Con chào mào Đọc văn bản 1. Tác giả
- Mai Văn Phấn sinh năm 1955. - Quê hương: Ninh Bình
- Ông là một nhà thơ và viết tiểu luận phê bình.
- Thơ Mai Văn Phấn có đề tài phong phú, nội dung và nghệ thuật có những cách
tân, một số bài được dịch ra nhiều thứ tiếng.
- Một số tác phẩm như: Giọt nắng (thơ, 1992), Người cùng thời (trường ca,
1999), Bầu trời không mái che (thơ song ngữ)... 2. Tác phẩm a. Xuất xứ
Bài thơ được in trong tập “Bầu trời không mái che”. b. Thể thơ
Con chào mào là bài thơ sáng tác theo thể thơ tự do. c. Bố cục Gồm 2 phần:
• Phần 1. Ba câu đầu: Hình ảnh con chào mào trong thực tế.
• Phần 2. Còn lại: Hình ảnh con chào mào trong suy nghĩ
3. Đọc hiểu văn bản
a. Hình ảnh con chào mào trong thực tế
- Vị trí: trên cây cao chót vót
- Màu sắc: đốm trắng, mũ đỏ
- Âm thanh: tiếng hót “triu… uýt… huýt… tu hìu…”
=> Xuất hiện một cách trực tiếp với những đặc điểm quen thuộc.
b. Hình ảnh con chào mào trong suy nghĩ
- Xuất hiện trong suy nghĩ của nhân vật “tôi”.
- Hành động: vẽ chiếc lồng chim vì sợ nó bay đi, đó là mong muốn được độc
chiếm cái đẹp của thiên nhiên.
- Cuộc rượt đuổi giữa hai nhân vật:
• Nhân vật “tôi” vừa vẽ xong thì chào mào vụt cánh bay đi.
• Tôi ôm khung nắng, khung gió, nhành cây: ôm trọn không gian thiên nhiên rộng lớn.
• Hối hả đuổi theo: nhanh chóng, gấp gáp và lo sợ
=> Khao khát mở rộng “chiếc lồng” của ông thành bất tận, để tâm hồn mình bao
trùm cả thiên nhiên rộng lớn.
- Không gian: vô tăm tích, không biết là ở đâu - Hành động: nghĩ
- Những hoạt động của chào mào: mổ những con sâu, ăn trái cây chín đỏ, uống
từng giọt nước. Đó là những món quà chuộc lỗi khi tôi nhận ra rằng, con chim
chào mào mình yêu quý sẽ chỉ hạnh phúc trong cuộc sống tự do, giữa thiên nhiên rộng lớn.
- “Chẳng cần chim bay về/Tiếng hót ấy giờ tôi nghe rất rõ”: Chim chào mào
không cần quay về nhưng vẫn cảm nhận được tiếng hót vang lên trong tâm trí.
Bởi nhân vật “tôi” đã biết yêu thiên nhiên bằng sự tôn trọng, không còn là sự
độc chiếm ích kỉ. Tình yêu ấy khiến cho dù ở bất cứ nơi đâu cũng sẽ cảm nhận
được vẻ đẹp của thiên nhiên. Sau khi đọc
1. Em có thể tưởng tượng, hình dung những hình ảnh gì khi đọc ba dòng thơ đầu?
Hình ảnh chim chào mào với bộ lông đốm trắng, chiếc mào đỏ rực đang đứng
trên cây cất tiếng hót. Xung quanh là không gian thiên nhiên thoáng đãng, yên bình.
2. Hãy nêu những ý nghĩ, cảm xúc của nhân vật “tôi” khi “vội vẽ chiếc lồng trong ý nghĩ”.
- Mong muốn vẽ xong chiếc lồng cho con chim chào mào: muốn độc chiếm cái đẹp của thiên nhiên.
- Sợ hãi nếu như chim bay đi, có nghĩa là cái đẹp của thiên nhiên biến mất.
- Khi “hối hả đuổi theo” mang cả nắng, gió, nhành cây: Khao khát mở rộng
“chiếc lồng” của ông thành bất tận, để tâm hồn mình bao trùm cả thiên nhiên rộng lớn.
- Khi đã “vô tăm tích”, nhân vật “tôi” đã hình dung con chim chào mào đang
mổ những con sâu, trái cây chín đỏ, giọt nước thanh sạch “của tôi”: đó là những
món quà chuộc lỗi khi tôi nhận ra rằng, con chim chào mào mình yêu quý sẽ chỉ
hạnh phúc trong cuộc sống tự do, giữa thiên nhiên rộng lớn.
3. Vì sao lúc đầu, nhân vật “tôi” sợ chim bay đi nhưng kết thúc bài lại khẳng
định: Chẳng cần chim lại bay về/Tiếng hót ấy giờ tôi đã nghe rất rõ.
- Lời khẳng định ở hai câu thơ cuối cho thấy sự thay đổi trong suy nghĩ, cảm xúc dành cho thiên nhiên.
- Chim chào mào không cần quay về nhưng vẫn cảm nhận được tiếng hót vang
lên trong tâm trí. Bởi nhân vật “tôi” đã biết yêu thiên nhiên bằng sự tôn trọng,
không còn là sự độc chiếm ích kỉ. Tình yêu ấy khiến cho dù ở bất cứ nơi đâu
cũng sẽ cảm nhận được vẻ đẹp của thiên nhiên.
4. Dòng thơ nào được lặp lại trong bài thơ? Theo em việc lặp lại như vậy có tác dụng gì?
- Dòng thơ được lặp lại trong bài thơ: “Triu… uýt…. huýt … tu hìu…”.
- Đó là tiếng hót của con chào mào, nhưng cũng chính là âm thanh của thiên
nhiên xuất hiện ở đầu và cuối bài thơ. Điều đó cho thấy chim chào mào đã đi
qua một hành trình tìm về với thiên nhiên.
5. Con chim chào mào đã bay đi rồi nhưng nhân vật “tôi” vẫn có thể nghe rất rõ
tiếng chim hót. Viết một đoạn văn (khoảng 5-7 câu) miêu tả một hình ảnh thiên
nhiên tươi đẹp được em lưu giữ trong ký ức. - Gợi ý:
• Hình ảnh thiên nhiên: cánh đồng lúa chín, dòng sông quê hương…
• Miêu tả hình ảnh thiên nhiên (theo không gian, thời gian)
• Kỉ niệm với hình ảnh thiên nhiên.
• Cảm nhận về hình ảnh thiên nhiên. - Bài mẫu: Mẫu 1
Mỗi lần về thăm quê, em lại được dạo chơi trên những cánh đồng lúa rộng
mênh mông. Buổi sáng, ánh mặt trời của ngày mới chỉ vừa bắt đầu ló rạng cũng
đủ khiến mọi vật dường như bừng tỉnh sau một giấc ngủ dài. Ánh nắng ấm áp
làm tan những giọt sương sớm còn đọng trên những chiếc lá. Những ruộng lúa
xanh mướt trải dài mênh mông. Gió từ xa thổi vào khiến cho những hàng lúa
đung đưa như nhảy múa trước gió. Từ phía đường làng đi lại, một vài bác nông
dân vừa đi vừa trò chuyện thật vui vẻ. Tiếng chim gọi nhau ríu rít nghe thật vui
tai. Lúc này, cánh đồng như được bao phủ bởi một màu vàng thật ấm áp của
nắng. Và của cả những bông lúa vàng ươm, trĩu nặng nữa. Mùi lúa thơm theo
những cơn gió lan tỏa khắp cánh đồng. Những chú trâu được thả đang thung
thăng gặm cỏ ở phía đồi cỏ. Đàn cò trắng chao lượn vài vòng trên không rồi đáp
xuống nghỉ ngơi. Mỗi người một công việc của mình, ai cũng thật bận rộn. Một
không khí tươi vui hòa quyện tạo ra một bức tranh làng quê thật yên bình và
tràn đầy sức sống. Bây giờ, quê hương em ngày càng trở nên hiện đại, những
cánh đồng lúa cũng không còn nhiều như lúc trước, nhưng những hình ảnh đẹp
đẽ này vẫn còn in đậm trong tâm trí của em. Mẫu 2
Trong kí ức của tôi, quê hương hiện lên thật tươi đẹp. Khi còn nhỏ, tôi thường
về quê ngoại chơi. Không giống như vẻ ồn ào của thành phố, quê ngoại của tôi
là một vùng quê yên bình. Mỗi buổi sáng, tôi lại dậy sớm rồi cùng bà ngoại đi
dạo quanh xóm làng. Ông mặt trời đã thức giấc từ sớm. Ánh nắng chói chang đã
bao trùm lên mọi vật. Hai bà cháu vừa đi vừa trò chuyện rất vui vẻ. Bầu không
khí ở đây mới trong lành làm sao! Cây cối hai bên đường xanh tươi, rợp bóng
mát. Trên đường chỉ có các bác nông dân dắt trâu ra đồng. Phía xa là cánh đồng
lúa bát ngát một màu vàng ươm. Những bông lúa trĩu hạt rung rinh trong cơn
gió sớm mai. Hương lúa thơm ngào ngạt khiến tôi cảm thấy thật dễ chịu. Mỗi
ngày, tôi đều được thưởng thức những món ăn do bà ngoại nấu. Toàn là những
món đậm chất thôn quê như canh rau mồng tơi, cua đồng rang me, cá om dưa...
Từ tận đáy lòng, tôi cảm thấy yêu quê hương của mình biết bao nhiêu. Ngày
hôm nay, quê hương tôi đã có nhiều thay đổi. Nhưng trong kí ức của tôi, vẻ đẹp
bình dị này vẫn còn mãi. Tôi tự nhủ sẽ cố gắng học tập thật tốt để mai này góp
phần dựng xây quê hương.