Soạn bài Người thầy đầu tiên | Ngữ văn 8 sách Cánh Diều

Soạn bài Người thầy đầu tiên | Ngữ văn 8 sách Cánh Diều 1. Chuẩn bị:
Yêu cầu (trang 13 sgk Ngữ Văn lớp 8 Tập 2):
- Đọc trước đoạn trích Người thầy đầu tiên; tìm hiểu thêm thông tin về nhà văn
Trin-ghi-dơ Ai-ma-tốp (Chyngyz Aitmatov). Hướng dẫn trả lời
- Tác giả: Chingiz Aitmatov (1928-2008) là một nhà văn, nhà văn học và chính trị gia người Kyrgyzstan.
- Ông được biết đến là một trong những nhà văn hàng đầu của Kyrgyzstan và đã
viết nhiều tác phẩm văn học có ảnh hưởng lớn tới văn hóa và xã hội Kyrgyzstan và
nhiều nước khác trên thế giới. 2. Đọc hiểu:
Trả lời câu hỏi giữa bài:
Câu 1 (trang 21, SGK Ngữ văn 8, tập 2)
Nguyên nhân nào khiến nhân vật “tôi” “lặng người đi vì kinh hãi”? Hướng dẫn trả lời
Nguyên nhân khiến nhân vật "tôi" "lặng người đi vì kinh hãi" là vì cô bé nhận ra điều
mà thím cô muốn làm với cô.
Câu 2 (trang 21, SGK Ngữ văn 8, tập 2)
Ý nghĩa của việc trồng hai cây phong là gì? Hướng dẫn trả lời
Hai cây phong được gửi gắm biết bao ước mơ và hi vọng về một thế hệ trẻ, thế hệ
mới sẽ làm đổi thay cho làng Ku-ku-rêu. Hai cây phong chính là hiện thân xúc động
cho khoảng trời ấu thơ nghĩa tình, là nơi lưu giữ những kỉ niệm của bao thế hệ học
trò làng Ku-ku-rêu bé nhỏ.
Câu 3 (trang 24, SGK Ngữ văn 8, tập 2)
Tình cảnh của An-tư-nai sau khi bị bắt như thế nào? Hướng dẫn trả lời
Sau khi bị bắt, An-tư-nai tỉnh lại vào ban đêm trong một cái lều vải. Bên cạnh túp lều
là dòng suối, trong không gian vẫn còn văng vẳng tiếng nói chuyện của những
người chăn cừu và đối diện cô là một bà lão đang ngồi yên.
Câu 4 (trang 24, SGK Ngữ văn 8, tập 2)
Điều gì bất ngờ đã xảy ra? Hướng dẫn trả lời
Điều bất ngờ đã xảy ra là việc thầy giáo Đuy-sen xuất hiện cùng hai viên cảnh sát.
Câu 5 (trang 25, SGK Ngữ văn 8, tập 2)
Những lời nhân vật “tôi” thì thầm có ý nghĩa gì? Hướng dẫn trả lời
Nhân vật "tôi" muốn nghe theo lời thầy Đuy-sen, muốn quên hết đi những tủi nhục
mà mình phải chịu trong mấy ngày bị bắt. Cô muốn trở nên trong sạch, muốn bắt
đầu lại một cuộc đời.
Câu 6 (trang 26, SGK Ngữ văn 8, tập 2)
Phần (3) là những lời tâm sự của An-tư-nai vào thời điểm nào? Hướng dẫn trả lời
Phần 3 là những lời tâm sự của An-tư-nai vào thời điểm cô đã lớn, đã trưởng thành
Trả lời câu hỏi cuối bài:
Câu 1 (trang 26 sgk Ngữ Văn lớp 8 Tập 2):
Đoạn trích Người thầy đầu tiên kể về chuyện gì? Truyện được kể ở ngôi thứ mấy?
Ngôi kể ấy có tác dụng như thế nào? Hướng dẫn trả lời
– Đoạn trích Người thầy đầu tiên kể về kí ức đau buồn của An-tư-nai khi còn ở ngôi
làng Ku-ku-rêu hẻo lánh: bị người thân bán làm vợ lẽ cho một kẻ giàu có.
– Truyện được kể ở ngôi thứ nhất, người kể chuyện chính là nhân vật An-tư-nai.
– Ngôi kể thứ nhất khiến câu chuyện được kể lại chân thật, sinh động và giàu cảm
xúc khi biểu cảm trực tiếp, thể hiện cảm xúc chân thực trước những sự việc mà nhân vật tham gia...
Câu 2 (trang 26 sgk Ngữ Văn lớp 8 Tập 2):
Tóm tắt nội dung chính của từng phần được đánh số trong văn bản. Nội dung phần
(3) cho biết sự khác biệt gì về thời gian kể chuyện so với hai phần trước? Câu văn nào nói lên điều đó? Hướng dẫn trả lời
– Tóm tắt nội dung chính của từng phần được đánh số trong văn bản:
+ Phần (1): Thầy Đuy-sen hứa sẽ bảo vệ An-tư-nai trước âm mưu của người thím,
động viên cô lạc quan, tin tưởng vào tương lai tươi sáng khi cùng cô trồng hai cây phong.
+ Phần (2): Biến cố đau buồn vẫn xảy ra với An-tư-nai và thầy Đuy-sen đã trải qua
nhiều khó khăn, vất vả để giải thoát cho cô.
+ Phần (3): Những suy nghĩ của An-tư-nai về con đường mòn mà thầy Đuy-sen đã đưa cô đi hôm ấy.
– Nội dung phần (3) là những suy nghĩ của nhân vật An-tư-nai ở hiện tại nên có sự
khác biệt về thời gian kể chuyện so với hai phần trước – vốn là hồi ức của nhân vật.
Câu văn nói lên điều đó: “Giá giờ đây tôi có thể tìm lại con đường mòn mà thầy
Đuy-sen đã đưa tôi xuống núi, tôi sẽ phục xuống đất và hôn lên những vết chân của
thầy tôi.”, “Thiêng liêng và diễm phúc thay ngày hôm ấy, con đường mòn ấy, con
đường đã dẫn tôi trở về với cuộc sống, với niềm tin mới vào bản thân mình, với
những niềm hi vọng mới, với ánh sáng.... Cảm ơn ánh sáng Mặt Trời, cảm ơn mảnh đất ngày hôm ấy...”.
Câu 3 (trang 26 sgk Ngữ Văn lớp 8 Tập 2):
Hãy dẫn ra một số câu văn thể hiện suy nghĩ, tình cảm và mong ước của thầy
Đuy-sen khi trồng hai cây phong nhỏ. Hướng dẫn trả lời
– Khơi gợi niềm lạc quan: “Và mọi người sẽ luôn luôn nhìn thấy chúng và những
người lành sẽ thấy lòng vui lên khi nhìn thấy chúng.”.
– Mong ước về tương lai tươi sáng: “Tất cả những gì đẹp nhất đều hãy còn ở phía trước...”.
– Thể hiện tình thương yêu sâu sắc, niềm tin mãnh liệt dành cho học trò: “Và trong
khi chúng lớn lên, ngày một thêm sức sống, em cũng sẽ trưởng thành, em sẽ là một
người tốt. Em có một tâm hồn đẹp và một đầu óc ham học. Thầy bao giờ cũng nghĩ
rằng em sẽ trở thành người thông thái. Thầy tin như vậy, em ạ, số phận em nhất
định sẽ như thế. Em bây giờ trẻ măng như một thân cây non, như đôi cây phong nhỏ
này. An-tư-nai ạ, ta sẽ tự tay trồng lấy hai cây phong này. Và mong sao em sẽ tìm
thấy hạnh phúc trong học tập, ngôi sao nhỏ trong sáng của thầy ạ...”.
Câu 4 (trang 26 sgk Ngữ Văn lớp 8 Tập 2):
Phân tích nhân vật thầy Đuy-sen trong đoạn trích Người thầy đầu tiên. Hướng dẫn trả lời
Nhân vật thầy Đuy-sen trong đoạn trích là một người thầy:
– Yêu thương, quan tâm học trò (không chỉ là người truyền thụ kiến thức mà còn
dạy học trò cách làm người, giúp An-ti-nai tạo lập nhân cách của mình).
– Có trách nhiệm với học trò (ra sức bảo vệ An-tư-nai, dám hi sinh cả tính mạng để
mong đem lại cuộc sống mới đầy hi vọng cho học trò của mình).
– Có niềm tin vào tương lai tươi sáng của học trò (tin tưởng mạnh mẽ vào năng lực
của An-tư-nai, gieo vào lòng cô bé niềm tin, nghị lực trong cuộc sống).
Câu 5 (trang 26 sgk Ngữ Văn lớp 8 Tập 2):
Thông qua cuộc đời nhân vật An-tư-nai, có thể nêu lên nhận xét gì về số phận của
những người phụ nữ được nói tới trong câu chuyện? Hướng dẫn trả lời
Thông qua cuộc đời nhân vật An-tư-nai, có thể rút ra một số nhận xét sau về số
phận của những người phụ nữ trong câu chuyện:
- Chịu nhiều thiệt thòi.
- Bị đói nghèo, lạc hậu đoạ đày, mất hết quyền làm người. - …
Câu 6 (trang 26 sgk Ngữ Văn lớp 8 Tập 2): Chi tiết hoặc hình ảnh nào trong văn
bản đã để lại trong em những ấn tượng sâu đậm? Hãy viết một đoạn văn
(khoảng 8 – 10 dòng) ghi lại ấn tượng ấy. Hướng dẫn trả lời Đoạn văn tham khảo
(1) Chi tiết mà em ấn tượng nhất trong đoạn trích Người thầy đầu tiên, là chi tiết về
dòng tâm sự của nhân vật An-tư-nai khi đã trưởng thành. (2) Cô bé ngày nào giờ
đây đã là một người thành công, nhưng luôn khắc khoải về người thầy giáo đầu tiên
và cũng là người thầy vĩ đại nhất của mình. (4) Cô thầm nhủ, “giá giờ đây tôi có thể
tìm lại con đường mòn mà thầy Đuy-sen đã đưa tôi xuống núi, tôi sẽ phục xuống đất
và hôn lên những vết chân của thầy tôi”. (5) Chi tiết ấy đã giúp chúng ta thấy được
sự biết ơn và kính trọng sâu sắc của nhân vật An-tư-nai đối với thầy giáo của mình.
(6) Dù thời gian đã trôi qua rất lâu, nhưng cô vẫn luôn khắc ghi trong trái tim rằng,
tất cả những con đường thành công mà cô đi đều bắt nguồn từ con đường mòn nhỏ
bé đó. (7) Và mọi thành công của cô, hạnh phúc của cô, ánh sáng của cô đều là nhờ
người thầy vĩ đại ấy đem đến. (8) Với A-tư-nai, thầy Đuy-sen không chỉ là một người
thầy giáo, mà còn là một người cha, một vị chúa thực sự đã sưởi ấm và cứu rỗi
cuộc đời cô. (9) Hành động muốn được quỳ xuống và hôn lên vết chân của thầy đã
khắc họa sâu sắc và chân thành nhất tình cảm thiêng liêng của cô dành cho người
thầy đầu tiên của mình.
-----------------------------------------------------------------------------------