Tiểu luận Phân tích quan điểm của chủ nghĩa Mác-Lênin về cặp phạm trù tất nhiên và ngẫu nhiên | Môn Triết học Mác Lênin - Đại học Kỹ thuật - Công nghệ Cần Thơ

lOMoAR cPSD| 60776878
ỦY BAN NHÂN DÂN THÀNH PHỐ CẦN THƠ
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KỸ THUẬT CÔNG NGHỆ CẦN THƠ TIỂU LUẬN
TRIẾT HỌC MÁC – LÊNIN TÊN ĐỀ TÀI
Phân tích quan điểm của chủ nghĩa Mác-Lênin về cặp phạm trù tất nhiên và ngẫu
nhiên. Từ đó anh (chị) rút ra ý nghĩa phương pháp luận. Liên hệ thực tiễn hiện nay?
Nhóm sinh viên thực hiện:
Giảng viên giảng dạy:
14. Huỳnh Phương Cúc (CNSH2411041) Vương Phú Tín
21. Huỳnh Cẩm Đoan (CNSH2411015)
25. Đỗ Huỳnh Nhân Duyên (CNSH2411012)
45. Lý Thanh Kiều (CNSH2411055)
104. Huỳnh Thị Minh Thư (CNSH2411011)
106. Nguyễn Minh Thư (CNSH2411039)
121. Nguyễn Hoàng Anh Tú (CNSH2411018) Chủ đề: 12 Nhóm: 12 Lớp: CNSH2411
Cần Thơ, tháng 12 năm 2024 lOMoAR cPSD| 60776878
NHẬN XÉT CỦA GIẢNG VIÊN Điểm Nhận xét GIÁM KHẢO 2 GIÁM KHẢO 1 lOMoAR cPSD| 60776878 MỤC LỤC Trang PHẦN I: MỞ ĐẦU:
1. Lý do chọn đề tài.................................................................................................... 2
2. Mục đích khi phân tích đề tài................................................................................. 3
3. Nhiệm vụ khi phân tích đề tài................................................................................ 5
4. Đối tượng và khách thể trong việc phân tích đề tài................................................ 5
5. Phạm vi phân tích nghiên cứu đề tài...................................................................... 5
6. Phương pháp phân tích nghiên cứu đề tài.............................................................. 5 PHẦN II: PHẦN NỘI DUNG:
1. Khái niệm tất nhiên, ngẫu nhiên......................................................................... 6
2. Sự khác biệt về giữa tất nhiên với cái chung....................................................... 6
3. Sự khác biệt tất nhiên, ngẫu nhiên và nguyên nhân........................................... 7
4. Mối quan hệ biện chứng giữa tất nhiên và ngẫu nhiên........................................ 8
5. Ý nghĩa phương pháp luận.................................................................................. 8
6. Liên hệ thực tiễn.................................................................................................. 9
PHẦN III: PHẦN KẾT LUẬN: 1. Lời
kết.................................................................................................................. 10
2. Tài liệu tham khảo................................................................................................ 11
...............................................................................................................................................
...............................................................................................................................................
...............................................................................................................................................
............................................................................................................................................... lOMoAR cPSD| 60776878
...............................................................................................................................................
...............................................................................................................................................
...............................................................................................................................................
...............................................................................................................................................
...............................................................................................................................................
...............................................................................................................................................
...............................................................................................................................................
...............................................................................................................................................
...............................................................................................................................................
...............................................................................................................................................
...............................................................................................................................................
......................................................................................................................................... PHẦN I: MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài:
Viêc lựa chọn đề tài "̣
Phân tích quan điểm của chủ nghĩa Mác-Lênin về cặp phạm
trù tất nhiên và ngẫu nhiên" vì trong bối cảnh thế giới ngày nay, với những biến động
không ngừng, việc hiểu rõ quy luật vận động của các sự vật hiện tượng là vô cùng quan
trọng. Cặp phạm trù tất nhiên và ngẫu nhiên là một trong những cặp phạm trù cơ bản của
triết học Mác-Lênin, có ý nghĩa thực tiễn sâu sắc trong việc giải quyết các vấn đề xã hội.
Việc phân tích cặp phạm trù này giúp chúng ta có cái nhìn khoa học và toàn diện hơn về
thế giới xung quanh, từ đó đưa ra những quyết định đúng đắn trong cuộc sống. Cặp phạm
trù này có ý nghĩa rất lớn trong việc giải thích những biến đổi phức tạp của xã hội hiện đại.
Việc hiểu rõ mối quan hệ giữa tất nhiên và ngẫu nhiên giúp chúng ta lý giải tại sao một số
sự kiện xảy ra một cách tất yếu, trong khi những sự kiện khác lại mang tính ngẫu nhiên.
Nghiên cứu đề tài này sẽ giúp cá nhân tôi ứng dụng những kiến thức lý luận vào thực tiễn
cuộc sống. Bằng cách phân tích các sự kiện xã hội dưới góc độ tất nhiên và ngẫu nhiên, tôi
có thể đưa ra những dự báo và quyết định chính xác hơn. Tôi muốn đi sâu hơn vào một
trong những vấn đề cơ bản của triết học Mác-Lênin. Việc nghiên cứu cặp phạm trù tất nhiên
và ngẫu nhiên sẽ giúp tôi hiểu rõ hơn về thế giới quan duy vật biện chứng. Qua đó, tôi sẽ
học hỏi được những kiến thức sâu sắc và những góc nhìn mới về thế giới xung quanh.
Dưới đây là một số lý do:
- Tính thời sự: Trong bối cảnh thế giới ngày nay, với những biến động không ngừng của
xã hội, kinh tế và chính trị, việc hiểu rõ quy luật vận động của các sự vật hiện tượng trở
nên cấp thiết hơn bao giờ hết. Cặp phạm trù tất nhiên và ngẫu nhiên giúp chúng ta có
cái nhìn khoa học và khách quan hơn về những biến đổi này.
- Tính lý luận: Đây là một cặp phạm trù cơ bản của triết học Mác-Lênin, có vai trò quan
trọng trong việc xây dựng thế giới quan và phương pháp luận khoa học. Việc nghiên
cứu sâu hơn về cặp phạm trù này giúp chúng ta nắm vững nền tảng lý luận của chủ nghĩa Mác-Lênin.
- Tính ứng dụng: Việc hiểu rõ mối quan hệ giữa tất nhiên và ngẫu nhiên giúp chúng ta
có thể vận dụng vào thực tiễn cuộc sống, đưa ra những quyết định đúng đắn và hiệu quả hơn. Ví dụ: Đại dịch covid-19: lOMoAR cPSD| 60776878
- Tính thời sự: Là đại dịch truyền nhiễm khởi đầu vào cuối 12/2019 với tâm dịch đầu tiên
từ một nhóm người viêm phổi không rõ nguyên nhân tại thành phố Vũ Hán, Trung
Quốc. Trường hợp tử vong do SARS-CoV-2 đầu tiên xảy ra ở Vũ Hán vào 9/1/2020.
- Tính ứng dụng: Chính phủ các quốc gia, trong đó có Việt Nam đã tiến những giải pháp
nhằm hạn chế dịch bệnh lây lan: Hạn chế đi lại, phong tỏa kiểm dịch, ban bố tình trạng
khẩn cấp, sử dụng lệnh giới nghiêm, tiến hành cách ly xã hội, hủy bỏ các sự kiện đông
người, đóng cửa trường học và những cơ sở dịch vụ, kinh doanh ít quan trọng, khuyến
khích người dân tự nâng cao ý thức phòng bệnh, đeo khẩu trang,..
- Tính lý luận: Sự bùng phát của đại dịch là một sự kiện ngẫu nhiên, nhưng cách mà các
quốc gia ứng phó lại dựa trên những quy luật tất nhiên của xã hội, kinh tế và y tế.
Các quốc gia có hệ thống y tế tốt, quản lý hiệu quả thường kiểm soát dịch bệnh tốt hơn. Biến đổi khí hậu:
- Tính thời sự: Biến đổi khí hậu (Climate Change) là sự thay đổi về nhiệt độ và các mô
hình thời tiết trung bình trên một khoảng thời gian dài. Đây không chỉ là vấn đề môi
trường mà còn liên quan đến vấn đề kinh tế, xã hội, chính trị, đòi hỏi sự hợp tác và hành
động quyết liệt từ tất cả các bên liên quan từ chính phủ, doanh nghiệp cho đến mỗi cá
nhân. Một trong những thách thức rất lớn đối với sự tồn vong của nhân loại trong thế
kỷ XXI. Nguyên nhân thường do con người gây ra.
- Tính ứng dụng: Đòi hỏi con người phải thay đổi những hoạt động sinh hoạt hằng ngày,
dự báo thiên tai để tránh thiệt hại về người và của, lên những kế hoạch xanh bền vững:
Chuyển đổi năng luọng tái tạo, hướng đến mô hình kinh tế xanh, tuyên truyền văn hóa
ý thức bảo vệ môi trường,...
- Tính lý luận: Biến đổi khí hậu là một quy luật tất nhiên do hoạt động của con người
gây ra, nhưng các hiện tượng thời tiết cực đoan như bão lũ, hạn hán lại là những sự kiện
ngẫu nhiên. Việc dự báo và ứng phó với các hiện tượng này đòi hỏi chúng ta phải hiểu
rõ cả quy luật tất nhiên và ngẫu nhiên Phát triển công nghệ:
- Tính thời sự: Là sự thay đổi về máy móc, kĩ thuật, công nghệ,...là thời đại kĩ thuật số,
thời đại mà công nghệ đang thay đổi thế giới, con người tiếp xúc vời Al, sự liên kết
giữa thế giới thực và ảo,...
- Tính ứng dụng: Máy móc có thể thay thế con người làm những việc nguy hiểm như tiếp
xúc với hóa chất, chăm sóc người già hay người bệnh, giúp tăng năng suất, tăng lượng
sản phẩm, hạn chế ngắn thời gian, học hỏi hay tìm hiểu kinh nghiệm về một một lĩnh
vực hay một vấn đề bất kỳ.
- Tính lý luận: Sự ra đời của các công nghệ mới là một quá trình tất nhiên, nhưng tốc độ
phát triển và tác động của chúng lại là những yếu tố ngẫu nhiên. Việc nắm bắt cơ hội
và ứng phó với thách thức của cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 đòi hỏi chúng ta phải linh hoạt và sáng tạo.
Ngoài ra, còn có những lý luận khác thường xuyên xảy ra trong đời sống hằng ngày cũng
liên quan đến tất nhiên, ngẫu nhiên:
- Quan hệ biện chứng giữa tất nhiên và ngẫu nhiên: Cái tất nhiên bao hàm vô số cái ngẫu
nhiên, và cái ngẫu nhiên lại là hình thức biểu hiện của cái tất nhiên. Ví dụ:
Sự phát triển của xã hội là một quá trình tất nhiên, nhưng mỗi sự kiện lịch sử
cụ thể lại là một sự kiện ngẫu nhiên. lOMoAR cPSD| 60776878
- Vai trò của con người: Con người không chỉ là đối tượng bị chi phối bởi các quy luật
khách quan mà còn là chủ thể tác động vào thế giới, làm thay đổi các quy luật đó. Ví dụ:
Con người có thể ngăn chặn biến đổi khí hậu bằng cách giảm thiểu lượng khí thải cacbon.
2. Mục đích khi phân tích đề tài:
Việc phân tích cặp phạm trù tất nhiên và ngẫu nhiên không chỉ giúp chúng ta hiểu rõ hơn
về thế giới xung quanh mà còn cung cấp một công cụ hữu hiệu để giải quyết các vấn đề
thực tiễn. Bằng cách kết hợp việc nghiên cứu lý thuyết với việc phân tích các hiện tượng
cụ thể, chúng ta có thể đưa ra những nhận định khoa học và khách quan hơn. Việc phân
tích quan điểm của chủ nghĩa Mác-Lênin về cặp phạm trù tất nhiên và ngẫu nhiên có ý
nghĩa hết sức quan trọng trong việc: -
Thấu hiểu sâu sắc quy luật vận động của thế giới vật chất: Giúp chúng ta nhận thức
rõ ràng về sự thống nhất biện chứng giữa tính quy luật khách quan (tất nhiên) và tính đa
dạng, phong phú của các sự kiện cụ thể (ngẫu nhiên) trong quá trình phát triển của mọi sự vật, hiện tượng. Ví dụ:
- Sự phát triển của xã hội loài người. Sự phát triển này là một quá trình tất
nhiên, nhưng cách mà các xã hội khác nhau phát triển lại mang những đặc
trưng riêng, đó là sự biểu hiện của tính ngẫu nhiên. -
Cách mạng công nghiệp diễn ra ở Anh trước các nước khác là một sự kiệnngẫu
nhiên, nhưng bản chất của quá trình chuyển đổi từ xã hội phong kiến sang xã hội tư bản
chủ nghĩa là một quy luật tất nhiên. -
Nắm vững phương pháp luận khoa học Mác-Lênin: Cung cấp cho chúng ta công cụ
phân tích, đánh giá các sự kiện xã hội, tự nhiên một cách khoa học, toàn diện, tránh những
quan niệm đơn giản hóa, phiến diện. Ví dụ:
- Trong nghiên cứu lịch sử, chúng ta cần phân biệt giữa các sự kiện ngẫu
nhiên (như sự ra đời của một nhân vật lịch sử) và các xu hướng phát triển tất
yếu (như sự suy vong của chế độ phong kiến). Việc này giúp chúng ta có cái
nhìn khách quan và khoa học hơn về quá trình lịch sử. -
Ứng dụng vào thực tiễn: Giúp chúng ta đưa ra những quyết định đúng đắn, hiệu quả
trong cuộc sống, công việc, giải quyết các vấn đề xã hội, từ đó góp phần tích cực vào sự
phát triển của xã hội. Ví dụ:
- Trong kinh doanh, việc dự đoán xu hướng thị trường là rất quan trọng. Dựa
trên việc phân tích các quy luật kinh tế (tính tất nhiên), doanh nghiệp có thể
đưa ra những quyết định đầu tư đúng đắn. Tuy nhiên, các sự kiện bất ngờ như
khủng hoảng kinh tế, thay đổi chính sách lại là những yếu tố ngẫu nhiên mà
doanh nghiệp cần phải đối mặt và có những phương án ứng phó phù hợp. -
Làm rõ bản chất: Tìm hiểu sâu sắc về khái niệm tất nhiên và ngẫu nhiên, phân biệt
rõ ràng giữa hai phạm trù này và mối quan hệ giữa chúng. Ví dụ:
- Sự khác biệt giữa luật vạn vật hấp dẫn và sự rơi của một chiếc lá. Luật vạn
vật hấp dẫn là một quy luật tất nhiên, luôn đúng trong mọi điều kiện. Còn sự
rơi của một chiếc lá phụ thuộc vào nhiều yếu tố như gió, độ ẩm, hình dạng
của chiếc lá... nên mang tính ngẫu nhiên. lOMoAR cPSD| 60776878 -
Vận dụng phương pháp luận: Thấy được ý nghĩa phương pháp luận của cặp phạm
trù này trong việc nghiên cứu các hiện tượng xã hội, từ đó rút ra những bài học kinh nghiệm
cho công tác nghiên cứu của mình. Ví dụ:
- Trong nghiên cứu xã hội học, khi nghiên cứu một hiện tượng xã hội nào đó,
nhà nghiên cứu cần phân tích cả những yếu tố khách quan (tính tất nhiên)
như chính sách, kinh tế, văn hóa và những yếu tố chủ quan (tính ngẫu nhiên)
như hành vi của cá nhân, sự kiện ngẫu nhiên. -
Liên hệ thực tiễn: Áp dụng những kiến thức lý luận về tất nhiên và ngẫu nhiên vào
việc phân tích các vấn đề xã hội hiện nay như tình hình dịch bệnh, biến đổi khí hậu, hoặc các cuộc cách mạng... Ví dụ:
- Đại dịch COVID-19. Sự xuất hiện của một loại virus mới là một sự kiện
ngẫu nhiên, nhưng cách mà các quốc gia ứng phó với đại dịch lại phụ thuộc
vào nhiều yếu tố như hệ thống y tế, chính sách của chính phủ, ý thức của
người dân... Đây là sự kết hợp giữa tính tất nhiên và tính ngẫu nhiên. -
Đóng góp cho nghiên cứu: Đưa ra những góc nhìn mới, những luận điểm độc đáo
về vấn đề nghiên cứu. Ví dụ:
- Khi nghiên cứu về các cuộc cách mạng, việc phân tích vai trò của các nhân
vật lịch sử (tính ngẫu nhiên) và các điều kiện kinh tế - xã hội (tính tất nhiên)
sẽ giúp chúng ta đưa ra những nhận định mới về nguyên nhân bùng nổ và
diễn biến của các cuộc cách mạng. Ví dụ thực tiễn:
Để minh họa rõ hơn về cặp phạm trù tất nhiên và ngẫu nhiên: -
Trong sản xuất: Quy trình sản xuất một chiếc ô tô là một quá trình tất nhiên, tuân
theo những quy luật nhất định. Tuy nhiên, việc một chiếc ô tô có đạt tiêu chuẩn chất lượng
hay không lại phụ thuộc vào nhiều yếu tố ngẫu nhiên như lỗi kỹ thuật, sai sót của công nhân, v.v. -
Trong kinh doanh: Sự phát triển của một doanh nghiệp là một quá trình tất nhiên,
chịu ảnh hưởng bởi các quy luật kinh tế. Tuy nhiên, sự thành công hay thất bại của một
doanh nghiệp còn phụ thuộc vào nhiều yếu tố ngẫu nhiên như sự thay đổi của thị trường,
đối thủ cạnh tranh, v.v. -
Trong xã hội: Sự phát triển của xã hội là một quá trình lịch sử tất nhiên, nhưng con
đường đi lên của mỗi quốc gia lại có những đặc điểm riêng, chịu ảnh hưởng bởi nhiều yếu
tố ngẫu nhiên như các cuộc chiến tranh, cách mạng, thiên tai, v.v.
3. Nhiệm vụ khi phân tích đề tài:
- Giúp người đọc hiểu được khái niệm, mối liên hệ và ý nghĩa phương pháp luận của tất nhiên và ngẫu nhiên.
- Giải thích được các hiện tượng xảy ra trong lịch sử xã hội loài người.
- Giúp vận dụng sự hiểu biết vào thực tiễn nhờ hiểu rõ quy luật tất nhiên của sự vật.
- Hạn chế tối đa những thiệt hại ngẫu nhiên gây ra.
- Khuyến khích sáng tạo, đổi mới giúp nâng cao chất lượng cuộc sống.
4. Đối tượng và khách thể trong việc phân tích đề tài:
- Đối tượng phân tích: Quy luật của tất nhiên và ngẫu nhiên trong cuộc sống. lOMoAR cPSD| 60776878
- Khách thể nghiên cứu: Hoạt động của con người và nguyên lý xã hội.
5. Phạm vi phân tích nghiên cứu đề tài:
Phạm vi không gian: bài tiểu luận này được thực hiện tại thành phố Cần Thơ.
Phạm vi thời gian: bài tiểu luận này được thực hiện từ 22/11/2024 đến 8/12/2024. Phạm vi nội dung:
- Phân tích quan điểm của chủ nghĩa Mác-Lênin về cặp phạm trù tất nhiên và ngẫu nhiên.
- Rút ra ý nghĩa phương pháp luận của cặp phạm trù tất nhiên và ngẫu nhiên.
- Liên hệ thực tiễn hiện nay về cặp phạm trù tất nhiên và ngẫu nhiên.
Phạm vi đối tượng: cặp phạm trù tất nhiên và ngẫu nhiên, các vấn đề liên quan đến cặp
phương pháp luận của cặp phạm trù tất nhiên và ngẫu nhiên.
6. Phương pháp phân tích nghiên cứu đề tài:
- Phương pháp chủ đạo: Phương pháp phân tích lý thuyết và tổng hợp nội dung. - Phương pháp bổ trợ:
+ Phương pháp phân loại và hệ thống hóa lý thuyết. + Phương pháp so sánh.
+ Phương pháp thu thập thông tin: Tài liệu, khảo sát.
PHẦN II: PHẦN NỘI DUNG:
1. Khái niêm tất nhiên, ngẫu nhiên:̣ a. Tất nhiên: -
Tất nhiên là phạm trù chỉ mối liên hệ bản chất, do nguyên nhân cơ bản bên trong sự
vật,hiện tượng quy định và trong điều kiện nhất định phải xảy ra đúng như thế chứ không thể khác. -
Khái niệm này cho thấy rằng một số chân lý nhất định có thể áp dụng phổ quát,
phản ánh một phẩm chất vốn có không phụ thuộc vào bối cảnh hoặc điều kiện. Để một
điều gì đó trở nên tất nhiên:
+ Nó không thể khác trong bất kỳ kịch bản nào có thể xảy ra.
+ Nếu nó đúng, nó đúng trong mọi thế giới hoặc tình huống có thể xảy ra.
+ Nó thường gắn liền với những thứ không thể tránh khỏi về mặt logic hoặc vật lý. Ví dụ:
- Trong số học sơ cấp, "2 + 2 = 4" sẽ luôn đúng, bất kể ngữ cảnh mà nó được
đánh giá. Điều này có nghĩa là khả thi trong mọi thế giới, cho dù được tưởng
tượng hay diễn đạt trong các tình huống thực tế, thì tuyên bố này vẫn đúng.
Các chân lý toán học thường được coi là trùng lặp; chúng không phụ thuộc
vào thực tế vật lý mà phụ thuộc vào khuôn khổ logic của chính toán học. b. Ngẫu nhiên: -
Ngẫu nhiên là phạm trù chỉ mối liên hệ không bản chất, do nguyên nhân,
hoàn cảnh bênngoài quy định nên có thể xuất hiện, có thể không xuất hiện; có thể
xuất hiện thế này hoặc có thể xuất hiện thế khác. -
Nó khả thi trong một số thế giới, nhưng có thể không đúng trong những thế
giới khác. Sự ngẫu nhiên đề cập đến các tình huống, sự kiện hoặc thực thể phụ thuộc lOMoAR cPSD| 60776878
vào một số điều kiện nhất định hoặc có thể thay đổi. Nếu một điều gì đó là ngẫu nhiên, thì nó là:
+ Không đúng trong tất cả các thế giới có thể xảy ra.
+ Nó có thể đã khác nếu một số điều kiện khác.
+ Nó thường liên quan đến các sự kiện, quyết định hoặc kết quả có thể đã diễn ra khác nhau
dựa trên các yếu tố bên ngoài. Ví dụ:
- Sự kiện "hôm nay trời mưa" là ngẫu nhiên vì trong một thế giới hoặc kịch
bản khả thi khác, trời có thể nắng. -
"Tôi đang ngồi đây" là một sự kiện ngẫu nhiên - nó có thể sẽ khác nếu tôi ở một nơi khác. -
Các sự kiện lịch sử là ngẫu nhiên vì chúng phụ thuộc vào một loạt các yếutố
khác nhau, chẳng hạn như "kết quả của Thế chiến thứ II".
2. Sự khác biệt giữa tất nhiên với cái chung:
a. Khái niêm cái chung:̣ -
Cái chung liên quan đến các tuyên bố hoặc mênh đề áp dụng cho một phạm trù rộng ̣
hoặc một số lượng lớn các trường hợp nhưng không tuyên bố giá trị phổ quát trong mọi
bối cảnh. Các tuyên bố có thể mô tả các mẫu, xu hướng hoặc đặc điểm đúng trong nhiều
trường hợp nhưng không nhất thiết là đúng trong mọi trường hợp. Ví dụ:
-"Các loài chim thường có thể bay" là cái chung, vì nó đúng với hầu hết các
loài chim. Tuy nhiên, nó không phải là một chân lý tất yếu vì có những ngoại
lệ (đà điểu và chim cánh cụt không thể bay). Tính tổng quát chỉ ra một điều
kiện xác suất điển hình chứ không phải là một sự chắc chắn tuyệt đối.
b.Sự khác biêt giữa tất nhiên với cái chung:̣ * Phạm vi chân lý: -
Tất nhiên: Áp dụng tính phổ quát khả thi cho mọi thế giới mà không có ngoại lệ.
Một chân lý cần thiết vẫn giữ nguyên giá trị của nó bất kể hoàn cảnh nào. -
Cái chung: Áp dụng cho nhiều trường hợp hoặc trường hợp khác nhau nhưng cho
phép có ngoại lệ và không phải là sự thật phổ quát trong mọi bối cảnh.
* Bản chất khái niêm:̣ -
Tất nhiên: Bao gồm các chân lý cần thiết về mặt logic và thường gắn liền với các
định nghĩa hoặc nguyên tắc cơ bản. Những chân lý này thường được coi là kiến thức tiên nghiệm. -
Cái chung: Bao gồm các quan sát hoặc khái quát thực nghiệm có thể được rút ra từ
các mô hình hoặc kinh nghiệm. Những chân lý này thường dựa trên lý luận quy nạp và có
thể thay đổi với thông tin hoặc phát hiện mới.
* Tính chắc chắn và xác suất: -
Tất nhiên: Biểu thị sự chắc chắn tuyệt đối; nếu một điều gì đó là cần thiết,
thì nó phải đúng và không thể sai trong bất kỳ hoàn cảnh nào có thể hình dung được. -
Cái chung: Biểu thị một mức độ xác suất hoặc chân lý điển hình; các tuyên
bố chung cho thấy rằng một điều gì đó là đúng trong nhiều trường hợp nhưng không
nhất thiết phải đúng trong mọi trường hợp. Ví dụ minh họa sự khác biệt: -
Tất nhiên: "Tất cả các hình tam giác đều có ba cạnh". Định nghĩa này là cần
thiết và đúng trong mọi thế giới có thể. lOMoAR cPSD| 60776878 -
Cái chung: "Hầu hết các loài động vật có vú đều là động vật máu nóng". Định
nghĩa này áp dụng cho nhiều loài sinh vật nhưng có một số ngoại lệ, như một số
loài động vật có vú không tuân theo mô tả này.
Kết luân:̣ Sự khác biệt giữa tính tất nhiên và cái chung nằm ở phạm vi ứng dụng và bản
chất của các khái niêm về chân lý của chúng. Tính tất nhiên đòi hỏi một chân lý tuyệt đối ̣
và có thể áp dụng phổ quát, trong khi cái chung liên quan đến các tuyên bố thường đúng
nhưng cho phép có ngoại lệ. Việc nắm bắt những điểm khác biệt này làm sáng tỏ nhiều
cuộc thảo luận triết học về logic, kiến thức và bản chất của chính chân lý, thiết lập một
khuôn khổ rõ ràng hơn để phân tích các tuyên bố được đưa ra trong nhiều bối cảnh khác nhau.
3. Sự khác biệt giữa tất nhiên, ngẫu nhiên và nguyên nhân: Tất nhiên:
- Tất nhiên là những sự kiện, hiện tượng diễn ra một cách ổn định, không thể tránh
khỏitrong một điều kiện và hoàn cảnh nhất định. - Ví dụ:
- Trong một cuộc cách mạng xã hội, sự thay đổi chế độ là tất nhiên khi bất
công xã hội đạt đến đỉnh điểm.
- Việc một quả trứng gà rơi từ độ cao lớn sẽ vỡ. Cái vỡ trong trường hợp này là tất nhiên
do cấu trúc vật lý của quả trứng . Ngẫu nhiên:
- Ngẫu nhiên là những sự kiện, hiện tượng xảy ra không theo một quy luật nhất định nào,
phụ thuộc vào hoàn cảnh và các yếu tố ngoại cảnh. Ví dụ:
- Tai nạn giao thông là ngẫu nhiên vì phụ thuộc vào nhiều yếu tố như thời
tiết, sự chủ quan của tài xế.
- Việc tung đồng xu: kết quả là mặt ngửa hoặc sấp. Mặc dù có xác suất 50%cho mỗi mặt,
nhưng việc mặt nào xuất hiện lại là một hiện tượng ngẫu nhiên .
- Thời điểm sinh ra hoặc chết đi của một người: Thời điểm này có thể thay đổi do tai nạn,
bệnh tật, và các yếu tố bất ngờ khác . Nguyên nhân:
- Nguyên nhân là điều kiện hay yếu tố khiến cho một sự kiện hay hiện tượng xảy ra.Ví dụ:
- Khói bụi và khí thải là nguyên nhân gây ô nhiễm không khí.
4. Mối quan hệ biện chứng giữa tất nhiên và ngẫu nhiên:
- Tất nhiên và ngẫu nhiên đều tồn tại khách quan và đều có vai trò đối với sự vận động, phát triển.
 Tất nhiên đóng vai trò quyết định chi phối sự phát triển.
 Ngẫu nhiên ảnh hưởng, làm cho diễn ra nhanh hay chậm, tốt hay xấu. Ví dụ:
Cây cam cho ra quả cam (tất nhiên), nhưng mà cây chết ra trái không được
do bão (ngẫu nhiên – tiêu cực).
- Tất nhiên và ngẫu nhiên tồn tại thống nhất với nhau, không có cái tất nhiên và ngẫu nhiên thuần túy.
Cái tất nhiên bao giờ cũng vạch đường đi cho mình thông qua vô số cái ngẫu nhiên.
Cái ngẫu nhiên là hình thức biểu hiện của cái tất nhiên, bổ sung cho cái tất nhiên. lOMoAR cPSD| 60776878 Ví dụ:
Tai nạn giao thông ( ngẫu nhiên ) nhưng mà có nhiều vụ tai nạn trên đoạn
đường này ( tất nhiên – có thể là đoạn đường hẹp và không có biển báo).
- Tất nhiên và ngẫu nhiên có thể thay đổi vị trí cho nhau.
Tất nhiên có thể biến thành ngẫu nhiên và ngược lại. Ví dụ:
Trao đổi hàng hóa trong xã hội công xã nguyên thủy ( ngẫu nhiên – vì sản
phẩm lao động chỉ riêng cho mình dùng), sau này trở thành thường xuyên
(tất nhiên – sản phẩm trở nên dư thừa).
- Ranh giới giữa tất nhiên và cái nhiên chỉ mang tính tương đối.
 Trong mối quan hệ này là tất nhiên nhưng trong mối quan hệ khác là ngẫu nhiên và ngược lại. Ví dụ:
Đối với trường B bạn A là học sinh giỏi (ngẫu nhiên), ở nhà bạn A chăm chỉ học bài (tất nhiên).
Ví dụ về mối quan hệ giữa tất nhiên và ngẫu nhiên có thể được nhìn thấy trong lĩnh
vực nông nghiệp và thời tiết.
-Tất nhiên: Sự phát triển của cây trồng phụ thuộc vào các yếu tố bên trong như giống cây,
điều kiện đất đai và nước. Khi ta gieo hạt giống trong điều kiện thích hợp (đúng lượng
nước và phân bón), cây sẽ nảy mầm và lớn lên. Đây là một quá trình tất nhiên, vì nó được
xác định bởi bản chất sinh học của hạt giống .
-Ngẫu nhiên: Tuy nhiên, sự phát triển này có thể bị ảnh hưởng bởi thời tiết. Ví dụ, nếu
mùa hè xảy ra bão hoặc hạn hán, điều này có thể làm cây không phát triển được hoặc thậm
chí chết. Những yếu tố thời tiết như bão, lụt thuộc về ngẫu nhiên, không phải do bản chất của cây quyết định .
5. Ý nghĩa phương pháp luận:
- Trong hoạt động nhận thức và thực tiễn cần phải căn cứ vào cái tất nhiên, nhưng
không được bỏ qua cái ngẫu nhiên.
- Tất nhiên luôn biểu lộ thông qua cái ngẫu nhiên, nên muốn nhận thức được cái
tất nhiên cần phải bắt đầu từ cái ngẫu nhiên.
- Tất nhiên và ngẫu nhiên có thể chuyển hóa lẫn nhau. Vì vậy, cần tạo ra những
điều kiện nhất định để cản trở hoặc thúc đẩy sự chuyển hóa của chúng theo mục đích nhất định.
6. Liên hệ thực tiễn:
Trong giáo dục, cặp phạm trù tất nhiên và ngẫu nhiên giúp các nhà giáo dục hiểu rõ hơn về
quá trình học tập và sự phát triển của học sinh. Tất nhiên trong giáo dục là những quy trình
và nguyên tắc cơ bản, chẳng hạn như việc cần thiết phải học tập để đạt được kiến thức, kỹ
năng và giá trị sống. Ngẫu nhiên là những yếu tố phụ thuộc vào từng học sinh, như khả
năng tiếp thu, hoàn cảnh gia đình và tâm lý cá nhân. Ví dụ:
Việc học sinh cần có thời gian học tập để nắm vững kiến thức là tất nhiên.
Tuy nhiên, khả năng tiếp thu của mỗi học sinh khác nhau phụ thuộc vào các
yếu tố ngẫu nhiên như hoàn cảnh gia đình, động lực học tập và sự hỗ trợ từ giáo viên.
Để nâng cao hiệu quả giáo dục, giáo viên cần nhận thức rõ sự tất nhiên của việc học tập và
đồng thời chú ý đến những yếu tố ngẫu nhiên ảnh hưởng đến từng học sinh, từ đó có các
biện pháp hỗ trợ phù hợp.Ngoài ra, việc tổ chức các hoạt động ngoại khóa để phát triển kỹ
năng mềm cho học sinh cũng là một ví dụ về việc kết hợp tất nhiên và ngẫu nhiên. Tất lOMoAR cPSD| 60776878
nhiên là mục tiêu phát triển toàn diện cho học sinh, nhưng các hoạt động cụ thể cần linh
hoạt và phù hợp với từng nhóm học sinh, dựa vào sở thích và khả năng của họ.
Trong quản lý, việc nhận thức đúng đắn về tất nhiên và ngẫu nhiên giúp nhà quản lý đưa
ra các quyết định phù hợp, đảm bảo hoạt động của tổ chức diễn ra hiệu quả. Tất nhiên trong
quản lý là những nguyên tắc cơ bản như xây dựng kế hoạch, phân công công việc và kiểm
tra, đánh giá. Ngẫu nhiên là những tình huống không lường trước được, chẳng hạn như sự
thay đổi của thị trường, sự cố bất ngờ hoặc vấn đề phát sinh từ nhân viên. Ví dụ:
Việc lập kế hoạch và phân công công việc để đạt được mục tiêu là tất nhiên,
nhưng trong quá trình thực hiện có thể xảy ra những tình huống ngẫu nhiên
như nhân viên nghỉ việc đột xuất, máy móc hỏng hóc, hoặc thay đổi chính
sách từ cơ quan chức năng.
Nhà quản lý cần chuẩn bị sẵn sàng các phương án dự phòng để đối phó với những yếu tố
ngẫu nhiên này, đảm bảo tiến độ công việc không bị ảnh hưởng nghiêm trọng. Trong quản
lý nhân sự, tất nhiên là việc đảm bảo nhân viên hoàn thành công việc theo đúng yêu cầu
và tiêu chuẩn đã đề ra. Tuy nhiên, sự đa dạng về năng lực, tính cách và động lực của mỗi
nhân viên là những yếu tố ngẫu nhiên. Do đó, nhà quản lý cần áp dụng các phương pháp
quản lý linh hoạt, điều chỉnh nhiệm vụ sao cho phù hợp với từng cá nhân để tối đa hóa hiệu suất làm việc.
Trong lĩnh vực y tế, tất nhiên và ngẫu nhiên đóng vai trò quan trọng trong việc chẩn đoán,
điều trị và phòng bệnh. Tất nhiên trong y tế là các quy luật sinh học và quy trình điều trị
chuẩn, trong khi ngẫu nhiên là các yếu tố cá nhân của từng bệnh nhân như cơ địa, lối sống
và phản ứng với thuốc. Ví dụ:
Khi điều trị bệnh cúm, tất nhiên là việc sử dụng thuốc kháng virus, nghỉ ngơi
và bổ sung vitamin C để tăng cường sức đề kháng. Tuy nhiên, phản ứng của
từng bệnh nhân với thuốc có thể khác nhau do yếu tố ngẫu nhiên như cơ địa
hoặc tình trạng sức khỏe hiện tại.
Bác sĩ cần theo dõi và điều chỉnh phương pháp điều trị để phù hợp với từng bệnh nhân,
đảm bảo hiệu quả tối ưu.
Trong quá trình phòng chống dịch bệnh, tất nhiên là việc tuân thủ các biện pháp như tiêm
vắc xin, đeo khẩu trang và giãn cách xã hội. Tuy nhiên, khả năng bùng phát dịch bệnh lại
phụ thuộc vào những yếu tố ngẫu nhiên như sự biến đổi của virus, điều kiện thời tiết hoặc
ý thức của cộng đồng. Việc nhận thức rõ mối quan hệ giữa tất nhiên và ngẫu nhiên giúp
các nhà quản lý y tế đưa ra các biện pháp ứng phó phù hợp và kịp thời.
Thắng lợi của Cách mạng tháng Tám xuất phát từ :
- Tất nhiên: Những yếu tố cốt lõi của Đảng và nhân dân Việt Nam.
+ Dân tộc ta vốn có truyền thống yêu nước nồng nàn, từng trải qua các cuộc đấu
tranh kiên cường, bất khuất cho độc lập, tự do. Vì vậy khi Đảng Cộng sản Đông
Dương và Mặt trận Việt Minh phất cao ngọn cờ cứu nước thì toàn thể nhân dân
nhất tề đứng lên cứu nước, cứu nhà với tinh thần “Đem sức ta mà tự giải phóng cho ta”. lOMoAR cPSD| 60776878
+ Cách mạng tháng Tám do Đảng Cộng sản Đông Dương lãnh đạo, đứng đầu là chủ
tịch Hồ Chí Minh, đã đề ra đường lối cách mạng đúng đắn dựa trên cơ sở lí luận Mác
– Lenin được vận dụng sáng tạo vào hoàn cảnh Việt Nam.
+ Để giành thắng lợi trong Cách mạng tháng Tám, Đảng ta đã có quá trình tập
dượt chuẩn bị trong suốt 15 năm, qua các phong trào Cách mạng 1930-1931, 1936-
1939 và trực tiếp là phong trào 1939-1945, xây dựng lực lượng chính trị, lực lượng vũ trang, căn cứ địa.
+ Trong những ngày khởi nghĩa, toàn Đảng, toàn dân nhất trí, đồng lòng, không
sợ hi sinh, gian khổ, quyết tâm giành lại độc lập tự do. Các cấp bộ Đảng và Việt
Minh từ Trung ương đến địa phương linh hoạt, sáng tạo chỉ đạo khởi nghĩa, chớp
thời cơ nhanh chóng phát động quần chúng nổi dậy giành chính quyền. - Ngẫu nhiên:
+ Để có thắng lợi của cách mạng tháng Tám, không thể không nói đến chiến thắng của
phe Đồng minh trong cuộc chiến tranh chống chủ nghĩa phát xít, đặc biệt là chiến thắng
phát xít Đức và quân phiệt Nhật của Hồng quân Liên Xô đã góp phần cổ vũ tinh thần,
củng cố niềm tin cho nhân dân ta trong sự nghiệp đấu tranh giải phóng dân tộc, tạo thời
cơ để nhân dân ta đứng lên Tổng khởi nghĩa.
Như vậy, Đảng ta đã biết vận dụng và kết hợp linh hoạt các yếu tố tất nhiên và
ngẫu nhiên để chớp thời cơ “ngàn năm có một”, đưa đến thắng lợi lịch sử và sự ra
đời của nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa độc lập, tự do.
PHẦN III: PHẦN KẾT LUẬN: 1. Lời kết:
 Khái niệm tất nhiên dùng để chỉ cái xuất phát từ bản chất, quy luật vận động, phát
triển của sự vật; do vậy, nó luôn có tính tất định (trong một điều kiện xác định nó
nhất định phải xảy ra như thế mà không thể khác).
 Khái niệm ngẫu nhiên dùng để chỉ cái xảy ra do sự tác động của hoàn cảnh môi trường
đến quá trình biểu hiện của cái tất nhiên; do vậy, nó khiến cho cái tất nhiên có thể
biểu hiện ra trong thực tế thành tính đa khả năng (có thể xảy ra như thế này hay thế
khác theo sự biến thiên của những điều kiện khác nhau).
Cặp phạm trù Tất Nhiên và Ngẫu Nhiên đã được chứng minh là hai khái niệm cơ bản và
quan trọng trong nhiều lĩnh vực nghiên cứu và ứng dụng thực tiễn. Dưới đây là những điểm
chính rút ra từ việc nghiên cứu và phân tích hai khái niệm này:
1. Tính Hữu Ích và Tầm Quan Trọng: Khái niệm Tất Nhiên và Ngẫu Nhiên không
chỉ có giá trị lý thuyết mà còn đóng vai trò thiết yếu trong việc giải quyết các bài
toán thực tiễn. Chúng cung cấp các công cụ mạnh mẽ để phân tích và dự đoán các
hiện tượng trong các lĩnh vực như khoa học, kỹ thuật, tài chính và nhiều lĩnh vực khác.
2. Sự Kết Hợp và Tương Tác: Tất Nhiên và Ngẫu Nhiên thường không tồn tại độc
lập mà thường xuyên tương tác với nhau trong các hệ thống và mô hình. Sự kết hợp
này cho phép mô hình hóa các hiện tượng phức tạp và giúp chúng ta hiểu rõ hơn về
các quy luật tự nhiên và xã hội.
3. Ứng Dụng Đa Dạng: Những ứng dụng của Tất Nhiên và Ngẫu Nhiên trong đời
sống hằng ngày và các lĩnh vực chuyên môn là rất phong phú. Từ việc quản lý rủi
ro, thiết lập chính sách bảo hiểm, cho đến việc ứng dụng trong trò chơi giải trí và lOMoAR cPSD| 60776878
đầu tư tài chính, khái niệm này chứng tỏ sự quan trọng và hữu ích của nó trong
nhiều khía cạnh khác nhau.
4. Tiềm Năng Phát Triển: Với sự phát triển nhanh chóng của công nghệ và khoa học,
các khái niệm Tất Nhiên và Ngẫu Nhiên vẫn còn nhiều tiềm năng chưa được khai
thác. Các nghiên cứu và ứng dụng mới liên tục mở rộng khả năng của chúng, từ việc
cải tiến các mô hình dự đoán đến việc phát triển các công cụ phân tích mới. Như
vậy, việc hiểu và áp dụng cặp phạm trù Tất Nhiên và Ngẫu Nhiên giúp nâng cao
kiến thức lý thuyết, hiểu rõ hơn về bản chất và sự vận động của thế giới,làm cho
con người chúng ta có cái nhìn toàn diện và sâu sắc. Từ đó giúp ta phát triển tư duy
biện chứng, linh hoạt và đưa ra những quyết định đúng đắn, hiệu quả trong nhiều
lĩnh vực của cuộc sống, giúp chúng ta sống và làm việc một cách hiệu quả và nhân văn hơn.
Việc biết hiểu và ứng dụng cải tiến trong nền nông nghiệp liên quan đến thời tiết, vụ mùa
sẽ giúp tăng suất cây trồng hoặc vấn đề nuôi trồng thủy sản, khai thác đánh bắt hợp lí như
nếu khai thác quá mức sản lượng đánh bắt toàn cá con thì cần phải giảm việc khai thác với
loài đó mà chuyển sang việc nuôi trồng nhiều hơn. Nước ta là một nước nông nghiệp, do
vậy chúng ta cần phải học hỏi và vận dụng nhiều hơn, để đưa nước ta trở thành một trong
những nước có nền nông nghiệp đứng đầu thế giới.
2. Tài liệu tham khảo: •
Giáo trình Triết học Mác - Lê nin, Bộ Giáo dục và Đào tạo, Nhà xuất bản Chính trị
quốc gia - Sự thật, Hà Nội, năm 2006 •
Giáo trình Triết học Mác – Lê nin, Hội đồng Trung ương chỉ đạo biên soạn giáo
trình Quốc gia các bộ môn khoa học Mác – Lenin, Tư tưởng Hồ Chí Minh, Nhà xuất
bản Chính trị quốc gia - Sự thật, Hà Nội, năm 2004 •
Nhập môn Marx , Rius (Eduardo del Rio), người dịch: Nguyễn Hà, hiệu đính: Bùi
Văn Nam Sơn, Nhà xuất bản Trẻ, Thành phố Hồ Chí Minh, năm 2006 •
Một số vấn đề Triết học Mác – Lenin: Lý luận và thực tiễn (tái bản có bổ sung), Lê
Doãn Tá, Nhà xuất bản Chính trị quốc gia - Sự thật, Hà Nội, năm 2003 •
Triết học Mác – Lenin (tập II), Học viện chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh, Hà Nội,
năm 1994 (xuất bản lần thứ ba) •
Triết học Mác – Lenin (tập III), Học viện chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh, Hà Nội,
năm 1994 (xuất bản lần thứ ba) •
Triết học Mác – Lenin (tập II), Vụ Công tác Chính trị - Bộ Giáo dục và Đào tạo,
Nhà xuất bản Chính trị quốc gia - Sự thật, Hà Nội, năm 1996 •
Chính trị , Bộ Giáo dục và Đào tạo – Chủ biên: Lê Thế Lạng, Nhà xuất bản Chính
trị quốc gia - Sự thật, Hà Nội, năm 2004 (tái bản có bổ sung, sửa chữa)
CẢM ƠN THẦY ĐÃ XEM TÀI LIỆU CỦA CHÚNG EM, EM KÍNH MONG
NHẬN ĐƯỢC SỰ ĐÓNG GÓP Ý KIẾN CỦA THẦY ĐỂ BÀI LÀM CỦA NHỮNG
HỌC PHẦN SAU NÀY CỦA CHÚNG EM CÓ THỂ ĐƯỢC HOÀN THIỆN HƠN,
CHÚNG EM XIN CHÂN THÀNH CẢM ƠN THẦY! lOMoAR cPSD| 60776878