Thuyết phát sinh nhận thức | Tâm lý học giáo dục | Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn, Đại học Quốc gia Thành phố HCM

lOMoAR cPSD| 40749825
4 giai đoạn phát triển nhận thức gồm:
● Giai đoạn cảm giác vận động (Sensorimotor): Từ 0 đến 2 tuổi.
● Giai đoạn tiền thao tác tư duy (Preoperational): Từ 2 đến 7 tuổi.
● Giai đoạn thao tác cụ thể (Concrete operations): Từ 7 đến 11 tuổi.
● Giai đoạn thao tác chính thức (Formal operations): Từ 12 tuổi trở lên.
Piaget tin rằng đứa trẻ chính là người giữ vai trò chủ động trong quá trình học tập,
chúng giống như một nhà khoa học nhỏ thực hiện những thí nghiệm đơn giản và
quan sát, từ đó chúng có thể tìm hiểu về thế giới xung quanh. Khi trẻ em tương tác
với thế giới xung quanh, các em liên tục nạp thêm những kiến thức mới, xây dựng từ
những nền tảng kiến thức có ‘
sẵn và điều ứng với những kiến thức có sẵn để tiếp thu thêm.
nhận biết sự thường trực của vật thể? (0-2t)
1. Piaget đã phát triển lý thuyết như thế nào
Piaget được làm việc tại Viện Binet vào những năm 1920, nơi công việc
của ông là phát triển các câu hỏi phiên bản tiếng Pháp trong các bài
kiểm tra trí thông minh tiếng Anh. Ông trở nên thích thú với những lý
do trẻ đưa ra câu trả lời sai cho những câu hỏi đòi hỏi tư duy logic.
Ông tin rằng những câu trả lời sai này bộc lộ những khác biệt
quan trọng giữa suy nghĩ của người lớn và trẻ em.
Piaget đã nghiên cứu trẻ em từ khi còn nhỏ cho đến khi trưởng thành bằng
cách sử dụng phương pháp quan sát tự nhiên đối với ba đứa con của mình
và đôi khi cả phương pháp quan sát có kiểm soát nữa. Từ những điều này,
ông đã viết những mô tả nhật ký về sự phát triển của chúng.
Ông cũng sử dụng các cuộc phỏng vấn lâm sàng và quan sát những đứa
trẻ lớn hơn có khả năng hiểu câu hỏi và tổ chức các cuộc trò chuyện.
Một lược đồ có thể được định nghĩa là một tập hợp các biểu tượng
tinh thần được liên kết về thế giới mà chúng ta sử dụng để hiểu và
phản ứng với các tình huống. Giả định là chúng ta lưu trữ những
biểu hiện tinh thần này và áp dụng chúng khi cần thiết. lOMoAR cPSD| 40749825
Đây là ví dụ về lược đồ được gọi là “tập lệnh”. Bất cứ khi nào họ ở trong
nhà hàng, họ đều lấy lược đồ này từ bộ nhớ và áp dụng nó vào tình huống.
Các lược đồ mà Piaget mô tả có xu hướng đơn giản hơn thế này – đặc biệt là
những lược đồ được trẻ sơ sinh sử dụng. Ông mô tả làm thế nào - khi một đứa
trẻ lớn lên - các lược đồ của nó trở nên phong phú và phức tạp hơn.
Piaget tin rằng trẻ sơ sinh có một số ít sơ đồ bẩm sinh - ngay cả trước
khi chúng có nhiều cơ hội trải nghiệm thế giới. Những sơ đồ sơ sinh
này là cấu trúc nhận thức làm nền tảng cho các phản xạ bẩm sinh.
Những phản xạ này đã được lập trình về mặt di truyền trong chúng ta.
Ví dụ, trẻ sơ sinh có phản xạ mút, được kích hoạt khi có vật gì đó chạm
vào môi trẻ. Em bé sẽ ngậm núm vú, núm vú giả (hình nộm) hoặc ngón
tay của người khác. Do đó, Piaget cho rằng đứa bé có “sơ đồ mút tay”.
Thích ứng là quá trình trẻ thay đổi mô hình tinh thần của mình về
thế giới để phù hợp hơn với thực tế của thế giới.
Sự thích ứng được thực hiện bởi các quá trình đồng hóa (giải quyết những
trải nghiệm mới bằng cách sử dụng các lược đồ hiện có) và sự điều tiết
(thay đổi các lược đồ hiện có để giải quyết những trải nghiệm mới).
Tầm quan trọng của quan điểm này là đứa trẻ được coi là người
tham gia tích cực vào sự phát triển của chính mình chứ không phải
là người tiếp nhận thụ động những ảnh hưởng sinh học (sự trưởng
thành) hoặc kích thích của môi trường.
Khi các lược đồ hiện có của chúng ta có thể giải thích những gì chúng ta cảm
nhận được xung quanh mình, chúng ta đang ở trạng thái cân bằng . Tuy
nhiên, khi gặp một tình huống mới mà chúng ta không thể giải thích được, nó
sẽ tạo ra sự mất cân bằng, đây là một cảm giác khó chịu mà chúng ta cố gắng
trốn thoát và điều này mang lại cho chúng ta động lực để học hỏi. 5. Đồng hóa
Piaget định nghĩa sự đồng hóa là quá trình nhận thức để điều chỉnh
thông tin mới vào các lược đồ, nhận thức và hiểu biết hiện có. Niềm
tin và hiểu biết chung về thế giới không thay đổi do thông tin mới. lOMoAR cPSD| 40749825 6. Chỗ ở
Chỗ ở: khi trải nghiệm mới rất khác so với những gì chúng ta đã
gặp trước đây, chúng ta cần thay đổi lược đồ của mình một cách
rất triệt để hoặc tạo một lược đồ hoàn toàn mới.
Nhà tâm lý học Jean Piaget định nghĩa chỗ ở là quá trình nhận
thức để sửa đổi các lược đồ, nhận thức và hiểu biết hiện có để có
thể kết hợp thông tin mới.
Điều này xảy ra khi lược đồ (kiến thức) hiện có không hoạt động và
cần được thay đổi để giải quyết một đối tượng hoặc tình huống mới.
Để hiểu được một số thông tin mới, bạn thực sự điều chỉnh thông tin bạn
đã có (các sơ đồ bạn đã có, v.v.) để nhường chỗ cho thông tin mới này. lOMoAR cPSD| 40749825 lOMoAR cPSD| 40749825