Soạn bài Ca Huế | Ngữ văn 7 sách Cánh diều

Soạn bài Ca Huế | Ngữ văn 7 sách Cánh diều
Soạn Văn 7 bài Ca Huế phần Chuẩn bị
Khi đọc văn bản giới thiệu quy tắc luật lệ của một hoạt động hay trò chơi, các em cần chú ý:
1. Văn bản thông tin này giới thiệu về hoạt động hay trò chơi gì?
2. Hoạt động hay trò chơi đó có những quy tắc, luật lệ nào cần lưu ý?
3. Cách trình bày của văn bản (nhan đề, sa pô, các tiểu mục, sự kết hợp kênh chữ
và kênh hình,…) có tác dụng gì?
4 Các thông tin trong văn bản có ý nghĩa như thế nào với xã hội nói chung và với cá nhân em nói riêng?
5. Đọc trước văn bản Ca Huế; tìm hiểu thêm (qua sách báo, internet, thực tế, …) về
hoạt động biểu diễn ca Huế trên sông Hương Hướng dẫn trả lời:
1. Văn bản thông tin này giới thiệu về hoạt động ca Huế trên sông Hương
2. Ca Huế có những quy tắc, luật lệ cần lưu ý:
- Môi trường diễn xướng: không gian hẹp
- Không trình diễn trước đám đông hoặc hát dưới ánh Mặt Trời
- Số lượng người trình diễn: 8-10 người
- Số lượng nhạc công: 5-6 người
-. Biên chế của dàn nhạc phải sử dụng đạt chuẩn 4 hoặc 5 nhạc cụ trong dàn ngũ
tuyệt cổ điển: đàn nguyệt, đàn tì bà, đàn nhị, đàn tranh, đàn tam và tùy theo từng trường hợp
3. Cách trình bày của văn bản (nhan đề, sa pô, các tiểu mục, sự kết hợp kênh chữ
và kênh hình,...) có tác dụng: thuật lại, trình bày lại sự kiện theo trật tự thời gian,
theo thứ tự từ trước đến sau, từ mở đầu đến diễn biến và kết thúc, thu hút người
đọc vào thông tin đưa ra.
4. Các thông tin trong văn bản có ý nghĩa truyền đạt thông tin, kiến thức bổ ích về ca
Huế cho xã hội nói chung và với cá nhân em nói riêng
5. Tìm hiểu thêm về ca Huế
- Ca Huế là một thể loại âm nhạc cổ truyền của xứ Huế, Việt Nam.
- Hệ thống bài bản phong phú gồm khoảng 60 tác phẩm thanh nhạc và khí nhạc
theo hai điệu thức lớn là điệu Bắc, điệu Nam và một hệ thống “hơi” diễn tả nhiều sắc
thái tình cảm đặc trưng
- Ca Huế có cấu trúc chặt chẽ, nghiêm ngặt, mang nhiều yếu tố “chuyên nghiệp” bác
học về cấu trúc, ca từ và phong cách biểu diễn
- Đi liền với ca Huế là dàn nhạc Huế với bộ ngũ tuyệt Tranh, Tỳ, Nhị, Nguyệt, Tam,
xen với Bầu, Sáo và bộ gõ trống Huế, sanh loan, sanh tiền
- Ca Huế hình thành từ dòng ca nhạc dân gian và ca nhạc cung đình, nhã nhặn, trang trọng, uy nghi
Soạn Văn 7 bài Ca Huế phần Đọc hiểu
* Trả lời câu hỏi giữa bài:
Câu 1 (trang 103 SGK Ngữ văn 7 Tập 1):
Chú ý nguồn gốc của ca Huế Hướng dẫn trả lời:
- Ca Huế khởi nguồn từ hát cửa quyền trong cung vua, phủ chúa, với hình thức diễn
xướng mang tính bác học, dành cho giới thượng lưu say mê nghệ thuật
Câu 2 (trang 104 SGK Ngữ văn 7 Tập 1):
Ở phần 2 những thông tin nào thể hiện quy tắc và luật lệ của ca Huế Hướng dẫn trả lời:
Những thông tin nào thể hiện quy định và luật lệ của ca Huế
- Môi trường diễn xướng:
+ Thường ở trong một không gian hẹp, hạn chế số lượng người tham gia
+ Không trình diễn trước đám đông hoặc hát dưới ánh Mặt Trời
- Số lượng người tham gia:
+ Khoảng 8-10 người (trong đó có từ 5-6 nhạc công)
- Biên chế của dàn nhạc:
+ Sự dụng đạt chuẩn 4-5 loại nhạc cụ trong dàn ngũ tuyệt cổ điển (nguyệt, tì bà, nhị,
tranh, tam) hoặc có thể thay đổi đàn tam bằng đàn bầu.
+ Hoặc sử dụng dàn tứ tuyệt gồm các nhạc cụ (nguyệt, nhị, tì, đàn tranh)
+ Hoặc đầy đủ hơn là dàn lục ngự (tam, tì, nhị, nguyệt, tranh, bầu) - Phong thức trình diễn:
+ Biểu diễn truyền thống: người biểu diễn và người thường thức có quen biết nhau,
vừa thưởng thức nghệ thuật vừa có thể nhận xét đánh giá, góp ý
+ Biểu diễn cho du khách: Có giới thiệu chương trình, quá trình hình thành, phát
triển giá trị của ca Huế với các tiết mục biểu diễn minh họa của nghệ nhân.
Câu 3 (trang 104 SGK Ngữ văn 7 Tập 1):
Hai phong cách trình diễn ca Huế có gì khác nhau?
Hướng dẫn trả lời:
Biểu diễn truyền thống
Biểu diễn cho du khách
Người biểu diễn và người thường thức Có giới thiệu chương trình, quá trình
có quen biết nhau, vừa thưởng thức hình thành, phát triển giá trị của ca Huế
nghệ thuật vừa có thể nhận xét đánh với các tiết mục biểu diễn minh họa của giá, góp ý. nghệ nhân.
Câu 4 (trang 105 SGK Ngữ văn 7 Tập 1):
Thông tin chính của phần 3 là gì?
Hướng dẫn trả lời:
Giá trị nghệ thuật và những thành tựu nổi bật của ca Huế với nền âm nhạc dân tộc.
Trả lời câu hỏi cuối bài
Câu 1 (trang 105 SGK Ngữ văn 7 tập 1)
Văn bản Ca Huế giới thiệu về hoạt động nghệ thuật nào? Hướng dẫn giải:
Văn bản Ca Huế giới thiệu về hoạt động ca Huế trên sông Hương
Câu 2 (trang 105 SGK Ngữ văn 7 tập 1)
Văn bản Ca Huế gồm ba phần. Có ý kiến cho rằng: Phần (1) nêu giá trị, phần (2) nói
về nguồn gốc và phần (3) nêu môi trường diễn xướng của ca Huế. Ý kiến này chưa
đúng, em hãy xác định lại nội dung từng phần cho phù hợp Hướng dẫn giải: Nội dung từng phần:
- Phần (1) nói về nguồn gốc của ca Huế
- Phần (2) nêu môi trường diễn xướng của ca Huế - Phần (3) nêu giá trị
Câu 3 (trang 105 SGK Ngữ văn 7 tập 1)
Văn bản giới thiệu các đặc điểm của ca Huế, nhưng cũng chính là nêu lên các quy
tắc, luật lệ trong hoạt động ca Huế. Hãy làm sáng tỏ điều đó bằng cách nêu quy định
cụ thể của các quy tắc, luật lệ ở phần (2) theo mẫu sau:
Nội dung hoạt động
Quy định, luật lệ Môi trường diễn xướng
Số lượng người trình diễn cho một buổi Khoảng từ 8 đến 10 người ca Huế Số lượng nhạc công Số lượng nhạc cụ Phong cách biểu diễn
Số lượng người nghe ca Huế Hướng dẫn giải:
Nội dung hoạt động
Quy định, luật lệ Môi trường diễn xướng Không gian hẹp
Số lượng người trình diễn cho một buổi Khoảng từ 8 đến 10 người ca Huế Số lượng nhạc công
Khoảng từ 5 đến 6 người Số lượng nhạc cụ 4 hoặc 5 nhạc cụ Phong cách biểu diễn
Biểu diễn truyền thống và biểu diễn cho du khách
Số lượng người nghe ca Huế Hạn chế
Câu 4 (trang 105 SGK Ngữ văn 7 tập 1)
Câu văn nào trong văn bản đã khái quát được giá trị của ca Huế? Hướng dẫn giải:
Câu văn đã khái quát được giá trị của hoạt động ca Huế: “Là thể loại âm nhạc kết
hợp giữa dân gian, chuyên nghiệp và bác học của ca nhạc thính phòng, một thể loại
âm nhạc đỉnh cao trong toàn bộ các di sản âm nhạc truyền thống Việt Nam, ca Huế
đã được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đưa vào Danh mục Di sản văn hóa phi vật
thể quốc gia theo Quyết định số 1877/QĐ-BVHTTDL ngày 08 tháng 6 năm 2015”.
Câu 5 (trang 105 SGK Ngữ văn 7 tập 1)
Dựa vào các thông tin từ văn bản trên, hãy viết một đoạn văn (khoảng 6-8 dòng) tóm
tắt những hiểu biết của em về ca Huế. Hướng dẫn giải:
Ca Huế khởi nguồn từ hát cửa quyền trong cùng vua phủ chúa, với hình thức diễn
xướng dành cho giới thượng lưu say mê nghệ thuật, theo thời gian đã dần được
dân gian hóa để có điều kiện đến với nhiều tầng lớp công chúng. Môi trường diễn
xướng của ca Huế thường trong không gian hẹp. Số lượng người trình diễn khoảng
từ 8 đến 10 người, trong đó số lượng nhạc công từ 5 đến 6 người. Số lượng nhạc
cụ sử dụng đạt chuẩn 4 hoặc 5 nhạc trong dàn ngũ tuyệt, tứ tuyệt cổ điển. Ca Huế
biểu diễn bằng hai phong cách: biểu diễn truyền thống và biểu diễn cho du khách.
Ca Huế là một thể loại âm nhạc đỉnh cao trong toàn bộ các di sản âm nhạc truyền
thống Việt Nam đuợc Bộ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và du lịch đưa vào Danh mục
Di sản văn họa phi vật thể quốc gia năm 2015.
Câu 6 (trang 105 SGK Ngữ văn 7 tập 1)
Hãy nêu một hoạt động ca nhạc truyền thống của quê hương em hoặc các vùng
miền khác có hình thức tương tự như hoạt động ca Huế. Hướng dẫn giải:
Ngoài ca Huế còn có một hoạt động ca nhạc truyền thống khác có hình thức tương
tự đó là dân gian Quan họ.
Dân ca Quan họ là một trong những làn điệu dân ca tiêu biểu của vùng châu thổ
sông Hồng ở miền Bắc Việt Nam. Nó được hình thành và phát triển ở vùng văn hóa
Kinh Bắc xưa, đặc biệt là khu vực ranh giới hai tỉnh Bắc Giang và Bắc Ninh ngày
nay với dòng sông Cầu chảy qua được gọi là “dòng sông quan họ”.
Trang phục quan họ bao gồm trang phục của các liền anh, liền chị. Liền anh mặc áo
dài 5 thân, cổ đứng, có lá sen, viền tà, gấu to, dài tới quá đầu gối, thường bên trong
mặc một hoặc hai áo cánh, sau đó đến hai áo dài. Trang phục liền chị thường được
gọi là “áo mớ ba mớ bảy”, nghĩa là có thể mặc ba áo dài lồng vào nhau (mớ ba)
hoặc bảy áo dài lồng vào nhau (mớ bảy); bên trong mặc chiếc yếm cổ xẻ (dùng cho
trung niên) và yếm cổ viền (dùng cho thanh nữ), ngoài cùng là những lượt áo dài năm thân.
Văn hóa quan họ là cách ứng xử thật khéo léo, tế nhị, kín đáo và mang đầy ý nghĩa
như các làn điệu mời nước, mời trầu thật chân tình, nồng thắm mỗi khi có khách đến chơi nhà.
Quan họ là một loại hình dân ca phong phú về giai điệu được lưu truyền trong dân
gian từ đời này sang đời khác qua phương thức truyền khẩu. Hàng nghìn bài Quan
họ, bao gồm cả các dị bản đã được ghi âm tại các làng quan họ với giọng hát của hàng trăm nghệ nhân.
Ngày 30 tháng 9 năm 2009. tại kỳ họp lần thứ tư của Ủy ban liên chính phủ Công
ước UNESCO Bảo vệ di sản văn họa phi vật thể, Dân ca quan họ đã được ghi danh
là di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại.
-----------------------------------------------------------------------------------