Quy luật mâu thuẫn - Kinh tế chính trị Mác - Lênin | Học viện Hàng Không Việt Nam
Quy luật mâu thuẫn - Kinh tế chính trị Mác - Lênin | Học viện Hàng Không Việt Nam được sưu tầm và soạn thảo dưới dạng file PDF để gửi tới các bạn sinh viên cùng tham khảo, ôn tập đầy đủ kiến thức, chuẩn bị cho các buổi học thật tốt. Mời bạn đọc đón xem!
Môn: Kinh tế chính trị Mác - Lênin (0101000747)
Trường: Học viện Hàng Không Việt Nam
Thông tin:
Tác giả:
Tài liệu liên quan:
Preview text:
TỐNG THỊ THẢO NGUYÊN - DL02
I. KHÁI QUÁT VỀ QUY LUẬT MÂU THUẪN
Quy luật mâu thuẫn hay còn gọi là quy luật thống nhất và đấu tranh của các mặt đối lập.
Là quy luật ở vị trí “hạt nhân” của phép biện chứng duy vật.
Quy luật này đề cặp tới vấn đề cơ bản và quan trọng nhất của phép duy vật biện
chứng đó là “vấn đề nguyên nhân, động lực của sự vận động và phát triển”.
II. KHÁI NIỆM QUY LUẬT MÂU THUẪN
- Mâu thuẫn siêu hình là không có sự thống nhất, không có sự chuyển hóa biện chứng giữa các mặt đối lập.
- Mâu thuẫn biện chứng là khái niệm dùng để chỉ sự liên hệ, tác động theo cách vừa thống
nhất, vừa đấu tranh; vừa đòi hỏi, vừa loại trừ, vừa chuyển hóa lẫn nhau giữa các mặt đối lập.
- Nhân tố tạo thành mâu thuẫn là các mặt đối lập.
III. CÁC KHÁI NIỆM VỀ MẶT ĐỐI LẬP, THỐNG NHẤT, ĐẤU TRANH
Mặt đối lập là các bộ phận, các thuộc tính,… có khuynh hướng biến đổi trái ngược
nhau, nhưng cùng tồn tại khách quan trong mỗi sự vật, hiện tượng của tự nhiên, xã hội
và tư duy. Trong mâu thuẫn, các mặt đối lập vừa thống nhất với nhau, vừa đấu tranh
lẫn nhau tạo nên trạng thái ổn định tương đối của sự vật hiện tượng.
Ví dụ như: Trong nguyên tử có điện tử và hạt nhân hay trong sinh vật thì có sự đồng
hóa và dị hóa, trong kinh tế thị trường có cung và cầu, hàng và tiền.
Thống nhất của các mặt đối lập: là sự liên hệ giữa chúng, thống nhất giữa các mặt đối
lập có tính tạm thời, tương đối
+ Thứ nhất: các mặt đối lập làm tiền đề cho nhau tồn tại, không có mặt này thì khôn có mặt kia.
+ Thứ hai: các mặt đối lập tác động ngang bằng nhau thể hiện sự đấu tranh giữa cái
mới đang hình thành với cái cũ chưa mất hẳn. +
: giữa các mặt đối lập có sự tương đồng do chúng còn tồn tại những yếu tố Thứ ba giống nhau.
Đấu tranh giữa các mặt đối lập: là sự tác động qua lại theo hướng bài trừ, phủ định
lẫn nhau giữa chúng, đấu tranh giữa các mặt đối lập có tính tuyệt đối.
IV. TÍNH CHẤT CỦA MÂU THUẪN - Tính khách quan - Tính phổ biến - Tính đa dạng, phong phú
V.PHÂN LOẠI MÂU THUẪN
1. Căn cứ vào sự tồn tại và phát triển của toàn bộ sự vật hiện tượng. -
Mâu thuẫn cơ bản: tác động trong suốt quá trình tồn tại của sự vật, hiện tượng; quy
định bản chất, sự phát triển của chúng từ khi hình thành đến lúc tiêu vong. -
Mâu thuẫn không cơ bản: đặc trưng cho một phương diện nào đó, chỉ quy định sự vận
động, phát triển của một hay một số mặt của sự vật, hiện tượng và chịu sự chi phối của mâu thuận cơ bản.
2. Căn cứ vào vai trò của mâu
thuẫn đối với sự tồn tại và phát triển của sự vật hiện
tượng trong mỗi giai đoạn nhất định. -
Mâu thuẫn chủ yếu: luôn nổi lên hàng đầu ở mỗi giai đoạn phát triển của sự vật, hiện
tượng, có tác dụng quy định đối với các mâu thuẫn khác trong cùng giai đoạn đó của quá trình phát triển. -
Mâu thuẫn thứ yếu: là mâu thuẫn không đóng vai trò quyết định trong sự vận động,
phát triển của sự vật, hiện tượng. -
Tuy nhiên sự phân chia này chỉ là tương đối, có mâu thuẫn trong điều kiện này là chủ
yếu, song trong điều kiện khác lại là thứ yếu và ngược lại.
Căn cứ vào quan hệ giữa các mặt đối lập với sự vật hiện tượng. 3. -
: là sự tác động qua lại giữa các mặt, các khuynh hướng... đối lập Mâu thuẫn bên trong
nằm trong chính mỗi sự vật, hiện tượng; có vai trò quy định trực tiếp quá trình vận động và
phát triển của sự vật, hiện tượng.
- Mâu thuẫn bên ngoài: xuất hiện trong mối liên hệ giữa các sự vật, hiện tượng với nhau;
tuy cũng ảnh hưởng đến sự tồn tại và phát triển của chúng, nhưng phải thông qua mâu thuẫn
bên trong mới phát huy tác dụng.
- Tuy nhiên sự phân chia này chỉ là tương đối bởi trong quan hệ này hoặc so với một số
đối tượng này, nó là bên trong; nhưng trong quan hệ khác hoặc so với một số đối tượng khác, nó lại là bên ngoài.
Căn cứ vào tính chất của lợi ích cơ bản là đối lập nhau trong mối quan hệ giữa các 4.
giai cấp ở một giai đoạn lịch sử nhất định.
- Mâu thuẫn đối kháng: là mâu thuẫn giữa các giai cấp, tập đoàn người, lực lượng, xu
hướng xã hội,… có lợi ích cơ bản đối lập nhau và không thể điều hòa được.
- Mâu thuẫn không đối kháng: là mâu thuẫn giữa các giai cấp, tập đoàn người, lực lượng,
xu hướng xã hội,… có lợi ích cơ bản không đối lập nhau nên là mâu thuẫn cục bộ, tạm thời.
VI. VAI TRÒ CỦA MÂU THUẪN
- Mẫu thuẫn trong xã hội nói chung và mâu thuẫn trong cuộc sống nói riêng là nguyên nhân,
động lực bên trong của sự vận động và phát triển, làm cho cái cũ mất đi và cái mới ra đời.
- Tuy nhiên mâu thuẫn cũng có thể gây ảnh hưởng xấu đến các chủ thể, vấn đề trong cuộc
sống, gây bất hòa tranh cãi, thậm chí gây xung đột nghiêm trọng nếu không thống nhất và giải quyết được.
VII. Ý NGHĨA CỦA PHƯƠNG PHÁP LUẬN CỦA QUY LUẬT MÂU THUẪN
- Thứ nhất: thừa nhận tính khách quan của mâu thuẫn trong sự vật hiện tượng, từ đó tìm ra
phương hướng, giải pháp giải quyết mâu thuẫn.
- Thứ hai: phân tích mâu thuẫn cần bắt đầu từ việc xem xét quá trình phát sinh, phát triển
của từng loại mâu thuẫn, xem xét vai trò và mối quan hệ giữa chúng. Từ đó đề ra được
phương pháp giải quyết mâu thuẫn đó.
- Thứ ba: phải nắm vững nguyên tắc giải quyết mâu thuẫn bằng đấu tranh giữa các mặt
đối lập, không điều hòa mâu thuẫn cũng không nóng vội hay bao thủ, bởi giải quyết mâu
thuẫn còn phục thuộc vào điều kiện đủ, chín muồi hay chưa.
VIII. LIÊN HỆ BẢN THÂN
- Trong cuộc sống mỗi khi xảy ra mâu thuẫn ta cần suy xét cẩn thận, phân tích mâu thuẫn một
cách cụ thể, không nóng vội hay bảo thủ từ đó tìm ra phương hướng, giải phápđúng cho hoạt
động nhận thức và thực tiễn.
- VD: Chúng ta có thể nói đến, mâu thuẫn giữa cá nhân với cá nhân trong công việc cùng
thực hiện nhưng mỗi chủ thể có một cách hay một phương án đưa ra riêng và không cùng lý
tưởng, cách giải quyết với nhau nên các chủ thể cũng sẽ đưa ra những tranh cãi và nảy sinh ra
mâu thuẫn về cách giải quyết công việc với nhau. Khi ở trong tình huống như vậy ta phải biết
lắng nghe và thấu hiểu ý kiến của người khác, suy xét xem suy nghĩ đó có phù hợp với vấn đè
hay không. Và khi xảy ra mâu thuẫn như thế ta mới thấy được vai trò của nó đó chính là góp
phần làm cho vấn đề của ta được sáng tỏ hơn, thấy được những góc nhìn đa dạng nhiều chiều về vấn đề đó.
IX. CÂU HỎI CỦNG CỐ
1/ nhân tố nào tạo nên mâu thuẫn?
Đáp án: các mặt đối lập
2/ các mặt đối lập có những tính chất nào?
Đáp án: 2 tính chất là thống nhất và đấu tranh
3/ mâu thuẫn có bao nhiêu tính chất? Kể tên
Đáp án: có 3 tính chất là tính khách quan, tính phổ biến và tính đa dạng phong phú
4/ có mấy cách phân loại mâu thuẫn Đáp án: 4