Thao túng tâm lý là gì? Biểu hiện của thao túng tâm lý
Có thể hiểu thao túng tâm lý là một hình thức mà một người lạm dụng tâm lý của người thông qua việc bóp
méo đến tinh thần và bạo hành tâm lý của người đó nhằm mục đích thâu tóm quyền định đoạt, quyền kiểm
soát các hành vi, củ chỉ của người kia cũng như là có được những đặc quyền, những lợi ích cá nhân từ phía nạn nhân
1. Khái niệm thao túng tâm lý
Hành vi thao túng tâm lý là hành vi của một người thông qua việc bóp méo các sự thật liên quan đến nạn
nhân hoặc là các hành vi bạo hành về tâm lý đối với nạn nhân nhằm mục đích khiến thâu tóm cảm xúc của
nạn nhân, chiếm lấy quyền kiểm soát các hành vi, thái độ của nạn nhân hoặc là chiếm được một phần lợi
ích hoặc đặc quyền nào đó từ nạn nhân. Việc thao túng tâm lý này tạo ra sự mất cân bằng về quyền lực, sự
công bằng của các bên và người thực hiện hành vi có thể lợi dụng việc thao túng tâm lý này để lợi dụng nạn
nhân làm những việc phục vụ lợi ích chi bản thân mình.
2. Biểu hiện của người bị thao túng tâm lý
Khi bị thao túng về tâm lý, người bị thao túng tâm lý sẽ thường rơi vào trạng thái lo âu, suy nghĩ và có
những biểu hiện cụ thể như sau:
- Người bị thao túng tâm lý thường sẽ có tâm lý nghi ngờ, ngờ vực khả năng của bản thân cũng như là tự
chất vấn về khả năng của bản thân. Người bị thao túng tâm lý sẽ luôn ở trong trạng thái cảm thấy bản thân
mình không đủ tốt, không xứng đáng với những gì đang có hoặc không xứng đáng với những người xung
quang. Nạn nhân sẽ luôn cố gắng thực hiện một việc cụ thể nào đấy để có đáp ứng được những kỳ vọng
của những người xung quanh, tuy nhiên cang khi thực hiện lại càng nhận thấy bản thân mình không có khả
năng, cảm thấy bản thân mình bị kém cỏi.
- Luôn luôn tự trấn an bản thân mình và tự hỏi chính bản thân mình rằng liệu bản thân có quá nhạy cảm với
những sự việc đang diễn ra hay không. Nạn nhân thường cố tìm ra những lý do để có thể thuyết phục bản
thân mình rằng mình đã làm rất tốt rồi, bản thân không đến mức tồi tệ như thế hoặc là bản thân chỉ là nhạy
cảm với sự việc đã xảy ra.
- Luôn cảm thấy mình trong tình trạng hoang mang không định hướng được mục đích thực sự của mình là
gì và trong trạng thái cảm thấy bản thân gần như bị hóa điên khi gặp phải một vấn đề nào đó. Nạn nhân của
hành vi bạo lực về tâm lý khi họ sẽ rất dễ dàng bị ảnh hưởng bởi những lời nói của gia đình, bạn bè, người
thân ở xung quanh. Khi nghe những lời nhận xét,m những nhận định của người xung quanh về bản thân họ,
họ sẽ bắt đầu suy nghĩ xem những lời nói đấy có đúng không, mình có xứng đáng không, thậm chí còn
nhận thấy bản thân mình bị điên khi làm quá những nội dung này.
- Thường xuyên cảm thấy mình có lỗi và xin lỗi người khác. Những người này họ luôn cảm thấy những
hành động của mình sẽ gây ra phiền hà đến cho người khác, sẽ gây ảnh hưởng đến người khác cho nên họ
luôn trong trạng thái lo sợ về hành vi của mình và luôn luôn xin lỗi người khác về những việc của mình đã làm.
- Tự cô lập chính bản thân mình, giấu giếm những vấn đề mà mình gặp phải, không muốn chia sẻ với
những người xung quanh để không phải giải thích về các lý do.
- Luôn cảm thấy bản thân mình không được hạnh phúc, dễ bị tổn thương bởi những lời nói, hành động của những người xung quanh.
- Cảm thấy bản thân bị cô đơn mặc dù xung quanh có rất nhiều người thân, trong tâm trí luôn nghĩ rằng mọi
người xung quanh cô lập mình, không muốn tiếp xúc với mình.
- Luôn cảm thấy những điều bất lợi những bất hạnh hoặc những sự kiện kinh khủng nào đấy có thể đến với
mình bất cứ lúc nào hoặc bạn luôn lo lắng sự kiện đấy có thể xảy ra với gia đình, bạn bè, người thân của
mình. Mặc dù những người này luôn cảm thấy bất an nhưng lại không có cách nào tìm được nguyên nhân,
lý do dẫn đến những lo lắng của mình là gì.
- Không quyết đoán trong việc đưa ra các quyết định. Mỗi lần những người bị thao túng về tâm lý đứng
trước một quyết định một lựa chọn nào đó tcho bản thân mình họ đều suy nghĩ đắn đo rất lâu bởi họ không
tin tưởng được vào quyết định của chính bản thân mình. Không biết quyết định của mình là đúng hay sai vì
thế thường những quyết định này họ sẽ không tự mình quyết định được mà sẽ đẩy trách nhiệm quyết định
này cho những người xung quanh, bạn bè, người thân dẫn đến tình trạng những người này họ sẽ luôn phụ
thuộc vào người khác. Cũng vì những lý do này mà người này rất dễ bị lợi dụng.
3. Biểu hiện của những người có hành vi thao túng về tâm lý
Những người có hành vi thao túng tâm lý của người khác thường có những biểu hiện như sau:
3.1 Có hành vi hạ thấp người khác
Biểu hiện cụ thể của hành vi này chính là việc không công nhận những thành quả, kết quả mà người khác
cố gắng đạt được. Họ thường có những lời nói, hành vi khiến cho người khác cảm thấy những thành quả
mà người đó đạt được là tầm thường có gì đặc biệt, họ phủ nhận những cố gắng và nỗ lực của người khác.
Hành vi này xuất phát từ việc người thực hiện hành vi có thái độ ghen tị với những người có thành công ở
một lĩnh vực, nội dung nào đấy, họ không muốn người khác tốt hơn mình, họ muốn những người khác cũng
giống như họ, không được hơn họ trong mọi trường hợp. Hành vi này thường được thể bởi những lời nói
như: "Có gì giỏi giang đâu, chỉ là ăn may thôi" ; "Cái đấy đâu có khó đâu mà tự hào";.....
3.2 Hành vi chỉ trích
Biểu hiện của hành vi này là một người liên tục có những lời nói nhằm hạ thấp danh dự, uy tín của người
khác bằng cách cố tình lan truyền những thông tin về điểm yếu, những sai sót của người khác. Cố tình bới
móc, chỉ trích cả những lỗi lầm không đáng kể của người khác khiến cho người bị chỉ trích cảm thấy bất cứ
hành vi nào của mình cũng là sai, cũng gây ảnh hưởng đến người khác từ đó làm nhụt ý chí của họ. Ngoài
ra những người này còn cố tình lấy những sai lầm cá nhân của người bị chỉ trích làm đòn bẩy tâm lý điều
khiển hành vi của người đã từng mắc sai lầm làm trái với ý định của họ. 3.3 Hành vi đe dọa
Hành vi này thường thể hiện ở chỗ một người nào đó nắm được những điểm yếu của đối phương hoặc họ
nắm trong tay một quyền lực nhất định khiến người khác e dè, sợ hãi. Những người này họ thường sử dụng
lợi thế mà mình có được đưa ra những thông tin đe dọa để thao túng khiến người khác bắt buộc phải làm
theo ý của mình, họ điều khiển người khác bằng cách đưa ra các yêu cầu mà nếu người được yêu cầu
không thực hiện thì họ sẽ đe dọa thực hiện một việc nào đấy gây ra những tổn hại, những bất lợi cho người được yêu cầu.
3.4 Bạo hành tâm lý thông qua mạng xã hội và ngoài đời thực
Hành vi này thể hiện ở chỗ một người cố tình lan truyền những thông tin không đúng sự thật, những tin đồn
xấu, những tin đồn thất thiệt để nhằm mục đích là hạ thấp danh dự của người khác, xúc phạm đến danh dự,
nhân phẩm của người khác. Để có thể phát tán hoặc lan truyền những thông tin này một cách nhanh chóng
và được nhiều người biết đến một cách dễ dàng nhất người thực hiện hành vi thường sẽ lợi dụng các
phương tiện về thông tin đại chúng như mạng xã hội,......Việc làm này có thể gây ra hậu quả rất khó lường
đến những người bị tác động đến vì khi những thông tin không đúng sự thật được lan truyền không phải ai
cũng có thể phân biệt rõ được đúng sai mà hùa theo những thông tin đấy để chỉ trích, cáo buộc, buộc tội
dẫn đến những ám ảnh về tâm lý cho người khác rất lớn.
Ngoài ra hành vi này còn thể hiện ở việc một người nào đấy luôn cho mình là đúng là chuyên gia trong một
vấn đề nào đấy và áp đặt những suy nghĩ, những quan điểm của mình lên người khác khiến cho người đó
cảm thấy ý kiến của mình không đúng.
3.5 Hành vi bóp méo sự thật
Hành vi này được biểu hiện ở chỗ một người có những hành vi sai trái và khi người khác bắt đầu nghi ngờ
về hành vi sai trái của họ thì họ sẽ có những động thái là đưa ra những thông tin, hành đồng khiến cho
người nghi ngờ tin vào mình và khiến cho người nghi ngờ cảm thấy những suy nghĩ, những nghi ngờ của
mình là sự ảo tưởng, không có thật. Trường hợp này thường sẽ xảy ra ở trong các mối quan hệ về tình cảm
ví dụ như việc ngoại tình.
3.6 Hành vi phớt lờ, không quan tâm
Biểu hiện đặc trưng nhất của hành vi này chính là việc im lặng, không quan tâm, để tâm đến những gì đối
phương nói với mình, phớt lờ hết tất cả những hành động, những động thái của đối phương mặc kệ đối
phương muốn làm gì thì làm.
3.7 So sánh mọi người với nhau
Đây là hành vi của một người luôn đưa người khác lên "bàn cân" để so sánh ai hơn, ai kém, so sánh thế
mạnh của người này như thế nào để nhằm hạ thấp người bị so sánh cùng, việc so sánh này được hiểu là
so sánh không cân bằng hoặc là cố tình tạo ra sự không cân bằng để cho người bị so sánh cảm thấy bản
thân mình không hoàn hảo và tự ti vào những khả năng của mình.
4. Cách giải quyết khi bị thao túng tâm lý
Hành vi thao túng tâm lý rất dễ xảy ra trong cuộc sống đặc biệt là trong những mối quan hệ thân quen nhưu
người thân trong gia đình, bạn bè, hoặc mối quan hệ công việc (đồng nghiệp) trong công ty. Như đã phân
tích ở trên, hành vi thao túng tâm lý này ảnh hưởng rất lớn đến cuộc sống của những người bị tác động và
cũng rất khó để có thể ngăn cản các hành vi thao túng tâm lý từ những người xung quanh mình. Do đó mỗi
người cần phải chủ động sáng suất để nhận biết và chủ động tránh những hành vi này, ví dụ như sau:
- Hạn chế tiếp xúc với những người có các biểu hiện hoặc có những xu hướng thể hiện tình cảm thái quá
hoặc là việc thể hiện tình cảm của họ trái với cảm xúc thật của họ (giả tạo);
- Khi gặp trường hợp người khác bác bỏ, hạ thấp những thành quả, những cố gắng của mình để nhằm mục
đích hạ thấp thì phải có những lời nói hoặc cử chỉ để khẳng định và đưa ra quan điểm khiến người khác
phải xem xét và ghi nhận những nhận định quan điểm của mình.
- Khi gặp những trường hợp khó hoặc rơi vào những trường hợp bí bách chưa biết xử lý như thế nào thì
không nên vội vàng, có thể dành cho bản thân một chút thời gian để xem lại, nhìn nhận lại những sự việc đã
xảy ra để biết sự việc nào là đúng và sự việc nào là sai rồi mới đưa ra quyết định. Không nên phụ thuộc vào
ý kiến của người khác và dựa vào ý kiến, phụ thuộc vào ý kiến của người khác.