Soạn văn 11: Tôi có một ước mơ Trước khi đọc
Câu 1. Trong lịch sử của dân tộc, có những trường hợp một văn kiện chính trị
lại trở thành một áng văn chương có sức lay động lớn. Bạn hãy kể tên một vài tác phẩm như vậy.
Một số tác phẩm như: Hịch tướng sĩ (Trần Quốc Tuấn), Tuyên ngôn Độc lập (Hồ Chí Minh)...
Câu 2. Nhiều nhân vật lịch sử đã thể hiện niềm ước mơ về hạnh phúc cho nhân
dân, bình yên cho đất nước trong những câu thơ, câu văn hoặc những lời phát
biểu đầy tâm huyết. Bạn hãy nêu một ví dụ cụ thể để chứng minh ý kiến trên.
- “Tôi chỉ có một sự ham muốn, ham muốn tột bậc, là làm sao cho nước ta được
hoàn toàn độc lập, dân ta được hoàn toàn tự do, đồng bào ai cũng có cơm ăn áo
mặc, ai cũng được học hành.” (Hồ Chí Minh) -
“Tôi buộc lòng tôi với mọi người
Để tình trang trải với trăm nơi
Để hồn tôi với bao hồn khổ
Gần gũi nhau thêm mạnh khối đời”
(Từ ấy, Tố Hữu) Đọc văn bản
Câu 1. Xác định mục đích hướng tới của tác giả ở bài diễn văn này.
Mục đích hướng tới của tác giả: Khẳng định tầm quan trọng của tự do đối với con người.
Câu 2. Ý nghĩa của việc dẫn ra văn kiện lịch sử nổi tiếng của nước Mỹ là gì?
Việc dẫn ra văn kiện lịch sử nổi tiếng của nước Mỹ nhằm làm tăng thêm tính
thuyết phục cho văn bản.
Câu 3. Qua cách diễn đạt và đưa bằng chứng, tác giả đã thể hiện thái độ và tình
cảm của mình như thế nào?
Tác giả đã thể hiện sự phẫn nộ trước sự phân biệt chủng tộc, cũng như đồng
cảm với những người da đen.
Câu 4. Biện pháp tu từ nào được tác giả sử dụng nhằm tác động mạnh đến
người đọc, người nghe?
Biện pháp tu từ điệp ngữ, từ “tôi mơ” được nhắc lại ba lần.
Câu 5. Bạn có ấn tượng cảm xúc gì về đoạn kết?
Đoạn kết thể hiện niềm vui sướng, hạnh phúc của tác giả. Sau khi đọc
Câu 1. Vấn đề trọng tâm được đề cập ở văn bản Tôi có một ước mơ là gì?
Vấn đề trọng tâm được đề cập ở văn bản Tôi có một ước mơ là khẳng định
quyền bình đẳng của người da đen và kêu gọi đấu tranh giành lại bình đẳng, tự do cho họ.
Câu 2. Chỉ ra các luận điểm được tác giả triển khai trong văn bản.
⚫ Lí do của bài diễn văn
⚫ Khẳng định quyền bình đẳng, tự do cho người da đen
⚫ Quan điểm đấu tranh để giành lại bình đẳng, tự do cho người da đen
⚫ Mơ ước của tác giả
⚫ Tiếng hát của niềm vui, chiến thắng
Câu 3. Phân tích cách tác giả dùng lí lẽ và bằng chứng để trình bày quan điểm của mình.
Tác giả đã sử dụng những lí lẽ và bằng chứng rõ ràng, thuyết phục để trình bày quan điểm của mình:
- Mở đầu đưa ra bản Tuyên ngôn Giải phóng Nô lệ để làm cơ sở cho quyền tự
do, bình đẳng của người da đen.
- Sau đó, tác giả lần lượt chứng minh qua những lí lẽ, dẫn chứng:
⚫ Lí lẽ: Nhưng một trăm năm sau người da đen vẫn chưa được tự do; Bằng
chứng: Người da đen vẫn bị thít chặt trong gông cùm của luật cách ly và
xiềng xích của óc kì thị, sống trong một hoang đảo nghèo đói giữa đại
dương bao la của sự phồn thịnh vật chất, sống mòn trong những góc khuất
của xã hội Mỹ, thấy mình chỉ là kẻ lưu vong ngay trên quê hương mình…
⚫ Lí lẽ: Thời cơ giải phóng tự do đã đến, kêu gọi chính quyền từ hai phía đấu
tranh vì tự do và bình đẳng; Bằng chứng: Nhắc nhở nước Mỹ về tính cấp
bách của thời khắc Ngay Bây Giờ, lúc chân thật hóa lời hứa dân chủ, giải
thoát khỏi bóng đêm và cái thung lũng hoang tàn của sự phân biệt chủng tộc…
⚫ Lí lẽ: Niềm tin nước Mỹ luôn tạo cơ hội bình đẳng cho mọi người; Bằng
chứng: Không hài lòng khi người da đen còn là nạn nhân…
⚫ Lí lẽ: Ước mơ về cuộc sống bình đẳng; Bằng chứng: “con cháu của những
người nô lệ…”, “bang Mit-xi-xi-pi ngột ngạt bởi cái nóng của sự bất công
và đàn áp cũng sẽ biến thành ốc đảo của tự do và công lí”, “bốn đứa con nhỏ
của mình được sống trong một quốc gia, nơi chúng không bị đánh giá bởi
màu da mà bởi phẩm cách của chúng”.
- Kết thúc là lời hát mừng chiến thắng giành được tự do, bình đẳng như một lời
tổng kết lại tác phẩm.
Câu 4. Trong đoạn kết của văn bản, tác giả đã bộc lộ ước mơ gì? Hình ảnh “tự
do ngân vang từ những đỉnh đồi, [...] ngọn núi” thể hiện như thế nào về ý tưởng
và cảm xúc của tác giả?
⚫ Trong đoạn kết của văn bản, tác giả đã bộc lộ ước mơ về sự bình đẳng, tình
bằng hữu và sự tôn trọng nhân cách của người da đen và da trắng.
⚫ Hình ảnh “tự do ngân vang từ những đỉnh đồi, [...] ngọn núi” mang ý nghĩa
biểu tượng cho sự lớn lao, vĩ đại của nước Mỹ trong niềm ước mơ của tác giả.
Câu 5. Hãy chỉ ra và phân tích hiệu quá của các biện pháp tu từ (điệp ngữ, ẩn
dụ,...) đã được tác giả sử dụng.
- Điệp ngữ: Tôi có một ước mơ, Chúng ta, Đây là lúc…
- Ấn dụ: Một trăm năm sau người da đen vẫn phải sống cô đơn trên hòn đảo
nghèo đói giữa một đại dương mênh mông thịnh vượng về chật chất; Thoát khỏi
bóng đêm và thung lũng hoang tàn của sự phân biệt chủng tộc; con đường chan
hòa ánh nắng của sự bình đẳng về chủng tộc, vùng cát lún của sự bất công,…
- Tác dụng: tạo cho bài diễn văn một giọng điệu hùng hồn, tha thiết, chứa đựng
trong đó tư tưởng lớn lao, những cảm xúc mãnh liệt.
Câu 6. Nhận xét về thái độ, tình cảm của tác giá đối với nước Mỹ qua văn bản.
Tình yêu lớn lao đối với nước Mỹ, mong muốn tự do bình đẳng, tự do cho người da đen.
Câu 7. Theo bạn, quan điểm và ước mơ của tác giả được thế hiện trong văn bản
đến nay còn có ý nghĩa không? Hãy lí giải ý kiến của bạn.
⚫ Quan điểm và ước mơ của tác giả được thế hiện trong văn bản đến nay còn có ý nghĩa.
⚫ Lý giải: vấn đề phân biệt chủng tộc vẫn tồn tại, việc đấu tranh đòi bình đẳng
là vô cùng cần thiết, đúng đắn.
Câu 8. Từ bài diễn văn Tôi có một ước mơ, bạn rút ra được bài học gì trong
việc tạo lập một văn bản nghị luận giàu sức thuyết phục?
⚫ Hệ thống luận điểm, lí lẽ và bằng chứng rõ ràng, chính xác.
⚫ Các yếu tố tự sự, miêu tả hay biểu cảm cần được sử dụng hợp lí.
⚫ Kết hợp sử dụng biện pháp tu từ,...
Kết nối đọc - viết
Viết đoạn văn (khoảng 150 chữ) trình bày điều bạn thấy tâm đắc khi đọc văn
bản Tôi có một ước mơ. Gợi ý:
Khi đọc văn bản “Tôi có một ước mơ”, tôi đã cảm thấy vô cùng tâm đắc. Tác
giả đã gửi gắm một thông điệp giá trị trong cuộc sống hiện tại. Không chỉ là ước
mơ tự do, bình đẳng của da đen nói riêng mà còn là của toàn thể con người trên
thế giới. Mỗi dân tộc đều có quyền được sống, quyền tự do và hạnh phúc. Có
nghĩa là con người, không phân biệt màu da, đều có quyền bình đẳng, tự do. Tự
do trong bất cứ thời đại nào, ở bất cứ quốc gia nào cùng đều vô cùng quan trọng.
Chúng ta hãy cùng đấu tranh cho sự tự do, bình đẳng để xây dựng một xã hội tốt đẹp, văn minh hơn.