Tiếng gà trưa | Soạn văn 7 Cánh diều

Soạn văn 7: Tiếng gà trưa
Soạn bài Tiếng gà trưa - Mẫu 1 1. Chuẩn bị - Tác giả Xuân Quỳnh:
 Xuân Quỳnh sinh năm 1942 và mất năm 1988, tên đầy đủ là Nguyễn Thị Xuân Quỳnh.
 Quê ở làng An Khê, ven thị xã Hà Đông, tỉnh Hà Tây (nay thuộc Hà Nội).
 Bà là một trong những nhà thơ nữ xuất sắc của Việt Nam, được mệnh
danh là nữ hoàng thơ tình yêu của Việt Nam.
 Thơ của Xuân Quỳnh thường viết về những tình cảm gần gũi, bình dị,
trong sáng của đời sống gia đình và cuộc sống hàng ngày, biểu lộ những
rung cảm và khát vọng của một trái tim phụ nữ chân thành, tha thiết và đằm thắm.
 Xuân Quỳnh được tặng Giải thưởng Nhà nước về văn học nghệ thuật vào năm 2011.
 Một số tác phẩm tiêu biểu: Các tập thơ: Chồi biếc (1963), Hoa dọc chiến
hào (1968), Lời ru trên mặt đất (1978), Chờ trăng (1981), Tự hát (1984);
Một số tác phẩm viết cho thiếu nhi: Mùa xuân trên cánh đồng (truyện
thiếu nhi, 1981), Bầu trời trong quả trứng (thơ văn thiếu nhi, 1982)...
- Bài thơ Tiếng gà trưa được viết trong thời kì đầu của cuộc kháng chiến chống
đế quốc Mỹ, được in lần đầu trong tập thơ Hoa dọc chiến hào (1968) của Xuân Quỳnh.
- Một số kỉ niệm với người thân như đi du lịch cùng nhau, bữa cơm đoàn viên ngày Tết… 2. Đọc hiểu
Câu 1. Đọc lướt bài thơ, chỉ ra dòng nào không đủ năm tiếng. Số dòng trong
mỗi khổ có giống nhau không?
 Dòng thơ không đủ năm tiếng: “Tiếng gà trưa”.
 Số dòng trong mỗi khổ không giống nhau.
Câu 2. Xác định vần và nhịp của bài thơ.
 Cách gieo vần linh hoạt: xa - ta, trắng - nắng, tới - mới, quốc - thuộc
 Nhịp thơ: chủ yếu là 2/3 hoặc 3/2
Câu 3. Những hình ảnh và kỉ niệm được gợi lại từ “tiếng gà trưa”. - Hình ảnh:
 Con gà mái mơ - mình hoa đốm trắng, con gà mái vàng - lông óng như màu nắng.
 Bà khum soi trứng, chắt chiu từng quả để đem bán lấy tiền mua quần áo mới cho cháu.
 Mùa đông tới, trời trở lạnh, bà lại lo lắng đàn gà sẽ chết.
- Kỉ niệm: Người cháu tò mò xem gà đẻ trứng, bị bà mắng “Gà đẻ mà mày
nhìn/Rồi sau này lang mặt” khiến đứa cháu lo lắng.
Câu 4. Từ diễn tả cảm xúc của người cháu.
Từ diễn tả cảm xúc của người cháu: hạnh phúc, yêu.
Câu 5. Những dòng thơ có cấu trúc giống nhau trong khổ thơ cuối.
- Vì lòng yêu Tổ quốc
- Vì xóm làng thân thuộc
- Vì tiếng gà cục tác
3. Trả lời câu hỏi
Câu 1. Cảm xúc nào là cảm xúc xuyên suốt bài thơ Tiếng gà trưa? Cảm xúc đó
được khơi gợi từ điều gì? Em hiểu người xưng “cháu” trong bài thơ là ai?
 Cảm xúc xuyên suốt bài thơ Tiếng gà trưa: nỗi nhớ
 Cảm xúc đó được khơi gợi từ tiếng gà trưa.
 Người xưng “cháu” trong bài thơ là người chiến sĩ đã nhiều năm xa nhà.
Câu 2. Dòng thơ “Tiếng gà trưa” được lặp lại mấy lần trong bài thơ? “Tiếng gà
trưa” đã khơi gợi ở người cháu những hình ảnh và kỉ niệm gì của tuổi thơ? Em
ấn tượng với hình ảnh hoặc kỷ niệm nào nhất? Vì sao?
- Dòng thơ “Tiếng gà trưa” được lặp lại ba lần.
- Tiếng gà trưa” đã khơi gợi ở người cháu những hình ảnh và kỉ niệm gì của tuổi thơ:
 Hình ảnh: Con gà mái mơ - mình hoa đốm trắng, con gà mái vàng - lông
óng như màu nắng; Bà khum soi trứng, chắt chiu từng quả để đem bán
lấy tiền mua quần áo mới cho cháu; Mùa đông tới, trời trở lạnh, bà lại lo lắng đàn gà sẽ chết.
 Kỉ niệm: Người cháu tò mò xem gà đẻ trứng, bị bà mắng “Gà đẻ mà mày
nhìn/Rồi sau này lang mặt” khiến đứa cháu lo lắng.
- Ấn tượng với hình ảnh bà khum soi trứng, chắt chiu từng quả để đem bán lấy
tiền mua quần áo mới cho cháu. Vì hình ảnh trên đã thể hiện được tình yêu
thương sâu sắc của bà dành cho cháu, đó cũng là sự tần tảo hy sinh của bà.
Câu 3. Người bà hiện lên qua những hình ảnh, chi tiết nào? Qua đó, em có cảm
nhận như thế nào về người bà và những tình cảm người cháu dành cho bà?
- Người bà hiện lên qua những hình ảnh, chi tiết:
Có tiếng bà vẫn mắng
- Gà đẻ mà mày nhìn
Rồi sau này lang mặt!
- Tay bà khum soi trứng
Dành từng quả chắt chiu - Bà lo đàn gà toi
Mong trời đừng sương muối
- Ôi cái quần chéo go
Ống rộng dài quét đất
Cái áo cánh trúc bâu
Đi qua nghe sột soạt
- Qua đó, người bà hiện lên với vẻ đẹp giản dị, tần tảo và giàu đức hình sinh.
Tình cảm bà cháu vô cùng chân thành, cảm động.
Câu 4. Theo em, vì sao chúng ta luôn nghĩ về những người thân yêu trong gia
đình mỗi khi xa nhà hoặc gặp khó khăn?
Chúng ta luôn nghĩ về những người thân yêu trong gia đình mỗi khi xa nhà hoặc
gặp khó khăn bởi họ chính là điểm tựa vững chắc - những người gắn bó nhất,
luôn yêu thương và chia sẻ trong mọi hoàn cảnh.
Soạn bài Tiếng gà trưa - Mẫu 2
Đôi nét về tác phẩm
1. Hoàn cảnh sáng tác
- Tiếng gà trưa được viết trong thời kì đầu của cuộc kháng chiến chống đế quốc Mỹ.
- Bài thơ được in lần đầu trong tập thơ Hoa dọc chiến hào (1968) của Xuân Quỳnh. 2. Thể thơ 
Bài thơ được viết theo thể thơ ngũ ngôn (mỗi câu có 5 chữ). 
Vần được sử dụng linh hoạt. 
Hình ảnh chân thực, bình dị. 3. Bố cục Gồm 3 phần: 
Phần 1: Từ đầu đến “Nghe gọi về tuổi thơ”. Những rung cảm ban đầu của
cháu khi nghe tiếng gà trưa. 
Phần 2. Tiếp theo đến “Đi qua nghe sột soạt”. Tiếng gà trưa gợi về những kỉ niệm tuổi thơ. 
Phần 3. Còn lại. Những suy tư của người cháu từ tiếng gà trưa.
Đọc - hiểu văn bản
1. Những rung cảm ban đầu của cháu khi nghe tiếng gà trưa
- Hoàn cảnh: Người cháu đang trên đường hành quân, nhìn thấy xóm làng liền ghé vào nghỉ ngơi.
- Âm thanh: tiếng gà “cục tác cục ta”.
- Tâm trạng: điệp từ “nghe” kết hợp với ẩn dụ chuyển đổi cảm giác “xao động
nắng trưa”, “bàn chân đã mỏi”, “trở về tuổi thơ.
=> Tiếng gà trưa trở thành âm thanh gọi về những kỉ niệm tuổi thơ.
2. Tiếng gà trưa gợi về những kỉ niệm tuổi thơ
- Kỉ niệm tuổi thơ bên người bà lần lượt hiện ra qua dòng hồi tưởng của người cháu:
- Hình ảnh: con gà mái mơ - mình hoa đốm trắng, con gà mái vàng - lông óng
như màu nắng. Đó là hình ảnh thân thuộc, gần gũi với nông thôn.
- Kỉ niệm: người cháu tò mò xem gà đẻ trứng, bị bà mắng “Gà đẻ mà mày
nhìn/Rồi sau này lang mặt” khiến đứa cháu lo lắng. Đó là những nỗi lo âu hồn nhiên rất con trẻ. - Hình ảnh: 
Bà khum soi trứng, chắt chiu từng quả để đem bán lấy tiền mua quần áo mới cho cháu. 
Mùa đông tới, trời trở lạnh, bà lại lo lắng đàn gà sẽ chết.
=>Thể hiện tình cảm của bà dành cho đứa cháu đầy yêu thương, lo lắng.
3. Những suy tư của người cháu từ tiếng gà trưa
- Ý nghĩa của tiếng gà trưa: mang bao nhiêu hạnh phúc, kỉ niệm về người bà.
- Nghệ thuật điệp từ “vì”:
 “lòng yêu tổ quốc”: lòng yêu nước
 “xóm làng thân thuộc”: yêu quê hương
 “bà ơi cũng vì bà”: tình cảm gia đình
=> Mục đích chiến đấu cao cả, thiêng liêng.
Soạn bài Tiếng gà trưa - Mẫu 3 I. Mở bài
Giới thiệu khái quát về nhà thơ Xuân Quỳnh, bài thơ “Tiếng gà trưa”. II. Thân bài
1. Những rung cảm ban đầu của cháu khi nghe tiếng gà trưa
- Hoàn cảnh: Người cháu đang trên đường hành quân, nhìn thấy xóm làng liền ghé vào nghỉ ngơi.
- Âm thanh: tiếng gà “cục tác cục ta”.
- Tâm trạng: điệp từ “nghe” kết hợp với ẩn dụ chuyển đổi cảm giác “xao động
nắng trưa”, “bàn chân đã mỏi”, “trở về tuổi thơ.
=> Tiếng gà trưa trở thành âm thanh gọi về những kỉ niệm tuổi thơ.
2. Tiếng gà trưa gợi về những kỉ niệm tuổi thơ
- Kỉ niệm tuổi thơ bên người bà lần lượt hiện ra qua dòng hồi tưởng của người cháu:
- Hình ảnh: con gà mái mơ - mình hoa đốm trắng, con gà mái vàng - lông óng
như màu nắng. Đó là hình ảnh thân thuộc, gần gũi với nông thôn.
- Kỉ niệm: người cháu tò mò xem gà đẻ trứng, bị bà mắng “Gà đẻ mà mày
nhìn/Rồi sau này lang mặt” khiến đứa cháu lo lắng. Đó là những nỗi lo âu hồn nhiên rất con trẻ. - Hình ảnh:
 Bà khum soi trứng, chắt chiu từng quả để đem bán lấy tiền mua quần áo mới cho cháu.
 Mùa đông tới, trời trở lạnh, bà lại lo lắng đàn gà sẽ chết.
=>Thể hiện tình cảm của bà dành cho đứa cháu đầy yêu thương, lo lắng.
3. Những suy tư của người cháu từ tiếng gà trưa
- Ý nghĩa của tiếng gà trưa: mang bao nhiêu hạnh phúc, kỉ niệm về người bà.
- Nghệ thuật điệp từ “vì”:
 “lòng yêu tổ quốc”: lòng yêu nước
 “xóm làng thân thuộc”: yêu quê hương
 “bà ơi cũng vì bà”: tình cảm gia đình
=> Mục đích chiến đấu cao cả, thiêng liêng. III. Kết bài
Khẳng định lại giá trị nội dung và nghệ thuật của bài thơ Tiếng gà trưa.