Soạn bài Thực hành tiếng Việt trang 89
Câu 1. Hãy tìm trong các bài viết của mình hoặc bạn bè một số trường hợp diễn
đạt “giống văn nói” và đề xuất cách chỉnh sửa.
Học sinh tự tìm kiếm. Ví dụ như:
- Thúy Kiều có vẻ đẹp rất chi là hơn người.
- Chí Phèo là một nhân vật vô cùng là điển hình. …
Câu 2. Tìm trong văn bản Chí Phèo những đoạn có sự cộng hưởng giữa ngôn
ngữ nói và ngôn ngữ viết.
Một số đoạn có sự cộng hưởng giữa ngôn ngữ nói và ngôn ngữ viết:
- “Hắn vừa đi vừa chửi. Bao giờ cũng thế, cứ rượu xong là hắn chửi. Bắt đầu
chửi trời, có hề gì? Trời có của riêng nhà nào? Rồi hắn chửi đời. Thế cũng
chẳng sao: Đời là tất cả nhưng cũng chẳng là ai. Tức mình hắn chửi ngay tất cả
làng Vũ Đại… Hắn không biết, cả làng Vũ Đại cũng không ai biết.”
- “Hắn về hôm trước… Thôi thì cứ đóng cái cổng cho thật chặt, rồi mặc thây
cha nó, nó chửi thì tai liền miệng đấy, chửi thì lại nghe! Thành thử chỉ có ba con
chó dữ với một thằng say rượu!... Thật là ầm ỹ!... Ồ hắn kêu!”
- “Và nghĩ thế, hắn thấy hắn cũng oai…Thôi cứ vào”
- “Nhưng bây giờ thì hắn tỉnh… Chao ôi là buồn!” …
Câu 3. Chọn một cảnh có hội thoại trong một bộ phim hoặc một chương trình
trên truyền hình và nhận xét đặc điểm của ngôn ngữ nói được thể hiện trong
cảnh này. Từ đó, hãy đánh giá hiệu quả trình bày, truyền đạt thông tin bằng lời
nói ở ví dụ mà bạn đã chọn.
Ví dụ: Đoạn phim ông Sơn đến nhà nói chuyện với bố mẹ của Vũ sau khi biết con rể ngoại tình.
- Đặc điểm của ngôn ngữ nói:
⚫ Ngôn ngữ nói được thể hiện bằng âm thanh (lời nói của các nhân vật), biểu
cảm, ánh mắt hay cử chỉ.
⚫ Sử dụng nhiều khẩu ngữ, câu rút gọn…
Câu 4. Thể hiện nội dung của hội thoại được chọn ở bài tập 3 bằng ngôn ngữ
viết và nhận xét sự khác biệt về phương tiện ngôn ngữ biểu đạt trong hai trường hợp. Gợi ý:
Khi phát hiện Vũ có người phụ nữ khác và Thư chỉ đang giả vờ hạnh phúc, ông
Sơn không kìm được xúc động. Trong ngày sinh nhật Thư, ông đã tâm sự với các con:
- Ngày xưa các cụ nói con gái quý như rượu mơ, bố chẳng có gì ngoài ba đứa,
coi như là ba bình rượu mơ quý. Rượu quý chỉ dành cho những người xứng đáng thôi các con ạ!
=> Sự khác biệt là ngôn ngữ viết sử dụng phương tiện là chữ viết để diễn đạt lại
các hành động, lời nói.
Câu 5. Phân tích những ưu thế và giới hạn của ngôn ngữ nói và ngôn ngữ viết. - Ngôn ngữ nói:
⚫ Được thực hiện nhờ các bộ phận phát âm của chính cơ thể con người
⚫ Gắn với sự hiện diện của người nói và người nghe
⚫ Chỉ truyền đạt được một lượng thông tin hạn chế - Ngôn ngữ viết:
⚫ Cần phương tiện hỗ trợ như giấy, bút, máy vi tính, điện thoại…
⚫ Cần thời gian để người đọc tiếp nhận, phản hồi.
⚫ Truyền đạt được khối lượng thông tin lớn.