Sinh 11 Kết nối tri thức bài 6: Hô hấp ở thực vật
Dừng lại và suy ngẫm trang 40 SGK Sinh 11 Kết nối
Câu 1: Nêu khái niệm hô hấp ở thực vật và phân tích vai trò của hô hấp đối với cơ thể thực vật. Bài làm
- Khái niệm hô hấp ở thực vật: Hô hấp ở thực vật là quá trình phân giải các hợp chất
hữu cơ phức tạp, phổ biến là carbohydrate thành các chất đơn giản, đồng thời, tạo ra ATP và nhiệt năng.
- Phân tích vai trò của hô hấp đối với cơ thể thực vật:
+ Năng lượng (dưới dạng ATP) sinh ra từ hô hấp được sử dụng cho hầu hết các
hoạt động sống của cây như tổng hợp và vận chuyển các chất, sinh trưởng và phát triển, cảm ứng,…
+ Nhiệt năng được giải phóng ra trong hô hấp giúp duy trì nhiệt độ cơ thể, đảm bảo
cho các hoạt động sống trong cơ thể thực vật diễn ra một cách bình thường.
+ Các sản phẩm trung gian được tạo ra từ quá trình hô hấp ở thực vật (đường 3
carbon, pyruvate,…) là nguyên liệu để tổng hợp nên các hợp chất hữu cơ trong cơ
thể như protein, acid béo,…
Câu 2: Con đường hô hấp hiếu khí và lên men gồm những giai đoạn nào? Nguyên
liệu và sản phẩm của từng giai đoạn là gì? Bài làm
• Con đường hô hấp hiếu khí:
- Gồm 3 giai đoạn: đường phân, oxy hóa pyruvate và chu trình Krebs, chuỗi truyền electron.
- Nguyên liệu và sản phẩm của từng giai đoạn:
Giai đoạn Đường phân Oxy hóa pyruvate Chuỗi truyền và chu trình Krebs electron Nguyên Glucose, ADP, Pyruvate, ADP, Pi, NADH, FADH2, ADP, liệu NAD+, Pi NAD+, FAD Pi, O2 Sản phẩm Pyruvate, ATP, ATP, NADH, FADH2, ATP, H2O, NAD+, NADH CO2 FAD+ • Con đường lên men:
- Gồm 2 giai đoạn: đường phân và lên men.
- Nguyên liệu và sản phẩm của từng giai đoạn: Giai đoạn Đường phân Lên men Nguyên liệu Glucose, ADP, NAD+, Pi Pyruvate, ADP, Pi, NAD+, FAD Sản phẩm Pyruvate, ATP, NADH Ethanol hoặc lactate.
Dừng lại và suy ngẫm trang 41 SGK Sinh 11 Kết nối
Câu 1: Tại sao để hạt nảy mầm cần cung cấp đủ nước? Bài làm
Để hạt nảy mầm cần cung cấp đủ nước vì: Các hạt khô đang ở trạng thái ngủ, nghỉ
có hàm lượng nước rất thấp dẫn đến quá trình hô hấp tế bào bị ức chế. Khi hạt
được cung cấp đủ nước sẽ kích thích cường độ hô hấp tế bào tăng nhanh, giúp tạo
ra vật chất và năng lượng cho sự nảy mầm của hạt.
Câu 2: Nước, nhiệt độ, hàm lượng O2, CO2 có ảnh hưởng như thế nào đến hô hấp
ở thực vật? Giải thích. Bài làm Yếu tố Ảnh hưởng Giải thích
Nước Trong giới hạn nhất
Nước là dung môi, là môi trường cho các phản định, cường độ hô
ứng hóa học xảy ra, đồng thời, nước cũng hoạt hấp tỉ lệ thuận với
hóa các enzyme hô hấp và cần thiết cho quá trình hàm lượng nước.
thủy phân tạo nguyên liệu trực tiếp cho quá trình
hô hấp. Do đó, nước trong mô, cơ quan, cơ thể
thực vật liên quan trực tiếp đến cường độ hô hấp. Nhiệt Trong giới hạn nhất
Nhiệt độ ảnh hưởng đến hoạt động của các độ định, khi nhiệt độ
enzyme hô hấp, từ đó, ảnh hưởng đến cường độ tăng, cường độ hô
hô hấp: Nhiệt độ thấp kìm hãm hoạt tính của các hấp cũng tăng.
enzyme hô hấp dẫn đến cường độ hô hấp giảm.
Nhiệt độ quá cao làm biến tính enzyme dẫn đến hô hấp bị ngưng trệ. Hàm
Nếu hàm lượng O2đủ, Khí O2 là nguyên liệu của hô hấp nên hàm lượng
lượng quá trình hô hấp diễn O2ảnh hưởng trực tiếp đến cường độ hô hấp. Khi O2
ra thuận lợi. Nếu hàm thiếu O2, các tế bào thực vật sẽ chuyển hóa lượng O2thấp dưới
glucose theo con đường lên men để tạo ra 1 10%, hô hấp sẽ bị
lượng nhỏ năng lượng cho tế bào thực vật sử
ảnh hưởng; còn dưới dụng. Tuy nhiên, con đường này lại tạo ra lactic 5% thì cây chuyển
acid và ethanol, sự tích lũy lactic acid và ethanol ở sang con đường lên
nồng độ cao sẽ gây chết các tế bào và cơ thể; men.
đồng thời, nếu tình trạng kéo dài, cây cũng không
đủ năng lượng để cung cấp cho các hoạt động sống. Hàm
Hàm lượng CO2 trong Hàm lượng CO2 cao sẽ ảnh hưởng đến sự trao
lượng không khí cao sẽ ức
đổi khí dẫn đến ức chế và làm giảm cường độ hô CO2 chế hô hấp hiếu khí, hấp. cây chuyển sang con đường lên men.
Dừng lại và suy ngẫm trang 42 SGK Sinh 11 Kết nối
Câu 1: Sơ đồ hóa các ứng dụng thực tiễn của quá trình hô hấp ở thực vật. Vì sao
điều chỉnh các yếu tố ảnh hưởng đến hô hấp có thể kéo dài thời gian bảo quản nông
sản và góp phần nâng cao năng suất cây trồng? Bài làm
Sơ đồ hóa các ứng dụng thực tiễn của quá trình hô hấp ở thực vật:
• Điều chỉnh các yếu tố ảnh hưởng đến hô hấp có thể kéo dài thời gian bảo quản
nông sản vì: Hô hấp phân giải chất hữu cơ của tế bào, làm giảm chất lượng, số
lượng của nông sản. Tuy nhiên, nếu ngừng hô hấp thì các tế bào chết dẫn đến nông
sản bị hỏng. Do đó, để bảo quản nông sản, cần khống chế cường độ hô hấp tế bào
ở mức tối thiểu. Như vậy, có thể điều chỉnh các yếu tố ảnh hưởng đến hô hấp
(nước, nhiệt độ, CO2, O2) để khống chế cường độ hô hấp ở mức tối thiếu, giúp kéo
dài thời gian bảo quản nông sản.
• Điều chỉnh các yếu tố ảnh hưởng đến hô hấp có thể góp phần nâng cao năng suất
cây trồng vì: Hô hấp tạo ra năng lượng để duy trì nhiệt độ cho cơ thể và sử dụng
cho các hoạt động sống của cây, đồng thời, tạo ra các sản phẩm trung gian cung
cấp nguyên liệu cho quá trình tổng hợp các hợp chất hữu cơ khác trong cơ thể. Do
đó, có thể điều chỉnh các yếu tố ảnh hưởng đến hô hấp tạo điều kiện cho quá trình
hô hấp hiếu khí của cây diễn ra thuận lợi, qua đó, thúc đẩy quá trình sinh trưởng,
phát triển, nâng cao năng suất cây trồng.
Câu 2: Quan sát Hình 6.2, hãy phân tích mối quan hệ giữa 2 quá trình quang hợp và hô hấp ở thực vật. Bài làm
Quang hợp và hô hấp có mối quan hệ chặt chẽ với nhau:
- Quang hợp tạo ra chất hữu cơ và O2 cung cấp nguyên liệu cho quá trình hô hấp.
- Ngược lại, sản phẩm của hô hấp lại là nguyên liệu (CO2) cho quang hợp. Ngoài ra,
hô hấp còn tạo ra các sản phẩm trung gian làm tăng áp suất thẩm thấu của tế bào
rễ, tạo điều kiện cho rễ hút nước, cung cấp nguyên liệu cho quang hợp.
Luyện tập và vận dụng trang 43 SGK Sinh 11 Kết nối
Câu 1: Tại sao trong quá trình bảo quản nông sản, cần đưa cường độ hô hấp của
nông sản về mức tối thiểu? Bài làm
Duy trì cường độ hô hấp của nông sản ở mức tối thiểu để sự hao hụt xảy ra ở mức
thấp nhất vì hô hấp là quá trình phân giải các chất hữu cơ dự trữ trong các sản
phẩm. Bên cạnh đó nếu hô hấp mạnh sẽ là môi trường bảo quản có thể dẫn đến
phân giải kị khí làm cho thực phẩm nhanh hỏng hoặc tích lũy các chất có hại.
Câu 2: Giải thích cơ sở khoa học của việc ngâm hạt giống vào nước và ủ hạt trước khi gieo trồng. Bài làm
Hạt phải được ngâm trong nước mới nảy mầm, vì nước là chất tham gia trực tiếp
vào các phản ứng hóa học trong hô hấp tế bào và thúc đẩy nhanh quấ trình kích thích hạt nảy mầm.
Sau khi ngâm ủ hạt, tức là đã cung cấp đủ nước và nhiệt độ, lúc này bên trong hạt
xảy ra phản ứng hóa học, phản ứng này sinh ra các hormone (auxin, gibberellin và
cytokinin) kích thích sự phát triển của các tế bào trong chồi và rễ của chồi. Để giúp
hạt nhanh nảy mầm, người ta thường ngâm hạt trong dung dịch có các chất này để
tăng tính kích thích của hạt.
Câu 3: Hãy nêu các biện pháp bảo quản nông sản mà em biết. Giải thích cơ sở
khoa học của việc rau trong siêu thị được bảo quản trong túi nylon đục lỗ và để trong tủ mát. Bài làm
Một số biện pháp bảo quản nông sản:
● Bảo quản đông lạnh (thịt, rau, ...)
● Sây khô, phơi khô (lúa, ngô, các loại hạt, ...)
● Bảo quản trong điều kiện nồng độ khí CO2 cao
Cơ sở khoa học của việc rau trong siêu thị được bảo quản trong túi nylon đục lỗ và để trong tủ mát:
Túi nylon đục lỗ được sử dụng vì nó cho phép lưu thông khí giúp rau hô hấp dễ
dàng hơn và duy trì độ ẩm rau. Rau cần khí oxy để thực hiện qusa trình hô hấp để
duy trì sự sống, và trong quá trình này, nó tiêu thụ oxy và thải khí CO2. Nếu rau bị
bao phủ kín, lượng oxy có thể giảm và lượng CO2 tăng lên, gây hại cho rau.
Việc để rau trong tủ mát có thể giúp kiểm soát nhiệt độ và độ ẩm. Nhiệt độ thích hợp
để bảo quản rau là khoảng từ 0 - 5 độ C. vì ở nhiệt độ này, quá trình hô hấp chậm
lại, giúp giữ cho rau tươi lâu hơn.
Câu 4: Hãy giải thích vai trò của hô hấp đối với sự hút nước và khoáng của cây.
Hiểu biết này có ý nghĩa gì trong trồng trọt? Bài làm
Quá tình hấp thụ nước và chất khoáng liên quan chặt chẽ với quá trình hô hấp của rễ bởi vì:
ATP sản phẩm của quá trình hô hấp tham gia vào quá trình vận chuyển chủ động
chất khoáng, CO2 sản phẩm của quá trình hô hấp tham gia vào quá trình hút bám trao đổi.
Các sản phẩm trung gian của hô hấp và sự hấp thụ các chất khoáng làm tăng áp
suất thẩm thấu của tế bào làm tăng khả năng hút nước của tế bào.
Hiểu biết về điều này giúp cho con người điều chỉnh lượng nước và khoáng cần
thiết cho cây trồng, đáp ứng nhu cầu cần thiết cho cây trồng phù hợp những giai
đoạn sinh trưởng và phát triển của cây trồng, tạo điều kiện thuận lợi cho cây trồng
phát triển tốt, có năng suất cao. ------------------------------