Sinh học 11 Chân trời sáng tạo bài 23: Khái quát về sinh sản ở sinh vật
Hoạt động mở đầu
Câu hỏi: Ở ong mật, ong cái có bộ nhiễm sắc thể lưỡng bội (2n) trong khi ong đực
lại có bộ nhiễm sắc thể đơn bội (n). Nguyên nhân nào đã dẫn đến sự khác nhau về
bộ nhiễm sắc thể ở ong đực và ong cái? Bài làm
Vì ở ong có hình thức trinh sản, trứng không được thụ tinh sẽ phát triển thành ong
đực vậy nên ong đực có bộ NST đơn bội còn trứng được thụ tinh sẽ phát triển thành
ong cái có bộ NST lưỡng bội
I. Khái niệm và vai trò của sinh sản ở sinh vật
Câu hỏi 1: Những ví dụ nào sau đây là sinh sản ở sinh vật? giải thích
a, Tôm, cua mọc lại càng sau khi bị gãy b, Voi mẹ sinh ra voi con
c, Cây cam ra hoa, kết trái
d, Cây đậu phát triển từ hạt đậu Bài làm
- Ví dụ b và c là sinh sản ở sinh vật
- Giải thích: Vì đây là quá trình tạo cá thể mới, thông qua sinh sản, các tính trạng
được duy trì từ thế hệ này sang thế hệ khác, làm tăng số lượng các thể duy trì nòi
giống, đảm bảo cho sự tồn tại và phát triển liên tuch của loài
Hoạt động luyện tập
Câu hỏi: Cho ví dụ về một số sinh vật (động vật, thực vật) có hình thức sinh sản vô tính, sinh sản hữu tính Bài làm
- Ví dụ về loài sinh vật có sinh sản hữu tính: người, gà, chó, mèo, trai sông, giun đất,...
- Ví dụ về sinh vật có sinh sản vô tính: các loại khoai, cây mía, dương xỉ
II. Các dấu hiệu đặc trưng của sinh sản ở sinh vật
Câu hỏi 2: Quan sát Hình 23.2 và 23.4, hãy xác định các dấu hiệu đặc trưng trong
quá trình sinh sản ở dâu tây và người. Bài làm
- Dâu tây: sinh sản vô tính
+ Cơ thể mới được hình thành từ một phần cơ thể mẹ
+ Dựa trên cơ sở quá trình nguyên phân, được điều hòa chủ yếu qua cơ chế kiểm soát chu kì tế bào
- Ở người: sinh sản hữu tính
+ Sự kết hợp giữa giao tử đực và cái tạo hợp tử. Hợp tử phát triển thành cơ thể mới
+ Dựa trên cơ sở quá trình nguyên phân, giảm phân và thụ tinh và được điều hòa
chủ yếu qua quá trình phát sinh giao tử dưới tác động của các hormone
Hoạt động vận dụng
Câu hỏi: Nhiều loài sinh vật trong tự nhiên (ruột khoang, trùng sốt rét,...) có thể sinh
sản vô tính hoặc sinh sản hữu tính tùy theo từng giai đoạn phát triển, điều kiện môi
trường,... điều này có ý nghĩa như thế nào đối với các loài sinh vật đó? Bài làm
- Điều này giúp sinh vật tồn tại và thích nghi với điều kiện môi trường, giai đoạn sống.
- Ví dụ ở thủy tức: Khi điều kiện thuận lợi, thủy tức sinh sản vô tính bằng đâm chồi,
nhưng khi điều kiện sống khó khăn thì chúng chuyển sang sinh sản hữu tính. Hợp tử
được hình thành có vỏ bọc bảo vệ, sống tiềm sinh cho đến khi có điều kiện thuận lợi
trở lại thì tiếp tục phát triển.
+ Sinh sản vô tính: Các chồi mọc lên từ vùng sinh chồi ở giữa cơ thể. Lúc đầu là một
mấu lồi, sau đó lớn dần lên rồi xuất hiện lỗ miệng và tua miệng của con non, thủy
tức non sau đó tách khỏi cơ thể mẹ thành một cơ thể độc lập và hình thành cơ thể trưởng thành.
+ Sinh sản hữu tính: Tế bào trứng được tinh trùng của thủy tức đực đến thụ tinh.
Sau khi thụ tinh, trứng phân cắt nhiều lần rồi tạo ra thủy tức con. Sinh sản hữu tính
thường xảy ra khi thiếu thức ăn, ở mùa lạn
--------------------------------------------