Quan điểm của chủ nghĩa Mác - Lê nin về mối quan hệ giữaphương diện tự nhiên và phương diện xã hội trong con người và sựvận dụng của Đảng để phát huy nhân tố con người ở Việt Nam hiệnnay môn Triết học Mác - Lênin | Trường đại học Mở Hà Nội

lOMoAR cPSD| 53331727
TRƯỜNG ĐẠI HỌC MỞ HÀ NỘI
KHOA ĐÀO TẠO CƠ BẢN
Bộ môn: Chính trị & Pháp luật BÀI TIỂU LUẬN
MÔN: TRIẾT HỌC MÁC – LÊNIN
Giảng viên giảng dạy: Nguyễn Thanh Huyên
Sinh viên thực hiện: Hoàng Thị Hồng Vân Lớp: K16-2345A03
Mã sinh viên: 23A4501D0387 Hà Nội, 2023 1 lOMoAR cPSD| 53331727
TRƯỜNG ĐẠI HỌC MỞ HÀ NỘI
KHOA TÀI CHÍNH NGÂN HÀNG
__________________________________
ĐỀ TÀI : Quan điểm của chủ nghĩa Mác - Lê nin về mối quan hệ giữa
phương diện tự nhiên và phương diện xã hội trong co
n người và sự
vận dụng của Đảng để phát huy nhân tố con người ở V iệt Nam hiện nay.
Hà Nội, 2023 2 lOMoAR cPSD| 53331727 Mục lục:
1. Lời mở đầu................................................................................................
2. Quan điểm của chủ nghĩa Mác – Lê nin về mối quan hệ giữa phương
diện tự nhiên và phương diện xã hội trong con người............
3. Sự vận dụng của Đảng để phát huy nhân tố con người ở Việt
Nam hiện nay............................................................................................
4. Kết luận.....................................................................................................
5. Tài liệu tham khảo................................................................................ Lời mở đầu
Vấn đề nghiên cứu về con người từ trước đến nay luôn là một chủ đề
trung tâm của Triết học từ thời cổ đại cho đến thời hiện đại ngày nay. Triết
học Mác – Lê nin ra đời đã đóng vai trò to lớn trong việc giải quyết những
vấn đề xung quanh con người. Triết học đã khẳng định rằng con người có vị
trí và vai trò vô cùng quan trọng đối với toàn thế giới. Đặc biệt, trong thời đại
đổi mới, con người trở thành yếu tố tiên quyết, đóng vai trò to lớn trong sự
thành bài của công cuộc đổi mới và phát triển đất nước. Những quan điểm của
chủ nghĩa Mác – Lê nin về con người và bản chất con người đã được Đảng và
Nhà nước vận dụng vào thực tiễn để phát triển nguồn nhân lực tạ Việt Nam. 3 lOMoAR cPSD| 53331727
1. Quan điểm của chủ nghĩa Mác – Lê nin về mối quan hệ giữa phương diện
tự nhiên và phương diện xã hội trong con người:
1.1 / Con người là một thực thể thống nhất giữa mặt tự nhiên và mặt xã hội :
- Về phương diện tự nhiên con người là một thực thể, là một động vật xã
hội là kết quả của tiếng hóa và phát triển lâu dài của giới tự nhiên. Cơ sở khoa
học của kết luận này đã được chứng minh bởi học thuyết của Đacuyn về sự tiến
hóa của loài. “Bản thân cái sự kiện là con người từ loài động vật mà ra, cũng đã
quyết định việc con người không bao giờ hoàn toàn thoát ly khỏi những đặc
tính vốn có của con vật”. Bên cạnh đó con người còn là một bộ phận của giới tự
nhiên. “Giới tự nhiên…là thân thế vô cơ của con người,…đời sống thể xác và
tinh thần của con người gắn liền với giới tự nhiên”. Con người phải dựa vào thế
giới tự nhiên, hòa hợp với giới tự nhiên mới có thể tồn tại được.
=> Mặt tự nhiên bao gồm cơ thể cùng những nhu cầu cơ thể và quy luật tự
nhiên chi phối đời sống của cơ thể con người.
- Con người còn là một thực thể xã hội có các hoạt động xã hội. Hoạt
động trong sản xuất, lao động con người còn có những quan hệ xã hội khác
giữa sự tác động qua lại của con người với con người.
=> Phương diện xã hội bao gồm “tổng hòa những quan hệ xã hội”, những
hoạt động xã hội, đời sống tinh thần của con người.
Khi xem xét con người, theo quan điểm của chủ nghĩa Mác-Lê nin, không
thể tách rời hai phương diện tự nhiên và xã hội của con người thành những phương
diện biệt lập, duy nhất, quyết định phương diện kia.
Là sản phẩm của tự nhiên và xã hội nên quá trình hình thành và phát triển
của con người luôn luôn bị quyết định bởi hệ thống ba quy luật khác nhau nhưng thống nhất với nhau: 4 lOMoAR cPSD| 53331727
- Những quy luật tự nhiên chi phối đời sống của cơ thể.
- Những quy luật xã hội quy định đời sống xã hội của con người.
Ba hệ thống trên cùng tác động, tạo nên một thể thống nhất hoàn chỉnh trong
đời sống con người bao goomg cả phương diện tự nhiên và phương diện xã hội.
1.2/ Trong tính hiện thực của nó , bản chất con người là tổng hòa những quan hệ xã hội:
Để nhấn mạnh bản chất xã hội của con người, C.Mác đã nêu lên luận đề nổi
tiếng trong tác phẩm Luận cương về Feuerbach: “Bản chất con người không phải là
một cái trừu tượng cố hưu của cá nhân riêng biệt. Trong tính hiện thực của nó, bản
chất con người là tổng hòa những quan hệ xã hội”.
Luận đề trên khẳng định rằng con người luôn cụ thể, xác định, sống trong
một điều kiện lịch sử cụ thể nhất định. Trong điều kiện lịch sử cụ thể đó, bằng hoạt
động thực tiễn của mình, con người tạo ra những giá trị vật chất và tinh thần để tồn
tại và phát triển cả thể lực và tư duy trí tuệ.
Luận đề khẳng định bản chất con người của Mác không có nghĩa là phue
nhận mặt tự nhiên của con người. Trái lại luận đề trên muốn nhấn mạnh sự khác
biệt giữa con người và loài vật trước hết là ở bản chất xã hội của con người. Mặt
khác cũng chỉ rõ biểu hiện phong phú ở mỗi cá nhân, nhu cầu, lợi ích.
Sự hình thành, phát triển con người là quá trình gắn liền với lịch sử sản xuất vật chất:
Với phương pháp biện chứng duy vật, triết học Mác nhận thức vấn đề con
người một cách toàn diện, cụ thể, trong toàn bộ tính hiện thực xã hội của nó,
mà trước hết là lao động sản xuất ra của cải vật chất. “Có thể phân biệt con
người với súc vật bằng ý thức, bằng tôn giáo, nói chung bất cứ cái gì cũng
được. Bản thân con người bắt đầu bằng tự phân biệt với súc vật ngay từ khi 5 lOMoAR cPSD| 53331727
con người bắt đầu sản xuất ra các tư liệu sinh hoạt của mình – đó là một bức
tiến do tổ chức cơ thể của con người quy định”.
Sản xuất ra những tư liệu sinh hoạt của mình, như thế con người đã gián tiếp
sản xuất ra chính đời sống vật chất của mình. Thông qua hoạt động sản xuất
vật chất; con người đã làm thay đổi, cải biến giới tự nhiên: “Con vật chỉ sản
xuất ra bản thân nó, còn con người thì tái sản xuất ra toàn bộ thế giới tự
nhiên”. Tính xã hội của con người thường biểu hiện trong hoạt động sản
xuất vật chất; hoạt động sản xuất vật chất biểu hiện một cách căn bản tính xã
hội của con người. Bởi vậy, lao động là yếu tố quyết định hình thành bản
chất xã hội của con người, đồng thời hình thành nhân cách cá nhân trong cộng đồng xã hội.
2 . Sự vận dụng của Đảng để phát huy nhân tố con người ở Việt Nam hiện nay :
Do nhận tức được vai trò và tầm quan trọng của vấn đề con người đặc biệt là
vấn đề con người trong sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa ở nước ta hiện
nay. Đảng ta đã và đang xây dựng và phát triển đất nước toàn diện về nhiều mặt
đặc biệt là lĩnh vực kinh tế, nó phụ thuộc rất nhiều vào chiến lược con người: Cần
đào tạo con người một cách có tể chiều sâu lấy tư tưởng và chủ nghĩa Mác – Lê nin
làm nền tảng, cũng như trên thế giới ở nước ta chiến lược con người nó có một ý
nghĩa hết sức quan trọng và để phát triển đúng hướng chiến lược đó cần có một
chính sách phát triển con người, không để con người đi lệch tư tưởng. Phát triển
con người là mục tiêu cao cả nhất của toàn dân, đưa loài người tới một kỷ nguyên 6 lOMoAR cPSD| 53331727
mới, mở ra nhiều khả năng để tìm ra những con đường tối ưu đi tới tương lai con
đường khả quan nhất cho sự nghiệp phát triển con người trong sự nghiệp công
nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Trong đời sống xã hội thực tiễn cơ sở vận dụng
khoa học và sáng tạo chủ nghĩa Mác - Lênin về con người tại hội nghị lần thứ tư
của ban chấp hành trung ương Đảng khoá VII đề ra nghị quyết và thông qua nghị
quyết về việc phát triển con người Việt Nam toàn diện với tư cách là "Động lực của
sự nghiệp xây dựng xã hội mới, đồng thời là mục tiêu của chủ nghĩa xã hội". Đó là
"con người phát triển cao về trí tuệ, cường tráng về thể chất phong phú về tinh
thần, trong sáng về đạo đức". Nghị quyết đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ VIII
của Đảng đã khẳng định "Nâng cao dân trí, bồi dưỡng và phát huy nguồn lực to
lớn của con người Việt Nam là nhân tố quyết định thắng lợi cuả công cuộc đổi mới
đất nước". Thực tiễn đã chứng tỏ xã hội ta hiện nay tình trạng mất hài hoà về mặt
bản thể của mỗi cá nhân là chủ yếu, là tất cả bản thể cá nhân phát triển toàn diện và
hài hoà về đạo đức, trí tuệ, thể lực là mục tiêu xây dựng con người trong chủ nghĩa
xã hội nhưng mục tiêu cơ bản và quan trọng hơn cả là vấn đề con người phải trở
thành nhân tố quyết định lịch sử xã hội và lịch sử của chính mình.
Đảng ta đã quán triệt và vận dụng quan điểm của chủ nghĩa Mác – Lê nin về
con người và bản chất con người cũng như tư tưởng Hồ Chí Minh về con người
trong lãnh đạo đất nước, đặc biệt là trong thời kì đổi mới đất nước. Tư tưởng Hồ
Chí Minh về con người bao hàm nhiều nội dung khác nhau, trong đó có các nội
dung cơ bản là: tư tưởng về giải phóng dân tộc, tư tưởng về con người vừa là mục
tiêu, vừa là động lực của cách mạng, tư tưởng về phát triển con người toàn diện.
Chủ nghĩa Mác - Lênin đã vạch rõ hướng đi đúng cho con đường đi lên xã
hội chủ nghĩa ở Việt Nam, thực tế cho thấy cùng với tư tưởng Hồ Chí Minh, chủ
nghĩa Mác - Lênin vào Việt Nam đã làm nên thắng lợi cách mạng giải phòng dân
tộc (1945), thống nhất đất nước (1975) thực hiện ý chí độc lập tự do con người việt
Nam điều mà bao nhiêu học thuyết trước Mác không thể áp dụng được, chính chủ 7 Downloaded by Bao Han (baohan3006@gmail.com) lOMoAR cPSD| 53331727
nghĩa Mác - Lênin đã làm thay đổi, trở thành hệ tư tưởng chính thống của toàn xã
hội, thay đổi nhanh chóng đời sống tinh thần đại đa số nhân dân Việt Nam. Thực
tiễn hoạt động cách mạng xã hội chủ nghĩa vừa nhanh chóng nâng cao trình độ
nhận thức toàn diện. Bằng hệ thống giáo dục với các hình thức đào tạo đa dạng, với
các hình thức khoa học thấm nhuần tinh thần cơ bản của chủ nghĩa Mác - Lênin đã
hình thành kế tiếp nhau những lớp người lao động mới ngày càng có tư tưởng, trình
độ chung, chuyên môn cao ngày nay chúng ta đã có một đội ngũ cán bộ văn hoá
khoa học công nghệ với trình độ lý luận và quản lý tốt đồng đều trong cả nước.
Tuy nhiên, ngày nay với sự phát triển của khoa học công nghệ đạt những
thành tựu vượt bậc, thì sự phát triển con người không chỉ là sản phẩm của hệ tư
tưởng Mác xít vì ngay khi chủ nghĩa Mác mà các trị của các tư tưởng các tôn giáo,
các hệ tư tưởng và văn hoá bản địa đã có sức sống riêng của nó. Chủ nghĩa Mác -
Lênin thâm nhập, nó như một hệ tư tưởng khoa học vượt hẳn lên cái nền văn hoá
bản địa, nhưng nó cũng chịu sự chi phối tác động đan xen của các yếu tố sai - đúng,
yếu - mạnh, mới - cũ, v.v.. Các yếu tố tích cực đã thúc đẩy, còn các yếu tố tiêu cực
thì kìm hãm sự phát triển con người.
Do đó, Đảng ta cũng đã có những đổi mới rõ rệt, sự phát triển hàng hoá
nhiều thành phần theo cơ chế thị trường, sự phân hoá giàu nghèo sự phân tầng xã
hội, việc mở rộng dân chủ đối thoại trong sinh hoạt chính trị của đất nước, việc mở
cửa và phát triển giao lưu quốc tế về các mặt kinh tế, văn hoá và chính trị, trên thế
giớ. Sự biến đổi nhanh chóng của tình hình chính trị quốc tế, sự phát triển vũ bão
của cuộc cách mạng khoa học và công nghệ… Điều đó đòi hỏi chúng ta phải biết
vận dụng chủ nghĩa Mác một cách khoa học, hợp lý và sáng tạo để đáp ứng được
những đòi hỏi của xã hội mới nếu muốn tồn tại và vươn lên một tầm cao mới.
Trong thời kì đổi mới, Đảng ta cũng khẳng định phát huy nhân tố con người 8
Downloaded by Bao Han (baohan3006@gmail.com) lOMoAR cPSD| 53331727
Việt Nam, coi con người vừa là mục tiêu, vừa là động lực của công cuộc đổi mới
và phát triển đất nước. Đảng và Nhà nước cần có những cơ chế, chính sách đãi ngộ
hợp lí để thu hút phát triển nguồn lực trong và ngoài nước, đặc biệt là nguồn nhân
lực chất lượng cao, tránh hiện tượng “chảy máu chất xám”. Chẳng hạn như bồi
dưỡng nhân tài, đào tạo tay nghề cho người lao động,… từ đó nâng cao chất lượng
nguồn lao động của đất nước.
Cần chú trọng, tăng cường sự quản lý của Nhà nước đối với việc phát triển
nguồn nhân lực. Trên cơ sở nền tảng những quan điểm đường lối, chính sách của
Đảng, Nhà nước, mỗi cơ quan, mỗi đơn vị và địa phương căn cứ vào tình hình cụ
thể hỗ trợ phần nào điều kiện vật chất, hoặc tạo điều kiện thuận lợi về môi trường
công tác cho phát triển nguồn nhân lực được phát huy thế mạnh, sở trường. Vấn đề
đặt ra là, cần phát huy vai trò, trách nhiệm của các tổ chức, lực lượng trong công
việc điều phối kết hợp xây dựng, ban hành quy chế sử dụng, phát triển nguồn nhân
lực, đặc biệt là các phòng ban, sở nội vụ ở các cơ quan, đơn vị địa phương, xây
dựng môi trường văn hóa lành mạnh nơi làm việc, duy trì và thực hiện nghiêm túc
các chế độ, quy định, nề nếp sinh hoạt ở mỗi cơ quan, đơn vị và địa phương; quan
tâm đến đời sống của cán bộ, công nhân thuộc quyền quản lý. 3 . Kết luận :
Trong tất cả những nghiên cứu về bản chất con người cho đến thời điểm hiện
tại thì quan điểm triết học Mác-Lênin đã giải quyết vấn đề một cách đúng đắn và
đầy đủ nhất trên quan điểm biện chứng duy vật. Theo ông, con người là thực thể tự
nhiên - xã hội; là chủ thể và là sản phẩm của lịch sử. Song trong đời sống xã hội, khi
xem xét con người phải đặt nó trong tổng thể các quan hệ xã hội, bởi “ Trong tính
hiện thực, bản chất con người là tổng hòa các mối quan hệ xã hội”.
Quan điểm triết học Mác-Lênin về bản chất con người mang lại ý nghĩa vô
cùng to lớn trên nhiều phương diện. Nghiên cứu về vấn đề này, con người sẽ tiến
gần hơn một bước trong việc khám phá về chính mình, từ đó ứng dụng vào đời sống 9 Downloaded by Bao Han (baohan3006@gmail.com) lOMoAR cPSD| 53331727
ở những lĩnh vực khác nhau như: chính trị, kinh tế, xã hội,… Hiểu rõ hơn về bản
chất của bản thân và những mối quan hệ liên quan , con người sẽ biết tự điều chỉnh
hành vi sao cho phù hợp với những mối quan hệ đó, từ đó có động lực phát triển bản
thân nói riêng cũng như cộng đồng, xã hội nói chung bền vững đi lên.
4 . Tài liệu tham khảo : -
https://www.123docz.net/document/12146079-tieu-luan-phan-tich-quan-
diemcua-triet-hoc-mac-lenin-ve-con-nguoi-va-ban-chat-con-nguoi-y-nghia-ly-
luan-vathuc-tien-cua-quan-diem-tren.htm -
http://gdcttc.saodo.edu.vn/nghien-cuu-trao-doi/ly-luan-cua-triet-hoc-mac-
leninve-con-nguoi-va-su-van-dung-cua-dang-ta-trong-giai-doan-hien-nay-246.html 10
Downloaded by Bao Han (baohan3006@gmail.com)