Soạn bài Đổi tên cho xã | Ngữ văn 8 Bài 4: Hài kịch và truyện cười Chuẩn bị
Câu 1 (trang 85, SGK Ngữ văn 8, tập 1)
Tóm tắt nội dung văn bản (Văn bản kể lại sự việc gì? Sự việc ấy xảy ra trong bối
cảnh nào? Cốt truyện có gì đặc biệt?...) Hướng dẫn trả lời
Văn bản kể về sự việc xã Cà Hạ sắp được đổi tên, sự việc diễn ra trong buổi công
bố tên xã mới vô cùng long trọng. Việc đổi tên xã khiến chính quyền xã phải phân
công lại nhiệm vụ cho từng người. Sau khi nghe phân công nhiệm vụ, ông Sửu thắc
mắc về nhiệm vụ của mình và được giao cho vị trí chủ nhiệm trung tâm Triệt sản gia
súc. Chưa ai hiểu rõ được nhiệm vụ mình được giao là gì, mọi người bàn tán rất
nhiều. Kết thúc văn bản là cuộc nói chuyện của ông Nha, ông Thỉnh và Văn Sửa cho
thấy sự hài hước, trào phúng của văn bản này.
Câu 2 (trang 85, SGK Ngữ văn 8, tập 1)
Đặc điểm của hài kịch được thể hiện trong văn bản ở những phương diện nào (xung
đột, nhân vật, hành động, lời thoại, thủ pháp trào phúng,…)? Hướng dẫn trả lời
- Xung đột kịch: xung đột giữa sự thật thà và bệnh ảo tưởng.
- Nhân vật: các nhân vật có sự không tương xứng giữa bên trong và bên ngoài (Ông
Nha tỏ ra hiểu biết nhưng thực chất là người ảo tưởng)
- Hành động: mâu thuẫn với phẩm chất.
- Thủ pháp trào phúng: những lời phát biểu của ông chủ tịch xã được phóng đại đến mức khoa trương.
Câu 3 (trang 85, SGK Ngữ văn 8, tập 1)
Liên hệ, kết nối với cuộc sống và bản thân để hiểu sâu hơn về nội dung văn bản và hiểu thêm chính mình. Hướng dẫn trả lời
Chúng ta cần đồng nhất giữa bên trong và bên ngoài.
Câu 4 (trang 85, SGK Ngữ văn 8, tập 1)
Đọc trước văn bản Đổi tên cho xã và tìm hiểu thêm thông tin về tác giả Lưu Quang Vũ Hướng dẫn trả lời
Lưu Quang Vũ sinh tại xã Thiệu Cơ, huyện Hạ Hòa, tỉnh Phú Thọ nhưng quê gốc lại
ở quận Hải Châu, thành phố Đà Nẵng, là con trai nhà viết kịch Lưu Quang Thuận và
bà Vũ Thị Khánh, và tuổi thơ sống tại Phú Thọ cùng cha mẹ. Khi hoà bình lập lại
(1954) gia đình ông chuyển về sống tại Hà Nội. Thiên hướng và năng khiếu nghệ
thuật của ông đã sớm bộc lộ từ nhỏ và vùng quê trung du Bắc Bộ đó đã in dấu trong
các sáng tác của ông sau này. Đọc hiểu
Trả lời câu hỏi giữa bài
Câu 1 (trang 86, SGK Ngữ văn 8, tập 1)
Đoạn chữ in nghiêng mở đầu này có nhiệm vụ gì? Hướng dẫn trả lời
Đoạn chữ in nghiêng mở đầu là giới thiệu về bối cảnh xảy ra câu chuyện.
Câu 2 (trang 86, SGK Ngữ văn 8, tập 1)
Mục đích của cuộc họp là gì? Hướng dẫn trả lời
Mục đích của cuộc họp là thông báo việc xã đổi tên thành xã Hùng Tâm, phố Cà
Câu 3 (trang 86, SGK Ngữ văn 8, tập 1)
Tên mới của xã khác gì tên cũ? Hướng dẫn trả lời
Tên mới của xã là Hùng Tâm hay hơn và có ý nghĩa hơn cái tên Cà và Cà Hạ. Tên
cũ không có ý nghĩa gì đặc biệt.
Câu 4 (trang 87, SGK Ngữ văn 8, tập 1)
Vì sao một số dòng chữ được in nghiêng và để trong ngoặc đơn? Hướng dẫn trả lời
Một số dòng chữ được in nghiêng và để trong ngoặc đơn được dùng để miêu tả
động tác mà diễn viên sẽ làm.
Câu 5 (trang 87, SGK Ngữ văn 8, tập 1)
Tên các chức vụ được thay đổi ra sao? Hướng dẫn trả lời
- Bạch Bá Thình từ chức Đội trưởng đội Sáu thành người giữ chức Chủ nhiệm
Trung tâm Công nghệ kiêm Trưởng ban Ngoại vụ của Liên hợp xã.
- Lê Khắc Tự từ chức Tổ trưởng Tổ nề mộc thành người giữ chức Chủ nhiệm Trung
tâm Xây dựng và kiến thiết cơ bản.
- Hà Thị Thủ từ chức Cửa hàng trưởng Cửa hàng mua bán xã thành người giữ chức
Chủ nhiệm Công ty dịch vụ Thương nghiệp Hùng Tâm.
- Hà Văn Ruộng từ chức Đội trưởng đội Hai thành người giữ chức Chủ nhiệm Trung
tâm Điều phối nhân lực và sản xuất nông nghiệp.
- Bà Độp từ chức Trưởng trại lợn thành người giữ chức Chủ nhiệm Trung tâm Chăn nuôi gia súc [....]
Câu 6 (trang 88, SGK Ngữ văn 8, tập 1)
Ngôn ngữ hài hước được thể hiện ở chi tiết nào? Hướng dẫn trả lời
Ngôn ngữ hài hước được thể hiện ở chi tiết: Người hoạn lợn được mở một Trụ sở
Hoạn lợn và được lấy với cái tên bớt thô là Trung tâm Triệt sản gia súc Hùng Tâm.
Câu 7 (trang 89, SGK Ngữ văn 8, tập 1)
Ngôn ngữ của ông Nha ở đoạn này có gì gây cười? Hướng dẫn trả lời
Ngôn ngữ của ông Nha không phù hợp với một cuộc họp có tính trang trọng. Lời nói
có nhiều từ ngữ không rõ nghĩa như: ta bung ra, ta bung ra pháo. Điều đáng cười
nữa là ở chỗ ông muốn phát triển kinh tế nhưng những công việc vốn là lợi thế ở xã
lại triệt để vứt bỏ, chuyển sang sản xuất pháo, thứ mà chính những người nhận
nhiệm vụ quản lí cũng không hiểu rõ. Ông Nha càng cố nói những từ khoa học, thì
càng lộ ra nhiều sự thiếu hiểu biết của mình như Trung tâm Công nghệ mà chỉ sản xuất có pháo.
Câu 8 (trang 90, SGK Ngữ văn 8, tập 1)
Dự đoán kết quả đổi mới của ông Nha. Hướng dẫn trả lời
Kết quả đổi mới xã của ông Nha sẽ thất bại và không đi tới đâu vì sự đổi mới không
tổ chức, không khoa học, phân bổ chức vụ một cách tràn lan và giao trọng trách cho
những người thiếu chuyên môn. Câu hỏi cuối bài
Câu 1 (trang 90, SGK Ngữ văn 8, tập 1)
Nội dung chính của văn bản Đổi tên cho xã là gì? Nội dung đoạn trích này liên quan
như thế nào với tên vở kịch Bệnh sĩ? Hướng dẫn trả lời
Nội dung chính của văn bản Đổi tên cho xã là cuộc họp thông báo những đổi mới
của xã Hùng Tâm từ tên xã đến chức vụ của một số người.
Đoạn trích "Đổi tên cho xã" là phần mở đầu của vở kịch "Bệnh sĩ".
Câu 2 (trang 90 sgk Ngữ văn 8 Tập 1):
Quan sát văn bản và chỉ ra cách trình bày kịch bản có gì khác với cách trình bày một
truyện ngắn, bài kí hoặc thơ. Nhận biết các chỉ dẫn sân khấu (các dòng chữ in
nghiêng đặt trong ngoặc đơn) và chức năng của các chỉ dẫn ấy. Hướng dẫn trả lời
- Điểm khác giữa cách trình bày kịch bản và cách trình bày một truyện ngắn, bài kí:
+ Trong cách trình bày kịch bản, nội dung được thể hiện qua các lời đối thoại của
các nhân vật, lồng vào sử dụng những từ ngữ mang tính hài hước, gây cười.
+ Trong cách trình một truyện ngắn, bài kí, nội dung chủ yếu sẽ được thể hiện qua các lời văn.
Câu 3 (trang 90 sgk Ngữ văn 8 Tập 1):
Hãy phân tích một số đặc điểm hài kịch được thể hiện rõ ở văn bản Đổi tên cho xã. Hướng dẫn trả lời
- Một số đặc điểm hài kịch được thể hiện rõ ở văn bản Đổi tên cho xã:
+ Xung đột: Ông Nha – chủ tịch xã với những ảo tưởng, ông đổi tên xã, phong các
chức danh cho mọi người trong xã để sĩ diện, khoe khoang, mong muốn sẽ giúp xã
ngày càng trở nên giàu có và phát triển. Tuy nhiên, trên thực tế, chính những việc
làm đó đã khiến xã rơi vào hoàn cảnh nghèo đói.
+ Nhân vật: ông Đốp, ông Thình,…=> những tên gọi gần gũi.
+ Lời thoại: lời thoại đã bộc lộ được rõ nét tính cách, đặc điểm nhân vật của họ.
+ Thủ pháp trào phúng: ông Nha ảo tưởng sẽ xây dựng xã văn minh giàu mạnh,
phát triển nhưng lại đẩy xã vào tình cảnh nghèo đói, lộn xộn và đầy lố bịch.
Câu 4 (trang 90 sgk Ngữ văn 8 Tập 1):
Nhân vật ông chủ tịch xã Toàn Nha tiêu biểu cho kiểu người nào trong xã hội? Hãy
phân tích đặc điểm tính cách của nhân vật này. Hướng dẫn trả lời
- Nhân vật ông Chủ tịch xã Toàn Nha tiêu biểu cho kiểu người sĩ diện hão, háo danh,
háo chức, giả dối và không có năng lực trong xã hội.
- Đặc điểm tính cách của ông Toàn Nha:
+ Ông là một người ưa sĩ diện, giả dối và không biết lượng sức mình.
+ Ông Nha có khát vọng sẽ đổi tên xã và các chức danh sao cho thật nhiều, thật
kêu, thật hay, rồi từ đó đổi mới xã theo những nơi phát triển khác mà ông tìm hiểu
qua quýt, giúp cho xã giàu mạnh để ông được nở mày nở mặt với các xã khác và được cấp trên chú ý.
+ Bên cạnh đó, mặc dù chưa làm ra được thành tựu nào cho xã nhưng ông Nha đã
có những phát biểu rất hùng hồn, hoa mỹ, đầy tự tin. Rồi thực tế đã chứng minh
rằng những điều đó chỉ là sáo rỗng, khiến tới dẫn đến kết quả cuộc sống nhân dân
xã rơi vào nghèo đói, không còn được yên bình như trước.
Câu 5 (trang 90 sgk Ngữ văn 8 Tập 1):
Theo em, văn bản Đổi tên cho xã đã nêu lên và phê phán hiện tượng gì? Điều đó
còn có ý nghĩa với cuộc sống hôm nay không? Hướng dẫn trả lời
- Theo em, văn bản đã nêu và phê phán hiện tượng ưa sĩ diện, mắc căn bệnh “háo
danh” của rất nhiều người trong xã hội. Điều đó còn có ý nghĩa với cuộc sống hôm
nay. Bởi ngày nay, vẫn còn tồn tại rất nhiều người có tính sĩ diện, không chỉ gây ảnh
hưởng tới bản thân họ mà còn làm ảnh hưởng tới mọi người, gây ra nhiều hậu quả
khó lường và các tác động tiêu cực ảnh hưởng trực tiếp đến sự phát triển của cả cộng đồng.
Câu 6 (trang 90 sgk Ngữ văn 8 Tập 1):
Bằng trải nghiệm của bản thân, em hãy nêu một số ý nói về tác hại của “bệnh sĩ” trong cuộc sống. Hướng dẫn trả lời
- Nhiều người sẵn sàng nói dối, làm sai, mặc kệ ảnh hưởng tới người xung quanh
và chỉ quan tâm đến kết quả, nhằm mong muốn khoe khoang bản thân mình tài giỏi hơn người khác.
- Trong cuộc sống ngày nay, rất nhiều bạn trẻ đua đòi, sĩ diện, luôn đua theo phong
trào, sẵn sàng ăn cắp, ăn trộm chỉ để có tiền mua đồ hiệu, quần áo sang chảnh,…
-----------------------------------------------------------------------------------