Soạn bài Sang Thu lớp 7 Chân trời sáng tạo Chuẩn bị đọc
Em hãy chia sẻ cảm nhận của mình về thiên nhiên thời khắc giao mùa.
Hướng dẫn trả lời: Gợi ý:
Thiên nhiên của thời khắc giao mùa luôn có những biến đổi đặc biệt. Nó vừa xen
lẫn chút đặc điểm của mùa cũ, vừa đón nhận những đặc điểm của mùa mới.
Khoảnh khắc ấy đem đến cho em những nuối tiếc vì một mùa đã đi qua, nhưng
cũng gọi về những hồ hởi, mong chờ của một mùa sắp đến.
Trải nghiệm cùng văn bản
Tưởng tượng 1 trang 15 Ngữ văn 7 Tập 1 Chân trời sáng tạo
Em hình dung như thế nào về hình ảnh "Có đám mây mùa hạ/ Vắt nửa mình sang thu"?
Hướng dẫn trả lời:
Hình ảnh đó khiến em tưởng tượng ra hình ảnh một đám mây bồng bềnh, mềm mại như dải lụa dài:
- Một nửa dải lụa mây vẫn còn là của mùa hạ với cái nắng chói chang
- Một nửa đã vươn mình sang trời thu với cái nắng dịu dàng hơn và bầu trời trong xanh hơn, cao lớn hơn
→ Đám mây như có cảm xúc của riêng mình, vừa nuối tiếc mùa hạ lại vừa mong
chờ mùa thu. Bản thân đám mây đã giúp cho những cảm xúc chênh vênh giữa hai
mùa được khắc họa rõ nét.
Theo dõi 2 trang 15 Ngữ văn 7 Tập 1 Chân trời sáng tạo
Điểm chung của những từ ngữ như chùng chình, dềnh dàng, vắt nửa mình, vơi dần là gì?
Hướng dẫn trả lời:
Các từ ngữ đó đều thể hiện một trạng thái nửa vời, nằm ở ranh giới của hai mùa,
hai thế giới. Ở đây, các từ ngữ thể hiện sự dịch chuyển chậm rãi, thong thả và đủng
đỉnh của sự vật giữa hai mùa hạ và thu.
→ Góp phần thể hiện rõ sự lưu luyến của đất trời với mùa hạ và cả sự tiếc nuối của
chính mùa hạ với vạn vật. Trả lời câu hỏi
Câu 1 trang 16 Ngữ văn 7 Tập 1 Chân trời sáng tạo
Bài thơ tả cảnh thiên nhiên vào thời điểm nào? Dựa vào đâu em biết được điều đó?
Hướng dẫn trả lời:
- Bài thơ tả cảnh thiên nhiên vào khoảng khắc giao mùa giữa mùa hạ và mùa thu
- Em biết được điều đó dựa vào các tín hiệu:
 hình như - thu đã về → sự chưa chắc chắn về việc mùa thu đã thực sự về hay vẫn đang là mùa hạ
 đám mây mùa hạ - vắt nửa mình sang thu → sự hiện diện đồng thời của cả mùa
hạ và mùa thu ở bầu trời
Câu 2 trang 16 Ngữ văn 7 Tập 1 Chân trời sáng tạo
Tìm những từ ngữ, hình ảnh miêu tả những chuyển động của thiên nhiên trong bài
thơ. Qua cách miêu tả đó em cảm nhận như thế nào về tâm hồn của nhà thơ.
Hướng dẫn trả lời:
- Các từ ngữ, hình ảnh miêu tả chuyển động của thiên nhiên trong bài thơ là:
 hương ổi - phả vào trong gió se
 sương - chùng chình qua ngõ  sông - dềnh dàng  chim - vội vã
 đám mây mùa hạ - vắt nửa mình sang thu
→ Cách miêu tả đó giúp em cảm nhận được nhà thơ Hữu Thỉnh:
 có một tâm hồn rất nhạy cảm và tinh tế, có thể cảm nhận được những biến
chuyển rất nhỏ nhặt và âm thầm của thiên nhiên - điều rất dễ bị bỏ qua trong cuộc sống thường ngày
 đã kết hợp được nhiều giác quan (thị giác, khứu giác, xúc giác) để cùng nhau
cảm nhận thiên nhiên, từ đó nhận ra những rung chuyển tinh tế vô cùng của đất trời
Câu 3 trang 16 Ngữ văn 7 Tập 1 Chân trời sáng tạo
Cách ngắt nhịp và gieo vần trong bài Sang Thu có tác dụng như thế nào với việc
thể hiện nội dung văn bản?
Hướng dẫn trả lời:
- Cách ngắt nhịp: đa dạng và linh hoạt (1/4, 2/3, 3/2)
- Gieo vần: chủ yếu gieo vần chân (se - về, vã - hạ)
→ Tác dụng của cách ngắt nhịp và gieo vần đối với việc thể hiện nội dung văn
bản: tạo nên vần điệu tự nhiên, nhẹ nhàng như lời ca, tiếng hát, từ đó góp phần tái
hiện những biến chuyển tinh tế của thiên nhiên khoảnh khắc giao mùa mà trái tim
mẫn cảm của nhà thơ cảm nhận được. Từ đó, thể hiện tình yêu sâu sắc dành cho
thiên nhiên, đất trời của nhà thơ.
Câu 4 trang 16 Ngữ văn 7 Tập 1 Chân trời sáng tạo
Theo em chủ đề của bài thơ Sang Thu là gì? Qua bài thơ này tác giả muốn gửi
thông điệp gì đến cho người đọc?
Hướng dẫn trả lời:
- Chủ đề của bài thơ Sang Thu: những cảm xúc, rung động trước vẻ đẹp của thiên
nhiên khoảnh khắc giao mùa (từ mùa hạ sang mùa thu)
- Theo em, qua bài thơ này, tác giả muốn gửi đến người đọc thông điệp: Thiên
nhiên mỗi mùa, mỗi khoảnh khắc đều có vẻ đẹp riêng, hãy sống chậm lại và cảm
nhận nó bằng tất cả các giác quan, tình cảm của mình. Hãy tận hưởng thiên nhiên
bằng cả trái tim của mình để thêm yêu quý thế giới xung quanh ta.
Câu 5 trang 16 Ngữ văn 7 Tập 1 Chân trời sáng tạo
Nếu nhan đề Sang thu được đổi thành Thu hay Mùa thu thì có phù hợp với nội
dung của bài thơ hay không? Vì sao?
Hướng dẫn trả lời:
- Nếu nhan đề Sang thu được đổi thành Thu hay Mùa thu thì không phù hợp với nội dung của bài thơ
- Bởi vì: bài thơ tái hiện lại thiên nhiên trong buổi giao mùa, khi mùa hạ vẫn chưa
hoàn toàn qua đi và mùa thu vẫn chưa thực sự đến. Khoảnh khắc này là một "mùa"
riêng, một giai đoạn riêng với những đặc điểm và tính chất đặc biệt, không thể xem như là mùa thu được.
Câu 6 trang 16 Ngữ văn 7 Tập 1 Chân trời sáng tạo
Đọc bài thơ Sang thu em học được gì từ cách quan sát, cảm nhận thiên nhiên của tác giả?
Hướng dẫn trả lời:
Đọc bài thơ Sang thu, em học được cách quan sát, cảm nhận thiên nhiên của tác giả:
- Quan sát và cảm nhận bằng tất cả các giác quan của mình (thính giác, thị giác,
khứu giác, xúc giác...) để không bỏ qua dù chỉ là những điều nhỏ bé nhất
- Quan sát và cảm nhận một cách chi tiết và kĩ lưỡng, để có thể nhận biết những
rung chuyển, biến đổi tinh vi và khó lường nhất, từ có những phát hiện thú vị
- Quan sát và cảm nhận theo một trình tự nhất định và nhất quán, để có thể rút ra
những chiêm nghiệm, kết luận có ý nghĩa
Câu 7 trang 16 Ngữ văn 7 Tập 1 Chân trời sáng tạo
Chọn một từ ngữ trong bài thơ mà em cho là hay nhất. Viết ít nhất một câu để giải
thích cho sự lựa chọn của em.
Hướng dẫn trả lời: Gợi ý:
- Câu thơ em cho là hay nhất: "Sương chùng chình qua ngõ"
- Giải thích: Câu thơ sử dụng từ láy "chùng chình" là một từ láy rất đắt giá, vừa
miêu tả được dáng vẻ ngập ngừng nửa muốn đi nửa muốn ở, vừa khắc họa được
thái độ nuối tiếc vẩn vơ ngượng ngùng của làn sương. Làn sương được nhân hóa,
như biểu tượng của mùa thu. Thấy mùa hạ còn ở, thu ngượng ngùng ở bên ngõ,
không biết mình đã nên vào hay chưa, lo lắng người ta có đón nhận mình hay
không. Chi tiết ấy sáng nhất trong cả khổ thơ, bởi đã tái hiện được khoảnh khắc
mùa thu âm thầm quyện vào trong bầu không của mùa hạ.