29 trang 6 lượt tải

Tài liệu Môn Pháp luật đại cương | Đại học Bách Khoa Hà Nội

12

Mọi sự vật hiện tượng trong xã hội đều bị ảnh hưởng bởi tư tưởng tôn giáo thần bí. Theo họ thế giới do Thượng đế sinh ra và sắp đặt. Tài liệu được sưu tầm gồm 29 trang, giúp bạn ôn tập tốt hơn. Mời các bạn đón xem. 

Môn: Pháp luật đại cương (BK) 81 tài liệu

Trường: Đại học Bách Khoa Hà Nội 4.3 K tài liệu

Tác giả:

Profile

Linh Giang

1 tuần trước
Tải xuống Chia sẻ Báo cáo
Danh sách Quiz
Tải xuống
/29
lOMoARcPSD| 61552889
Mục lục
Contents
Mục lục ..........................................................................................................................................................
1
Đi vi Office15 vo View chn Outline ................................................................................................. 3
1, Nh nưc: ............................................................................................................................................ 3
>Quan đim phi mc xt v ngun gc ca nh nưc: ...................................................................... 3
>Quan đim ca ch ngha mc lê nin v ngun gc ca nh nưc: ............................................... 4
>Khi nim nh nưc: .........................................................................................................................
5
>Bn cht ca nh nưc ..................................................................................................................... 5
>Chc năng ca nh nưc:................................................................................................................. 5
>Cc đc trưng ca nh nưc ............................................................................................................. 5
>Hnh thc, kiu nh nưc ................................................................................................................. 6
2, B my nh nưc: ............................................................................................................................... 7
>Khi nim b my nh nưc: ............................................................................................................ 7
>Đc đim ca cơ quan nh nưc: ..................................................................................................... 7
>T chc b my nh nưc: ................................................................................................................
7
>Phân loi cơ quan nh nưc: ............................................................................................................
7
>H thng chnh tr Vit Nam .......................................................................................................... 8
>Nguyên tc t chc b my XHCNVN ..............................................................................................
8
>T chc b my nh nưc CHXHCNVN: ........................................................................................ 8
3, Php lut: .............................................................................................................................................
9
>Khi nim php lut .......................................................................................................................... 9
>Ngun gc ra đi ca php lut ........................................................................................................ 9
>Bn cht ca php lut ......................................................................................................................
9
>Cc đc trưng ca php lut: ............................................................................................................ 9
>Chc năng ca php lut: ............................................................................................................... 10
lOMoARcPSD| 61552889
>Mi quan h ca php lut v cc hin tưng x hi khc ........................................................... 10
4, Hnh thc php lut: ........................................................................................................................ 10
>Khi nim hnh thc ca php lut: ............................................................................................... 10
>Cc hnh thc ca php lut: .......................................................................................................... 11
5, Văn bn php lut: ........................................................................................................................... 11
>Khi nim v đc đim ca văn bn php lut (hnh thc php lut ch yu  Vit Nam): ...... 11
>Cc loi văn bn quy phm php lut  Vit Nam: ....................................................................... 12
>Hiu lc ca văn bn php lut: ..................................................................................................... 12
6, H thng php lut: .......................................................................................................................... 13
>Khi qut h thng php lut: ........................................................................................................ 13
>Khi nim h thng php lut: ........................................................................................................ 13
7, Quy phm php lut: ........................................................................................................................ 14
>Khi nim quy phm php lut ....................................................................................................... 14
>Đc trưng: ........................................................................................................................................
14
>Cu trc ca quy phm php lut:.................................................................................................. 14
8, Quan h php lut: ........................................................................................................................... 15
>Khi nim quan h php lut: ......................................................................................................... 15
>Đc đim: .........................................................................................................................................
15
>Phân loi quan hphp lut: .......................................................................................................... 15
>Thnh phn ca quan h php lut: .............................................................................................. 15
>Nhng điu kin lm pht sinh, thay đi, chm dt quan h php lut: ...................................... 18
9, Thc hin php lut: ........................................................................................................................ 18
>Khi nim thc hin php lut ........................................................................................................ 18
>Cc hnh thc ca thc hin php lut: ......................................................................................... 18
>Cc trưng hp p dng php lut: ................................................................................................ 18
10, Vi phm php lut: ......................................................................................................................... 19
>Khi nim vi phm php lut: ......................................................................................................... 19
>Du hiu ca vi phm php lut: .................................................................................................... 19
>Phân loi vi phm php lut: .......................................................................................................... 19
lOMoARcPSD| 61552889
>Cu thnh vi phm php lut: ........................................................................................................ 20
11, Trch nhim php l: ..................................................................................................................... 21
>Khi nim trch nhim php l: ...................................................................................................... 21
>Đc đim ca trch nhim php l: ................................................................................................ 21
>Cc loi trch nhim php l: ......................................................................................................... 21
12, Ngnh lut: ......................................................................................................................................
22
>Khi nim ngnh lut ...................................................................................................................... 22
>Cc ngnh lut ch yu trong php lut Vit Nam ........................................................................ 22
13, Lut hnh s: ................................................................................................................................... 23
>Khi nim lut hnh s: ...................................................................................................................
23 >Nguyên tc x l ca b lut hnh s: ............................................................................................
23
>Ti phm: .........................................................................................................................................
23
>Phân loi ti phm: ......................................................................................................................... 24
>Nhng du hiu cơ bn ca ti phm: ........................................................................................... 24
>Cu thnh ti phm ......................................................................................................................... 25
>Hnh pht: ........................................................................................................................................
25
14, Lut dân s: ..................................................................................................................................... 26
>Khi nim: ........................................................................................................................................
26
>Cc quyn dân s cơ bn: ............................................................................................................... 26
15, Quyn tha k: ................................................................................................................................ 27
>Cc khi nim: .................................................................................................................................
27
>Tha k theo di chc: ...................................................................................................................... 27
>Tha k theo php lut: .................................................................................................................. 28
lOMoARcPSD| 61552889
Đi vi Office15 vo View chn Outline
1, Nh nưc:
>Quan đim phi mc xt v ngun gc ca nh nưc:
-Thuyt thn hc:
+Mi s vt hin tưng trong x hi đu b nh hưng bi tư tưng tôn gio thn b.
Theo h th gii do Thưng đ sinh ra v sp đt.
-Thuyt gia trưng:
+Nh nưc pht trin t mt gia đnh, ngưi đng đu nh nưc l ngưi đng đu
gia đnh.
+Nh nưc l mt hin tưng t nhiên.
-Thuyt bo lc:
+Nh nưc ra đi l s bo lc ca th tc ny vi th tc khc.
-Thuyt kh ưc x hi:
+Nh nưc l mt kh ưc bi vic k kt gia nhưng con ngưi không theo nh
nưc no. Trong đ mi ngưi s đng thu nuôi dưng nh nưc đ nh nưc đm
bo quyn li ca ngưi dân.
-Nhưc đim chung:
+Cc hc thuyt b chi phi bi li ch giai cp nên l gii theo nhu cu ca giai cp
v che đy bn cht tht.
+Cc hc thuyt ny khi xem xt s ra đi ca nh nưc, tch ri ra khi điu kin
t nhiên, kinh t, x hi v cc qu trnh lch s đ chng minh nh nưc không
thuc giai cp no v tn ti trong mi x hi.
>Quan đim ca ch ngha mc lê nin v ngun gc ca nh nưc:
-Da trên hc thuyt tin ho ca Đc uyn, da trên ch ngha duy vt bin
chng v duy vt lch s, ch ngha Mc Lê nin nhn đnh:
+Nh nưc lhin tưng x hi mang tnh cht lch s. Nh nưc không phi bt
bin m c qu trnh hnh thnh, tn ti, pht trin v dit vong.
lOMoARcPSD| 61552889
+Trong qu trnh lch s, đ c thi gian chưa tn ti nh nưc. V nh nưc ch ra
đi khi x hi loi ngưi đt đn mt trnh đ nht đnh.
-Nguyên nhân quan trng nht l xut hin nh nưc đ l kinh t:
+Nh nưc ra đi sau ba ln phân công lao đng.
+Ln 1: Chăn nuôi tch khi trng trt. Lm cho sn phm lao đng gia tăng, x hi
phân ho giu ngho, tư hu xut hin.
+Ln 2: Tiu th công nghip tch khi công nghip. Lm gia tăng sc lao đng, tư
hu r nt hơn, phân ho x hi đưc đy nhanh.
+Ln 3: Thương nghip tch thnh ngnh kinh t đc lp. Trong x hi xut hin
tng lp buôn bn tch khi sn xut, nm quyn điu hnh sn xut.
Th tc tan r yêu cu cn c giai cp nm quyn lc kinh t điu hnh, qun l
x hi. Nh nưc v php lut xut hin.
-Nguyên nhân trc tip lm xut hin nh nưc đ l x hi:
+Theo hc thuyt Mc Lê nin, nh nưc v php lut ra đi khi trong x hi xut
hin cc giai cp c li ch khc nhau. Xut hin mâu thun đi khng giưa cc giai
cp. Khi cc mâu thun đi khng v cc mi quan h x hi không th t điu tit
đưc na th t chc xhi lnh nưc ra đi, đng vai tr điu chnh cc mi quan
h x hi v bo v giai cp nm trong tay quyn lc kinh t.
>Khi nim nh nưc:
-Nh nưc l mt t chc x hi đc bit, nm trong tay quyn lc chnh tr.
L bmy chuyên lm nhim v thc hin cc chc năng qun l, cưng ch, gi
gn trt t x hi nhm mc đch bo v đa v ca giai cp thng tr trong x hi.
>Bn cht ca nh nưc
-Bn cht giai cp:
+Nh nưc l sn phm ca x hi c giai cp.
+Quyn lc nh nưc mang tnh giai cp: bo v v duy tr đa v ca giai cp thng
tr trong x hi, l công c đ đn p s phn khng ca cc giai cp khc.
-Bn cht x hi:
lOMoARcPSD| 61552889
+Xây dng cc công trnh công cng, thc hin cc công vic chung ca x hi.
+Bo v trt t x hi.
>Chc năng ca nh nưc:
-Chc năng đi ni:
+Đm bo trt t x hi.
+Đn p cc giai cp phn khng.
+Bo v ch đ kinh t
-Chc năng đi ngoi:
+Phng th đt nưc. Bo v đt nưc trưc mi s xâm nhp, chng ph t bên
ngoi.
+Thit lp mi quan h vi cc quc gia khc.
>Cc đc trưng ca nh nưc
-C ch quyn lnh th quc gia.
-Phân chia dân cư theo cc đơn v hnh chnh lnh th.
-Ban hnh php lut buc mi thnh viên trong nh nưc thc hin.
-Thit lp quyn lc công đc bit.
-Quy đnh v tin hnh thu cc loi thu.
>Hnh thc, kiu nh nưc
-Hnh thc nh nưc l cch thc thc hin quyn lc nh nưc v cc bin
php đ thc hin quyn lc ca nh nưc đ, bao gm:
+Hnh thc chnh th: L cch t chc v trnh t lp ra cc cơ quan ti cao trong b
my nh nưc v quan h gia cc cơ quan đ.
+Hnh thc cu trc: L s t chc nh nưc thnh cc đơn v hnh chnh lnh th
v mi liên quan gia cc cơ quan  trung ương v đa phương.
+Ch đ chnh tr. L tng th cc phương php, cch thc m nh nưc thông qua
cc cơ quan nh nưc đ thc thi quyn lc ca mnh.
lOMoARcPSD| 61552889
-Hnh thc chnh th:
+Quân ch tuyt đi: Ngưi đng đu nh nưc l vua c quyn lc tuyt đi.
+Quân ch hn ch: Ngưi đng đu nh nưc ch nm mt phn quyn lc hoc
mang tnh cht tưng trưng, bên cnh đ cn c c cơ quan nh nưc khc điu hnh
nh nưc hot đng.
+Cng ho đi ngh: L hnh thc chnh th m ngh vin l thit ch quyn lc trung
tâm, gi v tr v vai tr quyt đnh trong hot đng ca nh nưc. Nguyên th quc
gia do ngh viên bu ra. Chnh ph do đng chim đa s trong ngh vin thnh lp
chu trch nhim trưc ngh vin. Ngh vin c th b phiu tn nhim buc chnh
ph phi gii tn.
+Cng ho tng thng: L hnh thc chnh th m trong đ, vai tr ca nguyên th
quc gia vô cng quan trng. Tng thng do ngưi dân trc tip bu ra. Tng thng
thnh lp ra chnh ph, ngh vin không c quyn gii tn chnh ph v ngưc li.
-Hnh thc cu trc:
+Nh nưc đơn nht:
+Nh nưc liên bang:
-Ch đ chnh tr:
-Kiu nh nưc:
+XHCN +Tư sn
+Phong kin +Ch nô
2, B my nh nưc:
>Khi nim b my nh nưc:
-B my nh nưc l h thng cc cơ quan chuyên trch ca nh nưc thnh
lp đ thc hin cc chc năng v nhim v ca nh nưc.
>Đc đim ca cơ quan nh nưc:
-Đưc thnh lp theo th tc trnh t quy đnh trong Hin php.
-S dng quyn lc nh nưc, nhân danh nh nưc.
lOMoARcPSD| 61552889
-Mi cơ quan nh nưc đu c thm quyn nht đnh.
-Hot đng ca cơ quan nh nưc đưc đm bo bi cơ svt cht v ti chnh
nh nưc.
>T chc b my nh nưc:
-Quyn lc nh nưc:
+Quyn lp php: Quc hi, Ngh vin
+Quyn hnh php: Chnh ph
+Quyn tư php: To n
>Phân loi cơ quan nh nưc:
-Theo cơ ch thc hin quyn lc nh nưc:
+Lp php
+Hnh php
+T php
-Trnh t thnh lp:
+Cơ quan do nhân dân trc tip bu ra
+Cơ quan không do nhân dân trc tip bu ra
-Theo phm vi quyn lc:
+Cơ quan nh nưc  trung ương +Cơ
quan nh nưc  đa phương
>H thng chnh tr  Vit Nam
-Mt trn T quc Vit Nam v cc thnh viên:
+Công đon
+Hi nông dân
+Đon thanh niên
lOMoARcPSD| 61552889
+Hi liên hip ph n Vit Nam
-Nh nưc CHXHCNVN
-Đng Cng sn Vit Nam
>Nguyên tc t chc b my XHCNVN
-Đm bo s lnh đo ca Đng Cng sn Vit Nam trong hot đng ca b my
nh nưc.
-Nguyên tc ton b quyn lc nh nưc v nhân dân.
-Nguyên tc quyn lc nh nưc lthng nht, c s phi hp gia cc cơ
quan trong cc hot đng lp php, hnh php v tư php.
-Nguyên tc tp trung dân ch.
>T chc b my nh nưc CHXHCNVN:
-Ch đnh ch tch nưc l ch đinh cc nhân không nm trong cơ quan no
trnog nh nưc nhưng li nm trong tay c ba quyn hnh php, lp php v tư php.
-Ch tch nưc l ch tch quc phng an ninh thng lnh hi đng an ninh.
3, Php lut:
>Khi nim php lut
-Php lut l h thng cc quy tc x s do nh nưc ban hnh v đm bo thc
hin, th hin  ch ca giai cp thng tr v l nhân t điu chnh cc mi quan h
x hi.
>Ngun gc ra đi ca php lut
-Theo quan đim ca Mac Lê nin, nhng nguyên nhân dn đn s ra đi ca
nh nưc cng chnh l nhng nguyên nhân dn đn s ra đi ca php lut.
>Bn cht ca php lut
-Bn cht giai cp ca php lut:
+Php lut phn nh  ch ca giai cp thng tr
+Mc đch điu chnh ca php lut l hưng cc quan h x hi theo trt t ph hp
lOMoARcPSD| 61552889
-Bn cht x hi ca php lut:
+Phn nh  ch ca giai cp khc trong x hi
+Php lut mang tnh khch quan ph hp vi điu kin kinh t, x hi ca đt nưc.
>Cc đc trưng ca php lut:
-Tnh quyn lc:
+Php lut do nh nưc ban hnh v đm bo thc hin.
-Tnh quy phm ph bin:
+L quy tc x s, lkhuôn mu đưc xc đnh c th đ điu chnh hnh vi ca con
ngưi, xc đnh nhng ci đưc lm v không đưc lm.
-Tnh  ch ca php lut:
+Php lut phn nh  ch ca giai cp cm quyn.
-Tnh khch quan ca php lut:
+Php lut phn nh  ch ca giai cp thng tr. Tuy nhiên, đ php lut cth pht
huy đưc hiu lc th n phi ph hp vi cc điu kin v phong tc tp qun, trnh
đ pht trin ca kinh t x hi.
>Chc năng ca php lut:
-Điu chnh cc mi quan h x hi.
-Bo v cc mi quan h x hi:
+p dng cc hnh thc cưng ch khi c vi phm.
-Chc năng gio dc:
+Tc đng vo thc con ngưi lm cho con ngưi c thc php lut vđiu chnh
hnh vi ca mnh.
>Mi quan h ca php lut v cc hin tưng x hi khc
-Php lut đi vi kinh t:
+Php lut do trnh đ kinh t quyt đnh.
lOMoARcPSD| 61552889
+Php lut c th tc đng ngưc li nn kinh t theo hai hưng, thc đy nn kinh
t pht trin hoc km hm nn kinh t.
-Php lut đi vi đo đc:
+Php lut chu s tc đng ca đo đc.
+Php lut c chc năng gio dc.
-Php lut đi vi nh nưc:
+Php lut v nh nưc l hai hin tưng không th tch ri.
+Nh nưc s dng php lut đ qun l x hi, đng thi cng b gii hn bi php
lut.
4, Hnh thc php lut:
>Khi nim hnh thc ca php lut:
-L cc dng tn ti thc tca php lut trong cc kiu nh nưc (đưc cc quan
to p dng khi xt x )
>Cc hnh thc ca php lut:
-Tp qun php:
+L nhng phong tc, tp qun lưu truyn trong x hi ph hp vi li ch ca nh
nưc đưc nh nưc nâng lên thnh quy phm php lut.
-n l:
+L nhng quyt đnh, bn n ca cơ quan hnh chnh, cơ quan xt x khi xt x,
gii quyt cc v vic c th đưc nh nưc tha nhn vp dng cho cc v vic
tương t ln sau.
-Văn bn php lut:
+L văn bn do cc cơ quan nh nưc ban hnh theo đng thm quyn, trnh t v
th tc lut đnh, trong đ c quy tc x s chung đưc nh nưc đm bo thc hin
nhm điu chnh cc mi quan hxhi v p dng nhiu ln trong đi sng x hi.
-Điu ưc quc t:
lOMoARcPSD| 61552889
+L nhng cam kt, tho thun gia cc quc gia v ch th khc ca công php
quc t hnh thnh nên cc điu ưc quc t song phương v đa phương.
-Cc hc thuyt php l:
+L cc công trnh nghiên cu ca cc hc gi, cc bi bo,  kin liên quan đ nh
nưc v php lut.
-L công bng:
+Trong trưng hp gii quyt v vic không đưc quy đnh trong lut, quan to s
p dng nhng sng to, vn dng nhng hc thuyt php l, phong tc tp qun,
nim tin ca con ngưi đ đưa ra cc phn quyt.
5, Văn bn php lut:
>Khi nim v đc đim ca văn bn php lut (hnh thc php lut ch yu
Vit Nam):
-L cc văn bn do cơ quan nh nưc ban hnh theo đng thm quyn, trnh
t th tc quy đnh trong lut, trong đ cha đng cc quy tc x s chung đưc nh
nưc đm bo thc hin nhm p dng nhiu ln trong cuc sng.
>Cc loi văn bn quy phm php lut  Vit Nam:
>Hiu lc ca văn bn php lut:
a,Hiu lc thi gian:
-L gii hn tc đng ca văn bn php lut t khi pht sinh đn khi kt thc.
-Thi đim pht sinh:
+Nu văn bn quy đnh r thi đim pht sinh, th văn bn s c hiu lc t thi
đim đ.
+Nu văn bn không quy đnh r:
Đi vi văn bn ca Quc hi v Uban thưng v Quc hi, thi đim pht
sinh l ngy Ch tch nưc k sc lnh công b.
Đi vi văn bn ca Chtch nưc, thi đim pht sinh lngy đăng trên công bo.
lOMoARcPSD| 61552889
Đi vi văn bn ca chnh ph vcc b s c hiu lc sau 15 ngy công b trên
bo.
-Thi đim chm dt:
+Nu văn bn quy đnh r thi đim chm dt, văn bn s ht hiu lc t thi đim
đ.
+Trong trưng hp văn bn không quy đnh r thi đim chm dt hiu lc, n ch
chm dt khi c văn bn mi ra đi v quy đnh thay th văn bn c.
-Hiu lc hi t ca văn bn php lut:
+Gi tr thi hnh ca văn bn php lut xy ra trưc ngy văn bn đ c hiu lc.
+V nguyên tc, văn bn php lut không c hiu lc hi t, tuy nhiên, trong mt s
trưng hp cn thit, văn bn php lut c th quy đnh hiu lc hi t.
+Không quy đnh cho cc trưng hp: Quy đnh trch nhim php l đi vi nhng
trưng hp trưc đ không quy đnh trch nhim php l.
+Nguyên tc bt hi t l nguyên tc chung ca php lut. Ch p dng tr v trưc
nhm mc đch phc v x hi v l do nhân đo.
b,Hiu lc không gian:
-L gii hn tc đng ca văn bn trên phm vi lnh th nht đnh, c th l
mt đơn v hnh chnh ngnh, lnh vc hoc trên ton b lnh th.
-Nu văn bn quy đnh r th văn bn s đưc p dng trong phm vi đ.
-Nu văn bn không quy đnh r th hiu lc ny đưc xc đnh theo hai yu
t: thm quyn, tnh cht ni dung.
-Thông thưng cc văn bn php lut do cơ quan trung ương ban hnh c hiu
lc trên ton lnh th v đưc p dng đi vi mi c nhân, cơ quan nh nưc ca
Vit Nam; cc văn bn php lut do cc cơ quan nh nưc ban hnh s c hiu lc 
tng đa phương cơ quan đ qun l. c,Hiu lc đi tưng:
-L ch th chu s tc đng ca văn bn php lut đ.
-Văn bn php lut luôn xc đnh r đi tưng chu s tc đng ca văn bn
đ.
lOMoARcPSD| 61552889
6, H thng php lut:
>Khi qut h thng php lut:
-H thng php lut quc gia: L tng th cc quy phm php lut ca quc gia đ.
-H thng php lut quc t: L tp hp mt s h thng php lut quc gia c nhiu
đim tương đng theo tiêu ch nht đnh.
>Khi nim h thng php lut:
-L tng th cc quy phm php lut c mi quan h ni ti thng nht vi nhau
thnh cc ngnh lut, cc ch đnh php lut, quy phm php lut v đưc th hin
ra bên ngoi bng cc văn bn php lut do nh nưc ban hnh hoc tha nhn.
7, Quy phm php lut:
>Khi nim quy phm php lut
-Quy phm php luât l cc quy tc ng x chung ca x hi do nh nưc ban
hnh v đm bo thc hin nhm điu chnh cc mi quan h x hi theo đnh hưng
v mc đch nht đnh.
>Đc trưng:
-Do nh nưc ban hnh v đm bo thc hin.
-Quy phm php lut c tnh ph bin, bt buc chung đi vi tt c mi ngưi
tham gia vo quan h php lut m n điu chnh.
-L quy tc x s chung, l tiêu chun đnh gi hnh vi con ngưi.
-Quy đnh quyn v ngha v ca cc bên tham gia quan h x hi đưc n điu
chnh.
>Cu trc ca quy phm php lut:
-Gi đnh:
+Nêu r hon cnh, điu kin c th ca cuc sng c nhân, t chc trong hon
cnh điu kin ny phi thc hin theo quy đnh ca php lut.
Ngưi ( t chc no) Khi no Trong điu kin hon cnh no
-Quy đnh:
lOMoARcPSD| 61552889
+Nêu r quy tc ng x m c nhân, t chc trong hon cnh, điu kin đ nêu
trong phn gi đnh.
Phi lm g Đưc lm g, không đưc lm g Lm như th no -
Ch ti:
+Nêu bin php x l dkin đưc p dng đi vi ngưi x s không đng hoc
tri vi ni dung đưc ghi trong phn quy đnh
Hu qu như th no Mc đ
8, Quan h php lut:
>Khi nim quan h php lut:
-Quan h php lut l cc quan hx hi m quyn v ngha v ca cc bên
tham gia đưc php lut quy đnh v đm bo thc hin.
>Đc đim:
-Quan h php lut mang tnh ch, phn nh ch ca cc bên tham gia.
Ngoi ra n đưc s điu chnh ca php lut nên n phn nh  ch nh nưc.
-Quyn v ngha v ca cc bên tham gia đu đưc php lut quy đnh.
-Quan h php lut đưc nh nưc đm bo
>Phân loi quan h php lut:
>Thnh phn ca quan h php lut:
a,Ch th:
-L c nhân hoc t chc c th tham gia vo quyn v ngha v php l
trong quan h php lut c th. -Điu kin đ c nhân tr thnh ch th ca
quan h php lut l c nhân phi c đy đ c hai năng lc:
+Năng lc php lut
+Năng lc hnh vi
-Năng lc php lut:
lOMoARcPSD| 61552889
+L khnăng đưc hưng cc quyn vngha v php l m nh nưc quy đnh cho
cc ch th.
+Thi đim pht sinh: Khi c nhân đưc sinh ra (tr mt s trưng hp ch pht sinh
khi đ đ tui)
+Thi đim kt thc: Khi c nhân qua đi (tr mt s trưng hp, năng lc hnh vi
ca ch th b chm dt bi nh nưc)
+Năng lc php lut ca mi ngưi l ging nhau.
-Năng lc hnh vi:
+L kh năng ca c nhân đ bng chnh hnh vi ca mnh tham gia vo vic thc
hnh quyn v ngha v php l đưc php lut quy đnh.
+Ph thuc vo th lc (đ tui)
+Ph thuc vo tr tu (trnh đ nhn thc)
-Cc mc đ năng lc hnh vi ca c nhân:
+Ngưi không c năng lc hnh vi: Tr em dưi 6 tui.
+Ngưi c năng lc hnh vi mt phn: T 6 tui đn dưi 18 tui
+Ngưi c năng lc hnh vi đy đ: T 18 tui tr lên
+Ngưi mt năng lc hnh vi
+Ngưi b hn ch năng lc hnh vi
-Năng lc php lut l điu kin cn v năng lc hnh vi l điu kin đ đ
ch th tham gia vo quan h php lut. Trong trưng hp không c năng lc php
lut th không th tham gia vo quan h php lut. Trong trưng hp năng lc hnh
vi b hn ch, b mt năng lc hnh vi th vic thc hin thông qua ngưi gim h.
-Ch th l t chc:
+T chc c tư cch php nhân.
+T chc không c tư cch php nhân.
-Tư cch php nhân:
lOMoARcPSD| 61552889
+L khi nim m php lut đt ra cho t chc c đ điu kin tr thnh ch th
trong quan h php lut.
+Trong t tng, php nhân tr thnh nguyên đơn, b đơn c quyn li, ngha v php
lut.
-Điu kin đ t chc c tư cch php nhân:
+Đưc thnh lp hp php, theo đng trnh t th tc đưc quy đnh trong lut do
cơ quan c thm quyn cho php.
+Phi c cơ cu t chc cht ch, đưc cu to nên bi mt s phng ban nht đnh
tn ti dưi ban lnh đo v c ngưi đi din theo php lut.
+Đi din theo php lut l ngưi đng đu v đưc php lut công nhn trong quyt
đnh thnh lp t chc.
+C ti sn đc lp vi cc c nhân t chc khc vtchu trch nhim bng cc ti
sn ny.
+T chc phi nhân danh mnh đ tham gia vo cc quan h php lut mt cch đc
lp.
-Đi vi t chc không c tư cch php nhân
+Thc hin quyn v ngha v ca t chc đưc php lut quy đnh.
+T chc, nhân viên ca t chc c vi phm php lut phi chu cc trch nhim
php l do cơ quan c thm quyn quy đnh. b,Ni dung ca quan h php lut:
-L cc quyn v ngha v tương ng ca ch th khi tham gia vo cc quan
h php lut.
-Quyn ca ch th:
+L cc x s ca ch th m php lut cho php ch th thc hin.
+Ch th đưc thc hin, đưc hưng li ch php lut quy đnh.
+C quyn yêu cu bên c ngha v thc hin hoc không thc hin mt s hnh vi
nht đnh.
+C th dng cc bin php cưng ch đ đm bo quyn.
lOMoARcPSD| 61552889
-Ngha v ca ch th:
+L cch xs m php lut buc cc ch th phi thc hin nhm đp ng nhu cu
ca ch th bên kia.
+Phi x s theo yêu cu ca php lut.
+Phi chu trch nhim php l khi c cch x s không đng.
c,Khch th ca quan h php lut:
-L li ch, mc tiêu m cc bên chth mong mun đt đưc thông qua quan
h php lut, l cơ s đ hnh thnh quyn v ngha v ca cc bên. >Nhng điu
kin lm pht sinh, thay đi, chm dt quan h php lut: -S kin php l:
+L nhng s kin c tht xy ra trong đi sng x hi, ph hp vi điu kin đ
đưc php lut d đon vdo đ lm pht sinh, thay đi, chm dt quan h php
lut c th.
-S bin:
+S kin pht sinh không ph thuc vo  ch con ngưi.
-Hnh vi: Cch x s th hin ch con ngưi bng hnh đng hoc không
hnh đng.
9, Thc hin php lut:
>Khi nim thc hin php lut
-L hot đng c mc đch, lm cho nhng quy đnh php lut đi vo cuc
sng.
>Cc hnh thc ca thc hin php lut: -
Tuân th php lut:
+L hnh thc kim ch, không lm nhng g php lut cm hoc không cho php.
-Thi hnh php lut:
+L cch x s tch cc khi cc ch th thc hin ngha v do php lut quy đnh.
-Vn dng php lut:
+L hnh thc ch th thc hin cc quyn ca mnh do php lut cho php.
lOMoARcPSD| 61552889
-p dng php lut:
+L hnh thc thc hin php lut nh nưc thông qua cc cơ quan c thm quyn
đ cho cc ch th thc hin quy đnh ca php lut hoc t mnh căn c vo cc
quy đnh ca php lut đ to ra cc quy đnh lm pht sinh, thay đi, chm dt cc
quan h php lut.
>Cc trưng hp p dng php lut:
-Khi quyn v ngha v ca ch th không mc nhiên pht sinh nu không c
s can thip ca nh nưc.
-Khi xy ra cc tranh chp v quyn, ngha v gia cc bên m cc bên không
t gii quyt đưc.
-p dng cc ch ti đi vi hnh vi vi phm php lut.
-Nh nưc xc nhn s tn ti hay không tn ti ca mt s kin thc t no
đ.
10, Vi phm php lut:
>Khi nim vi phm php lut:
-L hnh vi xc đnh ca con ngưi tri vi quy đnh ca php lut, c li, do
ch th c đ năng lc trch nhim php l thc hin xâm hi hoc đe do xâm hi
dn cc quan h x hi đưc php lut bo v.
>Du hiu ca vi phm php lut:
-L hnh vi xc đnh ca con ngưi.
-Tri vi quy đnh ca php lut.
-Do ch th đ năng lc php l thc hin.
-C yu t li ca ch th.
+Li: Th hin trng thi tâm l bên trong ca ch th khi thc hin nhưng hnh vi
c th đi hi ch th phi c kh năng nhn thc đưc hu qu ca hnh vi gây ra
v c nhiu la chn đ thc hin hnh vi ca mnh nhưng la chn cch hnh đng
tri vi php lut.
lOMoARcPSD| 61552889
>Phân loi vi phm php lut:
-Vi phm hnh s:
+Xâm hi đn đc lp, ch quyn, tnh mng, sc kho.
+Ch th vi phm l c nhân.
-Vi phm dân s:
+Xâm hi ti quan h ti sn, quan h nhân thân.
+Ch th vi phm l c nhân hoc t chc.
-Vi phm hnh chnh:
+Xâm phm đn cc quy tc qun l nh nưc.
+Ch th vi phm l c nhân hoc t chc.
-Vi phm k lut:
+Xâm hi đn cc quy tc xc lp trt t trong t chc nh nưc.
+Ch th vi phm l c nhân trong t chc.
>Cu thnh vi phm php lut: a,Mt
khch quan ca vi phm php lut:
-L ton b cc du hiu bên ngoi ca vi phm php lut bao gm cc yu
t:
+Hnh vi tri php lut.
+Hu qu m hnh vi tri php lut gây ra.
+Mi quan h gia hnh vi v hu qu. b,
Mt ch quan ca vi phm php lut:
-L yu t bên trong ca ch th khi thc hin hnh vi vi phm php lut:
+Yu t li.
Li c : trc tip hay gin tip.
Li vô : do qu t tin hay do cu th.

Tài liệu khác của Đại học Bách Khoa Hà Nội

Preview text:

lOMoAR cPSD| 61552889 Mục lục Contents
Mục lục .......................................................................................................................................................... 1
Đối với Office15 vào View chọn Outline ................................................................................................. 3
1, Nhà nước: ............................................................................................................................................ 3
>Quan điểm phi mác xít về nguồn gốc của nhà nước: ...................................................................... 3
>Quan điểm của chủ nghĩa mác lê nin về nguồn gốc của nhà nước: ............................................... 4
>Khái niệm nhà nước: ......................................................................................................................... 5
>Bản chất của nhà nước ..................................................................................................................... 5
>Chức năng của nhà nước:................................................................................................................. 5
>Các đặc trưng của nhà nước ............................................................................................................. 5
>Hình thức, kiểu nhà nước ................................................................................................................. 6
2, Bộ máy nhà nước: ............................................................................................................................... 7
>Khái niệm bộ máy nhà nước: ............................................................................................................ 7
>Đặc điểm của cơ quan nhà nước: ..................................................................................................... 7
>Tổ chức bộ máy nhà nước: ................................................................................................................ 7
>Phân loại cơ quan nhà nước: ............................................................................................................ 7
>Hệ thống chính trị ở Việt Nam .......................................................................................................... 8
>Nguyên tắc tổ chức bộ máy XHCNVN .............................................................................................. 8
>Tổ chức bộ máy nhà nước CHXHCNVN: ........................................................................................ 8
3, Pháp luật: ............................................................................................................................................. 9
>Khái niệm pháp luật .......................................................................................................................... 9
>Nguồn gốc ra đời của pháp luật ........................................................................................................ 9
>Bản chất của pháp luật ...................................................................................................................... 9
>Các đặc trưng của pháp luật: ............................................................................................................ 9
>Chức năng của pháp luật: ............................................................................................................... 10 lOMoAR cPSD| 61552889
>Mối quan hệ của pháp luật và các hiện tượng xã hội khác ........................................................... 10
4, Hình thức pháp luật: ........................................................................................................................ 10
>Khái niệm hình thức của pháp luật: ............................................................................................... 10
>Các hình thức của pháp luật: .......................................................................................................... 11
5, Văn bản pháp luật: ........................................................................................................................... 11
>Khái niệm và đặc điểm của văn bản pháp luật (hình thức pháp luật chủ yếu ở Việt Nam): ...... 11
>Các loại văn bản quy phạm pháp luật ở Việt Nam: ....................................................................... 12
>Hiệu lực của văn bản pháp luật: ..................................................................................................... 12
6, Hệ thống pháp luật: .......................................................................................................................... 13
>Khái quát hệ thống pháp luật: ........................................................................................................ 13
>Khái niệm hệ thống pháp luật: ........................................................................................................ 13
7, Quy phạm pháp luật: ........................................................................................................................ 14
>Khái niệm quy phạm pháp luật ....................................................................................................... 14
>Đặc trưng: ........................................................................................................................................ 14
>Cấu trúc của quy phạm pháp luật:.................................................................................................. 14
8, Quan hệ pháp luật: ........................................................................................................................... 15
>Khái niệm quan hệ pháp luật: ......................................................................................................... 15
>Đặc điểm: ......................................................................................................................................... 15
>Phân loại quan hệ pháp luật: .......................................................................................................... 15
>Thành phần của quan hệ pháp luật: .............................................................................................. 15
>Những điều kiện làm phát sinh, thay đổi, chấm dứt quan hệ pháp luật: ...................................... 18
9, Thực hiện pháp luật: ........................................................................................................................ 18
>Khái niệm thực hiện pháp luật ........................................................................................................ 18
>Các hình thức của thực hiện pháp luật: ......................................................................................... 18
>Các trường hợp áp dụng pháp luật: ................................................................................................ 18
10, Vi phạm pháp luật: ......................................................................................................................... 19
>Khái niệm vi phạm pháp luật: ......................................................................................................... 19
>Dấu hiệu của vi phạm pháp luật: .................................................................................................... 19
>Phân loại vi phạm pháp luật: .......................................................................................................... 19 lOMoAR cPSD| 61552889
>Cấu thành vi phạm pháp luật: ........................................................................................................ 20
11, Trách nhiệm pháp lý: ..................................................................................................................... 21
>Khái niệm trách nhiệm pháp lý: ...................................................................................................... 21
>Đặc điểm của trách nhiệm pháp lý: ................................................................................................ 21
>Các loại trách nhiệm pháp lý: ......................................................................................................... 21
12, Ngành luật: ...................................................................................................................................... 22
>Khái niệm ngành luật ...................................................................................................................... 22
>Các ngành luật chủ yếu trong pháp luật Việt Nam ........................................................................ 22
13, Luật hình sự: ................................................................................................................................... 23
>Khái niệm luật hình sự: ...................................................................................................................
23 >Nguyên tắc xử lý của bộ luật hình sự: ............................................................................................ 23
>Tội phạm: ......................................................................................................................................... 23
>Phân loại tội phạm: ......................................................................................................................... 24
>Những dấu hiệu cơ bản của tội phạm: ........................................................................................... 24
>Cấu thành tội phạm ......................................................................................................................... 25
>Hình phạt: ........................................................................................................................................ 25
14, Luật dân sự: ..................................................................................................................................... 26
>Khái niệm: ........................................................................................................................................ 26
>Các quyền dân sự cơ bản: ............................................................................................................... 26
15, Quyền thừa kế: ................................................................................................................................ 27
>Các khái niệm: ................................................................................................................................. 27
>Thừa kế theo di chúc: ...................................................................................................................... 27
>Thừa kế theo pháp luật: .................................................................................................................. 28 lOMoAR cPSD| 61552889
Đối với Office15 vào View chọn Outline 1, Nhà nước:
>Quan điểm phi mác xít về nguồn gốc của nhà nước: -Thuyết thần học:
+Mọi sự vật hiện tượng trong xã hội đều bị ảnh hưởng bởi tư tưởng tôn giáo thần bí.
Theo họ thế giới do Thượng đế sinh ra và sắp đặt. -Thuyết gia trưởng:
+Nhà nước phát triển từ một gia đình, người đứng đầu nhà nước là người đứng đầu gia đình.
+Nhà nước là một hiện tượng tự nhiên. -Thuyết bạo lực:
+Nhà nước ra đời là sự bạo lực của thị tộc này với thị tộc khác.
-Thuyết khế ước xã hội:
+Nhà nước là một khế ước bởi việc kí kết giữa nhưng con người không theo nhà
nước nào. Trong đó mọi người sẽ đóng thuế nuôi dưỡng nhà nước để nhà nước đảm
bảo quyền lợi của người dân. -Nhược điểm chung:
+Các học thuyết bị chi phối bởi lợi ích giai cấp nên lí giải theo nhu cầu của giai cấp
và che đậy bản chất thật.
+Các học thuyết này khi xem xét sự ra đời của nhà nước, tách rời ra khởi điều kiện
tự nhiên, kinh tế, xã hội và các quá trình lịch sử để chứng minh nhà nước không
thuộc giai cấp nào và tồn tại trong mọi xã hội.
>Quan điểm của chủ nghĩa mác lê nin về nguồn gốc của nhà nước:
-Dựa trên học thuyết tiến hoá của Đác uyn, dựa trên chủ nghĩa duy vật biện
chứng và duy vật lịch sử, chủ nghĩa Mác Lê nin nhận định:
+Nhà nước là hiện tượng xã hội mang tính chất lịch sử. Nhà nước không phải bất
biến mà có quá trình hình thành, tồn tại, phát triển và diệt vong. lOMoAR cPSD| 61552889
+Trong quá trình lịch sử, đã có thời gian chưa tồn tại nhà nước. Và nhà nước chỉ ra
đời khi xã hội loài người đạt đến một trình độ nhất định.
-Nguyên nhân quan trọng nhất là xuất hiện nhà nước đó là kinh tế:
+Nhà nước ra đời sau ba lần phân công lao động.
+Lần 1: Chăn nuôi tách khỏi trồng trọt. Làm cho sản phẩm lao động gia tăng, xã hội
phân hoá giàu nghèo, tư hữu xuất hiện.
+Lần 2: Tiểu thủ công nghiệp tách khỏi công nghiệp. Làm gia tăng sức lao động, tư
hữu rõ nét hơn, phân hoá xã hội được đẩy nhanh.
+Lần 3: Thương nghiệp tách thành ngành kinh tế độc lập. Trong xã hội xuất hiện
tầng lớp buôn bán tách khỏi sản xuất, nắm quyền điều hành sản xuất.
 Thị tộc tan rã yêu cầu cần có giai cấp nắm quyền lực kinh tế điều hành, quản lý
xã hội. Nhà nước và pháp luật xuất hiện.
-Nguyên nhân trực tiếp làm xuất hiện nhà nước đó là xã hội:
+Theo học thuyết Mác Lê nin, nhà nước và pháp luật ra đời khi trong xã hội xuất
hiện các giai cấp có lợi ích khác nhau. Xuất hiện mâu thuẫn đối kháng giưa các giai
cấp. Khi các mâu thuẫn đối kháng và các mối quan hệ xã hội không thể tự điều tiết
được nữa thì tổ chức xã hội là nhà nước ra đời, đóng vai trò điều chỉnh các mối quan
hệ xã hội và bảo vệ giai cấp nắm trong tay quyền lực kinh tế.
>Khái niệm nhà nước:
-Nhà nước là một tổ chức xã hội đặc biệt, nắm trong tay quyền lực chính trị.
Là bộ máy chuyên làm nhiệm vụ thực hiện các chức năng quản lý, cưỡng chế, giữ
gìn trật tự xã hội nhằm mục đích bảo vệ địa vị của giai cấp thống trị trong xã hội.
>Bản chất của nhà nước -Bản chất giai cấp:
+Nhà nước là sản phẩm của xã hội có giai cấp.
+Quyền lực nhà nước mang tính giai cấp: bảo vệ và duy trì địa vị của giai cấp thống
trị trong xã hội, là công cụ để đàn áp sự phản kháng của các giai cấp khác. -Bản chất xã hội: lOMoAR cPSD| 61552889
+Xây dựng các công trình công cộng, thực hiện các công việc chung của xã hội.
+Bảo vệ trật tự xã hội.
>Chức năng của nhà nước:
-Chức năng đối nội:
+Đảm bảo trật tự xã hội.
+Đàn áp các giai cấp phản kháng.
+Bảo vệ chế độ kinh tế
-Chức năng đối ngoại:
+Phòng thủ đất nước. Bảo vệ đất nước trước mọi sự xâm nhập, chống phá từ bên ngoài.
+Thiết lập mối quan hệ với các quốc gia khác.
>Các đặc trưng của nhà nước
-Có chủ quyền lãnh thổ quốc gia.
-Phân chia dân cư theo các đơn vị hành chính lãnh thổ.
-Ban hành pháp luật buộc mọi thành viên trong nhà nước thực hiện.
-Thiết lập quyền lực công đặc biệt.
-Quy định và tiến hành thu các loại thuế.
>Hình thức, kiểu nhà nước
-Hình thức nhà nước là cách thức thực hiện quyền lực nhà nước và các biện
pháp để thực hiện quyền lực của nhà nước đó, bao gồm:
+Hình thức chính thể: Là cách tổ chức và trình tự lập ra các cơ quan tối cao trong bộ
máy nhà nước và quan hệ giữa các cơ quan đó.
+Hình thức cấu trúc: Là sự tổ chức nhà nước thành các đơn vị hành chính lãnh thổ
và mối liên quan giữa các cơ quan ở trung ương và địa phương.
+Chế độ chính trị. Là tổng thể các phương pháp, cách thức mà nhà nước thông qua
các cơ quan nhà nước để thực thi quyền lực của mình. lOMoAR cPSD| 61552889
-Hình thức chính thể:
+Quân chủ tuyệt đối: Người đứng đầu nhà nước là vua có quyền lực tuyệt đối.
+Quân chủ hạn chế: Người đứng đầu nhà nước chỉ nắm một phần quyền lực hoặc
mang tính chất tượng trưng, bên cạnh đó còn có có cơ quan nhà nước khác điều hành
nhà nước hoạt động.
+Cộng hoà đại nghị: Là hình thức chính thể mà nghị viện là thiết chế quyền lực trung
tâm, giữ vị trí và vai trò quyết định trong hoạt động của nhà nước. Nguyên thủ quốc
gia do nghị viên bầu ra. Chính phủ do đảng chiếm đa số trong nghị viện thành lập
chịu trách nhiệm trước nghị viện. Nghị viện có thể bỏ phiếu tín nhiệm buộc chính phủ phải giải tán.
+Cộng hoà tổng thống: Là hình thức chính thể mà trong đó, vai trò của nguyên thủ
quốc gia vô cùng quan trọng. Tổng thống do người dân trực tiếp bầu ra. Tổng thống
thành lập ra chính phủ, nghị viện không có quyền giải tán chính phủ và ngược lại.
-Hình thức cấu trúc:
+Nhà nước đơn nhất: +Nhà nước liên bang: -Chế độ chính trị: -Kiểu nhà nước: +XHCN +Tư sản +Phong kiến +Chủ nô
2, Bộ máy nhà nước:
>Khái niệm bộ máy nhà nước:
-Bộ máy nhà nước là hệ thống các cơ quan chuyên trách của nhà nước thành
lập để thực hiện các chức năng và nhiệm vụ của nhà nước.
>Đặc điểm của cơ quan nhà nước:
-Được thành lập theo thủ tục trình tự quy định trong Hiến pháp.
-Sử dụng quyền lực nhà nước, nhân danh nhà nước. lOMoAR cPSD| 61552889
-Mỗi cơ quan nhà nước đều có thẩm quyền nhất định.
-Hoạt động của cơ quan nhà nước được đảm bảo bởi cơ sở vật chất và tài chính nhà nước.
>Tổ chức bộ máy nhà nước:
-Quyền lực nhà nước:
+Quyền lập pháp: Quốc hội, Nghị viện
+Quyền hành pháp: Chính phủ
+Quyền tư pháp: Toá án
>Phân loại cơ quan nhà nước:
-Theo cơ chế thực hiện quyền lực nhà nước: +Lập pháp +Hành pháp +Tứ pháp
-Trình tự thành lập:
+Cơ quan do nhân dân trực tiếp bầu ra
+Cơ quan không do nhân dân trực tiếp bầu ra
-Theo phạm vi quyền lực:
+Cơ quan nhà nước ở trung ương +Cơ
quan nhà nước ở địa phương
>Hệ thống chính trị ở Việt Nam
-Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các thành viên: +Công đoàn +Hội nông dân +Đoàn thanh niên lOMoAR cPSD| 61552889
+Hội liên hiệp phụ nữ Việt Nam -Nhà nước CHXHCNVN
-Đảng Cộng sản Việt Nam
>Nguyên tắc tổ chức bộ máy XHCNVN
-Đảm bảo sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam trong hoạt động của bộ máy nhà nước.
-Nguyên tắc toàn bộ quyền lực nhà nước về nhân dân.
-Nguyên tắc quyền lực nhà nước là thống nhất, có sự phối hợp giữa các cơ
quan trong các hoạt động lập pháp, hành pháp và tư pháp.
-Nguyên tắc tập trung dân chủ.
>Tổ chức bộ máy nhà nước CHXHCNVN:
-Chế định chủ tịch nước là chế điịnh các nhân không nằm trong cơ quan nào
trnog nhà nước nhưng lại nắm trong tay cả ba quyền hành pháp, lập pháp và tư pháp.
-Chủ tịch nước là chủ tịch quốc phòng an ninh thống lĩnh hội động an ninh. 3, Pháp luật:
>Khái niệm pháp luật
-Pháp luật là hệ thống các quy tắc xử sự do nhà nước ban hành và đảm bảo thực
hiện, thể hiện ý chí của giai cấp thống trị và là nhân tố điều chỉnh các mối quan hệ xã hội.
>Nguồn gốc ra đời của pháp luật
-Theo quan điểm của Mac Lê nin, những nguyên nhân dẫn đến sự ra đời của
nhà nước cũng chính là những nguyên nhân dẫn đến sự ra đời của pháp luật.
>Bản chất của pháp luật
-Bản chất giai cấp của pháp luật:
+Pháp luật phản ánh ý chí của giai cấp thống trị
+Mục đích điều chỉnh của pháp luật là hướng các quan hệ xã hội theo trật tự phù hợp lOMoAR cPSD| 61552889
-Bản chất xã hội của pháp luật:
+Phản ánh ý chí của giai cấp khác trong xã hội
+Pháp luật mang tính khách quan phù hợp với điều kiện kinh tế, xã hội của đất nước.
>Các đặc trưng của pháp luật: -Tính quyền lực:
+Pháp luật do nhà nước ban hành và đảm bảo thực hiện.
-Tính quy phạm phổ biến:
+Là quy tắc xử sự, là khuôn mẫu được xác định cụ thể để điều chỉnh hành vi của con
người, xác định những cái được làm và không được làm.
-Tính ý chí của pháp luật:
+Pháp luật phản ánh ý chí của giai cấp cầm quyền.
-Tính khách quan của pháp luật:
+Pháp luật phản ánh ý chí của giai cấp thống trị. Tuy nhiên, để pháp luật có thể phát
huy được hiệu lực thì nó phải phù hợp với các điều kiện về phong tục tập quán, trình
độ phát triển của kinh tế xã hội.
>Chức năng của pháp luật:
-Điều chỉnh các mối quan hệ xã hội.
-Bảo vệ các mối quan hệ xã hội:
+Áp dụng các hình thức cưỡng chế khi có vi phạm. -Chức năng giáo dục:
+Tác động vào ý thức con người làm cho con người có ý thức pháp luật và điều chỉnh hành vi của mình.
>Mối quan hệ của pháp luật và các hiện tượng xã hội khác
-Pháp luật đối với kinh tế:
+Pháp luật do trình độ kinh tế quyết định. lOMoAR cPSD| 61552889
+Pháp luật có thể tác động ngược lại nền kinh tế theo hai hướng, thúc đẩy nền kinh
tế phát triển hoặc kìm hãm nền kinh tế.
-Pháp luật đối với đạo đức:
+Pháp luật chịu sự tác động của đạo đức.
+Pháp luật có chức năng giáo dục.
-Pháp luật đối với nhà nước:
+Pháp luật và nhà nước là hai hiện tượng không thể tách rời.
+Nhà nước sử dụng pháp luật để quản lý xã hội, đồng thời cũng bị giới hạn bởi pháp luật.
4, Hình thức pháp luật:
>Khái niệm hình thức của pháp luật:
-Là các dạng tồn tại thực tế của pháp luật trong các kiểu nhà nước (được các quan
toà áp dụng khi xét xử )
>Các hình thức của pháp luật: -Tập quán pháp:
+Là những phong tục, tập quán lưu truyển trong xã hội phù hợp với lợi ích của nhà
nước được nhà nước nâng lên thành quy phạm pháp luật. -Án lệ:
+Là những quyết định, bản án của cơ quan hành chính, cơ quan xét xử khi xét xử,
giải quyết các vụ việc cụ thể được nhà nước thừa nhận và áp dụng cho các vụ việc tương tự lần sau. -Văn bản pháp luật:
+Là văn bản do các cơ quan nhà nước ban hành theo đúng thẩm quyền, trình tự và
thủ tục luật định, trong đó có quy tắc xử sự chung được nhà nước đảm bảo thực hiện
nhằm điều chỉnh các mối quan hệ xã hội và áp dụng nhiều lần trong đời sống xã hội.
-Điều ước quốc tế: lOMoAR cPSD| 61552889
+Là những cam kết, thoả thuận giữa các quốc gia và chủ thể khác của công pháp
quốc tế hình thành nên các điều ước quốc tế song phương và đa phương.
-Các học thuyết pháp lý:
+Là các công trình nghiên cứu của các học giả, các bài báo, ý kiến liên quan đế nhà nước và pháp luật. -Lẽ công bằng:
+Trong trường hợp giải quyết vụ việc không được quy định trong luật, quan toà sẽ
áp dụng những sáng tạo, vận dụng những học thuyết pháp lý, phong tục tập quán,
niềm tin của con người để đưa ra các phán quyết.
5, Văn bản pháp luật:
>Khái niệm và đặc điểm của văn bản pháp luật (hình thức pháp luật chủ yếu ở Việt Nam):
-Là các văn bản do cơ quan nhà nước ban hành theo đúng thẩm quyền, trình
tự thủ tục quy định trong luật, trong đó chứa đựng các quy tắc xử sự chung được nhà
nước đảm bảo thực hiện nhằm áp dụng nhiều lần trong cuộc sống.
>Các loại văn bản quy phạm pháp luật ở Việt Nam:
>Hiệu lực của văn bản pháp luật:
a,Hiệu lực thời gian:
-Là giới hạn tác động của văn bản pháp luật từ khi phát sinh đến khi kết thúc.
-Thời điểm phát sinh:
+Nếu văn bản quy định rõ thời điểm phát sinh, thì văn bản sẽ có hiệu lực từ thời điểm đó.
+Nếu văn bản không quy định rõ:
Đối với văn bản của Quốc hội và Uỷ ban thường vụ Quốc hội, thời điểm phát
sinh là ngày Chủ tịch nước kí sắc lệnh công bố.
Đối với văn bản của Chủ tịch nước, thời điểm phát sinh là ngày đăng trên công báo. lOMoAR cPSD| 61552889
Đối với văn bản của chính phủ và các bộ sẽ có hiệu lực sau 15 ngày công bố trên báo.
-Thời điểm chấm dứt:
+Nếu văn bản quy định rõ thời điểm chấm dứt, văn bản sẽ hết hiệu lực từ thời điểm đó.
+Trong trường hợp văn bản không quy định rõ thời điểm chấm dứt hiệu lực, nó chỉ
chấm dứt khi có văn bản mới ra đời và quy định thay thế văn bản cũ.
-Hiệu lực hồi tố của văn bản pháp luật:
+Giá trị thi hành của văn bản pháp luật xảy ra trước ngày văn bản đó có hiệu lực.
+Về nguyên tắc, văn bản pháp luật không có hiệu lực hồi tố, tuy nhiên, trong một số
trường hợp cần thiết, văn bản pháp luật có thể quy định hiệu lực hồi tố.
+Không quy định cho các trường hợp: Quy định trách nhiệm pháp lý đối với những
trường hợp trước đó không quy định trách nhiệm pháp lý.
+Nguyên tắc bất hồi tố là nguyên tắc chung của pháp luật. Chỉ áp dụng trở về trước
nhằm mục đích phục vụ xã hội vì lý do nhân đạo. b,Hiệu lực không gian:
-Là giới hạn tác động của văn bản trên phạm vi lãnh thổ nhất định, có thể là
một đơn vị hành chính ngành, lĩnh vực hoặc trên toàn bộ lãnh thổ.
-Nếu văn bản quy định rõ thì văn bản sẽ được áp dụng trong phạm vi đó.
-Nếu văn bản không quy định rõ thì hiệu lực này được xác định theo hai yếu
tố: thẩm quyền, tính chất nội dung.
-Thông thường các văn bản pháp luật do cơ quan trung ương ban hành có hiệu
lực trên toàn lãnh thổ và được áp dụng đối với mọi cá nhân, cơ quan nhà nước của
Việt Nam; các văn bản pháp luật do các cơ quan nhà nước ban hành sẽ có hiệu lực ở
từng địa phương cơ quan đó quản lý. c,Hiệu lực đối tượng:
-Là chủ thể chịu sự tác động của văn bản pháp luật đó.
-Văn bản pháp luật luôn xác định rõ đối tượng chịu sự tác động của văn bản đó. lOMoAR cPSD| 61552889
6, Hệ thống pháp luật:
>Khái quát hệ thống pháp luật:
-Hệ thống pháp luật quốc gia: Là tổng thể các quy phạm pháp luật của quốc gia đó.
-Hệ thống pháp luật quốc tế: Là tập hợp một số hệ thống pháp luật quốc gia có nhiều
điểm tương đồng theo tiêu chí nhất định.
>Khái niệm hệ thống pháp luật:
-Là tổng thể các quy phạm pháp luật có mối quan hệ nội tại thống nhất với nhau
thành các ngành luật, các chế định pháp luật, quy phạm pháp luật và được thể hiện
ra bên ngoài bằng các văn bản pháp luật do nhà nước ban hành hoặc thừa nhận.
7, Quy phạm pháp luật:
>Khái niệm quy phạm pháp luật
-Quy phạm pháp luât là các quy tắc ứng xử chung của xã hội do nhà nước ban
hành và đảm bảo thực hiện nhằm điều chỉnh các mối quan hệ xã hội theo định hướng
và mục đích nhất định.
>Đặc trưng:
-Do nhà nước ban hành và đảm bảo thực hiện.
-Quy phạm pháp luật có tính phổ biến, bắt buộc chung đối với tất cả mọi người
tham gia vào quan hệ pháp luật mà nó điều chỉnh.
-Là quy tắc xử sự chung, là tiêu chuẩn đánh giá hành vi con người.
-Quy định quyền và nghĩa vụ của các bên tham gia quan hệ xã hội được nó điều chỉnh.
>Cấu trúc của quy phạm pháp luật: -Giả định:
+Nêu rõ hoàn cảnh, điều kiện cụ thể của cuộc sống cá nhân, tổ chức ở trong hoàn
cảnh điều kiện này phải thực hiện theo quy định của pháp luật.
Người ( tổ chức nào)  Khi nào  Trong điều kiện hoàn cảnh nào -Quy định: lOMoAR cPSD| 61552889
+Nêu rõ quy tắc ứng xử mà cá nhân, tổ chức ở trong hoàn cảnh, điều kiện đã nêu trong phần giả định.
Phải làm gì  Được làm gì, không được làm gì  Làm như thế nào - Chế tài:
+Nêu biện pháp xử lý dự kiến được áp dụng đối với người xử sự không đúng hoặc
trái với nội dung được ghi trong phần quy định
Hậu quả như thế nào  Mức độ
8, Quan hệ pháp luật:
>Khái niệm quan hệ pháp luật:
-Quan hệ pháp luật là các quan hệ xã hội mà quyền và nghĩa vụ của các bên
tham gia được pháp luật quy định và đảm bảo thực hiện.
>Đặc điểm:
-Quan hệ pháp luật mang tính ý chí, phản ánh ý chí của các bên tham gia.
Ngoài ra nó được sự điều chỉnh của pháp luật nên nó phản ánh ý chí nhà nước.
-Quyền và nghĩa vụ của các bên tham gia đều được pháp luật quy định.
-Quan hệ pháp luật được nhà nước đảm bảo
>Phân loại quan hệ pháp luật:
>Thành phần của quan hệ pháp luật: a,Chủ thể:
-Là cá nhân hoặc tổ chức có thể tham gia vào quyền và nghĩa vụ pháp lý
trong quan hệ pháp luật cụ thể. -Điều kiện để cá nhân trở thành chủ thể của
quan hệ pháp luật là cá nhân phải có đầy đủ cả hai năng lực: +Năng lực pháp luật +Năng lực hành vi -Năng lực pháp luật: lOMoAR cPSD| 61552889
+Là khả năng được hưởng các quyền và nghĩa vụ pháp lý mà nhà nước quy định cho các chủ thể.
+Thời điểm phát sinh: Khi cá nhân được sinh ra (trừ một số trường hợp chỉ phát sinh khi đủ độ tuổi)
+Thời điểm kết thúc: Khi cá nhân qua đời (trừ một số trường hợp, năng lực hành vi
của chủ thể bị chấm dứt bởi nhà nước)
+Năng lực pháp luật của mọi người là giống nhau. -Năng lực hành vi:
+Là khả năng của cá nhân đó bằng chính hành vi của mình tham gia vào việc thực
hành quyền và nghĩa vụ pháp lý được pháp luật quy định.
+Phụ thuộc vào thể lực (độ tuổi)
+Phụ thuộc vào trí tuệ (trình độ nhận thức)
-Các mức độ năng lực hành vi của cá nhân:
+Người không có năng lực hành vi: Trẻ em dưới 6 tuổi.
+Người có năng lực hành vi một phần: Từ 6 tuổi đến dưới 18 tuổi
+Người có năng lực hành vi đầy đủ: Từ 18 tuổi trở lên
+Người mất năng lực hành vi
+Người bị hạn chế năng lực hành vi
-Năng lực pháp luật là điều kiện cần và năng lực hành vi là điều kiện đủ để
chủ thể tham gia vào quan hệ pháp luật. Trong trường hợp không có năng lực pháp
luật thì không thể tham gia vào quan hệ pháp luật. Trong trường hợp năng lực hành
vi bị hạn chế, bị mất năng lực hành vi thì việc thực hiện thông qua người giám hộ.
-Chủ thể là tổ chức:
+Tổ chức có tư cách pháp nhân.
+Tổ chức không có tư cách pháp nhân. -Tư cách pháp nhân: lOMoAR cPSD| 61552889
+Là khái niệm mà pháp luật đặt ra cho tổ chức có đủ điều kiện trở thành chủ thể
trong quan hệ pháp luật.
+Trong tố tụng, pháp nhân trở thành nguyên đơn, bị đơn có quyền lợi, nghĩa vụ pháp luật.
-Điều kiện để tổ chức có tư cách pháp nhân:
+Được thành lập hợp pháp, theo đúng trình tự thủ tục được quy định trong luật do
cơ quan có thẩm quyền cho phép.
+Phải có cơ cấu tổ chức chặt chẽ, được cấu tạo nên bởi một số phòng ban nhất định
tồn tại dưới ban lãnh đạo và có người đại diện theo pháp luật.
+Đại diện theo pháp luật là người đứng đầu và được pháp luật công nhận trong quyết
định thành lập tổ chức.
+Có tài sản độc lập với các cá nhân tổ chức khác và tự chịu trách nhiệm bằng các tài sản này.
+Tổ chức phải nhân danh mình để tham gia vào các quan hệ pháp luật một cách độc lập.
-Đối với tổ chức không có tư cách pháp nhân
+Thực hiện quyền và nghĩa vụ của tổ chức được pháp luật quy định.
+Tổ chức, nhân viên của tổ chức có vi phạm pháp luật phải chịu các trách nhiệm
pháp lý do cơ quan có thẩm quyền quy định. b,Nội dung của quan hệ pháp luật:
-Là các quyền và nghĩa vụ tương ứng của chủ thể khi tham gia vào các quan hệ pháp luật. -Quyền của chủ thể:
+Là các xử sự của chủ thể mà pháp luật cho phép chủ thể thực hiện.
+Chủ thể được thực hiện, được hưởng lợi ích pháp luật quy định.
+Có quyền yêu cầu bên có nghĩa vụ thực hiện hoặc không thực hiện một số hành vi nhất định.
+Có thể dùng các biện pháp cưỡng chế để đảm bảo quyền. lOMoAR cPSD| 61552889
-Nghĩa vụ của chủ thể:
+Là cách xử sự mà pháp luật buộc các chủ thể phải thực hiện nhằm đáp ứng nhu cầu của chủ thể bên kia.
+Phải xử sự theo yêu cầu của pháp luật.
+Phải chịu trách nhiệm pháp lý khi có cách xử sự không đúng.
c,Khách thể của quan hệ pháp luật:
-Là lợi ích, mục tiêu mà các bên chủ thể mong muốn đạt được thông qua quan
hệ pháp luật, là cơ sở để hình thành quyền và nghĩa vụ của các bên. >Những điều
kiện làm phát sinh, thay đổi, chấm dứt quan hệ pháp luật: -Sự kiện pháp lý:
+Là những sự kiện có thật xảy ra trong đời sống xã hội, phù hợp với điều kiện đã
được pháp luật dự đoán và do đó làm phát sinh, thay đổi, chấm dứt quan hệ pháp luật cụ thể. -Sự biến:
+Sự kiện phát sinh không phụ thuộc vào ý chí con người.
-Hành vi: Cách xử sự thể hiện ý chí con người bằng hành động hoặc không hành động.
9, Thực hiện pháp luật:
>Khái niệm thực hiện pháp luật
-Là hoạt động có mục đích, làm cho những quy định pháp luật đi vào cuộc sống.
>Các hình thức của thực hiện pháp luật: - Tuân thủ pháp luật:
+Là hình thức kiềm chế, không làm những gì pháp luật cấm hoặc không cho phép. -Thi hành pháp luật:
+Là cách xử sự tích cực khi các chủ thể thực hiện nghĩa vụ do pháp luật quy định.
-Vận dụng pháp luật:
+Là hình thức chủ thể thực hiện các quyền của mình do pháp luật cho phép. lOMoAR cPSD| 61552889 -Áp dụng pháp luật:
+Là hình thức thực hiện pháp luật nhà nước thông qua các cơ quan có thẩm quyền
để cho các chủ thể thực hiện quy định của pháp luật hoặc tự mình căn cứ vào các
quy định của pháp luật để tạo ra các quy định làm phát sinh, thay đổi, chấm dứt các quan hệ pháp luật.
>Các trường hợp áp dụng pháp luật:
-Khi quyền và nghĩa vụ của chủ thể không mặc nhiên phát sinh nếu không có
sự can thiệp của nhà nước.
-Khi xảy ra các tranh chấp về quyền, nghĩa vụ giữa các bên mà các bên không
tự giải quyết được.
-Áp dụng các chế tài đối với hành vi vi phạm pháp luật.
-Nhà nước xác nhận sự tồn tại hay không tồn tại của một sự kiện thực tế nào đó.
10, Vi phạm pháp luật:
>Khái niệm vi phạm pháp luật:
-Là hành vi xác định của con người trái với quy định của pháp luật, có lỗi, do
chủ thể có đủ năng lực trách nhiệm pháp lý thực hiện xâm hại hoặc đe doạ xâm hại
dến các quan hệ xã hội được pháp luật bảo vệ.
>Dấu hiệu của vi phạm pháp luật:
-Là hành vi xác định của con người.
-Trái với quy định của pháp luật.
-Do chủ thể đủ năng lực pháp lý thực hiện.
-Có yếu tố lỗi của chủ thể.
+Lỗi: Thể hiện trạng thái tâm lý bên trong của chủ thể khi thực hiện nhưng hành vi
cụ thể đòi hỏi chủ thể phải có khả năng nhận thức được hậu quả của hành vi gây ra
và có nhiều lựa chọn để thực hiện hành vi của mình nhưng lựa chọn cách hành động trái với pháp luật. lOMoAR cPSD| 61552889
>Phân loại vi phạm pháp luật: -Vi phạm hình sự:
+Xâm hại đến độc lập, chủ quyền, tính mạng, sức khoẻ.
+Chủ thể vi phạm là cá nhân. -Vi phạm dân sự:
+Xâm hại tới quan hệ tài sản, quan hệ nhân thân.
+Chủ thể vi phạm là cá nhân hoặc tổ chức. -Vi phạm hành chính:
+Xâm phạm đến các quy tắc quản lý nhà nước.
+Chủ thể vi phạm là cá nhân hoặc tổ chức. -Vi phạm kỉ luật:
+Xâm hại đến các quy tắc xác lập trật tự trong tổ chức nhà nước.
+Chủ thể vi phạm là cá nhân trong tổ chức.
>Cấu thành vi phạm pháp luật: a,Mặt
khách quan của vi phạm pháp luật:
-Là toàn bộ các dấu hiệu bên ngoài của vi phạm pháp luật bao gồm các yếu tố:
+Hành vi trái pháp luật.
+Hậu quả mà hành vi trái pháp luật gây ra.
+Mối quan hệ giữa hành vi và hậu quả. b,
Mặt chủ quan của vi phạm pháp luật:
-Là yếu tố bên trong của chủ thể khi thực hiện hành vi vi phạm pháp luật: +Yếu tố lỗi.
Lỗi cố ý: trực tiếp hay gián tiếp.
Lỗi vô ý: do quá tự tin hay do cẩu thả.

Tài liệu liên quan: