nhiệm vụ của khoa học lịch sử còn được chia thành các khía cạnh sau:
1. Nhiệm vụ nhận thức: cung cấp những tri thức khoa học, giúp con người tìm hiểu, khám phá
hiện thực lịch sử một cách khách quan, khoa học, chân thực. Đồng thời, những tri thức
2. Nhiệm vụ giáo dục: góp phần truyền bá những truyền thống và giá trị tốt đẹp trong lịch sử
cho thế hệ sau; góp phần giáo dục đạo đức, tinh thần dân tộc, tình yêu quê hương, đất nước, bồi
dưỡng lòng khoan dung, nhân ái…
3. Nhiệm vụ dự báo: thông qua việc tổng kết thực tiễn, rút ra các bài học kinh nghiệm; góp
phần dự báo tương lai cho đất nước và nhân loại…
=> Tóm lại, nhiệm vụ của khoa học lịch sử không chỉ là ghi lại quá khứ mà còn là cung cấp
những công cụ để chúng ta hiểu rõ hơn về thế giới xung quanh, từ đó xây dựng một xã hội tốt đẹp hơn. NHIỆ Phân công thuyết trình:
https://docs.google.com/document/d/
1RWBtsZ7nk4EBFgyzj n6jVhDvG38Zk2R4B1Gt1vHFmA/edit?hl=vi&tab=t.0
Phương pháp luận sử học:
https://docs.google.com/document/d/13s_berNlRsTqva4MNwD72q-
LR2lzY9iZqcl0LsIkq7o/edit?hl=vi&tab=t.0
Document Outline

• •ĐỐI TƯỢNG KHOA HỌC LỊCH SỬ
  • I.Khái niệm
  • 2.Khoa học
  • 3.Khoa học lịch sử
  • II.Đối tượng khoa học lịch sử:
• CHỨC NĂNG KHOA HỌC LỊCH SỬ:
  • 1.Chức năng nhận thức
  • 2.Chức năng giáo dục ( hay chức năng nêu gương)
• •NHIỆM VỤ CỦA KHOA HỌC LỊCH SỬ: