Rèn Kỹ Năng Nghe Môn Tiếng Việt thực hành | Đại học Sư phạm Hà Nội 2

lOMoAR cPSD| 58933639
1. Hoạt động đáp lời - Khái niệm
Hoạt động đáp lời là quá trình mà học sinh lắng nghe và phản hồi lại thông tin
trong các tình huống giao tiếp hàng ngày một cách đơn giản, dễ hiểu. Qua đó, học sinh
thực hiện các yêu cầu như trả lời câu hỏi, làm theo hướng dẫn, hoặc diễn đạt cảm xúc,
giúp các em học cách giao tiếp tự nhiên và hiệu quả. - Mục đích
+ Tăng cường kỹ năng giao tiếp: Đáp lời giúp các em hình thành kỹ năng giao tiếp
tự nhiên, biết lắng nghe người khác và đáp lại một cách lịch sự, phù hợp với ngữ cảnh.
+ Phát triển ngôn ngữ và từ vựng: Hoạt động đáp lời giúp học sinh mở rộng vốn từ
và hiểu cách sử dụng ngôn ngữ trong các tình huống thực tế.
+ Rèn luyện kỹ năng nghe hiểu: Giúp học sinh cải thiện khả năng nghe hiểu, phân
biệt và tiếp nhận thông tin một cách chính xác.
+ Tạo sự tự tin: Học sinh được rèn luyện để phản hồi tự nhiên và chính xác, từ đó
tăng thêm sự tự tin khi giao tiếp và học hỏi trong lớp học và ngoài xã hội.
2. Hướng dẫn kĩ năng đáp lời
- Tạo bối cảnh giao tiếp đơn giản và rõ ràng: Giáo viên nên lựa chọn các tình huống
giao tiếp gần gũi với học sinh, chẳng hạn như hỏi thăm sức khỏe, trao đổi về sở thích,
hoặc các tình huống trong lớp học. Điều này giúp học sinh cảm thấy thoải mái và dễ
hiểu nội dung để thực hành đáp lời.
- Hướng dẫn cách lắng nghe
+ Nhắc nhở học sinh không ngắt lời khi người khác đang nói.
+ Dạy các em cách tập trung và ghi nhớ thông tin chính để trả lời chính xác.
+ Khuyến khích học sinh ghi lại từ khóa nếu cần để không quên nội dung.
- Hướng dẫn cách đáp lời phù hợp với ngữ cảnh
+ Dạy các em sử dụng từ ngữ lịch sự khi trả lời, ví dụ như "dạ, vâng, thưa cô…"
+ Hướng dẫn trả lời rõ ràng, đúng vào nội dung câu hỏi.
+ Khuyến khích học sinh thêm cảm xúc phù hợp, chẳng hạn như biểu cảm vui vẻ
khi trả lời về điều yêu thích hoặc thể hiện sự cảm ơn khi được nhận lời khen.
- Khuyến khích học sinh diễn đạt lại bằng từ ngữ của mình: Giáo viên có thể yêu cầu
học sinh nghe xong, diễn đạt lại nội dung hoặc ý chính của câu hỏi bằng cách nói theo
suy nghĩ và từ ngữ của bản thân. Điều này giúp các em hiểu sâu và tự tin trong cách trả lời hơn. lOMoAR cPSD| 58933639
- Hướng dẫn cách bổ sung thông tin khi đáp lời
+ Thay vì chỉ nói "Em thích ăn kem", học sinh có thể nói "Em thích ăn kem vì nó mát và ngọt."
+ Hướng dẫn học sinh không chỉ đáp lời một cách ngắn gọn mà còn biết cách giải
thích thêm hoặc chia sẻ suy nghĩ cá nhân để câu trả lời thêm phong phú.
- Tổ chức hoạt động thực hành đa dạng
+ Đóng vai: Cho học sinh đóng vai trong các tình huống giao tiếp để thực hành đáp lời.
+ Trò chơi hỏi đáp: Học sinh đặt câu hỏi cho nhau và thực hành đáp lời, giúp tăng
cường phản xạ ngôn ngữ.
+ Kể chuyện và hỏi đáp: Sau khi nghe câu chuyện, học sinh trả lời các câu hỏi để
rèn kỹ năng nghe hiểu và đáp lời.
- Đưa ra nhận xét và phản hồi kịp thời: Sau mỗi lần học sinh thực hành đáp lời, giáo
viên cần đưa ra nhận xét, đánh giá cách trả lời của các em. Nhận xét có thể tập trung vào:
+ Độ chính xác của câu trả lời.
+ Khả năng sử dụng ngôn từ và cấu trúc câu phù hợp.
+ Tính tự nhiên và tự tin trong giao tiếp.
3. Thực hành đóng vai người nghe trong hoạt động giao tiếp
- Giới thiệu vai trò của người nghe: Giúp học sinh hiểu rằng người nghe không chỉ
lắng nghe một cách thụ động mà cần tập trung, hiểu nội dung và phản hồi phù hợp. Vai
trò này rất quan trọng trong giao tiếp vì nó giúp xây dựng sự tôn trọng và thấu hiểu lẫn nhau.
- Hướng dẫn các kỹ năng nghe cần thiết
+ Lắng nghe chăm chú: Hướng dẫn học sinh duy trì ánh mắt, gật đầu nhẹ để thể
hiện sự chú ý. Tránh phân tâm hoặc làm việc riêng trong khi nghe.
+ Ghi nhớ nội dung: Yêu cầu học sinh ghi nhớ những ý chính hoặc từ khóa quan trọng của người nói.
+ Không ngắt lời: Nhắc học sinh không chen ngang khi người khác đang nói, để
thể hiện sự tôn trọng và hiểu đúng thông tin. lOMoAR cPSD| 58933639
- Thực hành đóng vai người nghe qua tình huống giao tiếp
+ Đóng vai theo nhóm: Chia học sinh thành cặp hoặc nhóm nhỏ, trong đó mỗi nhóm
có một người nói và một người nghe. Người nói sẽ kể về một chủ đề, ví dụ như sở thích
hoặc kỷ niệm, và người nghe sẽ lắng nghe một cách chăm chú.
+ Thực hành phản hồi: Sau khi nghe, người nghe có thể phản hồi bằng cách gật
đầu, mỉm cười, hoặc nói “Thật thú vị!” hoặc “Thế rồi sao nữa?” để thể hiện sự quan tâm.
- Đặt câu hỏi sau khi nghe
+ Câu hỏi làm rõ: Hướng dẫn người nghe đặt câu hỏi để làm rõ các chi tiết mà mình
chưa hiểu, chẳng hạn như “Bạn có thể kể thêm về điều đó không?”
+ Phản hồi cảm xúc: Người nghe có thể phản hồi cảm xúc như “Ôi, điều đó thật
tuyệt!” hoặc “Thật đáng tiếc khi xảy ra chuyện đó” để thể hiện sự đồng cảm.
- Tổ chức đánh giá và nhận xét
+ Quan sát và nhận xét: Giáo viên quan sát và nhận xét cách học sinh lắng nghe,
phản hồi. Khuyến khích các em lắng nghe cẩn thận, không ngắt lời và tỏ ra quan tâm
đến câu chuyện của bạn.
+ Động viên và khuyến khích: Động viên học sinh đã thực hành tốt và góp ý nhẹ
nhàng với những em cần cải thiện kỹ năng lắng nghe, đặc biệt là trong cách duy trì sự chú ý.
Ví dụ: Bài 21. Nói và nghe “Kể chuyện Mai An Tiêm” (Tiếng Việt 3 - KNTT Tập 2)