33 trang 17 lượt tải

Tiểu Luận Cuối Kỳ: Ngũ Hành và Ứng Dụng Trong Văn Hoá Việt - 9.5 Điểm

Môn: Tài liệu Tổng hợp 2.7 K tài liệu

Trường: Tài liệu khác 2.9 K tài liệu

Tác giả:

Ngoc Anh

5 ngày trước

Danh sách Quiz

lOMoARcPSD|61096548

3.Bài tiểu luận 9.5 điểm pdf

(Trường Đại học Ngoại ngữ- Đại học Quốc gia Hà Nội)

lOMoARcPSD|61096548

REVIEW

BÀI TIỂU LUẬN 9.5 ĐIỂM

MÔN HỌC: CƠ SỞ VĂN HÓA VIỆT NAM BÀI

THI TIỂU LUẬN CUỐI KỲ

ĐỀ TÀI:

NGŨ HÀNH VÀ ỨNG DỤNG CỦA NGŨ HÀNH

TRONG VĂN HOÁ VIỆT.

MỤC LỤC

LỜI CẢM ƠN .............................................................................................................. 6

LỜI CAM ĐOAN ........................................................................................................

DANH MỤC HÌNH ẢNH ...........................................................................................

PHẦN MỞ ĐẦU ..........................................................................................................

1. Lý do chọn đề tài ............................................................................................................ 9

2. Mục tiêu nghiên cứu .................................................................................................... 10

lOMoARcPSD|61096548

3. Nhiệm vụ nghiên cứu ................................................................................................... 10

4. Đối tượng nghiên cứu .................................................................................................. 10

5. Phạm vi nghiên cứu ..................................................................................................... 10

6. Phương pháp nghiên cứu ............................................................................................ 10

7. Bố cục đề tài ................................................................................................................. 11

PHẦN NỘI DUNG ....................................................................................................

CHƯƠNG 1: KHÁI LƯỢC VỀ HỌC THUYẾT NGŨ HÀNH. .................................. 12

1.1 Sự hình thành và phát triển của học thuyết ngũ hành .......................................... 12 1.2 Những đặc trưng cơ

bản của ngũ hành .................................................................. 14

1.2.1 Nguyên lí của ngũ hành .................................................................................... 14

1.2.2 Ngũ hành theo hà đồ ......................................................................................... 15

1.3 Mối quan hệ giữa các hành ..................................................................................... 17

1.3.1 Quan hệ tương sinh ........................................................................................... 17

1.3.2 Quan hệ tương khắc .......................................................................................... 17

TIỂU KẾT CHƯƠNG 1 ................................................................................................. 19

CHƯƠNG 2: NGŨ HÀNH TRONG VĂN HOÁ VIỆT. .............................................. 20

2.1 Khái quát văn hoá Việt ............................................................................................ 20 2.2 Ứng dụng của ngũ

hành .......................................................................................... 20

2.2.1 Sự hình thành tính cách của người Việt ............................................................ 20

2.2.2 Ngũ hành trong phong tục, tập quán của người Việt ........................................ 21 2.2.3

Tư tưởng, tính ngưỡng ...................................................................................... 24

2.2.4: Ngũ hành trong văn học, nghệ thuật ................................................................ 27

2.2.5 Ứng dụng ngũ hành trong thực tiễn .................................................................. 28

TIỂU KẾT CHƯƠNG 2 ................................................................................................. 29

CHƯƠNG 3: Ý NGHĨA CỦA NGŨ HÀNH TRONG VĂN HOÁ VIỆT. .................. 30

3.1 Ý nghĩa về mặt nhận thức ........................................................................................ 30

3.2 Ý nghĩa về mặt đời sống ........................................................................................... 30

3.3 Khẳng định sự tồn tại khách quan của ngũ hành trong xã hội hiện đại .............. 30

lOMoARcPSD|61096548

TIỂU KẾT CHƯƠNG 3 ................................................................................................. 30

TỔNG KẾT ...............................................................................................................

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM

KHẢO .....................................................................

iii

LỜI CẢM ƠN

Để hoàn thành tiểu luận “Ngũ hành và ứng dụng của ngũ hành trong văn hoá

Việt” nhóm em xin được bày tỏ lòng biết ơn đến giảng ……………….đã truyền đạt cho

Commented [MOU2]: PHẦN mở đầu thiếu tổng quan

nghiên cứu

Commented [MOU1]: Chương thi1 ếu làm rõ khái niệm

lOMoARcPSD|61096548

nhóm em những nền tảng kiến thức, kỹ năng cần thiết để hoàn thiện bài tiểu luận của

chúng em.

Đặc biệt, chúng em xin được bày tỏ lòng biết ơn chân thành tới ……….giảng

viên hướng dẫn đã chỉ dạy, quan tâm và cho chúng em những lời động viên cũng như

bài học kinh nghiệm hữu ích nhóm em hoàn thành bài tiểu luận.

Chúng em xin chúc quý thầy cô, quý cơ quan mạnh khỏe thành công trong công việc và

cuộc sống.

Mặc dù, đã rất cố gằng nhưng do trình độ chuyên môn còn hạn chế trong quá

trình nghiên cứu nhóm em còn gặp nhiều khó khăn và không tránh khỏi những sai sót.

Vì vậy, chúng em rất mong nhận được những ý kiến đóng góp phản hồi từ phía thầy, cô

để bài tiểu luận của nhóm em được hoàn thiện hơn.

Tập thể nhóm xin trân trọng cảm ơn!

LỜI CAM ĐOAN

Nhóm em xin cam đoan, bài tiểu luận là sản phẩm do chúng em thực hiện tuân thủ đầy

đủ các nguyên tắc, kết cấu của bài tiểu luận cuối kì. Các cơ sở lí luận và kiến thức được trình

lOMoARcPSD|61096548

bày trong bài tiểu luận là trung thực, có nguồn gốc rõ ràng không bịa đặt thông tin để trích

dẫn.

Nhóm em xin chịu hoàn toàn trách nhiệm nếu có sự không trung thực về thông tin sử

dụng trong quá trình thực hiện bài tiểu luận này.

Hình 1. 2: Bảng so sánh “ngũ hành” (phương Đông) và “tứ chất” (phương Tây)..........................................................14

Hình 1. 3: a) Hà đồ; b) Giải mã hà đồ...........................................................................................................................14

Hình 1. 4: Bảng tương ứng “ số hà đồ - phương - hành”...............................................................................................15

lOMoARcPSD|61096548

Hình 1. 5: a) Sơ đồ ngũ hành tương khắc theo thứ tự hà đồ; b) Sơ đồ ngũ hành tương sinh

tương khắc....................................................................................................................................................................16

Hình 2. 1: Nến cưới long phụng....................................................................................................................................21

Hình 2. 2: Áo xô trắng và gậy tre trong tang lễ.............................................................................................................22

Hình 2. 3: Cờ ngũ sắc....................................................................................................................................................22

Hình 2. 4: Các thế đất theo phong thuỷ: a) thế đất hình kim, b) thế đất hình thổ, c) thế đất có

đủ ngũ hành..................................................................................................................................................................24

Hình 2. 5: Nõ (bên trái) tương trưng sinh khí thực nam, nường (bên phải) tượng trưng sinh khí

thực nữ..........................................................................................................................................................................25

Hình 2. 6: Lễ hội ông Đùng - bà Đà..............................................................................................................................25

Hình 2. 7: Biểu tượng chim Lạc trên trống đồng...........................................................................................................26

Hình 2. 8: Bánh chưng..................................................................................................................................................27

PHẦN MỞ ĐẦU

1. Lý do chọn đề tài

Hiện nay cùng với sự phát triển của thời đại, khoa học dần có những vai trò quan

trọng đối với đời sống con người. Theo Ph. Becơn vai trò đầu tiên của khoa học là “làm

thức tỉnh con người, giúp họ thoát khởi ra tình trạng giáo điều, nắm lấy những vận hội mới;

lOMoARcPSD|61096548

hay nói cách khác, khoa học có vai trò khai mở trí tuệ, “thanh tẩy” lý trí.” [1]. Nhận thức

con người từ đó cũng có sự thay đổi, người ta tin vào những nghiên cứu khoa học, số liệu,

bằng chứng cụ thể. Và nghi ngờ một số hình thức văn hoá lâu đời, coi đó là mê tín dị đoan,

trong đó có học thuyết ngũ hành.

Dù đã có nhiều nghiên cứu về vấn đề học thuyết ngũ hành trong đời sống văn hoá

tinh thần người Việt. Tuy vậy đa số tác giả chỉ mới đề cập đến ngũ hành một cách khái

quát, tản mạn hoặc là trình bày học thuyết ngũ hành ở một số lĩnh vực cụ thể, đa phần là y

học [2], chưa tập trung khai thác lĩnh vực ứng dụng của học thuyết ngũ hành trong văn hoá

Việt, cũng như chỉ ra ý nghĩa và sự tồn tại tất yếu của ngũ hành len lỏi trong từng cách ăn,

nết mặc của người Việt hàng nghìn năm nay, và khẳng định rằng học thuyết ngũ hành

không phải là một dạng mê tín dị đoan.

Qua quá trình phân tích và tổng hợp, nhận thấy được những khoảng trống kiến thức.

Tác giả quyết định lựa chọn đề tài “Ngũ hành và ứng dụng của ngũ hành trong văn hoá

Việt” làm đề tài chính thức cho bài tiểu luận này.

2. Mục tiêu nghiên cứu

Nêu khái quát về học thuyết ngũ hành, từ đó chỉ ra các ứng dụng ngũ hành trong

văn hoá Việt.

lOMoARcPSD|61096548

3. Nhiệm vụ nghiên cứu

Để đạt được mục tiêu nghiên cứu của đề tài nói trên, chúng ta cần thực hiện các

nhiệm vụ nghiên cứu cụ thể sau:

- Hệ thống hoá cơ sở lý luận liên quan đến học thuyết ngũ hành.

- Khảo sát, trình bày thực trạng ứng dụng học thuyết ngũ hành trong văn hoá

Việt qua nhiều góc độ như đời sống tinh thần, đời sống văn hoá và cả trong thực tiễn.

- Xác định, phân tích những yếu tố trong học thuyết ngũ hành tác động đến

đời sống văn hoá tinh thần người Việt.

- Từ những kết quả phân tích được chỉ ra ý nghĩa và sự tồn tại khách quan

của học thuyết ngũ hành trong văn hoá Việt.

4. Đối tượng nghiên cứu

Ngũ hành và ứng dụng của ngũ hành trong văn hoá Việt.

5. Phạm vi nghiên cứu

Phạm vi về không gian: Văn hoá Việt Nam.

Phạm vi về nội dung: Văn hoá Việt, đời sống văn hoá, đời sống tinh thần của

người Việt.

6. Phương pháp nghiên cứu

Phương pháp nghiên cứu tài liệu: tiến hành thu thập và nghiên cứu, phân tích

thông tin từ những sách,tạp chí khoa học, các diễn đàn khoa học, giáo trình, website

chính thống và các công trình nghiên cứu có liên quan trước đó. Phương pháp này giúp

tác giả tìm hiểu về cơ sở lý luận, chỉ ra các khái niệm, vai trò, ý nghĩa cũng như nội

dung về ngũ hành và ứng dụng của ngũ hành trong văn hoá Việt.

Phương pháp quan sát thực tế: quan sát những yếu tố phản ánh sự ảnh hưởng của

học thuyết ngũ hành trong đời sống tinh thần, văn hoá và thục tiễn của người Việt

thông qua: trang phục, thức ăn, lễ hội, tính ngưỡng, nghệ thuật,…Phương pháp này giúp

tác giả có căn cứ thục tiễn kiểm chứng cho phần cơ sở lý luận.

lOMoARcPSD|61096548

7. Bố cục đề tài

Ngoài phần mở đầu, kết luận và tài liệu tham khảo, nội dung chính của bài tiểu luận gồn

3 phần chính:

Chương 1: Khái lượt về học thuyết ngũ hành.

Chương 2: Ứng dụng của ngũ hành trong văn hoá Việt.

Chương 3: Ý nghĩa và sự tồn tại khách quan của ngũ hành trong văn hoá Việt.

PHẦN NỘI DUNG

CHƯƠNG 1: KHÁI LƯỢC VỀ HỌC THUYẾT NGŨ HÀNH.

lOMoARcPSD|61096548

1.1 Sự hình thành và phát triển của học thuyết ngũ hành

Theo lương y Lê Văn Sửu (1998) học thuyết ngũ hành là sản phẩm tinh thần của

người phương Đông, nó được hình thành trong suốt chiều dài lịch sử, được xem là học

thuyết đặc thù của phương Đông. Nền tảng làm nên tính đặc thù này có hai yếu tố: thứ

nhất đặc điểm địa lí, khí hậu, thứ hai phương pháp tư duy khoa học.[3]

Về địa lí, khí hậu: Đặc điểm địa dư ở khu vực các nước phương Đông có sự đối

nghịch về cấu tạo địa chất, địa hình, trong đó rõ rệt nhất là các nước Trung Quốc, Việt

Nam, Triều Tiên, Nhật Bản, khi phía Đông là biển Thái Bình Dương- đại dương lớn

nhất thế giới, phía Tây là dãy núi cao nhất thế giới Hymalaya.

Khí hậu phía Bắc là vùng cực hàn, lạnh giá bốn mùa, phía Nam là khu vực xích

đạo nóng quanh năm. Ngoài điểm này, khu vực Phương Đông còn chịu ảnh hưởng của

áp suất không khí từ biển đông tới lục địa vào mùa nóng, gây lên nhiều trận bão lớn, lụt

to, thiên tai, mưa nắng thất thường. Con người tồn tại ở đây phải chống chọi với muôn

vàn khó khăn.

Về phương pháp tư duy: Để tồn tại trước sự khắc nghiệt của thiên nhiên. Người

phương Đông phải luôn quan sát sự vận động của không gian và thời gian đúc kết lại

những giá trị phù hợp với điều kiện sống.[3] Từ những kinh nghiệm ấy họ đã tiếp cận

đến chủ nghĩa duy vật, cụ thể là chủ nghĩa duy vật chất phác và biện chứng ngây thơ

thông qua học thuyết ngũ hành.[2]

Sự đối nghịch của địa lí và khí hậu chính là tiền đề của phương pháp tư duy so

sánh (đối tỉ), theo Lê Văn Sửu ( 1998) đây là phương pháp nhận thức hiệu quả nhất của

người phương Đông xưa. Cơ sở so sánh nhận thức về hình dáng và tính chất của vật

được gọi là “tượng” vật. Muốn có nhận thức rõ nét người ta phải so sánh những “tượng”

có tính chất đối lập nhau, quy về hai loại: âm, dương. Dương là những tượng có thuộc

tính nóng, sáng, rộng,.. Âm là những tượng có thuộc tính: lạnh, tối, hẹp,…[3]

Nhưng lâu dần hai mặt âm, dương không đủ giải thích sự vận động của vạn vật.

Người ta phân loại “ tượng “ theo các quá trình từ sinh đến diệt theo năm bước, hay ngũ

hành. Theo thạc sĩ Thanh Châu (2017), đây là bước tiến đánh dấu sự thành công của tư

lOMoARcPSD|61096548

duy lý tính nhằm thoát khỏi sự khống chế về mặt tư tưởng do các quan niệm duy tâm

thần bí truyền thống mang lại.[2]

lOMoARcPSD|61096548

1.2 Những đặc trưng cơ bản của ngũ hành

1.2.1 Nguyên lí của ngũ hành

Theo giáo sư Trần Ngọc Thêm (1999), ngũ hành được tạo nên từ sự kết hợp của

2 bộ tam tài: thuỷ - hoả - thổ, kim - mộc - thổ, trong đó thổ chính là yếu tố điều hoà.[4]

Hình 1. 1 Nguyên lí hình thành ngũ hành.

Nguồn: trong sách “Cơ sở văn hoá Việt Nam”-Trần Ngọc Thêm (1999) trang 63. [4]

Bản chất của ngũ hành không thể được hiểu đơn giản là 5 chất: nước, lửa, cây,

kim loại, đất. Ở mức độ trừu tượng cao, hành trong ngũ hành chỉ sự vận động [4]. Do

vậy khi nhắc đến một trong năm hành, ví dụ hành thuỷ, ta phải hiểu đó bao gồm: nước,

tính âm, màu xanh, hướng Bắc,…Từ đó cho thấy sự bao quát và trừu tượng của ngũ

hành (phương Đông) khác với quan niệm tứ chất (phương Tây).

lOMoARcPSD|61096548

Hình 1. 2: Bảng so sánh “ngũ hành” (phương Đông) và “tứ chất” (phương Tây).

Nguồn: trong sách “Tìm hiểu về bản sắc văn hoá Việt Nam”-Trần Ngọc Thêm (1996) trang

137. [5]

Bảng so sánh (hình 1.2) cho thấy, cách dịch “ngũ hành” thành “five elements” và

“thuỷ”, “hoả”,… thành “water”, “fire”,… thường thấy là sai lệch so với ý nghĩa bao hàm, trừu

tượng vốn có.

1.2.2 Ngũ hành theo hà đồ

Theo Trần Ngọc Thêm (1996), hà đồ là hệ thống các dãy chấm tròn trắng đen

được xếp theo một thứ tự nhất định. Tên gọi hà đồ bắt nguồn từ truyền thuyết vua Phục

Hi đi chơi trên sông thấy con Long Mã nổi lên trên lưng có bức vẽ, vua Phục Hi dựa vào

đó vẽ nên hà đồ. [5]

Hình 1. 3: a) Hà đồ; b) Giải mã hà đồ.

Nguồn: trong sách “Tìm hiểu về bản sắc văn hoá Việt Nam”-Trần Ngọc Thêm (1996) trang

137. [5]

lOMoARcPSD|61096548

Hà đồ là cơ sở hình thành nên ngũ hành, mỗi phương, mỗi nhóm trong hà đồ

tương ứng với một hành tương ứng

Hình 1. 4: Bảng tương ứng “ số hà đồ - phương - hành”.

Nguồn: trong sách “Cơ sở văn hoá Việt Nam”-Trần Ngọc Thêm (1999) trang 66. [4]

Ngũ hành có nguồn gốc từ nông nghiệp, nên lí giải cách sắp xếp này cũng theo phương

thức nông nghiệp:

- Người làm nông coi trọng đất làm đầu, nên hành thổ ở vị trí trung tâm số 5 – “ số

tham thiên lưỡng địa”, cai quản bốn phương.

- “Nhất nước, nhì phân” sau thổ, hành thuỷ là yếu tố quan trọng nhất đối với người

làm nông, ứng với số 1 trong hà đồ, được xem là khởi đầu (nguyên thuỷ, thuỷ

chung); thuỷ là âm cho nên ở phương Bắc.

- Hành hoả ấm nóng, là dương, ở phương Nam.

- Cặp mộc – kim: hành mộc về chất là cây cối, xanh tốt vào buổi sáng, mùa xuân ứng

với phương Đông dương tính; còn hành kim (âm, bởi kim loại tĩnh) ứng với phương

Tây.

lOMoARcPSD|61096548

1.3 Mối quan hệ giữa các hành

Theo Trương Thanh Châu (2017), học thuyết ngũ hành diễn giải sự sinh hoá của

vạn vật qua hai nguyên lý cơ bản còn gọi là tương sinh và tương khắc trong mối tương

tác và quan hệ của chúng.[2]

1.3.1 Quan hệ tương sinh

Hành này hỗ trợ, giúp đỡ hành kia xác định theo từng cặp, nhưng bản chất là

quan hệ âm dương chuyển hoá (thuỷ là cực âm, hoả là cục dương).

Thuỷ sinh mộc (nước giúp cây tươi tốt).

Mộc sinh hoả (lửa cháy cần gỗ).

Hoả sinh thổ (lửa đốt gỗ thành tro, làm đất màu mỡ).

Thổ sinh kim (kim loại phần lớn có trong lòng đất).

Kim sinh thuỷ ( kim loại nóng chảy thành thể lỏng).

1.3.2 Quan hệ tương khắc

Hành này hạn chế, gây trở ngại cho hành kia.

Thuỷ khắc hoả (nước dập lửa).

Hoả khắc kim (lửa nung chảy kim loại).

Kim khắc mộc (rìu sắt chặt cây).

Mộc khắc thổ (cây lấy chất dinh dưỡng của đất để phát triển).

Thổ khắc thuỷ ( đất làm đê ngăn nước).

Hình 1. 5: a) Sơ đồ ngũ hành tương khắc theo thứ tự hà đồ; b) Sơ đồ ngũ hành tương sinh tương

khắc.

lOMoARcPSD|61096548

Nguồn: trong sách “Tìm hiểu về bản sắc văn hoá Việt Nam”-Trần Ngọc Thêm (1996) trang

146.[4]

Tuy nhiên, theo Nguyễn Cường (2008) trong mối quan hệ tương khắc giữa các hành

đang tồn tại những sai lầm. Ví dụ “thổ khắc thuỷ”, tuy không "sinh" ra nhau nhưng được coi

"hỗ trợ" lẫn nhau, nước làm đất thêm màu mỡ, đất giữ nước tránh thất thoát[6]. Giải thích cho

vấn đề này, Trần Ngọc Thêm (2008) cho biết từ sơ đồ, hay học thuyết khái quát về quan hệ

tương sinh tương khắc liên hệ đến thực tiễn cần phải bổ sung nhiều thứ về chất liệu và sự vận

dụng. Ví dụ “ thuỷ khắc hoả” nhưng thực tế “ nước gáo lửa xe” (trường hợp ít nước, nhiều lửa,

nước không dập được lửa) đó là vấn đề của vận dụng, là hậu quả sự tác động của quy luật

chuyển hóa giữa lượng và chất[7].

Bằng sự quan sát và tìm hiểu, tác giả cho rằng vấn đề đúng sai trong quan hệ tương sinh

tương khắc của ngũ hành không chỉ được thể hiện qua các chất như: nước, đất, lửa cụ thể. Bởi

ngũ hành không chỉ tượng trưng cho năm nguyên tố “ nước, đất, lửa, kim loại, cây”, “hành”

mang ý nghĩa bao quát trừu tượng, chỉ sự vận động (như đã nói ở mục 1.2.1). Vì thế, chỉ lấy

một vài đại diện chất trong ngũ hành để chỉ tính đúng sai của mối quan hệ tương sinh tương

khắc có phần chưa thuyết phục.

lOMoARcPSD|61096548

TIỂU KẾT CHƯƠNG 1

Trong nội dung Chương 1, tác giả đã trình bày và hệ thống hoá cơ sở lý luận về học

thuyết ngũ hành. Qua đó cho nền tảng hình thành học thuyết, những yếu tố ảnh hưởng đến sự

hình thành ngũ hành và mối liên hệ giữa các hành trong học thuyết. Kết quả nghiên cứu tại

Chương 1 làm tiền đề lý luận vững chắc để tác giả chỉ ra, phân tích những ứng dụng của ngũ

hành trong các lĩnh vực của văn hoá Việt tại Chương 2.

lOMoARcPSD|61096548

CHƯƠNG 2: NGŨ HÀNH TRONG VĂN HOÁ VIỆT.

2.1 Khái quát văn hoá Việt

Để phân tích rõ về ứng dụng của ngũ hành trong văn hoá Việt, trước tiên tác giả làm rõ

khái niệm của văn hoá.

Theo chủ tịch Hồ Chí Minh (1940), “ Vì lẽ sinh tồn cũng như mục đích của cuộc sống,

loài người mới sáng tạo và phát minh ra ngôn ngữ, chữ viết, đạo đức, pháp luật, khoa học, tôn

giáo, văn học, nghệ thuật, những công cụ cho sinh hoạt hằng ngày về ăn, mặc, ở và các phương

thức sử dụng. Toàn bộ những sáng tạo và phát minh đó tức là văn hóa. Văn hóa là sự tổng hợp

của mọi phương thức sinh hoạt cùng với biểu hiện của nó mà loài người đã sản sinh ra nhằm

thích ứng những nhu cầu đời sống và đòi hỏi của sự sinh tồn ”.[8]

Từ khái niệm trên, ta hiểu được văn hoá Việt chính là chỉ những nét văn hoá của các dân

tộc Việt Nam trên lãnh thổ Việt Nam, việc ứng dụng ngũ hành trong văn hoá Việt được biểu

hiện ở hầu hết các mặt trong đời sống. Trong tiểu luận này, tác giả đề cập đến ứng dụng ngũ

hành trong:

- Sự hình thành tính cách người Việt.

- Phong tục, tập quán.

- Tư tưởng, tính ngưỡng.

- Văn học, nghệ thuật.

- Thực tiễn, đời sống.

2.2 Ứng dụng của ngũ hành

2.2.1 Sự hình thành tính cách của người Việt

Có nhiều tác giả, công trình nghiên cứu về tâm lý tính cách của người Việt từ nhiều góc

độ: suy nghĩ về “tâm lí dân tộc” - Nguyễn Khắc Dương, Bản tính dân tộc – đôi điều cảm nhận

từ góc nhìn hoạt động - Nguyễn Như Chiến, Về những thói hư tật xấu của người Việt cổ truyền

- Cố GS. Trần Quốc Vượng,….[9], nhưng chưa có nhiều nghiên cứu về tâm lí, tính cách của

người Việt dưới góc nhìn của ngũ hành. Trong tiểu luận này, vấn đề ấy sẽ được làm rõ.

Theo Trần Ngọc Thêm (1999), trong sơ đồ thứ tự ngũ hành theo hà đồ (hình 1.5 a) hành

thổ - vị trí trung tâm gắn với vật biểu là con người [4]. Qua đó, hình thành trong người

Việt triết lí sống quân bình, thuận đất thuận trời, hoà hợp ngũ hành, “trong âm có dương, trong

dương có âm”, “thiên thời, địa lợi, nhân hoà”. Việc nắm rõ quy luật âm dương, ngũ hành đã tạo

lOMoARcPSD|61096548

cho người Việt tính linh hoạt trong lối sống, thích nghi ở mọi hoàn cảnh. Bằng chứng, trong hai

cuộc kháng chiến chống Pháp và chống Mĩ dân tộc đã tận dụng tốt yếu tố tự nhiên hiểm trở để

ẩn mình tranh địch và phản công giành thắng lợi. Chiến dịch “Điện biên phủ” là trận đánh thể

hiện tính linh hoạt của dân tộc Việt Nam trong việc nắm bắt nhanh tình hình và lợi dụng địa thế

hiểm trở và chiến thắng bằng chiến thuật sử dụng địa hào phá huỷ căn cứ phòng thủ kiên cố

của Pháp[10].

2.2.2 Ngũ hành trong phong tục, tập quán của người Việt

Lễ cưới: trong văn hoá Việt Nam, tục cưới hỏi được xem là một trong những nghi thức

quan trọng, ảnh hưởng đến cuộc đời của một con người. Vì vậy, việc tổ chức cưới hỏi phải

được diễn ra chu toàn, kết hợp hài hoà âm dương, ngũ hành. Hai vật biểu của ngũ hành, chim

phụng và rồng là hai biểu tưởng xuất hiện xuyên suốt trong các lễ cưới truyền thống người

Việt, không chỉ xuất hiện trên tấm nhiễu đỏ phủ lấy trầu cau, cặp đèn lễ, hay ở cổng cưới, rồng

phụng còn xuất hiện trên quần áo của cô dâu, chú rễ và cả trong lời ăn nết nghĩ của mọi

người[11]. Theo đó, rồng ứng với chú rể, là vật biểu cho phương đông của hành mộc tượng

trưng cho sự sinh sôi, xanh tốt. Phụng tượng trưng cho cô dâu, vật biểu của phương Nam của

hành hoả, chim phụng mang đến gió phương Nam làm ấm gia đình[4], vì lẽ đó ông người xưa

thường dạy “chọn vợ đàn bà, xây nhà hướng nam”.

Bấm Tải xuống để xem toàn bộ.

Tiểu Luận Cuối Kỳ: Ngũ Hành và Ứng Dụng Trong Văn Hoá Việt - 9.5 Điểm

Tài liệu liên quan:

Hướng dẫn cài đặt và crack Matlab R2016a cho người dùng

Thời gian thay đổi nguyện vọng thi Đại học theo quy định?

Bố cục là gì? Ứng dụng của bố cục trong các lĩnh vực

Phòng PC01, PC02 là gì? Phân biệt PC01 và PC02