Tiểu luận cnxh - đề tài: gia đình và giáo dục gia đình đối với quá trình phát triển nhân cách| Trường đại học Điện Lực
Tiểu luận cnxh - đề tài: gia đình và giáo dục gia đình đối với quá trình phát triển nhân cách| Trường đại học Điện Lực được sưu tầm và soạn thảo dưới dạng file PDF để gửi tới các bạn sinh viên cùng tham khảo, ôn tập đầy đủ kiến thức, chuẩn bị cho các buổi học thật tốt. Mời bạn đọc đón xem!
Môn: Chủ nghĩa xã hội khoa học(CNXHKH350)
Trường: Đại học Điện lực
Thông tin:
Tác giả:
Tài liệu liên quan:
Preview text:
Đề tài 9. Gia đình và g 1
iáo dục gia đình đối với
quá trình phát triển nhân 2
cách, đạo đức, lối sống cho thế hệ trẻ 3 A. M 4 Ở ĐẦU 1 B. NỘI DUNG.......... 5
...................................................................2 6
I. Cơ sở lý luận........................................................................2 7
1. Khái niệm, vị trí, chức năng của gia đình.........................2 8
2. Vai trò của gia đình và giáo dục gia đình đối với quá 9
trình phát triển nhân cách, đạo đức, lối sống cho thế hệ trẻ 10
...........................................................................................3 11
II. Vận dụng............................................................................7 12
1. Thực trạng giáo dục gia đình hiện nay............................7 13
2. Những vấn đề đặt ra đối với giáo dục gia đình hiện nay: 14
.......................................................................................... 11 15
3. Giải pháp phát huy vai trò của gia đình và giáo dục gia 16
đình đối với quá trình phát triển nhân cách, đạo đức, lối 17
sống cho thế hệ trẻ:..........................................................13 18
4. Liên hệ trách nhiệm của bản thân.................................14 C. KẾT L 19
UẬN............................................................................16 D 20
. DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO.........................................17 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 A. M 33 Ở ĐẦU 34
35 Có người nói rằng: “ Gia đình là nơi mà mọi bão giông dừng sau 36
cánh cửa, là nơi nuôi dưỡng yêu thương, chữa lành tổn thương”. Đúng vậy, 37
chúng ta có rất nhiều nơi để đến nhưng chỉ có 38
một nơi duy nhất để về đó chính là gia đình. Trong bất kỳ thời 39
kỳ nào của lịch sử, gia đình luôn là tổ ấm, chỗ dựa tinh thần 40
để mỗi khi ta gặp khó khăn trong cuộc sống có thể trở về để 41
được chia sẻ, bảo vệ, chở che. Đó là nơi bình yên và chứa đựng 42
tình yêu vô tận của mỗi chúng ta. Gia đình trong xã hội hiện 43
đại ngày nay càng có vai trò quan trọng, từ định hướng, nuôi 44
dưỡng nhân cách cũng như giáo dục con người từ khi sinh ra 45
đến lúc trưởng thành, trở thành những công dân có ích đóng góp 46
tích cực cho sự phát triển chung của xã hội. Vì vậy, giáo dục 47
gia đình như thế nào đều sẽ hình thành, phát triển nhân cách 48
đứa trẻ như vậy. Tuy nhiên, để con trẻ phát triển một cách 49
đúng đắn và toàn diện thì trong gia đình, việc bảo vệ và chăm 50
sóc, giáo dục cần được thực hiện một cách khoa học với
những kiến thức, kỹ năng phù 51 hợp.
52 Bước vào thời kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hóa con người
phải nỗ lực để có thể bắt kịp với guồng quay của cuộc sống. Họ 53 phải 54
gánh trên vai mình những tảng đá vô hình vì nỗi lo cơm,
áo, gạo, tiền. Chính vì vậy, thời gian dành cho gia đình dần ít đi 55 vô 56
tình tạo ra một bức tường ngăn cách họ với chính những đứa 57
con của mình. Họ không thể dành trọn thời gian của mình bên 58
con cái. Từ đó, việc chăm sóc, dạy dỗ con trẻ trở nên lơ là hoặc 59
dạy dỗ, chăm lo không đúng phương pháp, khiến trẻ phát triển lệch lạc 60 1
61 Nhận thức được tầm quan trọng của gia đình và giáo dục gia 62
đình trong việc giáo dục con cái, nên em chọn đề tài: “gia đình 63
và giáo dục gia đình đối với quá trình phát triển nhân cách, đạo đức, lối s 64
ống cho thế hệ trẻ ”. 65 B. NỘI DUNG 66 I. Cơ sở lý luận 67
1. Khái niệm, vị trí, chức năng củ 68 a gia đình a. Khái niệm: 69
70 Gia đình là một hình thức cộng đồng xã hội đặc biệt, được duy 71
trì và củng cố chủ yếu dựa trên cơ sở hôn nhân, quan hệ huyết 72
thống và quan hệ nuôi dưỡng, cùng với những quy định về quyền và nghĩa vụ c 73
ủa các thành viên trong gia đình. b. Vị trí: 74
75 Gia đình là tế bào của xã hội. Gia đình có vai trò quyết định đối 76
với sự tồn tại, vận động và phát triển của xã hội. Chỉ khi con 77
người được yên ấm, hòa thuận trong gia đình thì mới có thể 78
yên tâm lao động, sáng tạo và đóng góp sức mình cho xã hội và ngược lại. 79
80 Gia đình là tổ ấm, mang lại các giá trị hạnh phúc, sự hài hòa tr 81
ong đời sống cá nhân của mỗi thành viên. Đó là môi trường tốt 82
nhất để mỗi cá nhân được yêu thương, nuôi dưỡng, chăm sóc, 83
trưởng thành và phát triển. Sự yên ổn, hạnh phúc của mỗi gia 84
đình là tiền đề, điều kiện quan trọng cho sự hình thành, phát 85
triển nhân cách, thể lực, trí lực để trở thành công dân tốt cho xã hội. 86
87 Gia đình là cầu nối giữa cá nhân với xã hội. Gia đình là cộng đồng 88
xã hội đầu tiên mà mỗi cá nhân sinh sống, có ảnh hưởng rất 89
lớn đến sự hình thành và phát triển nhân cách của mỗi 2 người. 90
Tuy nhiên, mỗi cá nhân lại không thể chỉ sống trong quan 91
hệ gia đình mà còn có nhu cầu quan hệ xã hội. Mỗi cá nhân 92
không chỉ là thành viên của gia đình mà còn là thành viên 93
của xã hội. Ngược lại, gia đình cũng là một trong những cộng 94
đồng để xã hội tác động đến cá nhân. Nhiều thông tin, hiện 95
tượng của xã hội thông qua lăng kính gia đình mà tác động 96
tích cực hoặc tiêu cực đến sự phát triển của mỗi cá nhân
về tư tưởng, đạo đức, 97 lối sống, nhân cách,... c. Chức năng cơ bản c 98 ủa gia đình :
99 Thứ nhất, chức năng tái sản xuất ra con người. Đây là chức năng 100
đặc thù của gia đình , không một cộng đồng nào có thể thay 101
thế. Chức năng này không chỉ đáp ứng nhu cầu tâm, sinh lý 102
tự nhiên của con người, đáp ứng nhu cầu duy trì nòi giống của 103
gia đình , dòng họ mà còn đáp ứng nhu cầu về sức lao động và duy trì s 104
ự trường tồn của xã hội.
105 Thứ hai, chức năng nuôi dưỡng, giáo dục. Chức năng này có ý
106 nghĩa vô cùng quan trọng đối với sự hình thành nhân cách, đạo 107
đức, lối sống của mỗi người. Với chức năng này, gia đình góp 108
phần to lớn vào việc đào tạo thế hệ trẻ, thế hệ tương lai của 109
xã hội, cung cấp và nâng cao chất lượng nguồn lao động để 110
duy trì sự trường tồn của xã hội, đồng thời, mỗi cá nhân
từng bước được xã hội 111 hóa.
112 Thứ ba, chức năng kinh tế và tổ chức tiêu dùng. Đây là chức năng 113
cơ bản quan trọng của gia đình nhằm tạo ra của cải, vật
chất, là chức năng đảm bảo sự sống còn của gia đình . Gia đì 114 nh không 115
chỉ tham gia trực tiếp vào sản xuất và tái sản xuất ra của 116
cải vật chất và sức lao động mà còn là một đơn vị tiêu dùng 117
trong xã hội. Gia đình thực hiện chức năng tổ chức tiêu 3 dùng 118
hàng hóa để duy trì đời sống của gia đình về lao động sản xuất cũng như c 119
ác sinh hoạt trong gia đình .
120 Thứ tư, chức năng thỏa mãn nhu cầu tâm sinh lý, duy trì tình 121
cảm gia đình . Đây là chức năng thường xuyên của gia đình 122
, bao gồm việc thỏa mãn nhu cầu tình cảm, văn hóa, tinh thần 123
cho các thành viên, đảm bảo sự cân bằng tâm lý, bảo vệ chăm 124
sóc sức khỏe người ốm, người già, trẻ em. Sự quan tâm, chăm 125
sóc lẫn nhau giữa các thành viên trong gia đình vừa là nhu 126
cầu tình cảm vừa là trách nhiệm, đạo lý, lương tâm của mỗi 127
người. Vì vậy, gia đình là chỗ dựa tình cảm cho mỗi cá nhân, 128
là nơi nương tựa về mặt tinh thần chứ không chỉ là nơi nương tựa về vật ch 129 ất của con người.
130 Bên cạnh những chức năng trên, gia đình còn có những chức 131
năng khác như chức năng văn hóa, chức năng chính trị,...Với 132
chức năng văn hóa thì gia đình đóng vai trò trong việc duy 133
trì truyền thống văn hóa của dân tộc cũng như của gia đình, 134
dòng họ. Những phong tục, tập quán, sinh hoạt văn hóa của 135
cộng đồng được thực hiện trong gia đình . Đó cũng là nơi sáng tạo và thụ h 136
ưởng những giá trị văn hóa của xã hội. 2. 137
Vai trò của gia đình và giáo dục gia đình đối với quá trình phát triển nhân cách 138
, đạo đức, lối sống cho thế hệ trẻ
139 Quả thực bất cứ xã hội nào, gia đình luôn nắm giữ một vai tr 140 ò, vị tri vô cùng quan trọng. 141
Trong dân gian có câu: “ Cha mẹ sinh con, trời sinh tính” 142
nhận định này của ông cha ta dựa trên việc nhận thấy tr 143
ong cùng một gia đình , con cái có cùng cha mẹ sinh ra nhưng mỗi 144
người lại có một tính cách, một nhân cách, đạo đức, lối 145
sống khác nhau. Có người có đức tính hiền lành, lương thiện thì 146
lại có người hay làm những điều trái với lương tâm, đạo lý, pháp 147
luật. Có những người con sinh đôi cùng được nuôi dạy 4 như nhau 148
nhưng mà mỗi người lại mỗi cá tính khác nhau không ai giố 149
ng ai, nếu có giống cũng chỉ là hạn hữu. Tuy nhiên, đó chỉ là 150
cách nhận thức sự việc bên ngoài theo lối tư duy đơn giản, chất phác. 151
Nếu như hiểu theo nghĩa cha mẹ chỉ sinh con ra còn nhân 152
cách, đạo đức do ông trời sắp xếp thì không đúng. Nhân cách, 153
tính cách của một con người được hình thành dựa trên nền 154
tảng giáo dục. Cấu thành nên giáo dục bao gồm 3 yếu tố: giáo 155
dục gia đình , giáo dục nhà trường, giáo dục xã hội. Trong các 156
yếu tố đó, giáo dục gia đình đóng vai trò đặt nền móng cơ
bản. Môi trường đầu tiên mà mỗi đứa trẻ tiếp xúc - gia đình - sẽ 157 là ản 158
h hưởng đầu tiên và quan trọng nhất, đối với sự phát triển tâm 159
lý, tính cách, đạo đức và lối sống của trẻ. Mỗi đứa trẻ sinh ra 160
như một trang giấy trắng bản thân trẻ chưa hình thành một tính 161
cách, đạo đức, lối sống rõ rệt. Mà những nét vẽ đầu tiên tr 162
ên trang giấy đó có thể sẽ quyết định cả cuộc đời của chúng. Nếu 163
con người được phát triển từ nền giáo dục gia đình tốt thì họ 164
sẽ trở thành một cá nhân với những phẩm chất và đạo đức cao 165
đẹp, thành công và góp phần dựng xây một xã hội văn minh. 166
Và ta có thể khẳng định rằng: mặc dù không thể thay thế 167
giáo dục nhà trường và giáo dục xã hội nhưng giáo dục gia đình có nhiều nội dung 168
không thể thay thế. Đồng thời, nó giữ vị trí, 169
vai trò rất quan trọng để xây dựng một con người mới đáp
ứng những yêu cầu phát 170
triển, bền vững đất nước.
171 Đầu tiên, chúng ta cần hiểu rõ về giáo dục gia đình. Vậy giáo 172
dục gia đình là gì? Giáo dục gia đình là yếu tố ảnh hưởng lâu 173
dài và toàn diện đối với mỗi cá nhân trong suốt cuộc đời. Giáo 174
dục gia đình là nền tảng, cùng với giáo dục nhà trường và xã 175
hội để tạo nên những người có ích, những người công dân tốt. 176
Con người không thể có sự hình thành và phát triển nhân 5 cách, 177
đạo đức, lối sống một cách đầy đủ và bền vững nếu không có 178
một môi trường giáo dục gia đình thuận lợi. Bên cạnh đó, 179
giáo dục gia đình được coi là tế bào xã hội, luôn giữ một vị trí 180
quan trọng trong quá trình hình thành nhân cách, đạo đức, lối 181
sống của trẻ. Mặc dù những đứa trẻ có thể sống trong những 182
môi trường khác nhau nhưng nếu có được sự giáo dục tốt 183
từ phía gia đình thì sẽ có điều kiện thuận lợi để phát triển toàn diện. 184
185 Vậy nhân cách là gì? Nhân cách là tư cách, phẩm chất của một 186
con người. Nhân cách của mỗi con người được hình thành chính là 187
kết quả của quá trình giáo dục gia đình, nhà trường và xã 188
hội. Trong đó, quá trình giáo dục gia đình nắm vai trò vô cùng 189
quan trọng. Nhưng để trở thành một người tốt còn là một con 190
đường đầy khó khăn và cha mẹ chính là một trong những nhân tố quan trọng. 191
192 Chủ tịch Hồ Chí Minh đã từng nói: “Gia đình là tế bào của xã 193
hội, nhiều gia đình cộng lại mới thành xã hội, xã hội tốt thì gia 194
đình càng tốt, gia đình tốt thì xã hội mới tốt”. Gia đình là môi 195
trường văn hóa đầu tiên, nơi mà mỗi cá nhân từ khi chào đời 196
đến phát triển, trưởng thành liên tục được tiếp nhận những tình 197
cảm tốt đẹp từ các thành viên. Thói quen và nếp sống của mỗi 198
gia đình đều sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến mỗi đứa trẻ rồi từ đó 199
hình thành thói quen của chính nó. Vậy, cha mẹ luôn là những 200
tấm gương để chúng có thể noi theo những điều tốt đẹp. 201
Bên cạnh đó, xã hội cũng đóng vai trò quan trọng trong việc 202
hình thành nhân cách, đạo đức và lối sống mỗi người. Xã hội 203
ngày càng hiện đại tạo ra muôn vàn lối sống, mối quan hệ, đặc 204
biệt là mối quan hệ giữa người với người. Thế hệ trẻ cũng có 205
một ưu điểm đó là luôn tìm tòi, đổi mới và bắt kịp xu hướng 6 vô 206
cùng nhanh nhạy. Một số bạn trẻ đã thoát ra khỏi những truyền 207
thống gia đình để hòa nhập với xã hội. Nhưng sự hòa nhập 208
theo chiều hướng tốt hay xấu còn dựa vào nếp sống, suy nghĩ và sự giáo dục c 209 ủa gia đình .
210 Yếu tố gia đình chịu trách nhiệm ban đầu đối với quá trình xã hội 211
hóa của các bạn trẻ, ảnh hưởng không nhỏ đến việc hình thành 212
phẩm chất, nhân cách gốc của họ. Giáo dục và nuôi dưỡng 213
là hai yếu tố then chốt quyết định tạo nên tài năng và
nhân cách của mỗi con người, mà 214
nhân cách con người bắt đầu hình 215
thành từ lúc còn nằm trong bụng mẹ cho đến khi trưởng thành 216
và vẫn chưa dừng lại. Để con trẻ trở thành một người có nhân 217
cách tốt, việc giáo dục của mỗi gia đình đóng vai trò chủ đạo 218
. Theo đó, giáo dục con trẻ không chỉ dừng lại ở lời nói hay mà phải 219
bằng những cử chỉ, việc làm đẹp, bởi mọi hành vi, thái độ, lối 220
sống của người lớn, nhất là cha mẹ có tác động trực tiếp
tới việc hình thành, phát 221
triển nhân cách của chúng.
222 Chắc hẳn trong số chúng ta, ai cũng từng nghe thấy cái tên Albert 223
Einstein, nhà khoa học có ảnh hưởng nhất thế kỷ 20 với những 224
phát minh, khám phá kỳ diệu thay đổi cả thế giới. Từ cậu 225
bé bị gắn mác “ đần độn” một trong những cha đẻ của vật
lý hiện đại - Albert Einstein đã khiến cho cả thế giới sững sờ bởi 226 trái 227
với sự tưởng tượng về một cậu bé thông minh bẩm sinh. Khi còn 228
nhỏ, Einstein không hề có biểu hiện gì nổi trội thậm chí là 229
phát triển trí tuệ rất chậm. Từ nhỏ ông đã không thể nói cho đến 230
lúc lên 4 tuổi và chỉ đọc được mặt chữ khi lên 7 tuổi. Cha mẹ, 231
giáo viên cùng những người xung quanh đều nói rằng ông bị 232
thiểu năng và không thể hòa nhập cùng xã hội được. Trong quãng 233
thời gian đi học, ông rất sợ phải đến trường vì sự trêu đùa, 234
giễu cợt từ mọi người khi sức học của ông kém hơn nhiều 7 so vớ 235
i các bạn bè cùng trang lứa. Thế nhưng, nhờ sự động viên rất 236
lớn của mẹ ông dần khắc phục được khuyết điểm, tự tin hơn và 237
trở thành nhà bác học lỗi lạc sau này. Có lẽ sẽ chẳng có nhà 238
vật lý học vĩ đại này, nếu thiếu đi sự hiện diện của một người 239
đàn ông rất đỗi quan trọng đối với Einstein. Bởi khái niệm 240
toán học đầu tiên ông được chỉ dạy lại không phải từ trường 241
học, mà là từ người chú tài ba. Chú của Einstein đã dùng 242
cách hài hước sử dụng các ví dụ đơn giản, mới lạ để giúp cậu 243
bé giải những bài toán ở trường. Có thể nói rằng, bên cạnh khả 244
năng thiên bẩm người chú chính là một tác nhân quan trọng 245
mang lại khả năng toán học vượt trội cho ông. Hơn thế
nữa giáo dục gia đình cũng đóng 246
vai trò quyết định ở nhiều lĩnh vực khác 247
như chính trị với tấm gương Abraham Lincoln. Mẹ của cựu 248
tổn thống Mỹ Abraham Lincoln luôn luôn nói với ông rằng: “
249 Người ta có thể móc mỉa con, nói xấu con, nhưng đừng bao giờ 250
để điều đó khiến con sợ hãi hay nghi hoặc bản thân”. Lincoln 251
luôn luôn nghe theo những lời dạy của mẹ mình. Ông từng 252
học dưới ánh đèn đường, khi nhà nghèo tới mức không có đèn 253
để học. Và cuối cùng, ông đã trở thành tổng thống Mỹ. “ Những 254
gì tôi có được ngày hôm nay hay mãi về sau tất cả là nhờ 255
người mẹ thiên thần của mình” Abraham Lincoln từng nói. Phần 256
lớn những nhà lãnh đạo nổi tiếng thế giới hay người thành 257
công đều có một điểm chung là họ luôn coi thành công hôm 258
nay có được, một phần nhờ mẹ của mình. Và trong âm nhạc, 259
nhạc sĩ da màu nổi tiếng người Mỹ Stevie Wonder cũng từng 260
nói rằng: mẹ ông chính là người thầy đầu tiên trong cuộc đời 261
và sự nghiệp âm nhạc “ Mẹ thân yêu là người thầy vĩ đại nhất cuộc đời 262
tôi. Một giáo viên giàu lòng vị tha, yêu thương và 8 can 263
trường. Nếu tình yêu ngọt ngào như một đóa hoa, mẹ của tôi là đóa hoa ngọt n 264
gào nhất của tình yêu”. II. Vận dụng 265 1. Thực trạng giáo d 266 ục gia đình hiện nay
267 Thực trạng giáo dục gia đình luôn là vấn đề được giới nghiên cứu 268
và các nhà quản lý, hoạch định chính sách quan tâm theo dõi. 269
Việc nắm bắt thực trạng giáo dục gia đình trong từng giai đoạn 270
gắn liền với những biến đổi kinh tế, xã hội của đất nước là 271
cơ sở quan trọng để đề xuất các đề tài, dự án nghiên tiếp theo và xây dựng các 272
chính sách mới về gia đình .
273 Ở nước ta trong khoảng 15 năm trở lại đây đã có nhiều công trình 274
nghiên cứu đề cập đến những khía cạnh khác nhau của giáo 275
dục gia đình do các cơ quan khoa học, cơ quan quản lý, các 276
tổ chức xã hội và các nhà khoa học tiến hành. Ngoài ra, còn 277
có những số liệu thống kê, số liệu điều tra xã hội học và
những tài liệu khác có liê 278 n quan đến gia đình . a. Thành tựu: 279
280 Trở thành một người có nhân cách, đạo đức, lối sống tốt cho thế 281
hệ trẻ khi trưởng thành hoàn toàn không dễ. Giáo dục trẻ không 282
thể chỉ bằng lời nói mà phải bằng những công việc cụ thể, 283
mọi hành vi, thái độ, lối sống của người lớn có thể tác động 284
trực tiếp đến việc phát triển nhân cách, đạo đức, lối sống của 285
trẻ. Trẻ có thể phát triển toàn diện nếu gia đình là chỗ dựa vững 286
chắc cho chúng. Đằng sau tất cả thành công hay thất bại gia 287
đình luôn là chỗ dựa vững chắc cho chúng ta ở phía sau. Bên 288
cạnh những điều trên, cha mẹ cũng cần giáo dục trẻ theo những phương pháp giáo 289 dục hợp lý.
290 Nhắc đến những “ thần đồng” ở Việt Nam, chắc hẳn cái tên Đỗ 291
Nhật Nam đã không còn xa lạ đối với nhiều người. Kể từ khi 292
còn nhỏ, chàng trai ấy đã giành được vô số thành tích học 9 tập 293
xuất sắc cùng loạt bằng khen. Nhật Nam được gia đình giáo 294
dục theo phương pháp phát triển năng lực tư duy toàn diện 295
cùng những kỹ năng và kiến thức sư phạm của mẹ. Ngay
từ nhỏ, Đỗ Nhật Nam đã 296
có những thành tích hơn người. Năm 7 tuổi, 297
cậu đã thi đỗ chứng chỉ Starters, Movers và Flyers của đại học 298
Cambridge với số điểm tuyệt đối. Đồng thời, cậu đạt kỷ lục là 299
"Dịch giả nhỏ tuổi nhất Việt Nam". Cậu là đại diện Châu Á tham 300
dự hội nghị chủ đề “ Khó học về nụ cười” tại Mỹ với tư cách 301
diễn giả. Năm 13 tuổi, Nhật Nam du học tại trường Saint P
302 aul (Mỹ). Sau đó cậu đến học tại trường THPT Church Farm School 303
(Bang Pennsylvania). Trong quá trình học, Nhật Nam liên 304
tiếp nhận được thư chúc mừng từ Tổng thống Mỹ Barack Obama 305
về giải thưởng giáo dục. Bên cạnh đó, cậu cũng lọt vào top 306
5% học sinh chuẩn bị vào đại học có số điểm cao nhất nước 307
Mỹ trong kỳ thi ACT (American College Testing) của ĐH Johns 308
Hopkins, Mỹ. Gần đây nhất, cuối năm 2018 trúng tuyển đại 309
học Pomona (Mỹ) với mức hỗ trợ tài chính 71.900 USD/năm (
310 khoảng 1,7 tỷ đồng) cho 4 năm học tại ngôi trường Top 5 tốt nhất 311
tại nước Mỹ. Với hàng hoạt thành tích kể trên, đó cũng là một 312
minh chứng thể hiện việc nuôi dạy con thành công với những phương pháp giáo 313 dục hợp lý.
314 Song song với những phương pháp giáo dục hợp lý, thì sự giáo 315
dục từ phía gia đình , những tấm gương như ông bà cha mẹ 316
sẽ ảnh hưởng rất lớn đến sự phát triển nhân cách, đạo đức, lối 317
sống của trẻ. Bởi vì gia đình là nơi sinh ra và nuôi dưỡng chúng 318
nên người. Ở đó, ông bà, cha mẹ là những người thầy
đầu tiên của chúng, dạy cho chúng những bước đi tập tễnh đầu 319 tiên 320
rồi đến những câu nói đầu tiên. Họ giáo dục con của mình những 321
đức tính tốt đẹp mà con người nên có như tình yêu 10 thương, 322
đùm bọc, sẻ chia lẫn nhau. Môi trường giáo dục gia đình 323
rất quan trọng, vì đây là môi trường đầu tiên mà chúng tiếp 324
xúc và tiếp xúc rất thường xuyên. Nếu khi còn nhỏ, gia đình 325
giáo dục đúng hướng sẽ giúp trẻ sớm trở thành những công 326
dân hữu ích cho xã hội và ngược lại sẽ gánh chịu những hậu 327
quả vô cùng nặng nề. Từ thực tế cho thấy, nếu trong gia đình 328
người cha có lối sống chuẩn mực, nghiêm túc trong sinh hoạt, học 329
tập và làm việc. Người mẹ đảm đang, dịu dàng, quan tâm 330
chăm sóc gia đình sẽ quản lý và giáo dục con trẻ từ nếp sinh 331
hoạt đến giao tiếp, ứng xử kể cả việc học tập của con. Ngược 332
lại trong môi trường gia đình bất hòa, cha mẹ không quan 333
tâm giáo dục con cái sẽ ảnh hưởng đến tâm lý phát triển
nhân cách, đạo đức và 334 lối sống của trẻ.
335 Bên cạnh đó, chính sách phát triển nền kinh tế thị trường định 336
hướng xã hội chủ nghĩa đã đưa nước ta thoát khỏi tình trạng 337
khủng hoảng kinh tế - xã hội, đời sống nhân dân ngày càng 338
được cải thiện, nhiều gia đình phát triển kinh tế hộ gia đình, kinh 339
tế trang trại mức sống ngày càng được nâng cao. Do
đó, cha mẹ có điều kiện c 340
hăm sóc giáo dục con cái đầy đủ hơn. b. Hạn chế và nguyên 341 nhân:
342 Dù chúng ta giàu hay nghèo, ở bất kì lứa tuổi nào thì chắc chắn 343
đều có một điểm chung là từng trải qua những mâu thuẫn 344
về sự khác biệt với chính cha mẹ hay con cái của chính mình. 345
Con cái luôn than phiền rằng cha mẹ chưa bao giờ hiểu về 346
mình nhưng liệu chính bản thân mình đã bao giờ hiểu được cha 347
mẹ chưa. Hay đôi khi chúng ta cũng không hiểu được rằng bản 348
thân chúng ta nên làm cái gì hay không nên làm cái gì? Đôi 349
khi, cha mẹ cũng nên tự hỏi chính bản thân rằng mình đã thật 350
sự lắng nghe, thấu hiểu con cái của mình chưa? Chính vì 11 vậy, 351
tất cả những mâu thuẫn trong gia đình giữa cha mẹ và con 352
cái đều xuất phát từ việc chúng ta đến từ những thế hệ khác 353
nhau với tâm lý, tính cách khác nhau. Để giải quuyết bài toán 354
này, chúng ta hãy hiểu họ trước! Chỉ khi thấu hiểu được
sự khác biệt đó, chúng ta 355
mới có thể kéo gần khoảng cách giữa hai 356
thế hệ khác nhau. Mâu thuẫn, khoảng cách thế hệ ngày càng 357
trở nên rõ ràng khi cha mẹ chúng ta ngày một già đi còn chúng ta 358
lại đang bước chân vào cuộc sống mới với nhiều sự tò mò, 359
muốn khám phá, trải nghiệm. Khi những sự quan tâm, lo lắng 360
đó bạn cảm thấy nó như là những lời dư thừa. Nhưng đâu ai biết 361
rằng rồi một ngày bạn thèm muốn được họ quan tâm, lo lắng 362
cho mình thì đã là quá muộn. Vì vậy, hãy mở lòng để hiểu cha 363
mẹ bạn hơn đừng để đến lúc phải buông hai từ “giá như” thì đã 364
muộn màng. Và cha mẹ cũng cần dành thời gian để thấu hiểu về con cái 365 của 366
mình hơn tránh đẩy mâu thuẫn lên cao trào dẫn đến những sự việc không 367 mong muốn. 368
369 Ngoài ra, mâu thuẫn, xung đột gia đình mà đỉnh điểm là bạo 370
lực gia đình nghiêm trọng, trong đó nổi bật nhất là bạo lực
của người chồng đối với người vợ và bạo lực của cha mẹ đối với 371 con 372
cái. Những trẻ em sinh ra và lớn lên trong các gia đình thường 373
xuyên phải chứng kiến hành vi bạo lực của cha đối với mẹ, những 374
cảnh mắng chửi nhau giữa các thành viên gia đình , những 375
lần bị đòn roi từ cha mẹ, cũng có xu hướng áp dụng các hành vi bạo lực đ 376
ối với người khác trong tương lai.
377 Từ xưa đến nay, ông bà ta vẫn luôn dạy con cái theo theo lối truyền thống, đó 378
là “ thương cho roi cho vọt, ghét cho ngọt cho bùi”. 379
Nhưng liệu quan điểm này có còn phù hợp với lối sống 12 tr 380
ong xã hội hiện đại ? Thời gian ngày một trôi qua, xã hội ngày càng 381
hiện đại kéo theo lối sống văn hóa cũng ngày càng được cải 382
thiện. Nếu như ở thời kì của ông bà ta thì “ ăn no, mặc ấm” đã 383
là một điều xa xỉ. Nhưng ngày nay chỉ dừng ở việc “ăn no, mặc 384
ấm” thôi chưa đủ, nó đã dần thay đổi thành “ăn ngon, mặc 385
đẹp”. Cũng như vậy, phương pháp giáo dục con trẻ bằng đòn 386
roi bây giờ đã không còn hiệu quả. Một báo cáo được công bố 387
năm 2016, dựa trên 250 công trình nghiên cứu khác nhau, đã 388
cho thấy các tác hại khôn lường mà việc trừng phạt thân thể 389
đem lại cho trẻ. Những điều đó vô tình đã làm ảnh hưởng đến 390
tâm lý của trẻ. Đứa trẻ bị đánh thường trở nên hung hăng hơn 391
so với bạn bè đồng trang lứa. Bị phạt bằng đòn roi không chỉ 392
để lại nỗi đau thể xác mà còn cả nỗi đau tinh thần cho trẻ. Thậm 393
chí, điều này còn có thể dẫn tới các rối loạn hành vi, rối loạn 394
lo âu, trầm cảm, ý nghĩ tự tử,.... Một phụ huynh thương yêu 395
con sẽ không bao giờ dùng bạo lực để dạy dỗ con cái. “Roi vọt” 396
đồng nghĩa với “bạo lực”, với “đau đớn”. “Roi vọt” chưa bao 397
giờ là biểu hiện của “tình yêu thương”. Qua đó, chúng ta
nhận thấy những phương pháp nuôi day, giáo dục con trẻ tr 398 ong gia 399
đình cũng ảnh hưởng không nhỏ đến quá hình hình thành và phát triển nhân c 400
ách, đạo đức và lối sống của trẻ.
401 Trong bối cảnh của nền kinh tế thị trường và hội nhập quốc tế 402
hiện nay, chúng ta đang chứng kiến một hiện tượng khá bất ổn 403
ở không ít gia đình, đó là việc thiếu vắng sự chăm sóc, giáo dục 404
của các bậc cha mẹ đối với con cái, dù họ vẫn sống cùng nhà 405
với các con, cả đối với những người đang vật lộn mưu sinh cũng 406
như các gia đình khá giả hơn. Vẫn còn một tỷ lệ không nhỏ 407
người cha và người mẹ không dành thời gian để chăm sóc con 408
cái. Sự thiếu quan tâm của cha mẹ đối với con cái có thể 13 dẫn 409
đến nhiều hậu quả tiêu cực cả về mối liên hệ tình cảm cha mẹ 410
- con cái hoặc tăng thêm nguy cơ đối với các hành vi lệch chuẩn 411
trong cuộc sống. Không ít trẻ em trong các gia đình không 412
được cha mẹ quan tâm đã bỏ học, đi lang thang bụi đời, để cuối cùng rơi và 413
o vòng xoáy của các tệ nạn xã hội
414 Có nhiều nguyên nhân cụ thể của tình hình nêu trên nhưng
điều quan trọng nhất là 415
chúng ta chưa nhận thức đầy đủ vai trò của 416
gia đình với tư cách là một thiết chế xã hội đặc thù có mối quan 417
hệ chặt chẽ với các thiết chế khác trong hệ thống xã hội tổng 418
thể, sự vững mạnh hay bất cập của gia đình sẽ có tác động 419
lớn đối với việc quản lý xã hội nói chung. Cũng từ nguyên nhân 420
đó, giáo dục gia đình chưa được coi trọng. Bản thân một số 421
người làm cha làm mẹ chưa thật sự gương mẫu với các con, đôi khi còn là hình ản 422
h xấu cho các con làm theo.
423 Về phía các gia đình , sự thiếu quan tâm đến việc giáo dục gia 424
đình là một nguyên nhân quan trọng khiến cho gia đình chưa 425
phát huy được vai trò của nó với tư cách là môi trường tạo 426
nguồn nhân lực có chất lượng tốt cho xã hội. Một số không ít 427
các bậc cha mẹ chưa dành nhiều thời gian để quan tâm tới con 428
cái. Ngoài ra, nhiều bậc cha mẹ còn thiếu kỹ năng và phương pháp giáo d 429
ục con cái một cách khoa học.
430 Hiện nay, xuất hiện tình trạng các em học sinh chỉ vì những mâu 431
thuẫn không đáng có mà tụ tập gây gổ, đánh nhau hay những 432
thanh niên tập trung đua xe lạng lách, đánh võng gây nguy 433
hiểm cho người tham gia giao thông cũng như chính bản thân 434
mình. Những hành vi trên đều trái với quy định của nhà trường, 435
pháp luật. Điều này đòi hỏi cần sự quan tâm, giáo dục đạo 436
đức từ chính gia đình , nhà trường nhằm tránh tái phạm 14 những 437
hành vi và những sự việc không mong muốn. 2. Những
vấn đề đặt ra đối với giáo dục gia đình hiện nay: 438
439 Trong bất kỳ thời kỳ nào của lịch sử, gia đình luôn là chiếc nôi 440
để hình thành, giáo dục, nuôi dưỡng nhân cách, đạo đức và lối 441
sống của mỗi con người. Gia đình trong xã hội hiện đại ngày nay 442
càng có vai trò quan trọng, từ định hướng, nuôi dưỡng nhân 443
cách cũng như giáo dục con người từ khi sinh ra đến lúc trưởng 444
thành, trở thành những công dân có ích đóng góp tích cực cho sự phát triển c 445 hung của xã hội.
446 Việt Nam đã và đang có sự chuyển động mạnh mẽ với mục tiêu 447
“dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng dân chủ, văn minh” 448
là động lực thúc đẩy sự phát triển toàn diện đời sống kinh 449
tế vật chất cũng như đời sống tinh thần của mỗi gia đình V
450 iệt Nam, tạo nên những bước đổi thay rõ rệt cho đất nước. T
451 rải qua quá trình hình thành và phát triển, cấu trúc gia đình và 452
quan hệ trong gia đình Việt Nam đã có nhiều thay đổi, nhưng 453
những chức năng cơ bản của gia đình vẫn luôn tồn tại và 454
không ngừng hoàn thiện phát triển, những giá trị văn hóa
truyền thống cốt lõi vẫn 455
không ngừng được vun đắp.
456 Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả trên, gia đình Việt Nam đứng trước nhiều 457 thách 458
thức của những biến động lớn từ bối cảnh kinh tế xã hội. Khi 459
đó là sự chuyển đổi mạnh mẽ từ nền nông nghiệp lạc hậu sang 460
nền văn minh công nghiệp hiện đại, tạo ra những khoảng trống 461
về chuẩn mực văn hóa bởi các khuôn mẫu xã hội công nghiệp 462
chưa hình thành một cách đầy đủ và và các khuôn mẫu
của xã hội nông nghiệp 463 thì chưa thể mất đi.
464 Bên cạnh đó, sự phát triển ồ ạt của công nghệ số đã làm thay 465
đổi cả về lượng và chất của nhiều lĩnh vực trong cuộc 15 sống. 466
Tính theo số liệu được công bố năm 2020, Việt Nam có 96,9 467
triệu dân; số lượng người dùng Internet là 68,17 triệu người 468
(chiếm tỉ lệ 70% dân số); số lượng người dùng mạng xã hội 469
là 65 triệu người (chiếm tỉ lệ 67% số dân) (dẫn theo báo cáo 470
Digital 2020 của We are social, 2021). Xét về mặt tích cực, sự 471
bùng nổ những ứng dụng kỹ thuật mới trong kỷ nguyên số đã 472
rút ngắn khoảng cách về thời gian và không gian, giúp con người 473
có thể kết nối, tiếp nhận mọi kênh thông tin trên toàn thế 474
giới. Tuy nhiên, mặt tiêu cực của nó đã làm cho con người ngày 475
càng lệ thuộc vào công nghệ, dần đánh mất mình. Cùng với 476
sự thay đổi mô hình gia đình truyền thống, tính đoàn kết gia 477
đình đã giảm sút; mối quan hệ gia đình , cụ thể hơn là mối quan hệ 478
cá nhân - gia đình trở nên lỏng lẻo, thiếu chặt chẽ nảy sinh 479
mâu thuẫn xung đột và kéo theo đó là những vấn đề nhức nhối 480
như nạn bạo lực gia đình ,... Thực trạng đó dường như đã r
481 éo lên hồi chuông báo động về sự rối loạn giá trị gia đình thuần 482
phong mỹ tục bị đe dọa, đạo đức xã hội có hiện tượng xuống 483
cấp. Thậm chí cũng có ý kiến cho rằng, gia đình Việt Nam 484
xuống cấp một cách khá nghiêm trọng trong bối cảnh
kinh tế đổi mới hiện nay 485
486 Trong bối cảnh đất nước ngày càng phát triển và hội nhập quốc 487
tế sâu rộng, gia đình truyền thống đang có những thay
đổi lớn về cấu trúc, 488
quy mô và mối quan hệ giữa các thế hệ. Xã hội 489
ngày càng hiện đại cùng tác động với quá trình công nghiệp 490
hóa, hiện đại hóa làm cho các giá trị gia đình Việt Nam biến 491
đổi mạnh mẽ với tinh thần tiếp thu các yếu tố, các giá trị mới để làm phong phú ch 492 o chính mình.
493 Ngoài ra, Đảng, nhà nước và xã hội đã quan tâm nhiều đến gia 494
đình nhưng hệ thống chính sách và luật pháp chưa được 16 đồng 495
bộ, kém hiệu lực nên tình trạng tảo hôn, bạo hành gia đình, 496
bất bình đẳng giới vẫn thường xuyên diễn ra, đe dọa hạnh phúc gia đình và 497
ảnh hưởng tới giáo dục con cái. 3. 498
Giải pháp phát huy vai trò của gia đình và giáo dục gia đình đối 499
với quá trình phát triển nhân cách, đạo đức, lối sống cho thế hệ trẻ: 500
501 Đảng và nhà nước luôn quan tâm đến giáo dục gia đình , giáo 502
dục gia đình là một điều không thể thiếu đóng góp vào công 503
cuộc xây dựng đổi mới đất nước. Ban Bí thư đã ban hành chỉ thị số 49-CT/TW và 504
o ngày 21/2/2005 “ Về xây dựng gia đình tr 505
ong thời kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước”. Tại đó,
cũng đã khẳng định rằng: 506
Gia đình là tế bào của xã hội, nơi duy trì 507
nòi giống, là môi trường quan trọng hình thành, nuôi dưỡng và giáo 508
dục nhân cách con người, bảo tồn và phát huy văn hóa truyền 509
thống tốt đẹp, chống lại các tệ nạn xã hội, tạo nguồn nhân 510
lực phục vụ sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Đầu tiên, 511
sau hơn 35 năm thực hiện công cuộc đổi mới, đất nước ta đã 512
đạt được những thành tựu quan trọng trong phát triển kinh tế, 513
xã hội, góp phần nâng cao đời sống vật chất và tinh thần cho 514
mọi gia đình . Theo Ngân hàng Thế giới, Việt Nam phát triển 515
kinh tế nhanh chóng, từ một trong những quốc gia nghèo tr 516
ên thế giới trở thành quốc gia thu nhập trung bình thấp. Thứ hai, 517
hệ thống pháp luật, chính sách về gia đình và liên quan đến 518
gia đình ngày càng hoàn thiện. Nhà nước đã ban hành nhiều 519
chính sách hỗ trợ cho các gia đình nghèo, đặc biệt khó khăn, 520
gia đình có công với cách mạng, gia đình ở vùng sâu, vùng 521
xa, vùng khó khăn. Công tác dân số, kế hoạch hóa gia đình 522
, bảo vệ, chăm sóc và giáo dục trẻ em đã đạt được những thành 523
tích đáng kể, góp phần xây dựng gia đình hạnh phúc, xã hội 524
ngày càng ổn định và phát triển. Không chỉ dừng lại ở đó, 17 Đảng 525
và nhà nước cần ngày càng hoàn thiện, đồng bộ các chính 526
sách, luật pháp về gia đình nhằm xóa bỏ tình trạng tảo hôn, 527
bạo lực gia đình,..... Quản lý chặt chẽ các luồng văn hóa từ bên ngoài xâm nhập 528 vào nước ta.
529 Ngoài ra, mỗi gia đình, mỗi bậc cha mẹ cần thay đổi tư duy, 530
thói quen để tiếp thu những kiến thức giáo dục con cái tr 531
ong tình hình mới, có định hướng rõ ràng và có chọn lọc phù hợp 532
với văn hóa và thực tiễn Việt Nam. Không những thế, cần tổ 533
chức lối sống trong gia đình: tạo bầu không khí gia đình ấm áp 534
và đầy tình thương. Xây dựng nếp sống sinh hoạt lành mạnh, 535
tổ chức lối sống trong gia đình giúp trẻ học hỏi tính kỷ luật, 536
sự tôn trọng người khác,.... dạy con bằng hành vi và cách
sống của cha mẹ có hiệu 537 quả hơn bằng lời nói.
4. Liên hệ trách nhiệm của bả 538 n thân 539
Như Bác Hồ đã từng nói: “ Tuổi nhỏ làm việc nhỏ tùy theo sức 540
của mình”. Song song với guồng quay của công việc, cha mẹ vẫn 541
phải tất bật để chăm lo cho cuộc sống gia đình. Là một người 542
con, chúng ta cũng cần san sẻ những gánh nặng vô hình đó 543
cho cha mẹ của mình. Khi họ ngày ngày phải vột lộn, mưu sinh 544
để cho chúng ta có một cuộc sống tốt đẹp hơn nhưng khi bước 545
chân về nhà lại có hàng tá những công việc không tên đang 546
đợi họ. Cùng với những áp lực công việc dồn nén lại họ cảm 547
thấy mệt mỏi, chán nản. Điều đó tưởng chừng như không đáng 548
có nhưng chúng chính là những nhân tố dẫn đến mâu thuẫn. 549
Trong mỗi gia đình, mâu thuẫn là điều không thể tránh khỏi 550
nhưng chúng ta chính là những người quyết định hay làm ảnh 551
hưởng nó theo chiều hướng tích cực hoặc tiêu cực. Thay vì làm 552
cho những mâu thuẫn ấy đi theo hướng tiêu cực chúng ta có 553
rất nhiều cách để giải quyết việc đó một cách tốt hơn. Hãy thấu 554
hiểu nhau nhiều hơn, biết san sẻ, dung hòa mọi chuyện 18 thì 555
gia đình mới trở nên tốt đẹp hơn.Vì vậy, chúng ta cần thấu hiểu 556
cha mẹ của mình và cha mẹ cũng cần thấu hiểu con cái nhiều 557
hơn. Bên cạnh đó, là thanh niên thuộc lớp trẻ ngày nay chúng ta cũng 558 cần 559
gìn giữ, bảo tồn và phát huy những giá trị văn hóa truyền thống cốt lõi của 560 cha ông ta để lại một 561
cách tốt đẹp nhất cho các thế hệ về sau. C. KẾT L 562 UẬN 563
564 Có thể khẳng định rằng: gia đình và giáo dục gia đình chính là 565
những nhân tố quan trọng, đóng góp một phần không nhỏ vào 566
quá trình hình thành và phát triển nhân cách, đạo đức, lối sống 567
của mỗi con người. Những vấn đề nêu trên đã chứng tỏ cho 568
vai trò vô cùng quan trọng và không thể thay thế của gia đình 569
trọng việc giáo dục con cái. Thiếu đi sự giáo dục của gia đình, 570
trẻ em sẽ gặp khó khăn trong sự phát triển đầy đủ và
toàn diện của mình. Giáo dục gia đìn 571
h là cơ sở hình thành nhân cách 572
của trẻ em, thúc đẩy sự phát triển nhân cách của thanh niên, 573
đồng thời giữ gìn củng cố nhân cách cho con người đã
trưởng thành và khi về g 574 ià.
575 Vì vậy, sự nghiệp giáo dục của gia đình là công việc thường xuyên 576
suốt đời và có hệ thống, trong đó mỗi thành viên trong gia 577
đình tuy có vai trò, vị trí khác nhau nhưng đều cần thiết tr 578
ong việc giáo dục mỗi cá nhân từ những gốc độ khác nhau. Cần 579
có sự phối hợp chặt chẽ giữa giáo dục gia đình với giáo dục 580
nhà trường và các thiết chế xã hội khác nhằm tăng tính hiệu 581
quả trong việc giáo dục nhân cách, đạo đức, lối sống cho thế hệ trẻ. 582 19
583 Với thiên chức riêng mà không có một thiết chế xã hội nào có được, gia 584
đình ngày càng khẳng định vị trí, vai trò to lớn của mình 585
trong quá trình phát triển nhân cách, đạo đức, lối sống
cho thế hệ trẻ. Mà thế hệ 586
trẻ chính là những chủ nhân tương lai của 587
đất nước, là đơn vị nòng cốt của xã hội. Mặc cho các hình thức 588
gia đình có đổi thay, song có một điều không thể thay đổi như 589
Hồ Chủ tịch đã khẳng định: “Gia đình tốt thì xã hội mới tốt”. 590 591 592 593 594 595 596 597 598 D. D 599
ANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO 1. 600
Giáo trình Chủ nghĩa xã hội khoa học, Bộ Giáo dục và đào tạo 601 2. 602
Chỉ thị số 49-CT/TW ngày 21/2/2005 của Ban Bí thư “Về xây dựng gia đình thời 603
kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước”
3. Báo cáo Digital 2020 của W 604 e are social, 2021 605 20