Quyết định hành chính là gì? Phân loại quyết định hành chính

Quyết định hành chính là gì? Phân loại quyết định hành chính
1. Quyết định hành chính là gì ?
Quyết định hành chính thể hiện ý chí quyền lực đơn phương của cơ quan nhà
nước có thẩm quyền, của người có chức vụ, tổ chức và cá nhân được nhà
nước trao quyền, được thực hiện trên cơ sở và để thi hành pháp luật, theo
trình tự và hình thức do pháp luật quy định hướng tới việc thực hiện nhiệm vụ quản lí hành chính.
Quyết định hành chính gồm các loại như quyết định chỉ đạo, quyết định quy
phạm và quyết định cá biệt.
Quyết định chỉ đạo và quyết định quy phạm luôn được thể hiện bằng hình
thức văn bản. Quyết định cá biệt chủ yếu được ban hành dưới hình thức văn bản.
Quyền lực nhà nước được thực hiện chủ yếu thông qua hoạt động của bộ
máy nhà nước trên các lĩnh vực lập pháp, hành pháp và tư pháp. Một trỏng
những biểu hiên của việc thực hiện . quyền lực nhà nước là ra các quyết định
pháp luật. Quyết định pháp luật bao gồm những quyết định của cơ quan lập
pháp, cơ quan tư pháp và cơ quan hành pháp.
Về quyết định cùa cơ quan hành pháp, hiện hay có nhiều quan điểm khác
nhau. Có quan điểm cho rằng đó là quyết định quản lí hành chính nhà nước
bởi lẽ những quyết định này là của chủ thể quản lí hằnh chính nhà nước
trong hệ thống cơ quan hành pháp. Có quan điểm lại cho rằng .đó là quyết
định quản lí nhà nước, tuy nhiên phải hiểu là quản lí nhà nước theo nghĩa
hẹp là quản lí hành chính). Bên cạnh đócòn có khái niệm quyết định hành
chính. Khái niêm này không những xuất hiện trong khoa học mà,còn cả trong
những quy định của luật thực định, như trong Luật khiếu nại, tố cáo, Pháp
lệnh thủ tục giải quyết các vụ án hành chính... Chính vì vậy, việc làm rõ khái
niệm về loại quyết định nàỵ cũng nhu việc giới hạn nội hàm của khái
niệm thực hiện trên cơ sở và để thi hành pháp luật, theo trình tự và hình thức
do pháp luật quy định hướng tới việc thực hiện nhiệm vụ quản lí hành chính
trong lĩnh vực hoặc vấn đề được phân công phụ trách”.
Hiến pháp năm 2013 quy định Nhà nước quản lí xã hội bằng pháp luật.
Những quy định đã được ghi nhận trong Luật ban hành văn bản quy phạm
pháp luật năm 1996 đều thể hiện rằng Nhà nước muốn quản lí xã hội nói
chung nhất là trong lĩnh vực công thì không thể không thể hiên ý chí thông
qua quyền lực của mình dưới hình thức là những quyết định pháp luật, trong
đó có quyết định hành chính.
Để thực hiện quyền lực nhà nước, trên phương diện lí luận cũng như thực
tiễn người ta đêu thừa nhận vị trí và vai trò quàn trọng của hệ thống cơ quan
nhà nước có chức năng quản lí hành chính nhà nưác trên cơ sở của quyền
hành pháp - lĩnh vực thể hiện quyền lực nhà nước một cách thiết thực nhất
bởi lẽ đó là những hoạt động với mục đích thực hiện luật (thi hành luật) nhằm
cụ thể hoá các quy định của luật vào các lĩnh vực của đời sống xã hội. Chính
vì vậy, hình thức hoạt động của các cơ quan nhà nước trong lĩnh vực này chủ
yếu và quan trọng đó là ra quyết định hành chính để đề ra những chủ trương,
chính sách lớn, xây dựng quy tắc xử sự hoặc áp dụng pháp luật cho một
công việc cụ thể (quyết định hành chính cá biệt) nhằm mục đích thực hiện
chức năng của nhà nước thông qua quyền hành pháp.
Mặt khác, quyết định hành chính do nhiều chủ thể khác nhau ban hành với
những nội dung phong phú, đa dạng liên quan đến các lĩnh vực khác nhau
của quản lí hành chính nhà những quyết định thành văn đồ thì những quyết
định do các chủ thể quản lí hành chính ban hành rất nhiều. Tính quyền lực ,
nhà nước trước hết thể hiện ở ngay hình thức của những quyết định, bởi lẽ
theo quy định của pháp luật thì chỉ có cơ quan nhà nước mới được đơn
phương ra các quyết định pháp luật .xuất phát từ những lợi ích chung (theo
quy định của Luật ban hành văn bản quy phạm pháp luật thì các tổ chức xã
hội chỉ được phép kết hợp với cơ quan nhà nước để ra một số quyết định cần
thiết). Tính quyền lực, đơn phương của quyết định hành chính còn thể hiện rõ
ở nội dung và mục đích của quyết định. Để thực thi quyền hàrih pháp trên cơ
sở luật và để thi hành luật, quyết định hành chính luôn thể hiện tính mệnh
lệnh rất cao, chính vì vậy tính quyền lực nhà nước còn thể hiện ở tính đảm
bảo thi hàiìh của quyết định, về nguyên tắc, mọi quyết định đều phải được thi
hành, kể cả những quyết định có sự phản kháng từ phía đối tượng quản lí, có
nghĩa là quyết định sẽ đttợc đảm bảo thi hành bằng những biện pháp cưỡng
chế của Nhà nước khi cần thiết.
Tiếp đến là tính pháp lí của quyết định. Quyết định hành chính như trên đã
trình bày là kết quả của sự thể hiện ý chí nhà nước. Do vậy, các quyết định
do Nhà nước ban hành đều có những giặ trị về mặt pháp lí. Trừớc hết, quyết
định hành chính xuất hiên đã tác động ngay đến cơ chế điều chỉnh pháp luật,
quyết định hành chính có thể đưa ra những biện pháp hoặc những chủ
trương lớn trong lĩnh vực quản lí hành chính, ví dụ như việc đề ra chủ trương,
giải pháp cải cách thủ tục hành chính trong Nghị quyết của Chính phủ số
38/CP ngày 4/5/1994 về cải cách một bước thủ tục hành chính trong việc giải
quyết công việc của công dân và tổ chức. Mặt khác, tính pháp lí của quyết
định hành chính còn thể hiện ở việc làm xuất hiện quy phạm pháp luật, thay
thế hoặc hủy bỏ quy phạm pháp luật,
2. Đặc điểm của quyết định hành chính là gì ?
Quyết định hành chính là nội dung cơ bản của luật hànhchính, trong đó việc
ban hành các quyết định này thể hiện rõ tính chất quyềnuy, quyền lực phục
tùng của chủ thể quản lý tác động lên đối tượng quản lý nhằmđạt được mục
đích của hành vi xử sự.
Theo quy định của luật tố tụng hành chính năm 2015, quyết địnhhành chính là
văn bản do cơ quan hành chính nhà nước, cơ quan, tổ chức đượcgiao thực
hiện quản lý hành chính nhà nước ban hành hoặc người có thẩm quyềntrong
cơ quan, tổ chức đó ban hành quyết định về vấn đề cụ thể trong hoạt
độngquản lý hành chính được áp dụng một lần đối với một hoặc một số đối tượng cụ thể.
Như vậy quyết định hành chính vừa mang tính quyền lực nhà nướcvừa mang
tính pháp lý. Tính quyền lực nhà nước được thể hiện ở việc chủ thể banhành
là cơ quan nhà nước có thẩm quyền, đồng thời việc sử dụng quyền lực
nàycũng đòi hỏi phải đúng thẩm quyền mà pháp luật qui định nhằm đảm bảo
sự hài hòa,thống nhất trong quá trình sử dụng quyền lực của các bộ phận
cấu thành bộ máy nhà nước… Về nguyên tắc,mọi quyết định hành chính đều
phảiđược thi hành, kể cả những quyết định có sự phản kháng từ phía đối
tượng quảnlí, có nghĩa là quyết định sẽ được đảm bảo bằng biện pháp
cưỡng chế của nhà nướckhi cần thiết. Ngoài ra quyền lực nhà nước còn
được thể hiện trong việc các chủthể có thẩm quyền tiến hành những hoạt
động cần thiết để đảm bảo thực hiện ýchí của nhà nước như các biện pháp
về kinh tế,giáo dục, thuyết phục…
Quyết định hành chính là kết quả của sự thể hiện ý chí của nhà nước. Mặc dù
khi ban hành quyết định chủ thểquản lí hành chính có thể xem xét, lấy ý kiến
của đối tượng tác động củaquyết định về những vấn đề có liên quan đến nội
dung của quyết định nhưng ý kiếnđó chỉ có giá trị tham khảo, nhằm giảm bớt
khả năng nhìn nhận một cách phiến diện từ phía cơ quan quản lí hành chính
nhà nước. Vì vậy trong quyết định hành chính, ý chỉ của nhà nước thể hiện
một cách tập trung nhất. Do vậy, các quyết địnhdo Nhà nước ban hành đều
có những giá trị về mặt pháp lí.
Quyết định hành chính làphương tiện không thể thiếu trong quản lí hành
chính nhà nước mà các chủ thể quản lí sử dụng để thực hiện hầu hết các
chức năng quản lí như tổ chức, lãng đạo, kiểmtra… Trong quản lí hành chính
nhà nước, quyết định hành chính có vai trò đặc biệt quan trọng. Quyết định
hành chính như một công cụ cơ bản để thực hiện nhiệm vụ, chức năng quản lí hành chính nhà nước.
3. Cách thức phân loại quyết định hành chính
Để phân loại quyết định hành chính chúng ta dựa vào một số căn cứ sau:
3.1 Căn cứ vào tính chất pháp lý
Dựa vào căn cứ này thì quyết định hành chính được chia thành quyết định
chủ đạo, quyết định quy phạm và quyết định cá biệt.
+ Quyết định chủ đạo là loại quyết định mà các chủ thể có thẩm quyền ban
hành nhằm mục đích đưa ra những chủ trương, chính sách, những giải pháp
lớn về quản lí hành chính đối với cả nước, một vùng hoặc đối với một đơn vị
hành chính nhất định. Chính vì vậy mà thẩm quyền ra các quyết định chủ đạo
này thường thuộc về những chủ thể có vị trí quan trọng trong hệ thống hành
chính, về hình thức thì nhũng quyết định thuộc loại này thường là nhũng nghị
quyết. Ví dụ như Nghị quyết của Chính phủ số 38/CP ngày 4/5/1994 về cải
cách một bước thủ tục hành chính trong việc giải quyết công việc của công dân và tổ chức.
+ Quyết định quy phạm: Ban hành quyết định quy phạm là hoạt động mang
tính đặc trưng của các chủ thể được sử dụng quyền hành pháp, bởi lẽ một
trong những biểu hiện của quyền hành pháp đó là hoạt động lập quy. Trên cơ
sở luật, pháp lệnh các chủ thể trong hệ thống hành chính nhà nước sẽ ban
hành những quy phạm chủ yếu nhằm cụ thể hoá luật, pháp lệnh để quản lí xã
hội trên từng lĩnh vực, vì vậy quyết định quy phạm có ý nghĩa và vai trò rất
đặc biệt trong hệ thống văn bản pháp luật nói chung, văn bản hành chính nói
riêng. Với nội dung là những quy tắc xử sự, xác định các quyền và nghĩa vụ
cho các đối tượng liên quan, quyết định quy phạm tạo ra một khuôn khổ pháp
lí, trong đó các chủ thể của pháp luật hành chính sẽ thực hiện các quyền và
nghĩa vụ của mình. Lệnh, nghị quyết của ủy ban thường vụ Quốc hội; lệnh,
quyết định của Chủ tịch nước, Chính phủ ra quyết định hành chính dưới hình
thức là những nghị quyết, nghị định.
Căn cứ vào hiến pháp, luật, nghị quyết của Quốc hội; pháp lệnh, nghị quyết
của ủy ban thường vụ Quốc hội; lệnh, quyết định của Chủ tịch nước; nghị
quyết, nghị định của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ ra quyết định hành
chính dưới hình thức là các quyết định và chỉ thị. Ví dụ:
- Nghị quyết của Chính- phủ số 03/CP ngày 2/2/2000 về kinh tế trang trại;
- Nghị định của Chính phủ số 04/CP ngày 11/2/2000 về thi hành Luật sửa đổi,
bổ sung một số điều của Luật đất đai;
- Quyết định của Thủ tướng Chính phủ số 21/QĐ-TTg ngày 16/2/2000 về việc
chỉ định thầu đối vói cồng tác xây dựng, tu bổ đê điều;
- Chỉ thị của Thủ tướng Chính phủ số 29/CT-TTg ngày 25/8/1998 về tăng
cường công tác sử dụng thuốc bảo vệ thực vật...
3.2 Quyết định hành chính của các bộ và cơ quan ngang bộ
Theo quy định của pháp luật thì bộ là cơ quan quản Ịí nhà nước có thẩm
quyền chuyên môn, được sử dụng quyền hành pháp trong lĩnh,vực chuyên
môn do mình quản lí. Để thực hiện quyền lực đó, người đứng đầu mỗi bộ, cơ
quan ngang bộ đều có quyền ra các quyết’định hành chính dưới hình thức là
nhũng quyết định, chỉ thị và thông tư.
Ví dụ: - Quyết định của Bộ khoa học - công nghệ và môi trường số
2265/1999/QĐ-BKHCNMT'ngày 30/12/1999 về việc cơ quan nhà nước khác
nhau, thậm chí còn có cả sự phối hợp của tổ chức xã hội. Dĩ nhiên, những
loại quyết định loại này không nhiều so với những quyết định trên. Quyết định
hành chính liên tịch có hình thức là những thông tư liên tịch, nghị quyết liên tịch.
Ví dụ: Thông tư liên tịch của Bộ nội vụ và Bộ ngoại giao số 02-
1998/TTLT/BNV-BNG ngày 19/5/1998 hưởng dân thực hiện Quyết định của
Thù tướng Chính phù số 957/QĐ-TTg ngày 11/7/1997 về cải tiến một số thủ
tục về xuất cảnh và giải quyết vấn đề người Việt Nam xuất cảnh nhưng không về đúng hạn.
Document Outline

• Quyết định hành chính là gì? Phân loại quyết định
  • 1. Quyết định hành chính là gì ?
  • 2. Đặc điểm của quyết định hành chính là gì ?
  • 3. Cách thức phân loại quyết định hành chính
    • 3.1 Căn cứ vào tính chất pháp lý
    • 3.2 Quyết định hành chính của các bộ và cơ quan ng