Soạn bài Viết bài văn nghị luận về một tác phẩm truyện Cánh diều
Câu 1 trang 24 SGK Ngữ văn 11 Cánh diều
Lập dàn ý cho đề bài sau: Vẻ đẹp của nhân vật Đan-kô trong văn bản Trái tim
Đan-kô bằng cách trả lời các câu hỏi. Bài làm * Nhân vật Đan-kô
- Nhân vật xuất hiện khi đoàn người đang trong tình thế bị dồn ép phải ở trong khu
rừng rậm rạp, đầy bùn lầy, một nơi thiếu sức sống.
- Hành động và tâm trạng của đoàn người khi di chuyển trong khu rừng rậm đó là lo
lắng, sợ hãi, tuy sợ những không dám nói ra ngoài thay vào đó mắng nhiếc Đan-kô
đổ cho chàng do chàng không biết dẫn đường.
- Hành động của Đan-kô qua các chặng đường đó là chàng rất dũng cảm, quyết
đoán tiến về phía trước. Đồng thời chàng cũng rất yêu quý mọi người xung quanh
cho nên dù có bị mắng oan chàng cũng không đánh trả chỉ buồn bã.
- Hành động gây ấn tượng nhất của Đan-kô là anh móc trái tim dũng cảm của mình
ra để soi đường dẫn lối cho mọi người tìm đến được nơi có thể sống. Bởi vì qua
hành động này đã thấy được sự anh dũng không tiếc hi sinh thân mình dù mọi người
xung quanh không tin tưởng anh. Anh vẫn rất yêu thương mọi người.
- Thể hiện vẻ đẹp Đan-kô qua những nghệ thuật tưởng tượng, phóng đại về những
khu rừng tối tăm và hành động móc tim, thiếu đi trái tim vẫn có thể dẫn đường cho mọi người.
- Tác giả muốn nhắn gửi thông điệp mối quan hệ giữa cá nhân và cộng đồng. Từ đó,
đưa ra cho chúng ta bài học rằng phải luôn yêu thường, đoàn kết cùng nhau mới có
thể phát triển tốt được.
Câu 2 trang 25 SGK Ngữ văn 11 Cánh diều
Viết một bài văn cho đề bài sau: Vẻ đẹp của nhân vật Đan-kô trong văn bản Trái tim
Đan-kô bằng cách trả lời các câu hỏi. Bài làm
Mác-xim Go-rơ-ki là nhà văn nổi tiếng đến từ Nga. Từ nhỏ ông là người rất đam mê
đọc sách và cùng với những gian khó tuổi thơ đã thắp sáng và nảy sinh khát vọng
sáng tác của ông. Truyện Trái tim Đan-kô là một trong những truyện ngắn xuất sắc
của ông, được trích ở phần cuối “Tuyển tập truyện ngắn Mác-xim Go-rơ-ki”. Tác
phẩm kể về sự hy sinh cao cả, tấm lòng vị tha yêu thương của người anh hùng Đan-kô.
Mở đầu là bức tranh thiên nhiên ở thảo nguyên u ám, với cảnh vật đáng sợ. Rồi lại
có sự xuất hiện của ánh lửa xanh kỳ dị, gợi đến những câu chuyện hoang đường.
Chính ánh lửa này xuất phát từ câu chuyện của một người anh hùng với trái tim vĩ
đại và tràn đầy yêu thương. Một đoàn người trên thảo nguyên đang bị bủa vây trong
bóng tối của khu rừng, cành lá thì dày đặc và ánh sáng mặt trời thì không chiếu đến.
Họ không có con đường nào có thể thoát ra, ngày một tuyệt vọng và buông xuôi tất
cả. Rừng tối mù mịt như bao đêm tối trên thế gian đều tụ lại dây, khiến cho cây cối
mờ mờ ảo ảo hiện hình bao quỷ dữ. Trước cảnh tượng ấy ai mà không thương xót
cho số phận của đoàn người. Bởi lẽ họ vô tội. Họ đang sống bình yên vui vẻ, không
làm hại ai thì lại bị một bộ lạc khác đánh đuổi. Không chỉ phải chiến đấu với con
người, mà họ còn phải chiến đấu với cả thiên nhiên. Chúng đã quật cho họ kiệt sức
và tước đi ý chí của họ.
Nhưng một vị anh hùng, một chàng trai đã xuất hiện để cứu lấy cuộc sống của họ.
Đan-kô đã tìm cách để dẫn dắt mọi người vượt qua khu rừng đáng sợ và tràn ngập
bóng tối này. Nhưng khi đứng trước một khu rừng rậm rạp, con người mỗi lúc một
kiệt sức thì con người lại lộ ra bộ mặt yếu hèn và nhút nhát của mình. Trước đó thì
họ xin anh dẫn họ đi, bây giờ họ lại bắt đầu đổ lỗi cho Đan-kô. Họ mắng mỏ, họ bảo
anh phải chết đi.Họ như bầy thú đã đến bước đường cùng. Người đọc cảm thấy vừa
tức giận vừa thương hại những con người này. Có lẽ vì bất lực mà họ chẳng còn
nghĩ đến ai ngoài mình ra. Thấy rất thương Đan-kô. Anh cũng chỉ muốn không thể
để bộ lạc của mình phải trở thành những kẻ nô lệ cho kẻ thù. Vậy mà bây giờ họ lại
kết tội anh, muốn anh phải chết.
Trái tim Đan-kô bỗng bùng lên niềm phẫn nộ sục sôi, nó cháy rực lên mạnh mẽ.
Mặc dù Đan-kô rất phẫn nộ trước hành động ấy nhưng anh lại nhận ra rằng “Anh
yêu họ và nghĩ rằng không có anh, có lẽ họ chết mất”. Một chàng trai có tấm lòng vị
tha và yêu thương con người mặc cho bị đối xử tệ bạc nhưng vẫn quyết định cứu
mọi người. Ý nghĩa muốn cứu mọi người quá mãnh liệt nhưng lại không được tin
tưởng đến mức phải gào to lên như sấm.
Sau đó anh đã có một hành động xé toang lồng ngực của mình và giơ cao lên, giơ
cao trái tim đang cháy sáng rực rỡ đẩy lùi tất cả đêm đen soi đường cho bộ lạc tiến
lên. Đan-kô thật anh hùng, chàng đã cứu sống tất cả những người trong bộ lạc.
Chàng vẫn đi trước, giơ cao trái tim dẫn đường, rừng cây dẫn ra trước bước chân
Đan-kô. Nó như một điều gì đó thật cao quý, chói ngời. Và trong lòng người đọc
cảm thấy vô cùng cảm phục, trân trọng con người này.
Rồi đoàn người cũng tìm ra được miền đất mới. Đó là một thảo nguyên tươi đẹp,
giàu có. Tất cả đều vui mừng quên cả Đan-kô-vị cứu tinh của mình. Đan-kô kiêu
hãnh ngắm nhìn thảo nguyên, mỉm cười sung sướng rồi anh gục xuống, tắt thở trong
niềm tự hào. Anh chết nhưng trái tim kiêu hãnh của anh thì vẫn cứ cháy mãi. Nhưng
rồi có ai nhớ đến sự hy sinh cao cả của anh? Họ vui sướng tràn đầy hy vọng vì được
cứu sống rồi họ lại lập tức quên luôn người đã cứu mình. Đan-kô là hiện thân cho
hình ảnh một con người xả thân cứu người mà không đòi hỏi được đền đáp.
Go-rơ-ki đã dùng những từ ngữ chân thành và tốt đẹp nhất để ca ngợi, để trân trọng
trước cái chết của Đan-kô. Đó còn là bức tranh gợi cho ta suy nghĩ về ý nghĩa cuộc
sống. Phải chăng khi con người đứng trước những khó khăn, nghịch cảnh của cuộc
sống thì họ sẽ quên mất mình là ai, sống một cách ích kỷ và tham lam. Nhưng vẫn
sẽ có những con người giống như Đan-kô xuất hiện. Đứng trước vực tối cuộc sống,
vẫn giữ trong mình trái tim yêu thương, một lòng tốt chân thành mà không cần đền đáp.
Một bức tranh thiên nhiên, một sự đấu tranh sự sống của con người đã hiện lên thật
đặc sắc trong tác phẩm Trái tim của Đan-kô của Go-rơ-ki. Câu chuyện khiến cho
người đọc phải suy nghĩ về những giá trị sống và mối quan hệ giữa con người trong
hiện thực thực cuộc sống.
Rèn luyện kĩ năng viết
Đọc đoạn văn và cho biết người viết đã phân tích yếu tố hình thức nào của truyện
Kép Tư Bền (Nguyễn Công Hoan).
“Tiếng cười ở đây không giống tiếng cười vỡ lở tung toé, tiếng cười phá ra như kiểu
tiếu lâm, mà là tiếng cười ra nước mắt, xuất phát từ một chủ nghĩa nhân đạo sâu sắc.
Tác giả đã khai thác triệt để những mâu thuẫn trong cảnh ngộ bi đát ấy: mâu thuẫn
giữa tâm trạng Tư Bền và vai trò anh đóng, mâu thuẫn giữa tiếng cười của khán giả
và tiếng khóc thầm của người đóng kịch, mâu thuẫn giữa cảnh tưng bừng trong rạp
hát và cảnh ông bố chết lặng lẽ ở nhà. Kép Tư Bền buộc phải đóng một vai kịch.
Hành động trong truyện càng đi tới thì tình huống càng bị thảm hơn. Người nghệ sĩ
chân chính trong xã hội kim tiền không có tự do vì trong xã hội này, tình yêu và
nghệ thuật đã biến thành hàng hoá.”. (Theo Trương Chính) Bài làm
Người viết đã phân tích chi tiết truyện. Qua đó làm nổi bật lên mâu thuẫn trong cảnh
ngộ bi đát mà Tư Bền gặp phải. Dù trong lòng anh đang lo lắng cho bệnh tình của
người cha mà ngoài mặt phai tươi cười mua vui cho người khác. Tiếng cười sung
sướng vui vẻ của khán giả càng làm nổi bật nỗi đau đớn, lo lắng trong lòng Tư Bền.
Qua việc phân tích yếu tố hình thức chi tiết truyện, người viết đã đưa ra các ý kiến
nhận xét, bình luận về nhân vật và sự việc; giúp người đọc có những manh mối
quan trọng để hiểu được phẩm chất, tính cách, số phận của nhân vật, chủ đề và ý
nghĩa của tác phẩm truyện.