Tệ nạn xã hội là gì? Nguyên nhân và tác hại của tệ nạn xã hội

Tệ nạn xã hội là gì? Nguyên nhân và tác hại của tệ nạn xã hội
1. Tệ nạn xã hội là gì?
Xét theo nghĩa gốc của thuật ngữ, "tệ" nghĩa là sai trái, trái với luân thường đạo lý, "nạn" nghĩa là
những thói quen xấu ảnh hưởng tới lối sống lành mạnh của cộng đồng nói chung. Thuật ngữ "xã
hội" nói lên rằng những thói quen xấu, hành vi tiêu cực...thường lan truyền, phổ biến trong các cá
nhân, các nhóm xã hội nhất định và trở thành những vấn đề xã hội nghiêm trọng, làm tan vỡ tình
cảm, hạnh phúc gia đình, gây tổn thất về kinh tế, gây hoang mang và bức xúc dư luận, làm ảnh
hưởng tiệu cực đến trật tự, an toàn xã hội.
Do đó, "tệ nạn xã hội" có thể hiểu là những hành vi sai lệch chuẩn mực xã hội, vi phạm đạo đức
và pháp luật, đồng thời gây ra những hậu quả nghiệm trọng đối với cá nhân, gia đình và xã hội nói chung.
2. Các loại tệ nạn xã hội
Có rất nhiều tệ nạn xã hội trong đó phổ biến phải kể đến như:
- Tệ nạn ma túy: ma túy là bất kỳ chất gì mà khi đua vào cơ thể sống, có thể làm thay đổi một hay
nhiều chức năng của cơ thể. Gây cho người sử dụng nó có sự lệ thuộc về tinh thần và thể chất. Nếu
đã nghiện mà ngừng sử dụng thuốc sẽ bị làm cho vật vã, gây nên những phản ứng sinh lý bất lợi,
thậm chí là đe dọa đến tính mạng người nghiện.
 Một số loại ma túy: tự nhiên (thuốc phiện, cần sa, côca), chiết xuất từ thảo mộc (côcain, moocphin, heroin,
mêcalin...), tổng hợp (amphetamine,...)
- Tệ nạn mại dâm: mại dâm là hành vi nhằm thực hiện các dịch vụ quan hệ tình dục có tính chất
mua bán trên cơ sở một giá trị vật chất nhất định. Đối tượng tham gia tệ nạn mại dâm gồm:  Người bán dâm,  Người mua dâm,
 Người chứa mại dâm,
 Người môi giới mại dâm.
- Tệ nạn cờ bạc: là một dạng tệ nạn xã hội, mà những người mắc tệ nạn lợi dụng mọi hình thức
vui chơi giải trí để sát phạt nhau bằng tiền hoặc vật chất. Các hình thức của tệ nạn cờ bạc bao gồm:
 Đánh bài (đánh chắn, cua cá, cây ba, tổ tôm, xóc đĩa, đỏ đen, tam cúc, tú lơ khơ...),
 Chơi lô, đề, sòng bạc kiểu casino;
 Cá độ bóng đá, các môn thể thao khác;
 Chơi cờ bạc game online;  Chọi gà
- Các tệ nạn xã hội khác như nghiện rượu, đua xe trái phép, nghiện chơi game,...
3. Tình hình tệ nạn xã hội ở Việt Nam hiện nay
3.1. Tình hình tệ nạn ma túy
Theo thống kê, tính đến tháng 11/2011, cả nước hiện có hơn 246.000 người nghiện ma túy. Tỉ lệ
người nghiện tăng tự nhiên trung bình trong 05 năm gần đây là 3%/năm. Cụ thể, thống kê ở các
địa phương như tỉnh Bạc Liêu - toàn tỉnh có trên 1.400 người sử dụng trái pháp chất ma túy; trong
đó, số người sống tại cộng đồng chiếm khoảng 85%. Tại Sơn La, từ đầu năm 2022 đến nay, đã
phát hiện và xử lý 1.326 đối tượng sử dụng và phạm tội về ma túy. Tại Điện Biên, theo thống kê
của UBND tỉnh Điện Biên, năm 2019, có tới 127/130 xã, phường, thị trấn có tệ nạn ma túy (8.973
người nghiện ma túy), duy chỉ có 03 xã không có tệ nạn ma túy là xã Pú Nhung, Tệnh Phông và Tòa Tình....
3.2. Tình hình tệ nạn mại dâm
Trong năm 2021, các cơ quan chức năng đã phát hiện, bắt giữ 2.378 đối tượng, trong đó có 904
người bán dâm, 919 người mua dâm, 537 người là chủ chứa, môi giới và 18 người bán dâm là
người chưa thành niên. Theo Bộ Lao động - Thương Binh và Xã hôi, do nhiều địa phương thực
hiện các biện pháp giãn cách xã hội, tạm thời đóng cửa các cơ sở kinh doanh, dịch vụ (nhà hàng,
quán bar, vũ trường, karaoke, massage...), tình hình mại dâm trá hình trong các cơ sở kinh doanh
dịch vụ có xu hướng giảm. Tuy nhiên, tai địa bàn, tên nạn mại dâm được chuyển sang hoạt động
kín đáo dưới hình thức chào gọi, môi giới khách hàng mại dâm qua mạng internet, zalo, facebook...
3.3. Tình hình tệ nạn cờ bạc
Cờ bạc, số đề đã làm không ít người khuynh gia bại sản, hạnh phúc gia đình tan vỡ, lầm vào cảnh
tù tội, bần hàn...Ở nước ta, bên cạnh những loại cờ bạc truyền thống như tổ tôm, xóc đĩa, đánh
chắn thì còn nhiều trò khác như bi-a, cá độ bóng đá, tá lả, lô, đề. Tệ nạn cờ bạc diễn ra quanh năm,
nhưng rầm rộ nhất là vào các dịp lễ hội, ngày Tết cổ truyền của dân tộc. Thống kê của Phòng Cảnh
sát hình sự Công an tỉnh Đông Nai, trong những tháng đầu năm 2022, trên địa bàn tỉnh, lực lượng
công an đã phát hiện và xử lý 1.354 đối tượng đánh bạc. Tại Sóc Trăng, năm 2020 đã phát hiện và
bắt giữ 3.561 đối tượng có liên quan đến tệ nạn cờ bạc, thu giữ 2 tỉ 200 triệu đồng. Hay tại Đồng
Tháp, giai đoạn 2020-2021, toàn tỉnh có 2.598 đối tượng bị bắt giữ liên quan đến tệ nạn cờ bạc,
đồng thời thu giữ được hơn 7,2 tỷ đồng cùng với các tang vật liên quan.
3.4. Tình hình các tệ nạn khác
- Tệ nạn bia rượu: Viêt Nam đứng đầu khu vực Đông Nam Á về tiêu thụ bia, rượu. Theo điều tra,
tỷ lệ nam giới Việt Nam uống rượu bia rất cao. So sánh trong vòng 30 ngày, có tới 64% nam giới
và 10% nữ giới có uống rượu bia. Đặc biệt là ở độ tuổi học sịnh, trẻ vị thành niên hiện nay (từ 13-
17 tuổi), ở nam là 24.6% và ở nữ là 20%. Trong đó, tỷ lệ đã từng uống say ở cả vị thành niên nam
và nữ đều ở mức cao với 22.1% và ở nữ là 19.3%.
- Tệ nạn đua xe: Đây cũng là vấn đề đau đầu cho các cơ quan chức năng cách đây hàng chục năm
về trước, và hiện đang có dấu hiệu bùng phát trở lại một cách bất thường, gây rối trật tự công cộng,
gây nguy hiểm cao độ cho người khác và cho bản thân những người trực tiếp cầm lái tham gia đua
xe. Trong 06 tháng đầu năm 2021, Cảnh sát giao thông các tỉnh, thành khu vực đồng bằng sông
Cửu Long đã phát hiện, giải tán, xử lý nhóm thanh niên tụ tập rú ga, nẹt pô, chạy xe tốc độ cao,
đua xe, cổ vũ đua xe trái phép. Công an đã xử phạt hơn người, tịch thu gần 500 phương tiện.
Như vậy, ở bất kỳ giai đoạn nào, ta có thể nhận thấy rằng, tệ nạn xã hội vẫn đang là vấn đề phúc
tạp, trở thành hiểm hỏa gây tác hại không chỉ trước mắt mà còn ảnh hưởng lâu dài đến từng người,
từng gia đình, từng địa phương và toàn xã hội.
4. Nguyên nhân dẫn đến tệ nạn xã hội
- Nguyên nhân chủ quan: do ý thức của con người chưa cao, chưa hiểu về tác hại của cờ bạc, ma
túy, mại dâm,.... Thậm chí có những người hiểu về tác hại của nó nhưng vẫn tham gia vì đẻ muốn
chứng minh bản thân mình là "một dân chơi" của một số bộ phận giới trẻ hoặc muốn "gỡ lại những
gì đã mất". Ngoài ra, chúng ta đã mắc khuyết điểm một thời gian dài là xem nhẹ công tác giáo dục
đạo đức, lối sống trong nhân dân, nhất là tầng lớp thanh thiếu niên. Công tác quản lý nhà nước
bằng pháp luật, tính pháp quy chưa cao, thiếu sự phối hợp giữa các ngành...
- Nguyên nhân khách quan: do bị người khác lôi kéo, dụ dỗ, bị tiêm nhiễm vào đầu và làm quan
trọng hóa và do không được dạy dỗ chi tiết về những tệ nạn đó. Bên cạnh đó, do chính sách quản
lý, điều hành còn nhiều lỗ hỏng, các hoạt động phòng, chống, ngăn chăn, hạn chế các tệ nạn xã hội
đã có, đã được phổ biến nhưng chưa triệt để, chưa đạt được kết quả khả quan, còn nhiều hạn chế,
không bắt kịp với xu hướng phát triển của đời sống xã hội.
5. Tác hại của tệ nạn xã hội
- Đối với bản thân người có các hành vi tệ nạn xã hội
+ Gây thiệt hại về sức khỏe. Ví dụ:
 Người nghiện chất gây nghiện sức khỏe nhanh giảm sút, là nguyên nhân gây ra các bệnh về hệ thần kinh,
hệ hô hấp, hệ tim mạch...
 Đối với người hành nghề mại dâm, người mua dâm: mại dâm có thể gây ra các tổn thưng đối với cơ thể
như viêm khớp, dị dạng ở các cơ quan vận động (đầu gối, khớp chân...), các bệnh lây qua đường tình dục
(giang mai, bệnh lậu, ADIS...), các tổn thương tâm lý (rối loạn đa nhân cách, rối loạn thần kinh đa chức năng...)
+ Làm tha hóa đạo đức, sống buông thả, dễ có hành vi vi phạm pháp luật và phạm tội: trộm cắp,
cướp giật, giết người...
+ Khiến con người bị lệ thuốc vào tệ nạn đó (ma túy, mê tín dị đoan...)
- Đối với gia đình
+ Dẫn đến tình trạng ly thân, ly hôn, phá vỡ tình cảm, niềm tin, hạnh phúc gia đình, chia rẽ tình
cảm gia đình, có thể gây ra xung đột, cãi vã. Ví dụ: tệ nạn cờ bạc làm phát sinh mâu thuẫn trong
hôn nhân - gia đình của người nghiện cờ bạc, gây sứt mẻ, tổn thương tình cảm, đổ vỡ niềm tin giữa
vợ chồng. Là nguyên nhân gây ra tình trạng bạo lực gia đình.
+ Tốn kém về mặt của cải, vật chất khiến gia đình rơi vào cảnh nợ nần, bần cùng
- Đối với xã hội
+ Gây mất trật tự và làm giảm lối sống văn hóa tại địa phương nơi có tệ nạn xã hội, khiến người
dân sống trong lo sợ, bất an. Ví dụ: Đối với tệ nạn ma túy, để có tiền mua ma túy, người nghiện
đã phạm tội trộm cắp, cướp của, giết người, buôn bán ma túy...
+ Kéo lùi sự phát triển kinh tế của đất nước, gây ra những thiệt hại lớn về kinh tế cho đất nước,
ảnh hưởng đất an ninh quốc gia, trật tự an toàn xã hội
6. Cách khắc phục và hạn chế tệ nạn xã hội
Bản thân mỗi người cần nâng cao nhận thức về tác hại của các tệ nạn xã hội, tránh xa những tệ nạn
đó và giữ cho bản thân mình một lối sống trong sạch. Gia đình và nhà trường cần xây dựng tư
tưởng cho con em mình ngay từ nhỏ
Địa phương cần tuyên truyền, dạy dỗ người dân về những tại hại tệ nạn đồng thời đưa ra các giải
pháp để làm giảm tệ nạn cũng như ngăn chặn chúng và xử lý nghiêm những hành vi tệ nạn xã hội,
bằng cách, tăng cường công tác tuần tra, kiểm soát, bảo đảm an ninh, trật tự; phối hợp chặt chẽ với
các ngành, đoàn thể đẩy mạnh công các tuyên truyền, giáo dục, nâng cao ý thức trong nhân dân;
đẩy mạnh xây dựng các phong trào quần chúng tham gia phòng, chống tệ nan xã hội.
Nhà nước cần tập trung, rà soát, nghiên cứu, đề xuất sửa đổi, bổ sung và hoàn thiện các quy định
pháp luật, tạo hành lang pháp lý đều đủ phục vụ công tác phòng, chống tệ nạn xã hội.