Trong tác phẩm Đạo đức cách mạng, Hồ Chí Minh viết: “Đạo đức cách mạng
không phải trên trời sa xuống. Nó do đấu tranh, rèn luyện bền bỉ hằng ngày phát
triển và cũng cố. Cũng như ngọc càng mài càng sáng, vàng càng luyện càng trong.
Có hì sung sướng vẻ vang hơn là trau dồi đạo đức cách mạng để góp phần xứng
đáng vào sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội và giải phóng loài người”.
Viết bài luận quan điểm của Anh (Chị) về vấn đề rèn luyện đạo đức của thế hệ trẻ
hiện nay, và đề ra phương hướng rèn luyện đạo đức cho bản thân. Bài làm:
Sinh thời, Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn là tấm gương sáng ngời về đạo đức cách
mạng. Người không chỉ để lại cho dân tộc ta một sự nghiệp cách mạng vĩ đại, mà
còn để lại cho toàn Đảng, toàn dân ta một di sản cao quý, đó là tấm gương sáng ngời
về phẩm chất đạo đức cao đẹp, suốt đời hy sinh phấn đấu quên mình cho đất nước và
hạnh phúc của nhân dân. Đạo đức Hồ Chí Minh là di sản tinh thần được hội tụ và
hun đúc từ truyền thống dân tộc và trải nghiệm trong thực tiễn đấu tranh cách
mạng, trong cuộc đời vì nước, vì dân của Người. Đạo đức Hồ Chí Minh là đạo đức
của một nhà tư tưởng lớn mang tầm vóc vĩ nhân của thời đại; lớn lao, cao cả nhưng
lại được biểu hiện một cách chân thực, rất mực giản dị, gần gũi. Trong tác phẩm
Đạo đức cách mạng đăng trên Tạp chí học tập, số 12 năm 1958, Hồ Chí Minh viết:
“Đạo đức cách mạng không phải trên trời sa xuống. Nó do đấu tranh, rèn luyện bền
bỉ hằng ngày phát triển và cũng cố. Cũng như ngọc càng mài càng sáng, vàng càng
luyện càng trong. Có hì sung sướng vẻ vang hơn là trau dồi đạo đức cách mạng để
góp phần xứng đáng vào sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội và giải phóng loài
người”. Trong suốt cuộc đời hoạt động cách mạng, Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn
quan tâm đến thanh niên, luôn đặt niềm tin vào thế hệ trẻ. Vì vậy, Người dành
nhiều thời gian và công sức để chăm lo bồi dưỡng các lớp thanh niên kế tục sự
nghiệp cách mạng. Giáo dục đạo đức cách mạng cho đoàn viên, thanh niên trước
hết là xây dựng lý tưởng, niềm tin cho thế hệ trẻ. Người cụ thể hóa những chuẩn
mực của đạo đức cách mạng và vận động: “Thanh niên phải luôn luôn rèn luyện
đạo đức cách mạng. Vậy thể hệ trẻ ngày nay nhìn nhận và rèn luyện đạo đức như thế nào?
Đạo đức là gốc, nền tảng của người cách mạng. Khi bàn về vai trò quan trọng của
đạo đức, Hồ Chí Minh cho rằng, đạo đức là yếu tố không thể thiếu trong đời sống
xã hội loài người và đối với cá nhân con người. Đối với người cách mạng, đạo đức
có một vai trò vô cùng quan trọng. Đạo đức cách mạng là quyết tâm suốt đời đấu
tranh cho Đảng, cho cách mạng. Đó là điều chủ chốt nhất.Ra sức làm việc cho
Đảng, giữ vững kỷ luật của Đảng, thực hiện tốt đường lối, chính sách của Đảng.
Đặt lợi ích của Đảng và của nhân dân lao động lên trên, lên trước lợi ích riêng của
cá nhân. Hết lòng, hết sức phục vụ nhân dân. Vì Đảng, vì dân mà đấu tranh quên
mình, gương mẫu trong mọi việc. Vai trò to lớn của tư tưởng đạo đức Hồ Chí
Minh, Đảng ta đã chủ trương đẩy mạnh cuộc vận động học tập và làm theo tấm
gương đạo đức Hồ Chí Minh, làm cho toàn Đảng, toàn dân, toàn quân nhận thức
ngày càng sâu sắc những nội dung cơ bản và giá trị to lớn của tư tưởng, đạo đức,
phong cách Hồ Chí Minh, làm cho tư tưởng, đạo đức, phong cách của Người thật
sự trở thành nền tảng tinh thần vững chắc của đời sống xã hội, xây dựng văn hóa,
con người Việt Nam đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững và bảo vệ vững chắc Tổ
quốc, vì Mục tiêu dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh.
Chủ tịch Hồ Chí Minh đã để lại cho dân tộc ta một tài sản tinh thần vô giá, đó là tư
tưởng của Người. Trong đó, nổi bật là tư tưởng đạo đức cách mạng. Bản thân Chủ
tịch Hồ Chí Minh đã là một tấm gương mẫu mực, sáng ngời về thực hành đạo đức
cách mạng để toàn Đảng, toàn dân noi theo.Theo Người những chuẩn mực chung
nhất của nền đạo đức cách mạng Việt Nam gồm những đặc điểm như sau: Trung
với nước, hiếu với dân; Cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư; Yêu thương con
người; Tinh thần quốc thế trong sáng, thủy chung.Vai trò nền tảng của đạo đức
cách mạng được Chủ tịch Hồ Chí Minh khẳng định: làm cách mạng để cải tạo xã
hội cũ thành xã hội mới là một sự nghiệp rất vẻ vang, nhưng cũng là một nhiệm vụ
rất nặng nề, một cuộc đấu tranh rất phức tạp, lâu dài, gian khổ. Sức có mạnh mới
gánh được nặng và đi được xa.
Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn đánh giá cao cả hai mặt đức và tài ở mỗi con người. Vì
vậy, quan niệm chung của Chủ tich Hồ Chí Minh về đạo đức cách mạng Việt Nam
gồm những điểm cơ bản sau đây:
Đầu tiên là, trung với nước, hiếu với dân. Theo Hồ Chí Minh, trong mối quan hệ
đạo đức thì trung, hiếu là phẩm chất quan trọng nhất, bao trùm nhất và chi phối các
phẩm chất khác. Từ quan niệm cũ “trung với vua, hiếu với cha mẹ” trong đạo đức
truyền thống của xã hội phong kiến phương Đông, Hồ Chí Minh đưa vào đó một
nội dung mới, cao rộng hơn là “trung với nước, hiếu với dân”. Trung với nước
nghĩa là trung thành với sự nghiệp dựng nước và giữ nước. Người khẳng định:
Trung với nước, hiếu với dân, suốt đời phấn đấu hy sinh vì độc lập tự do của Tổ
quốc, vì chủ nghĩa xã hội, nhiệm vụ nào cũng hoàn thành, khó khăn nào cũng vượt
qua, kẻ thù nào cũng đánh thắng. Câu nói này vừa là lời kêu gọi hành động, vừa là
định hướng chính trị, đạo đức cho mỗi người Việt Nam, không phải chỉ trong cuộc
đấu tranh giành độc lập dân tộc mà còn lâu dài mãi về sau.
Thứ hai là, cần kiệm liêm chính, chí công vô tư. Theo Người cần, kiệm, liêm,
chính là tứ đức không thể thiếu đối với mỗi con người: Cần tức là lao động cần cù,
siêng năng, có kế hoạch, sáng tạo, có năng suất cao, với tinh thần tự lực cánh sinh,
không lười biếng, không ỷ lại, không dựa dẫm; Kiệm tức là tiết kệm sức lao động,
thì giờ, tiền của của dân, của nước, của bản thân mình, phải tiết kiệm từ cái to đến
cái nhỏ, nhiều cái nhỏ cộng lại thành cái to, không xa xỉ, không hoang phí, không
bừa bãi, không phô trương hình thức, không liên hoan chè chén lu bù; Liêm tức là
luôn luôn tôn trọng, giữ gìn của công và của dân, không xâm phạm một đồng xu,
hạt thóc nào của Nhà nước, của nhân dân, phải trong sạch, không tham lam, không
tham địa vị, không tam tiền tài, không tham sung sướng, không ham người tâng
bốc mình, vì vậy mà quang minh, chính đại, không bao giờ hủ hóa; Chính nghĩa là
không tà, thẳng thắn, đứng đắn, đối với mình thì không tự cao, tự đại, luôn chịu
khó học tập cầu tiến bộ, luôn tự kiểm điểm để phát triển điều hay, sửa đổi điều dở
của bản thân mình, đối với người thì không nịnh hót người trên, không xem khinh
người dưới, luôn giữ thái độ chân thành, khiêm tốn, đoàn kết, thật thà, không dối
trá, lừa lọc, đối với việc thì để việc công lên trên, lên trước việc tư, việc nhà; Chí
công vô tư là đem lòng chí công vô tư mà đối với người, với việc, khi làm bất cứ
việc gì cũng đừng nghĩ đến mình trước, khi hưởng thụ thì mình nên đi sau, phải “lo
trước thiên hạ, vui sau thiên hạ”. Làm bất cứ việc gì cũng đừng nghĩ đến mình
trước, chỉ biết vì Đảng, vì tổ quốc, vì dân, vì lợi ích của cách mạng.
Thứ ba là, yêu thương con người. Kế thừa truyền thống nhân nghĩa của dân tộc,
tiếp thu tinh thần nhân văn của nhân loại. Vì vậy, Hồ Chí Minh đã xác định tình
yêu thương con người là một trong những phẩm chất cao đẹp nhất. Người luôn
luôn dành tình yêu thương rộng lớn cho những người cùng khổ, những người lao
động bị áp bức bóc lột. Bác viết: tôi chỉ có một ham muốn, ham muốn tột bậc là
làm sao cho nước ta được hoàn toàn độc lập, dân ta được hoàn toàn tự do, đồng
bào ta ai cũng có cơm ăn, áo mặc, ai cũng được học hành. Ở Hồ Chí Minh, tình
yêu thương đồng bào, đồng chí của Người rất bao la, rộng lớn và toàn diện, không
phân biệt vùng, miền, trẻ, già, trai, gái...hễ là người Việt Nam yêu nước thì đều có
chỗ trong tấm lòng nhân ái của Người. Tình yêu thương của Chủ tịch Hồ Chí Minh
còn thể hiện tấm lòng bao dung cao cả của một người Cha, đặc biệt, đối với những
người phạm sai lầm, khuyết điểm. Người căn dặn: mỗi con người đều có thiện và
ác ở trong lòng, ta phải biết làm cho phần tốt ở trong mỗi con người nảy nở như
hoa mùa xuân và phần xấu bị mất dần đi, đó là thái độ của người cách mạng. Đối
với những người có thói hư tật xấu, từ hạng người phản lại Tổ quốc và nhân dân, ta
cũng phải giúp họ tiến bộ bằng cách làm cho cái phần thiện trong con người nảy nở
để đẩy lùi phần ác, chứ không phải đập cho tơi bời. Chính vì vậy, trong Di chúc để
lại cho muôn đời sau, Người căn dặn Đảng: phải có tình đồng chí thương yêu lẫn
nhau, mỗi cán bộ, đảng viên luôn luôn chú ý đến phẩm chất yêu thương con người.
Cuối cùng là, tinh thần quốc tế trong sáng. Đó là tinh thần đoàn kết quốc tế vô sản
mà Hồ Chí Minh đã nêu lên bằng một mệnh đề “ bốn phương vô sản đều là anh
em”, là tinh thần đoàn kết với các dân tộc bị áp bức, với nhân dân lao động các
nước mà Hồ Chí Minh đã dày công vun đắp bằng hoạt động cách mạng thực tiễn
của bản thân mình và bằng sự nghiệp cách mạng của cả dân tộc, là tinh thần đoàn
kết của nhân dân Việt Nam với tất cả nhân dân tiến bộ trên toàn thế giới vì hòa
bình, công lý và tiến bộ xã hội, vì mục tiêu hòa bình, độc lập dân tộc và chủ ngĩa
xã hội, là tinh thần hợp tác và hữu nghị.
Với nỗi day dứt, trăn trở trước yêu cầu phát triển của sự nghiệp cách mạng giải
phóng dân tộc, thống nhất nước nhà, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã chỉ rõ, người cách
mạng phải có đạo đức, không có đạo đức thì tài giỏi mấy cũng không lãnh đạo
được nhân dân, không làm được cách mạng. Muốn có đạo đức mạng phải rèn luyện
thường xuyên, bền bỉ trong mọi hoạt động thực tiễn; phải tỉ mỉ công phu mới có
được phẩm chất đạo đức tốt và ngày càng được bồi đắp, nâng cao. Trong sự nghiệp
đấu tranh giải phóng dân tộc, thống nhất nước nhà, bằng sự cố gắng học tập, rèn
luyện nghiêm túc, kiên trì, đạo đức cách mạng đã giúp cho cán bộ, đảng viên của
Đảng luôn kiên định mục tiêu, lý tưởng chiến đấu, tuyệt đối trung thành với Đảng,
với Tổ quốc và nhân dân, vững vàng trong mọi thử thách, khi gặp khó khăn gian
khổ, thất bại vẫn không lùi bước; khi gặp thuận lợi thành công vẫn giữ vững tinh
thần khiêm tốn, không tự đắc, tự mãn, không kiêu ngạo, không kèn cựa thiệt hơn;
một lòng một dạ phụng sự Tổ quốc, phục vụ nhân dân. Trong thực tiễn xây dựng
và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa, đã và đang xuất hiện tình trạng suy
thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, những biểu hiện "tự diễn biến", "tự
chuyển hóa" trong một bộ phận cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức và tệ quan
liêu tham nhũng, lãng phí diễn biến phức tạp. Bên cạnh đó, âm mưu thủ đoạn của
các thế lực thù địch chống phá trên lĩnh vực tư tưởng, văn hóa, đạo đức, lối
sống…, đang đặt ra yêu cầu cao đối với việc tu dưỡng rèn luyện đạo đức cách
mạng đối với cán bộ đảng viên và quần chúng.
Khởi đầu sự nghiệp cách mạng, Chủ tịch Hồ Chí Minh chọn thanh niên là lực
lượng chính để bồi dưỡng, rèn luyện thành những chiến sĩ cộng sản, làm cơ sở để
thành lập Đảng Cộng sản Việt Nam và phát triển tổ chức Đoàn Thanh niên rộng
khắp. Do vậy, có thể nói rằng, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã vun trồng, chăm sóc tổ
chức Đoàn Thanh niên Cộng sản để tạo nguồn bổ sung lực lượng cho Đảng Cộng
sản Việt Nam. Đảng chăm lo, bồi dưỡng, giáo dục và rèn luyện Đoàn Thanh niên là
đội hậu bị tin cậy của Đảng. Nhiều lần Chủ tịch Hồ Chí Minh khẳng định: Đoàn
thanh niên là cánh tay và đội hậu bị của Đảng. Đây là tầm nhìn chiến lược của Chủ
tịch Hồ Chí Minh đối với sự nghiệp cách mạng dài lâu của dân tộc ta. Là nhà chiến
lược thiên tài, Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn có tầm nhìn xuyên suốt lịch sử từ quá
khứ tới tương lai, cách mạng phải có người kế thừa. Thanh niên là lực lượng kế tục
sự nghiệp cách mạng vẻ vang của Đảng và của dân tộc. Vì vậy, đào tạo thế hệ trẻ
kế thừa sự nghiệp cách mạng là mối quan tâm lớn nhất của Chủ tịch Hồ Chí Minh.
Đạo đức Hồ Chi Minh là đạo đức cách mạng nêu cao chủ nghĩa tập thể, tiêu diệt chủ
nghĩa cá nhân, lo trước thiên hạ, vui sau thiên hạ, vô ngã vị tha, chí công vô tư.
Dưới ngọn cờ của tư tưởng đó trong từng giai đoạn cách mạng, thế hệ trẻ Việt Nam
đã lập được nhiều kỳ tích to lớn, đóng góp vào tiến trình chung của lịch sử dân tộc
Đi vào nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế một
nền đạo đức mới đã và đang hình thành cùng với công cuộc đổi mới của Đảng, là
nguồn động lực quan trọng của công cuộc phát triển đất nước. Đó là nền đạo đức
vừa phát huy những giá trị truyền thống của dân tộc như: yêu nước, thương người,
sống nghĩa tình trọn vẹn, cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư với những yêu cầu
mới. những nội dung mới do đòi hỏi của dân tộc và thời đại. Nhờ đó phần lớn sinh
viên, thanh niên trí thức vẫn giữ được lối sống tình nghĩa, trong sạch, lành mạnh;
khiêm tốn luôn cần cù sang tạo trong học tập; songs có bản lĩnh có chí lập thân, lập
nghiệp, năng động, nhạy bén, dám đối mặt với những khó khan, thách thức, dám
chịu trách nhiệm, không ỷ lại, chầy lười; luôn gắn bó với nhân dân, đồng hành cùng
dân tộc, phấn đấu cho sự nghiệp dân giàu nước mạnh, dân chủ công bằng văn minh
Do ảnh hưởng của nền kinh tế thị trường, hội nhập quốc tế do sự bùng phát của lối
sống thực dụng chạy theo danh lợi bất chấp đạo lý đã dẫn đến những tiêu cực trong
xã hội ngày càng phổ biến. Những biểu hiện xa rời mục tiêu của chủ nghĩa xã hội
chưa được khắc phục, sự chống phá của các thế lực phản động quốc tế nhằm thực
hiện âm mưu "diễn biến hòa bình" đã tác động không nhỏ đến đời sống đạo đức
công dân. ảnh hưởng lớn đến tâm tư, tình cảm, ý chí phấn đấu của sinh viên, thanh
niên tri thức. Hậu quả là đã có một bộ phận sinh viên phai nhạt niềm tin, lý tưởng,
mất phương hướng phấn đấu, không có trí lập thân, lập nghiệp: chạy theo lối sống
thực dụng, sống thử, sống dựa dẫm, thiếu trách nhiệm, thờ ơ với gia đình và xã hội,
sa vào nghiện ngập, hút xách: thiếu trung thực, gian lận trong thi cử, chạy điểm,
chạy thầy, chạy trường, mua bằng cấp... Đâv là những biểu hiện không thể coi thường.
Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh. Hồ Chí Minh không chỉ là
một nhà đạo đức học lỗi lạc mà còn là một tấm gương đạo đức vô song. Chính điều
này đã đem lại cho tư tưởng và tấm gương đạo đức của người có một sức sống
mãnh liệt và sự cổ vũ lớn lao không chỉ với nhân dân Việt Nam mà còn cả với nhân
dân thế giới trong cuộc đấu tranh vì dân chủ và tiến bộ xã hội. Để trở thành người
có ích cho xã hội, người chủ tương lai của nước nhà thế hệ trẻ Việt Nam nói chung
và sinh viên, thanh niên trí thức nói riêng cần phải học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh
Một là học trung với nước, hiếu với dân, suốt đời đấu tranh cho sự nghiệp giải
phóng dân tộc, giải phóng giai cấp, giải phóng con người.
- Hai là học cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư, đòi riêng trong sáng, nếp
sống giản dị và đức khiêm tốn phi thường.
- Ba là học đức tin tuyệt đối vào sức mạnh của nhân dân và hết lòng, hết sức
phục vụ nhân dân; luôn nhân ái, vị tha, khoan dung và nhân hậu với con người.
- Bốn là học tấm gương về ý chí và nghị lực tinh thần to lớn, quyết tâm vượt
qua mọi thử thách, gian nguy để đạt được mục đích cuộc sống.
Trong tình hình hiện nay để phong trào “Học tập và làm theo tấm gương đạo đức
Hồ Chí Minh” của sinh viên có hiệu quả đòi hỏi phải có sự phối hợp của nhiều
nhân tố: sự giáo dục và việc tự tu dưỡng, ren luyện của sinh viên; sự nêu gương
của mọi người trong xã hội, của bố mẹ trong gia đình, của cán bộ, đảng viên, của
các thầy, cô giáo, các cán bộ quản lí giáo dục và sự hướng dẫn của dư luận xã hội
và pháp luật. Nếu coi thường một trong những nhân tố trên, việc học tập và rèn
luyện sẽ khó đạt được kết quả như mong muốn. KẾT LUẬN
Hồ Chí Minh đi vào cõi vĩnh hằng, trở về với thế giới Người Hiền đã hơn một phần
hai thế kỷ nay. Sự nghiệp đổi mới theo định hướng xã hội chủ nghĩa do Đảng ta khởi
xướng và lãnh đạo đã gần bồn mươi năm, tính từ Đại hội VI (12/1986) đến nay.
Khoảng thời gian đó đủ để sinh thành một thế hệ. Người đã đi xa nhưng ai cũng cảm
thấy như người vẫn ở bên cạnh chúng ta, cổ vũ khuyết khích những việc làm tốt,
nhắc nhở giúp đỡ chúng ta những yếu kém, hạn chế, sửa chữa những khuyết điểm
sai lầm để tiến bộ trưởng thành.
Trong thời kì phát triển mới hiện nay của cách mạng Việt Nam, Đảng ta đã xác định:
Phát triển kinh tế là trọng tâm, xây dựng Đảng là then chốt, xây dựng nền văn hoá
Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc, làm cho văn hoá trở thành nền tảng tinh
thần của xã hội. Bất cứ một lĩnh vực nào của đời sống xã hội, bất cứ một hoạt động
nào của tổ chức và cá nhân, đạo đức cũng thể hiện vai trò quan trọng của nó.
Thiếu vắng hoặc yếu kém về đạo đức, con người không có nhân tính đầy đủ, không
phát triển được nhân tính để thành người và làm người. Suy thoái đạo đức, xã hội
không thể phát triển bền vững trên tất cả mọi lĩnh vực từ kinh tế đến chính trị, văn hoá đến xã hội.
Tình hình đó đòi hỏi phải chú trọng xây dựng đạo đức xã hội và giáo dục tu dưỡng
đạo đức cá nhân. Vào lúc này, thực hành đạo đức cách mạng, chống chủ nghĩa cá
nhân, noi theo tấm gương sáng đạo đức Hồ Chí Minh trở nên vô cùng cấp thiết. Đó
còn là vấn đề cơ bản, lâu dài đối với sự phát triển, hiện đại hoá xã hội ở nước ta.
Trước hết đó là thực hành đạo đức cách mạng trong Đảng, từ cán bộ Đảng viên đến
tổ chức Đảng. Đó là giáo dục và thực hành đạo đức cách mạng trong đội ngũ công
chức của Nhà nước. Càng đi vào xây dựng nhà nước pháp quyền càng phải chú
trọng tới đạo đức công chức, đạo đức công dân. Đó là đảm bảo cho đạo đức xã hội
và tăng cường tính nhân văn của pháp quyền dân chủ. Đi vào kinh tế thị trường, xây
dựng đạo đức của các tầng lớp doanh nhân, của người sản xuất kinh doanh cùng với
pháp luận sẽ đảm bảo cho văn hoá kinh doanh định hình và phát triển.
Hơn hết, việc giáo dục đạo đức cách mạng cho thế hệ trẻ, cho thanh thiếu niên, học
sinh, sinh viên cần đặt biệt quan tâm. Việc thực hành đạo đức cách mạng theo gương
sáng đạo đức Hồ Chí Minh như vậy sẽ bao quát toàn diện các đối tượng xã hội, từ
trong Đảng, trong Nhà nước tới cộng đồng dân cư. Nói đi đôi với làm theo tư tưởng
Hồ Chí Minh, thống nhất nhận thức với hành động hướng tới cơ sở, tới dân chúng là
mục đích và thước đo tính trung thực đạo đức mà chúng ta cần đạt tới vì mục tiêu
dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ, văn minh.