Soạn bài Về đích: Ngày hội với sách
Em đã thực hiện vai trò của một người đọc có khả năng vận dụng những tri thức về
lịch sử văn học để tìm hiểu tác phẩm văn học, một người viết có kĩ năng quảng bá
giá trị của sách. Đồng thời, em cũng đã bước đầu đặt mình trong vai trò của một độc
giả có thể nêu những vấn đề, những câu hỏi định hướng, có vai trò lí giải rõ hơn về
mối quan hệ giữa nhà văn và tác phẩm, nhà văn và thời kì, bối cảnh lịch sử.
Trong hoạt động nói và nghe, cùng với việc triển lãm, giới thiệu các sản phẩm đọc,
việt đã chuẩn bị và hoàn thành trong suốt quá trình thực hiện dự án Văn học - lịch
sử tâm hồn , em hãy cùng các bạn hợp tác để tiến hành một cuộc phỏng vấn. Đề tài
phỏng vấn có thể là vai trò của sách, văn hoá đọc, vấn để gợi ra từ cuốn sách đã
đọc hoặc chỉ đơn giản là chia sẻ về những trải nghiệm trong quá trình lựa chọn
sách, đọc và xây dựng các sản phẩm đọc, viết của mỗi cá nhân, mỗi nhóm trong
thời gian qua. Đó cũng chính là cách để lan toả giá trị của sách, phát triển văn hoá
đọc của chính mình và cộng đồng.
Tiến hành một cuộc phỏng vấn về sách, văn hoá đọc sách, vấn đề gợi ra từ cuốn
sách và những trải nghiệm đọc, viết trong dự án Văn học – lịch sử tâm hồn
1. Trước khi nói: Chuẩn bị vấn đề và câu hỏi phỏng vấn
Để có thể tiến hành một cuộc phỏng vấn có hiệu quả, em cần xác định rõ vấn đề, đối
tượng của cuộc phỏng vấn: Vấn đề cần phỏng vấn là gì? Cần phỏng vấn ai để có
thể làm rõ thông tin liên quan đến vấn đề?
Sau khi đã lựa chọn và xác định rõ vấn đề, đối tượng phỏng vấn, em cần chuẩn bị
bộ câu hỏi phỏng vấn, lưu ý:
- Vấn đề cần được triển khai thành bộ câu hỏi để giải quyết từng nội dung thông tin
cụ thể. Các câu hỏi cần có sự liên kết với nhau và tập trung hướng tới việc làm rõ
nội dung vấn đề đã được xác định.
- Bộ câu hỏi phỏng vấn tương ứng với các ý cần triển khai để làm rõ thông tin liên
quan đến vấn đề, cần sắp xếp theo trình tự phù hợp: từ bao quát đến cụ thể, chi tiết;
từ đơn giản đến phức tạp; từ phạm vi hẹp, liên quan trực tiếp đến mở rộng, liên hệ
gián tiếp (nếu cần); từ định lượng đến định tính (nếu có),…
- Số lượng câu hỏi phỏng vấn không quá nhiều, nội dung câu hỏi cần rõ ràng để
người được phỏng vấn dễ tiếp nhận và phản hồi thông tin.
- Cùng một bộ câu hỏi, có thể tiến hành phỏng vấn một hoặc nhiều người. Tuy
nhiên, cũng có thể phân loại câu hỏi cho từng đối tượng. Cần xem xét kĩ mục đích
và hiệu quả phỏng vấn từng đối tượng.
- Dự đoán một số câu trả lời và dự kiến một số câu hỏi bổ sung trong quá trình phỏng vấn (nếu cần).
2. Trình bày bài nói: Tiến hành phỏng vấn trực tiếp
Cần lưu ý rằng người phỏng vấn phải giữ vai trò chủ động trong quá trình tìm hiểu,
khai thác thông tin về vấn đề được nêu ra. Người phỏng vấn và người được phỏng
vấn đồng thời đóng vai trò người nói – người nghe. Tuy nhiên, người phỏng vấn
luôn giữ quyền nêu câu hỏi và tạo cơ hội để người được phỏng vấn trả lời vào đúng
câu hỏi đã được đưa ra. Chỉ có như vậy thì thông tin mới được khai thác một cách có hiệu quả.
Khi tiến hành phỏng vấn trực tiếp, người phỏng vấn cần chú ý:
- Mở đầu cuộc phỏng vấn một cách thân thiện và cởi mở, kết thúc cuộc phỏng vấn
một cách lịch sự: nói lời chào hỏi, giới thiệu, cảm ơn khi cần thiết; giữa khoảng cách
phù hợp trong không gian được lựa chọn để tổ chức phỏng vấn; nói to, rõ ràng để
người được phỏng vấn và những người nghe có thể lính hội được thông tin; không
ngắt lời người được phỏng vấn khi phần trả lời chưa kết thúc; không hỏi vặn một
cách thiếu thiện chí hoặc áp đặt câu trả lời; không ép người được phỏng vấn trả lời
khi đã có lời từ chối (nếu xảy ra tình huống không có lợi cho phỏng vấn); không
nhận xét về thể diện cá nhân, sở thích hoặc quan điểm riêng của người được phỏng
vấn, chỉ tập trung vào vấn đề đã được nêu ra một cách khách quan.
- Sử dụng bộ câu hỏi đã chuẩn bị để đảm bảo vấn đề được nêu ra có thể được tìm
hiểu, khai thác thông tin đúng hướng.
- Chú ý lắng nghe khi người được phỏng vấn trả lời các câu hỏi đã nêu và nhanh
chóng xác định được tính xác đáng, đầy đủ hay chưa của thông tin để có thể nêu
câu hỏi tiếp theo (đã được chuẩn bị) hoặc bổ sung câu hỏi mới.
- Khi cuộc phỏng vấn sắp kết thúc, cần chú ý chuẩn bị để tóm tắt, tổng kết vấn đề một cách hiệu quả.
3. Sau khi nói; Trao đổi, rút kinh nghiệm về cuộc phỏng vấn
Sau khi cuộc phỏng vấn đã hoàn thành, cả người phỏng vấn và người được phỏng
vấn có thể tiếp tịc trao đổi với những người có mặt, chứng kiến để trao đổi, rút kinh nghiệm.