Soạn văn 10: Thực hành tiếng Việt (trang 59)
I. Biện pháp chêm xem
Câu 1. Phân tích tác dụng của biện pháp chêm xen được sử dụng trong các câu sau:
a. Thanh rút khăn lau mồ hôi trên trán - bên ngoài trời nắng gắt - rồi thong thả
đi bên bức tường hoa thấp chạy thẳng đến đầu nhà.
(Thạch Lam, Dưới bóng hoàng lan)
b. Gạch mát và phủ rêu khiến Thanh nhớ lại hai bàn chân xinh xắn của Nga, ngày nào, đi trên đó.
(Thạch Lam, Dưới bóng hoàng lan)
c. Tuy nhiên, ông thường xuyên bị thanh tra Gia-ve (người luôn ngờ vực về
nhân thân của ông) rình mò, theo dõi.
(Phần tóm tắt tác phẩm Những người khốn khổ) Gợi ý:
a. Giải thích cho hành động rút khăn lau mồ hôi trên trán của Thanh.
b. Bổ sung thêm thông tin cho hình ảnh bàn chân xinh xắn của Nga.
c. Bổ sung thêm thông tin về nhân vật thanh tra Gia-ve.
Câu 2. Viết ba câu có sử dụng biện pháp chêm xen, nội dung có liên quan đến
các truyện đã đọc trong bài.
- Nhân vật Thanh (trong truyện Dưới bóng hoàng lan) là một người nhạy cảm, tinh tế.
- Gia-ve (người đại diện cho công lý) đã gây ra cái chết của Phăng-tin.
- An-tôn Sê-khốp (1860 - 1904) là một trong những nhà văn lớn nhất của văn học Nga.
II. Biện pháp liệt kê
Câu 1. Phân tích tác dụng của việc dùng biện pháp liệt kê ở các câu sau:
a. - Ô, đấy là viên tướng bại trận của Bắc triều, cái hồn bơ vơ ở Nam quốc,
tranh chiếm miếu đền của tôi, giả mạo họ tên của tôi, quen dùng chước dối lừa,
thích làm trò thảm ngược, Thượng đế bị nó bưng bít, hạ dân bị nó quấy rầy,
phàm những việc hưng yêu tác quái đều tự nó cả, chứ có phải tôi đâu.
(Nguyễn Dữ, Chuyện chức Phán sự đền Tản Viên)
b. Ngoài các món thường thấy ở cỗ Tết như gà luộc, giò, chả, nem, măng hầm
chân giò, miến nấu lòng gà, xúp lơ xào thịt bò,... - món nào cũng mang dấu ấn
tài hoa của người chế biến - là các món khác thường như gà quay ướp húng lìu,
vịt tần hạt sen, chả chìa, mọc, vây...
(Ma Văn Kháng, Mùa lá rụng trong vườn) c.
Ngày mười tám, trận Chi Lăng, Liễu Thăng thất thế,
Ngày hai mươi, trận Mã An, Liễu Thăng cụt đầu,
Ngày hăm lăm, Bá tước Lương Minh bại trận tử vong
Ngày hăm tám, Thượng thư Lý Khánh cùng kế tự vẫn
(Nguyễn Trãi, Bình Ngô đại cáo) Gợi ý:
a. Cung cấp thông tin về viên tướng bại trận, đồng thời thể hiện thái độ tức giận,
bất bình của người viết.
b. Cho thấy sự phong phú của những món ăn trong dịp Tết.
c. Cho thấy sự thất bại của kẻ thù.
Câu 2. Viết ba câu có sử dụng biện pháp liệt kê, nội dung liên quan đến các văn bản trong bài học.
- Nguyễn Trãi đã để lại nhiều tác phẩm nổi tiếng như: Quân trung từ mệnh tập,
Ức trai thi tập, Quốc âm thi tập…
- Những tác phẩm tiêu biểu của Thạch Lam gồm có: Gió lạnh đầu mùa (1937),
Nắng trong vườn (1938), Sợi tóc (1942), Ngày mới (1939), Hà Nội băm sáu phố phường (1943)...
- Những người khốn khổ là một tác phẩm đồ sộ với nhiều nhân vật gồm: Giăng
Van-giăng, Gia-ve, Phăng-tin, Cô-dét, Ma-ri-uýt…