lOMoARcPSD| 61164048
LỊCH SỬ VĂN MINH THẾ GIỚI
Trường Đại Học Thủ Đô Hà Nội
Khoa Ngoại Ngữ

Đềtài: Những cuộc phát kiến địa lý châu
Âu thời trung đại
SVTH: Đỗ Thảo Chi
MSSV: 221001353
1
lOMoARcPSD| 61164048
LỊCH SỬ VĂN MINH THẾ GIỚI
LỜI MỞ ĐẦU
Văn minh sự kết hợp đầy đủ các yếu tố tiên tiến tại thời điểm xét đến để tạo nên,
duy trì, vận hành và tiến hoá xã hội loài người. Các yếu tố của văn minh có thể hiểu gọn
lại di sản tích luỹ tri thức, tinh thần vật chất của con người kể từ khi loài người
hình thành cho đến thời điểm xét đến.
(Theo “Văn minh”-Bách khoa toàn thư mở)
Như vậy, Lịch sử văn minh thế giới là lịch sử phát triển của loài người qua nhiều
thế kỷ, từ khi con người xuất hiện đầu tiên trên Trái Đất cho đến nay. Bắt đầu từ những
hoạt động khai như săn bắt, hái lượm bằng các công cụ thô sơ, thì con người, nhờ
vào trí tuệ sức sáng tạo của mình, đã tìm tòi tạo ra nhiều thứ cần thiết cho cuộc
sống của họ.Vì vậy, cũng có thể nói rằng, lịch sử những nền văn minh thế giới chính là
lịch sử của trí tuệ và sức sáng tạo của loài người vậy.
Chúng ta đã biết đến về lịch sử văn minh thế giới qua các bài giảng của giáo viên.
Trong mỗi thời đại, hội loài người nổi lên một số vùng, đó hội dân
điểm tập hợp được các giá trị tiên tiến vượt trội trong nhiều lĩnh vực - hình thành nền
văn minh. Riêng thời Cổ Đại tám nền văn minh lớn được thống gồm: nền văn minh
Hy Lạp, nền văn minh La Mã,nền văn minh Tây Á, nền văn minh Ấn Đ ộ, nền văn minh
trung Hoa, nền văn minh Maya nền văn minh Andes, Tuy nhiên,nói đến lịch sử văn
minh thế giới,chúng ta cũng phải nhắc đến sự đóng góp quan trọng củ những cuộc phát
kiến địa châu Âu thời trung đại. Qua những cuộc phát kiến địa lý, con người đã bắt
đầu mở rộng vã vẽ thêm vào bản đồ thế giới những vùng đất mới, những miền đất hứa.
cũng từ đó,con người đã bắt đầu chinh phục thế giới tới những miền đất xa xôi,
kết quả xuất hiện giai cấp sản sản. Nvậy, những cuộc phát kiến này một
trong những tiền đề cho sự ra đời của chủ nghĩa tư bản.Vậy, những tiền đề của các Phát
kiến lớn về địa lý, quá trình phát kiến địa lý, và hậu quả của nó ra sao?
Thông qua bài tiểu luận Những cuộc phát kiến địa châu Âu thời trung đại”,
tôi sẽ giới thiệu và làm rõ hơn về vấn đề này.
PHẦN NỘI DUNG
1. Bối cảnh lịch sử thế giới vào thời gian hậu kỳ trung đại
Chế độ phong kiến m vào tình trạng khủng hoảng suy vong quan hệ bản
nảy sinh.Giai đoạn này được mở đầu bằng các cuộc phát kiến lớn về địa lý. Bởi vì phát
lOMoARcPSD| 61164048
LỊCH SỬ VĂN MINH THẾ GIỚI
kiến địa lý mở đường cho sự ra đời của CNTB mở đầu cho sự ra đời của chủ nghĩa
thực dân cận đại.
Ðây cũng thời kỳ chính quyền quân chủ chuyên chế được xây dựng một số
nước ( Anh , Pháp, Tây ban nha, Bồ đào nha,....)
Lúc này giai đoạn quá độ, khi các đẳng cấp phong kiến đã suy thóai
giai cấp sản đã hình thành từ tầng lớp thị dân trung đại, khi giữa hai bên đối
địch nhau chưa bên nào thắng bên nào, lúc ấy qúi tộc phong kiến bắt tay vời bản để
tiêu trừ phong kiến cát cứ và phong trào nông dân đang lên mạnh.
Ðây cũng thời kỳ bắt đầu những cuộc cách mạng về tư tưởng và văn hóa sâu sắc
( đấu tranh giữa hai ý thức hệ tôn giáo phản động và ý thức hệ tư sản tiến bộ), biểu hiện
qua các phong trào cải cách tôn giáo, văn hóa phục hưng.
Trong giai đoạn này, do tác động của những điều kiện kinh tế - xã hội và tư tưởng
mới, pnong trào của nông dân thị dân nổ ra rất mạnh mẽ, biến thành cuộc chiến tranh
nông dân thực sự, mang tính chất hoàn toàn mới thủ tiêu chế độ phong kiến và vương
quyền.
Tất cả những điều đó đã làm cho giai đọan các thế kỷ XVI - XVII, trở thành một
giai đoạn đặc biệt trong lịch sử, khác về chất với giai đoạn phong kiến phát triển trước
đó (thế kỷ XI-XV), cũng như với các thế kỷ tiếp theo của chủ nghĩa tư bản công nghiệp
( thế kỷ XVIII - XIX ). Qui luật những quan hệ sản xuất tất yếu phải phù hợp với tính
chất của lực lượng sản xuất đã biểu hiện rất ràng đẩy nhanh sự tan của chế độ
phong kiến.
1. Phát kiến
Phát kiến tìm ra những còn xa lạ chưa biết tới để phục vụ cho nhu cầu khám
phá khoa học,lợi ích kinh tê, tìm hiểu văn hóa, tôn giáo , hoạt động chính trị. 3. Phát
kiến địa lý
Phát kiến địa lý là tìm ra những vùng đất mới,chưa từng con người đặt chân đến
hay xa lạ chưa được biết tới, để phục vụ cho nhu cầu khám phá thế giới, mrộng thị
trường, giao lưu quốc tế, trao đổi văn hóa giữa những nền văn minh phương Đông
phương Tây. Và từ đó,người ta cũng bổ sung ,hoàn chỉnh vào bản đồ địa lý thế giới.
I. Nguyên nhân và điều kiện của những cuộc phát kiến địa lý ở Châu Âu thời
Trung đại.
Trong thời kì cổ đại và sơ kì trung đại, người châu Âu vẫn chưa giám vượt qua các đại
dương. Những nơi thương nhân, các nhà hàng hải châu Âu quen thuộc chỉ
lOMoARcPSD| 61164048
LỊCH SỬ VĂN MINH THẾ GIỚI
những bờ biển quen thuộc quanh châu Âu Địa Trung Hải. Nhưng từ nửa sau thế kỉ
XV trở đi, người châu Âu đã tổ chức nhiều cuộc thám hiểm ợt đại dương với mục
đích tìm ra con đường biển sang phương Đông. Trong số những cuộc thám hiểm này
có 3 cuộc thám hiểm địa lớn nhất vào cuối thế kỉ XV, đầu thế kỉ XVI dẫn đến ba phát
kiến địa lừng danh “ Cuộc hám hiểm tìm ra châu (1942) Crixtốp Côlômbô, cuộc
thám hiểm vòng qua châu Phi tới Ấn Độ (1497-1498) của Vaxcô đơ Gama cuộc
thám hiểm vòng quanh thế giới (1519-1522) của Magianlăng. Những phát kiến địa
trên đã làm đảo lộn quan điểm về trái đất thời dó. Không đầy 50 năm sau loài người đã
biết đến hầu hết các biển các miền đất lạ
Hoàn cảnh hội : Văn hoá Tây Âu thế kỉ V - X dựa trên nền tảng nền kinh tế tự
cung tự cấp, sự giao lưu trao đổi rất hạn chế, văn hoá vì vậy cũng phát triển không đáng
kể.
Tới thế kỉ XIV, với sự phát triển kinh tế công thương các thành thị, quan hệ sản
xuất tư bản chủ nghĩa dần dần hình thành và ngày càng lớn mạnh. Các nhà tưởng của
giai cấp sản không còn chịu chấp nhận những giáo lí phong kiến lỗi thời, họ vận động
khôi phục lại sự huy hoàng của văn hoá Tây Âu thời cổ đại. Họ tìm thấy trong nền văn
hoá cổ đại những yếu tố phù hợp với mình, lợi cho mình để đấu tranh chống lại những
trói buộc của nền văn hoá trung cổ .
Bước vào thời kỳ quá độ từ chế độ phong kiến sang chủ nghĩa tư bản, xã hội Tây Âu nảy
sinh nhiều mâu thuẫn về kinh tế, xã hội. Một mặt, do sự phát triển của sản xuất nên nhu cầu về
nguyên liệu, vàng bạc ngày một tăng.Các nước Tây Âu đòi hỏi phải mở rộng thị trường để trao
đổi mua bán với các vùng trên thế giới.Thời gian này thị trường của giai cấp tư sản Tây Âu chỉ
trong phạm vi Châu Âu thông qua vùng phụ cận với Phương Đông. Việc buôn bán với
phương Đông mà người Châu Âu mới tiến hành còn rất hạn chế.
Các tầng lớp vua chúa, quý tộc tầng lớp giàu lúc bấy gicũng mong nhiều
tiền, vàng để ăn chơi hoang phí, và nhu cầu về các mặt hàng đặc sản, cao cấp có nguồn
gốc từ phương Đông như tiêu, quế, trầm hương, lụa tơ tằm (dâu tằm tơ), ngà voi... tăng
vọt hẳn lên. Phương Đông trong trí tưởng tượng của họ được tô vẽ thành một thế giới
thần tiên giàu trong các cuốn truyện Ngàn lẻ một đêm, Cuốn sách những chuyện
lạ.Vàng và gia vị là đông cơ chủ yếu của việc tìm đuờng sang Phương Đông, khám phá
những vùng đất mới.
lOMoARcPSD| 61164048
LỊCH SỬ VĂN MINH THẾ GIỚI
Mặc khác, các thượng lộ sang phương Đông gặp những trở ngại khó khăn không tài nào
khắc phục được . Một trong những con đường buôn bán chủ yếu của châu Âu với phương Đông
con đường qua Địa Trung Hải , sau cuộc Thập tự chinh nằm trong tay người Italia. Một số
thành thị Italia đã đạt được dở phồn thịnh trên thượng lộ này, Tuy nhiên họ vẫn phỉa nhờ vào
sự giới của người A Rập, người A Rập đã kiểm soát toàn bộ con đường buôn bán sang
Ấn Độ hoặc đi qua Ai Cập Hồng Hải , hoặc theo con đường sông Tigơrơ Ơphơrát
đến vịnh Ga Tư . Người A Rập lập nên hàng rào bất khả xâm phạm giữa
Ấn Độ va châu Âu , khiến cho không một tàu buôn châu Âu nào được phép bỏ neo trên Hồng
Hải, Cũng như không một thương nhân châu Âu nào được qua đó . Người a Rập trở thành
người lũng đoạn hàng hóa Ấn Độ, người châu Âu phải mua hàng hóa đó với giá đắt từ 8-10 lần
Một con đường buôn bán xuyên qua lục địa châu Á đến trung Quốc cũng đã mát hết tác
dụng do dân du mục của các nước Ápganistan thay nhau chiếm giữ, Tuy nhiên trong việc buôn
bán với phương Đông , nguy bế tắc chủ yếu vẫn do người Thổ Nhĩ chiếm mất con
đường qua hắc Hải , vịnh Ba Tư. Năm 1453 , khi đế quốc Badantium chiếm Côngxtăngtinôp
rồi chiếm luôn Tiểu Á và bán đảo Bancăng .Năm 1475 họ chiếm Crimê. Hắc hải trở thành biển
của họ .Từ đó về sau hắc hải và những vùng đất người Thổ Nhĩ Kì chiếm toàn trở nên khốc liệt
do chính sách kinh tế tàn bạo của người Thổ. Họ cướp đoạt hàng hóa của thương nhân mộ cách
lí, khiến cho con đường buôn bán của ngươi châu Âu trở nên tuyệt vọng .Việc tìm ra con
đường biển sang Phương Đông là một nhu cầu cấp bách của người Châu Âu.
Lúc đó người Tây Âu đã nhiều người tin vào giả thuyết Trái Đất hình cầu. Họ
cũng đã đóng được những con tàu buồm đáy nhọn, thành cao, khả năng vượt đại
dương, mỗi tàu lại đều có la bàn và thước phương vị, điều đó đã tăng thêm sự quyết tâm
cho những thuỷ thủ dũng cảm.
Vào thời gian ấy, khoa học –kỹ thuật có những tiến bộ đáng kể. Các nhà hàng hải bắt đầu
nghiên cứu các dòng hải lưu và hướng gió, bước đầu hiểu biết địa lí của các đại dương. Sự tiến
bộ về kiến thức địa lý, thiên văn, kỹ thuật hàng hải đã tạo ra những điều kiện đảm bảo cho
những chuyến đi dài ngày trên biển.Người ta đã xác định được hướng con tàu không chỉ bằng
cách quan sát chiều gió, hải lưu, màu nước hoặc chim biển mà còn bằng biện pháp xác định vị
trí của tàu không cần vật chuẩn. La bàn cùng với máy đo góc thiên văn được sử dụng trong việc
định hướng giữa các đại dương bao la. Trước kia người ta chỉ đóng thuyền nhỏ,thành thấp đáy
bằng để đi sông và ven biển, nay cũng đã vẽ được những bản đồ và hải đồ có ghi các bến cảng.
Kỹ thuật đóng tàu những bước tiến mới: tàu bánh lái, hệ thống buồm lớn, sàn
boong để thể đặt đại bác. Những kiểu tàu mới đã xuất hiện. Ca-ra-ven trở thành loại tàu vượt
đại dương đầu tiên trong lịch sử thế giới.
lOMoARcPSD| 61164048
LỊCH SỬ VĂN MINH THẾ GIỚI
Những cuộc hành trình của người Châu Âu sang phương Đông tài liệu ghi chép của
một số người đi trước (như Mác-cô Pô-lô, người I-ta-li-a) cũng giúp cho các cuộc phát kiến địa
lí ở các thế kỉ XV – XVI có điều kiện dễ dàng hơn.
Tây Ban Nha Bồ Đào Nha đều cực tây nam Châu Âu tiếp giáp với Đại Tây Dương,
và bờ biển có nhiều thủy thủ gan dạ và một tầng lớp quý tộc thượng võ, hiếu chiến đã được rèn
luyện.Hơn nữa trong khi các nước Tây âu còn đang bận rộn trong cuộc nội chiến, khôi phục
chiến tranh thì Bồ Đào Nha và Tây Ban Nha đã hoàn thành công cuộc khôi phục và có kì vọng
phát triển thành một cường quốc.Giai cấp thống trị các nước này ủng hộ những chuyến đi tìm
đất mới mong chiếm đựợc nhiều của cải để trở thành giàu có, họ còn đưa ra lời hứa hẹn sẽ
phong vương và ban thưởng cho những ai có nhiều công trạng trong các chuyến vượt biển.
II. Tiến trình phát kiến địa lý
Cho đến trước thế kỷ XV, người châu Âu chỉ biết có 3 đại lục : Âu, Á, Phi nối liền
nhau, chung quanh biển. Nhưng đến thế kXV những hiểu biết của người châu Âu
được bổ sung bằng thuyết qủa đất hình tròn, nhờ vậy mà họ biết rằng muốn sang Ấn độ
thì có thể đi bằng hai cách : Vòng châu Phi hoặc vượt đại dương đi về phía Tây.
Lịch sử phát kiến địa lịch sử của hàng loạt hoạt động thám hiểm dũng cảm đưa
lại những thành tựu to lớn. Nhười Bồ Đào Nha, Tây Ban Nha nằm trong số những người
đầu tiên tích cực nhất tham giai vào các hoạt động thám hiểm , Bồ Đào Nha
Tây Ban Nha có vị trí thuận lợi . Trong thời kì diễn ra những hoạt động thám hiểm , nền
kinh tế hàng hóa của 2 nước này khá phát triển nhất các thành thị ven biển . Bồ dào
Nha, Tây Ban Nha có những hạm đội lớn nhất lúc bấy giời , với những thủ thủy gan dạ
. Hai ớc này tiến hành cuộc đấu tranh mấy trăm năm với nhười A Rập , đồng thời phải
đấu tranh chống sự lũng đoạn buôn bán của người Italia . Cuộc đấu tranh đó đã sinh ra
các tầng lớp quý tộc thượng võ, hiếu chiến. Tầng lớp này tham gia vào những hoạt động
thám hiểm nhằm bổ cứu cho sự nghiệp kinh tế đã lubg lay của họ rong cuộc chiến tranh
lâu dài gây nên.
Những cuộc phát kiến địa lớn nhất do người Bồ Đào Nha, và Tây Ban Nha lập
nên , dĩ nhiên họ kế thừa những thành quả của nhiều cuộc thám hiểm trước đó . Nhung
chỉ những phát kiến đại của người Bồ Đào Nha, Tây Ban Nha mới dẫn đến hậu quả
kinh tế lớn nhất .
lOMoARcPSD| 61164048
LỊCH SỬ VĂN MINH THẾ GIỚI
1. Các chuyến đi của hoàng tử HENRI
1.1. Tiểu sử
Henri – Nhà hàng hải(1393-1460)
Trong khoảng các năm từ 1385 tới năm 1435, nước Bồ Đào Nha có Vua John I cai
trị. Hoàng tử Henri d'Aviz thấy mình đứng thứ ba trong thứ tự kế vị nên đã từ bỏ Chính
Trị mà quay sang lãnh vực Khoa Học và Thám Hiểm. Henri đã đặt cơ sở khảo cứu trên
mỏm cực nam của xứ Bồ Đào Nha mỏm đất này như thể một bao lơn nhìn ra ngoài
đại dương bát ngát
Năm 1415 Henri thành lập trường hàng hải tại Sagres, miền Nam Portugal. Ông
đã tụ tập chung quanh mình một số học giả và những người đi biển.Những người này
đã giúp ông chuẩn bị những cuộc thám hiểm bằng cách thành lập các toán chuyên về
hàng hải, thiên văn và họa đồ địa lý. Ông đã cho vẽ ra những bản đồ mới. Henri còn
cho xây cất một đài thiên văn để giúp các nhà thủy thủ lái tàu bằng cách xác định vị trí
nhờ các vì sao. Ông còn cho mời nhiều nhà bác học A Rập,và Do Thái tới làm việc Từ
1416, mỗi năm ông đều cho đoàn thám hiểm tìm hiểu đại dương, phát xuất từ Sagres đi
về hướng Nam.
Các con tầu của Hoàng Tử từ phương đông trở về đã chất đầy vải lụa, hương liệu,
còn nếu từ châu Phi, mang theo vàng, ngà voi các lệ da đen. Nhưng mặc dù rất đắt
tiền, các hàng hóa kể trên đều không được Hoàng Tử ưa thích bằng các bài tường trình
về những miền đất chưa quen biết về các vùng biển chưa từng thuyền nào lui
tới. Hoàng Tử Henri còn tặng nhiều tiền thưởng cho những tin tức liên quan tới bờ biển
lOMoARcPSD| 61164048
LỊCH SỬ VĂN MINH THẾ GIỚI
phía tây của châu Phi, tới hướng gió và các luồng nước chảy trên Đại Tây Dương. Ông
chính là người đã mở đầu những chuyến đi của người Bồ Đào Nha.
"Henri, nhà Hàng Hải" mặc dù có biệt hiệu của ông như vậy nhưng ông chưa từng
đi tàu mặc dù ông có tinh thần của một nhà hàng hải.
2. Cuộc hành trình các con tàu của Hoàng tử Henri
Cuộc hành trình các con tàu của Hoàng tử Henri
Người Bồ Đào Nha khám phá Châu Phi Người Bồ Đào Nha xuôi thuyền
hướng về Châu Á Người Bồ Đào Nha đến sinh sống tại Brésil, Nam Mỹ
Năm 1415, người Bồ đã chiếm được pháo đài Ceuta trên bờ biến châu Phi, từ đó
hầu như năm nào họ cũng tổ chức những đoàn thám hiểm đi về phía Nam dọc theo bờ
biển châu Phi.
Khi tìm đường đi sang Ấn Độ, các thủy thủ Bồ đã khám phá ra các nhóm đảo
Canaries, Madeira, Azores. Một thuyền trưởng của Hoàng Tử Henri đã tới hòn đảo lớn
Canaries rồi trở về Bồ Đào Nha và mô tả lại những dòng nước chảy mạnh chung quanh
đảo. Sự việc này khiến cho Hoàng Tử Henri cử Goncalo Velho, một hiệp sĩ quý phái, đi
"tìm nguyên nhân của dòng nước". Như vậy "Henri, nhà Hàng Hải" người đầu tiên
tìm hiểu các giới hạn của đại dương.
Năm 1419, họ chiếm được hòn đảo Porto Xanto do người Ý tìm ra trước kia
biến đảo này thành thuộc địa.1432 phát hiện ra quần đảo Axo,1434 hđi qua Pôatooc.
Nhưng Henri không được chứng kiến một phát hiện lớn lao nào đã từng làm cho đất
nước l6ng - Bồ Đào Nha- trở thành bất tử . Năm 1460 ông mất người Bồ Đào Nha chưa
lOMoARcPSD| 61164048
LỊCH SỬ VĂN MINH THẾ GIỚI
đạt được những phát hiện lớn lao nào trên lĩnh vực địa lí. Sau Henri người Bồ Đào Nha
còn tiến hành nhiều cuoc5 thám hiểm nữa.
Năm 1445, họ đến được Cap Vert (mũi Xanh).
Năm 1472, họ đến Vịnh Guinée,nơi tận cùng của vùng đất châu Phi nhô ra biển và
bắt đầu khai thác những lớp đất vàng, sau đó họ biến nơi nầy thành nơi buôn bán n
voi, vàng , lệ một phần gia vị. Họ đem áo dài vải gai, hạt cườm khí rượu
bán cho người da đen đây. Khi đến vịnh Guinée, họ ởng đây mõm cực nam của
châu Phi, nên năm 1482 họ cho xây dựng đây đồn Mina để cướp bóc. Đến 1884 họ
đến được cửa sông CôngGô
Henri đã dùng những điều hiểu biết do các thủy thủ đem về để vẽ bản đồ, với mục
đích sử dụng trong các cuộc thám hiểm sau. Đồng thời với những kiến thức ngày một
nhiều, cách đóng tầu thuyền cũng tiến bộ. Một thứ tầu biển mới được chế tạo tên
Caravelle, đã cho phép các thủy thủ Bồ Đào Nha có thể đi xa hơn trước.
lOMoARcPSD| 61164048
LỊCH SỬ VĂN MINH THẾ GIỚI
Tàu Caravelle
Từ năm 1416, mỗi m đều một đoàn thám hiểm ra đi nhưng mỗi đoàn chỉ đi
được một quãng ngắn rồi quay trở về.Năm sau, trên sở kết quả đã thu được, đoàn
khác lại đi xa hơn một ít.Những tiến bộ đó thật chậm chạp, Người Bồ Đào Nha phải mất
tới 82 năm mới đến được Ấn Độ (1416-1498).Trong các chuyến đi đó có hai cuộc thám
hiểm lớn là của B.Dias (1450-1500) và Vasco da Gama(1469-1524).
2. Các chuyến đi của Bartolomeu Dias(1450 - 1500)
a. Giới thiệu
Bartolomeu Dias (1450 - 1500), nhà hàng hải Bồ Đào Nha.Năm 1457, Bartolomeu
Dias được sinh ra ở Bồ Đào Nha.Bartolomeu Dias đến từ một gia đình quý tộc Bồ Đào
Nha và cha của ông tham dự tòa án Bồ Đào Nha.Người ta tin rằng Dias đến từ một gia
đình của các thủy thủ và nhà thám hiểm bao gồm Joao Dias người đi thuyền quanh Cape
Bojador năm 1434 và Diniz Dias người phát hiện ra các quần đảo Cape Verde.
Bartolomeu Dias đã được giáo dục tốt nhất với trình độ của mình Ông đã
thể được dạy một số ngôn ngữ, vật lý, hình học, toán học và thiên văn học
lOMoARcPSD| 61164048
LỊCH SỬ VĂN MINH THẾ GIỚI
Ông là thành viên của tòa án Bồ Đào Nha hoàng gia và tổ chức tiêu đề của Sailing
Master của con người của cuộc chiến Sao Cristovao Bồ Đào Nha (San Christovao).
b. Cuộc hành trình của Bartolomeu Dias
Ngày10 tháng 10 Năm 1486: Vua John II của Bồ Đào Nha bổ nhiệm Bartolomeu
Dias vào một đoàn thám hiểm để lãnh đạo để đi thuyền vòng quanh mũi phía nam của
châu Phi với hy vọng tìm ra một tuyến đường thương mại sang Ấn Độ. Bartholomeu
Dias, người đã từng trông coi các kho của hoàng gia Lisbon và đã đi một chuyến tàu
caravel xuống bbiển châu Phi. Sau mười tháng chuẩn bị lâu ngày, tổ chức kỹ lưỡng,
với vốn đầu tư lớn vào tháng bảy hoặc đầu tháng Tám, 1487, với hai caravels vũ trang,
mỗi caravels năm ơi tấn một tàu cung cấp Dias chuẩn bị rời Lisbon.Dias mang
theo sáu người châu Phi đã từng có mặt trong các chuyến thám hiểm Bồ Đào Nha trước
đây. Dias cho họ ăn uống tử tế, cho mặc đồ theo kiểu người Âu, rồi rải họ ở một số nơi
dọc bờ biển, cùng với những mẫu hàng hóa như vàng, bạc, gia vị và các sản phẩm châu
Phi khác, để họ dùng kiểu "buôn bán câm" chcho những người bản xứ biết người Bồ
Đào Nha cần những loại hàng hóa nào. Sau khi đã rải hết những sứ giả châu Phi này,
các con tàu của Dias gặp phải một cơn bão chuyển thành một cuồng phong dữ dội.
Những con tàu phải hạ buồm chạy trước cơn gió bắc trên biển sóng lớn trong 13 ngày
bị gió đưa đi xa ra ngoài khơi rồi xuống phía nam của biển cả. Đoàn thủy thvừa
mới bị sức nóng thiêu đốt của xích đạo, giờ đây trở thành hoảng loạn. "các tàu khá
nhỏ biển thì càng lúc càng lạnh hơn không giống như lúc họ còn Guinea,... họ
chỉ nằm trên tàu chờ chết". Nhưng cơn bão đã qua đi và Dias căng tất cả các cánh buồm
và quay về phía đông, nhưng sau nhiều ngày vẫn không thấy đất đâu cả. Quay lên phía
bắc 150 hải lý, ông bất ngờ thấy những dãy núi cao. Ngày 3 tháng 2, 1488, ông bỏ neo
vịnh Mossel, nằm vào khoảng 30 dặm phía đông chỗ ngày nay gọi Mũi Town.
vẻ do ý trời, cơn bão đã thực hiện được điều không một kế hoạch nào thể thực
hiện, đã đưa Dias vòng qua mũi cực nam của châu Phi. Khi đoàn người thám hiểm
lên bờ, họ bị dân bản xứ ném đá đuổi đi, Dias dùng cung bắn chết một người bản xứ
khiến họ phải bỏ đi. Ông đi theo bờ biển, đi thêm ba trăm dặm nữa đến cửa của Great
Fish River và vào vịnh Algoa.
lOMoARcPSD| 61164048
LỊCH SỬ VĂN MINH THẾ GIỚI
Dias muốn đi tiếp vào Ấn Độ Dương, để hoàn thành niềm mong đợi của nhiều thế
kỷ, nhưng đoàn thủy thủ không muốn. "Mệt mỏi và kinh hoàng vì biển cả dữ dội mà họ
đã đi qua, tất cả đều cùng nhau bắt đầu lẩm bẩm kêu ca yêu cầu không được đi xa
thêm nữa". Lương thực còn rất ít và chỉ có cách quay nhanh trở về tàu lương thực còn
xa tít phía sau. Sau khi hội ý với các thuyền trưởng và mọi người đều ký vào quyết định
quay trở về, Dias đã đồng ý.
Trên đường về, họ trở lại chiếc tàu lương thực mà họ đã để lại cách đây chín tháng
với 9 người trên tàu. Chỉ còn ba người sống sót và một trong ba người này "quá vui khi
gặp lại các bạn nên đã chết một cách đột ngột, vì đã quá đuối sức vì bệnh tật". Người ta
dỡ hàng từ chiếc tàu lương thực rồi đốt bỏ nó, chỉ còn hai con tàu caravel quay về Bồ
Đào Nha vào tháng 12 năm 1488, sau mười sáu tháng và mười bảy ngày lênh đênh trên
biển.Khi hai chiếc tàu caravel tan nát thời tiết về tới cảng Lisbon, Christopher
Colômbô đã có mặt ở đó để đợi đoàn thám hiểm. Dạo ấy Christopher Colômbô chưa có
tiếng tăm gì. Ông rất quan tâm đến kết quả chuyến đi của Dias. Tháng12 năm 1488, Dias
trở về Lisbon.Sau khi vắng mặt,Ông đã thể hiện được cách để Vasco da Gamma ông
năm 1497 đi kèm, nhưng một vị trí cấp ới, như xa như Cape Verde Islands,
Việc phát hiện ra các đoạn xung quanh châu Phi quan trọng bởi vì, lần đầu tiên, người
châu Âu thể thương mại trực tiếp với Ấn Độ các phần khác của châu Á, bỏ qua
các tuyến đường bộ qua Trung Đông.
Dias ban đầu được đặt tên Mũi Hảo Vọng là "Mũi bão" (Cabo das Tormentas).
Sau đó nó được đổi tên thành bởi vua John II của Bồ Đào Nha đến Cape of Good Hope
(Cabo da Boa Esperança) bởi vì đại diện cho việc mở một tuyến đường phía đông.và
với các thông tin vô giá cho chuyến đi thăm dò tương lai của Bồ Đào Nha. Những cuộc
thám hiểm Bồ Đào Nha đã được lãnh đạo bởi Christopher Columbus , Vasco da Gama
và Pedro Alvares Cabral tất cả những người sử dụng các bảng xếp hạng do Bartolomeu
Dias.Sử dụng kinh nghiệm của mình với du lịch thám hiểm, Dias đã giúp trong việc xây
dựng các Gabriel São tàu anh em của mình, Rafael Sao đã được sử dụng bởi Vasco
da Gama đi vòng quanh Cape và tiếp tục con đường đến Ấn Độ. Dias chỉ tham gia vào
chân đầu tiên của chuyến đi da Gama, cho đến quần đảo Cape Verde . Sau đó ông bị một
trong các thuyền trưởng của chuyến thám hiểm Ấn Độ thứ hai, đứng đầu Pedro
lOMoARcPSD| 61164048
LỊCH SỬ VĂN MINH THẾ GIỚI
Alvares Cabral . Đội tàu này đạt tới trước bbiển của Brazil , tính sở hữu của
trong 1500, sau đó tiếp tục hướng về phía đông tới Ấn Độ. Dias thiệt mạng gần Cape
of Good Hope rằng ông presciently tên Cape của bão. Bốn tàu gặp phải một cơn
bão lớn đi mũi bị mất, bao gồm cả Dias, ngày ngày 29 tháng 5 năm 1500. Dias không
bao giờ được vua thưởng công xứng đáng ông trở thành con người của Kỷ Nguyên
Khám Phá của Bồ Đào Nha bị quên lãng. Ông trông coi việc đóng những tàu cho
Vasco da Gama, nhưng không dự phần trong chuyến hành trình cao điểm của Gama tới
Ấn Độ.
Người ta đã trông chờ công trình thám hiểm của Dias được tiếp nối mau chóng,
nhưng đã bị trì hoãn do những vấn đề nội bộ Bồ Đào Nha, do việc kế vị ngôi vua
bị gián đoạn nhất do cuộc tranh giành xảy ra khiến Bồ Đào Nha và Tây Ban Nha
đang đứng bên bờ của một cuộc chiến. 3. Vasco da Gama (1460-1524)
(http://nhantai.vn/nhantai/158/TalentId/191/Nhan_tai_Vasco_da_Gama.aspx) Vasco
da Gama là bá tước thứ nhất của Vidigueira , là một nhà thám hiểm người Bồ Đào Nha,
một trong những nhà hàng hải châu Âu thành công nhất của Kỷ nguyên khám phá và là
thuyền trưởng hạm đội đầu tiên đi thẳng từ châu Âu đến Ấn Độ.
3.1. Tiểu sử
Vasco da Gama sinh khoảng năm 1460[1] hoặc 1469[2] tại Sines bờ biển phía
Tây Nam của Bồ Đào Nha, có lẽ là trong một ngôi nhà gần nhà thờ Nossa Senhora das
Salas.
Cha của Vasco da Gama Estêvão da Gama, một kỵ trong đội gia binh của Công
tước xứ Viseu, Dom Fernando vào khoảng những năm 1460. Dom Fernando cử ông làm
lOMoARcPSD| 61164048
LỊCH SỬ VĂN MINH THẾ GIỚI
Alcaide-Mór (thủ hiến) xứ Sines và cho phép ông giữ lại một phần thuế thu từ việc làm
phòng Estremoz. Estêvão da Gama kết hôn với Quý Isabel Sodré, con gái của
João Sodré.
Người ta biết rất ít cuộc đời Vasco da Gama khi còn nhỏ, có giả thiết cho rằng ông
học trong một thị trấn trên đất liền Évora, đó lẽ ông đã học Toán học và nghề
hàng hải, người ta cũng biết rằng da Gama hiểu biết sâu về Thiên văn học nhđược
học từ nhà thiên văn nổi tiếng Abraham Zacuto.
Năm 1492 vua João II của Bồ Đào Nha phái ông tới cảng Setúbal, phía Nam
Lisbon, tới Algarve, tỉnh cực Nam của Bồ Đào Nha để chiếm lấy những con tàu Pháp
nhằm trả đũa việc cướp bóc tàu thuyền Bồ Đào Nha trong thời bình, Vasco da Gama đã
hoàn thành rất nhanh chóng và hiệu quả công việc được giao.
3.2. Bối cảnh
Năm 1460, Hoàng Tử Henri qua đời. Sự kiện này đã làm tiêu tan động lực thúc đẩy
các nhà thám hiểm Bồ. Nhưng việc tìm hiểu các miền đất mới đã không ngừng lại.
Đường Xích Đạo được Lopo Goncalves băng qua vào năm 1473 mà không một thủy th
nào bị cháy thành than! Các thám hiểm vẫn tiếp tục nhưng số lượng vàng bạc mang về
xứ không được nhiều như trước, người thời đó đành hy vọng ở các hương liệu. Câu hỏi
đặt ra cho họ là làm sao tới được Ấn Độ và muốn vậy, châu Phi phải là một lục địa tròn
trong khi bờ biển của lục địa này vẫn tiếp tục trải dài hướng về phía nam.
Sau Bồ Đào Nha, nước Tây Ban Nha bắt đầu chiếm được một số hải cảng trên các
miền bờ biển châu Phi. Đã xảy ra một số tranh chấp giữa hai nước lân bang này. Để
dành riêng châu Phi cho mình giải quyết mọi tranh chấp, nước Bồ đã trông cậy vào
vị Giáo Hoàng. Trong nhiều thế kỷ, giáo hội Thiên Chúa đã từng trọng tài của các
quốc gia theo Thiên Chúa giáo, nhưng ảnh hưởng của Giáo Hoàng đã bị kém dần. Tuy
thế, từ m 1455, nước Bồ Đào Nha đã nhận được một loạt các công bcủa Giáo Hoàng
cho họ tất cả các hải đảo miền đất phía nam Cape Bojador. Năm 1478, Vua Ferdinand
Nữ Hoàng Isabella của các vương quốc Aragon Castile, đã xin Giáo Hoàng đặc
quyền buôn n với xứ Guinea đã bị từ chối trong khi tàu buôn Tây Ban Nha vẫn tiếp
tục đáp vào vịnh Guinea để tìm bắt lệ. Tại bến cảng Seville, các con tầu mang về dân
lOMoARcPSD| 61164048
LỊCH SỬ VĂN MINH THẾ GIỚI
lệ da đen là những hình ảnh quen thuộc, chứng tỏ các hoạt động thám hiểm của người
Tây Ban Nha tới các miền đất của châu Phi.
Sau đó, nước Anh cũng xin phép Giáo Hoàng được quyền tới châu Phi buôn
bán. Trước những cạnh tranh của các quốc gia khác nhau, Vua Bồ Đào Nha John II bèn
ra lệnh cho Diego Cao thực hiện một loạt các thám hiểm để tìm đường đi tới Ấn Độ.
Các tầu viễn du của Diego Cao được cung cấp các cột mốc bằng đá, ghi rõ bằng tiếng
La Tinh, tiếng Bồ tiếng Rập để đánh dấu những i tìm ra nhận chủ quyền về
cho ớc Bồ Đào Nha. Diego Cao đã đóng một cột đá tại cửa sông Congo vào năm 1483
và một cột khác tại Cape Cross, 22 độ phía nam của Xích Đạo. Nthám hiểm Cao đã
đi dọc bờ biển được 1,500 dặm, từ Cape St. Catherine tới Cape Cross nhưng lục địa châu
Phi vẫn tiếp tục trải dài vô tận về phía nam.
Năm 1487, Vua John lại phái Bartolomeu Dias với ba tàu biển, chủ đích đi vòng
lục địa châu Phi và nếu có thể thì bắt liên lạc với Vua Giáo Sĩ Prester John. Kết quả của
các lần đi thám hiểm của Dias vẫn được giữ kín như trước kia sau này, người ta được
biết rằng Bartolomeu Dias đã tới được địa điểm ngày nay Luderitz, 520 dặm về
phía tây bắc của Mũi Hảo Vọng (Cape of Good Hope). Một trận bão đã thổi con tầu của
Dias vòng qua Mũi Hảo Vọng khi cơn gió dịu đi, Dias đã tìm nơi trú ẩn trong vịnh
Mossel rồi sau đó, dương buồm tới địa điểm có tên hiện nay là Port Alfred. Trên đường
về, nhà thám hiểm đã gọi mũi đất nhô ra biển nhiều nhất của phần phía nam của châu
Phi Mũi Phong Ba (Cape of Storms) về sau, Vua John đã đổi tên là Mũi Hảo Vọng,
với hy vọng ở tương lại tốt đẹp.
Tới lúc này, Xích Đạo đã được các tầu biển Bồ Đào Nha vượt qua nhiều lần
không một thủy thủ nào bị đốt cháy thành than. Các truyền thuyết cổ về những hiểm
nguy đã bị bác bỏ và đã có tầu biển vòng qua được mỏm cực nam của châu Phi. Người
Tây phương khi bước lên bờ, thám hiểm các miền đất mới, đã gặp các loại thổ dân khác
nhau. Hỏa lực, gươm giáo áo giáp của họ đã cho phép họ chiếm đoạt bất kể món hàng
nào mà họ muốn có, ngay cả khi thổ dân thù nghịch, chống cự.
Cũng vào m 1487 khi sai Dias đi thám hiểm miền biển cực nam của châu Phi,
Vua John của Bồ Đào Nha còn gửi đi hai phái đoàn cùng tới Aden theo đường bộ, một
đoàn với chủ đích tìm ra con đường dẫn đến các nơi giàu có của phương đông, đoàn kia
lOMoARcPSD| 61164048
LỊCH SỬ VĂN MINH THẾ GIỚI
tìm cách bắt liên lạc với Vua Giáo Prester John. Peroda Covilha được lệnh đi qua
Arabia để tới Ấn Độ. Ông này đã tìm thầy con đường biển các con tầu Hồi giáo
thường chuyên chở hương liệu vượt qua Ấn Độ Dương để tới châu Phi. Nhà thám hiểm
thứ hai cũng thông thạo tiếng Ả Rập như Covilha, là Afonso de Paiva. Đoàn thám hiểm
này đi sâu vào lục địa châu Phi từ phía đông bắc, lục tìm tại xứ Ethopia ngày nay.
Cũng giống như các điều tìm thấy của Bartolomeu Dias, khám phá của hai đoàn
thám hiểm kể trên được giữ kín. Covilha đã tới Calicut, là một thành phố ở phía tây của
xứ Ấn Độ (Calcuta ở phía đông). Tại nơi này, các con thuyền gỗ của Trung Hoa và của
miền đông Ấn Độ chuyên chở tới nào hương liệu, vàng bạc, nào lụa đồ sứ... Các
mặt hàng quý giá này sau đó được chuyển tới vịnh Ba tới miền đông của châu
Phi.
Covilha thực ra không phải người châu Âu đầu tiên tới được xứ n Độ. Trước
đó đã các thương nhân từ Cairo đi theo biển Hồng Hải, rồi còn có những lái buôn
khác từ các thành phố Venice, Genoa..., từ các xứ Pháp và Hòa Lan. Covilha sau đó đã
đi ngược vvịnh Ba Tư và tới Sofala, phía nam của Beira thuộc châu Phi. Tại nơi này,
ông ta đã nghiên cứu thấy rằng Ấn Độ Dương tiếp nối với Đại Tây Dương và như vậy,
từ châu Âu thể dùng đường biển để đi ng phía dưới châu Phi tới Ấn Độ. Khi tới
Cairo vào năm 1490, Covilha mới biết tin nhà thám hiểm Paiva đã chết. Lệnh của Vua
John II bắt ông phải đảm nhiệm sứ mạng của Paiva bỏ dở. Covilha tìm đường tới được
triều đình của vua xứ Ethopia và đã thấy rõ không vị Vua Giáo Sĩ nào là Prester John
cả. Năm 1520 một phái đoàn khác của triều đình Bồ Đào Nha tới được xứ Ethopia
và đã gặp lại ông Covilha già nua tại triều đình của xứ này vì Vua Ethopia đã không cho
phép ông ta ra đi, nhưng chắc chắn là các báo cáo của Covilha cũng đã tới được tay của
Vua John II của Bồ Đào Nha. Sau khi vị vua này chết năm 1495, vua kế tiếp là Manuel
vẫn tiếp tục chính sách mở đường tới Ấn Độ.
Khi de Gama được 10 tuổi, kế hoạch trên bắt đầu cho những kết quả cụ thể.
Bartolomeu Dias đã quay trở lại sau khi đi ng quanh Mũi Hảo Vọng (Cape of Good
Hope), ông cũng thám hiểm sông Rio do Infante (nay sông Fish Nam Phi) xác
định rằng đường bờ biển chưa được biết tới chạy thẳng về hướng Đông Bắc.
Những cuộc thám hiểm trên bộ trong thời kì trị vì của vua João II của Bồ Đào
lOMoARcPSD| 61164048
LỊCH SỬ VĂN MINH THẾ GIỚI
Nha cũng củng cố thêm lý thuyết cho rằng có thể đi tới Ấn Độ bằng đường biển từ Đại
Tây Dương. Pero da Covilhã Afonso de Paiva đã đi theo tuyến đường từ Barcelona,
qua Naples, Rhodes đến Alexandria, từ đó đến Aden, Hormuz Ấn Độ tin vào
thuyết này.
Việc còn lại cho các nhà thám hiểm là phải xác nhận được mối liên hệ giữa những
phát hiện của Dias những chứng cớ của da Covilhã de Paiva, kết nối được
những đoạn rời rạc của con đường thương mại đầy tiềm năng với Ấn Độ Dương. Nhiệm
vụ này đầu tiên được giao cho cha của Vasco da Gama, sau đó đã được vua Manuel I
của Bồ Đào Nha giao cho da Gama nhờ những thành tích của ông trong việc bảo vệ
những trạm giao dịch dọc bờ biển châu Phi khỏi sự cướp phá của người Pháp.
3.3 Chuyến du hành đầu tiên
Hải trình chuyến du hành đầu tiên của Vasco da Gama (1497 - 1499)
Ngày 8 tháng 7 năm 1497 hạm đội 4 khoảng 160 thủ thủy đạt dưới sự chỉ huy của
Gama, lúc ấy mới 28 tuổi. Tàu của Vasco da Gama rời cảng Lisbon đi vào mũi hảo vọng
. 4 tàu bao gồm:
1. Chiếc São Gabriel: do đích thân Vasco da Gama làm thuyền trưởng, một
chiếc carrack nặng 178 tấn, dài 27 mét, rộng 8,5 mét, buồm rộng 372 mét vuông, 150
thủy thủ
2. Chiếc São Rafael: do Paulo da Gama anh trai của Vasco da Gama làm
thuyền trưởng; kích thước tương tự chiếc São Gabriel.
3. Chiếc caravel Berrio: nhỏ hơn một chút so với hai chiếc đầu, do Nicolau
Coelho làm thuyền trưởng.
4. Một chiếc tàu dự trữ không rõ tên: do Gonçalo Nunes làm thuyền trưởng,
sau đó mất tích gần vịnh São Brás, dọc bờ biển phía Đông châu Phi.
Có lẽ do lời khuyên của Dias, hải trình kỳ này đã không theo sát bờ biển của miền
tây châu Phi vòng ra xa để tránh các giòng ớc không thuận tiện các bãi đất
ngầm. Da Gama đã lợi dụng được luồng gió mùa và sau ba tháng, vượt hơn 4,000 dặm,
đoàn tầu đã tới được bờ biển châu Phi tại vịnh St. Helena, phía bắc của Cape Town. Sau
đó đoàn thám hiểm tiếp tục đi qua Cape Agulhas, tới vịnh Mossel. Tại vịnh này, Da
Gama cho đóng một cột ghi dấu rồi lại tiếp tục dương buồm về hướng đông.
lOMoARcPSD| 61164048
LỊCH SỬ VĂN MINH THẾ GIỚI
Trên đường đi, Da Gama đã đặt tên cho các địa điểm như Natal với ý nghĩa Ngày Sinh
của Chúa, hay giòng sông "Các Điềm Lành" (the River of Good Omens). Khi tới hải
cảng Mozambique, Da Gama đã gặp các thương nhân hình dáng kỳ dị, các người
Rập và thổ dân buôn bán trên bến cảng. Sau đó, đoàn thám hiểm tới Mombasa, một hải
cảng Ả Rập sầm uất rồi tới Malindi, nơi đã có một cộng đồng người Ấn Độ cư ngụ. Một
số người theo Thiên Chúa giáo tại nơi này đã khiến cho Da Gama tin rằng Vua Giáo
Prester John ở không xa đó, sâu vào trong đất liền.
3.3.1 Vòng qua mũi Hảo Vọng
Ngày 16 tháng 12 năm 1497, hạm đội vượt qua sông White (Nam Phi) nơi Dias đã
quay trở lại, họ tiếp tục đi vào một vùng nước người châu Âu chưa hề biết tới. gần
đến Lễ Giáng sinh, họ đặt tên cho bờ biển này cái tên Natal.
Những vùng đất do người Người rập kiểm soát nằm trên bờ biển phía Đông châu
Phi là một phần của con đường thương mại trên Ấn Độ Dương. Lo sợ những người địa
phương thể sẽ căm ghét người theo đạo Thiên chúa giáo, da Gama đã giả làm một
người Hồi giáo để tiếp kiến Sultan của Mozambique. Chỉ mang theo những hàng hóa
tầm thường, Vasco da Gama đã không thể chuẩn bị được cống vật cần thiết người dân
địa phương bắt đầu nhận ra tlừa bịp của da Gama. Bị buộc phải rời khỏi Mozambique,
da Gama rời khỏi cảng và bắn đại bác vào thành phố để trả đũa.
3.3.2 Mombasa
Khi tới gần địa phận nước Kenya ngày nay, đoàn thám hiểm phải dùng tới biện
pháp cướp bóc những tàu buôn rập vốn ít khi được trang bị đại bác. Họ trở thành
những người châu Âu đầu tiên đặt chân đến cảng Mombasa nhưng lại gặp phải sự căm
ghét của dân địa phương và phải nhanh chóng rời bến.
3.3.3 Malindi
Tháng 2 năm 1498, Vasco da Gama tiếp tục đi theo hướng Bắc, hạm đội của ông
ghé vào cảng Malindi, người dân ở đây có vẻ thân thiện hơn vì họ đang có xung đột với
Mombasa đây lần đầu tiên đoàn thám hiểm ghi nhận được sự mặt của những nhà
buôn Ấn Độ. Họ thuê một nhà hàng hải và vẽ bản đồ người Ả rập hiểu biết về gió mùa,
người này đã giúp hạm đội đi nốt phần đường còn lại đến Calicut (nay là Kozhikode) ở
bờ biển phía Tây Nam Ấn Độ.
lOMoARcPSD| 61164048
LỊCH SỬ VĂN MINH THẾ GIỚI
Vasco da Gama đặt chân đến Calicut ngày 20 tháng 5 năm 1498
3.3.4 Calicut, India
Đoàn thám hiểm đến Calicut ngày 20 tháng 5 năm 1498. Đôi khi họ phải đụng độ dữ
dội với những nhà buôn người rập để có thể thương ợng với ncầm quyền địa
phương. Cuối cùng thì da Gama cũng thể kiếm được một tnhượng quyền trao
đổi hàng hóa, nhưng ngay sau đó ông cùng hạm đội phải rời bến vì nhà cầm quyền cho
rằng hàng hóa trên tàu của da Gama đồ phạm pháp. Vasco da Gama giữ được hàng
hóa của mình nhưng phải để lại vài người Bồ Đào Nha với mục đích mở một điểm giao
dịch.
3.3.5 Trở về
Ngày 30 tháng 9 năm 1498, Vasco da Gama quyết định cho đoàn tầu rời Calicut ,
và bắt đầu đạn đại bác váo thành phố này.. Dọc đường trở về người Bồ Đào Nha
cướp sạch thuyền của người Ấn Độ giết sạch những người rên thuyền để trở về Bồ
Đào Nha. Hải trình qua Ấn Độ Dương kéo dài 89 ngàynhiều thủy thủ đã mắc bệnh
hoại huyết. không đủ người, Da Gama đành phải hủy bỏ con tầu Sao Raphael gần
Mombasa, rồi cuộc trở về đã không gặp khó khăn.Ngày 10-3 1499 họ về tới mũi Hảo
Vọng cuối cùng ngày 18 tháng 9 năm 1499, đoàn tầu của Vasco da Gama đã về tới
bến cảng Lisbon sau hơn hai năm đi biển, vượt qua được 24,000 hải với 44 thủy thủ
sống sót trong số khoảng 160 người đã ra đi. Đoàn thám hiểm đã đem về một số lượng
hành hóa như giai vị, tơ lụa, đá quý, ngà voi… trị giá gấp 60 lần tiền dùng cho cuộc viễn
chinh.
Paulo da Gama chết trên đường về ở vùng Azores còn Vasco da Gama đã quay lại
được Bồ Đào Nha vào tháng 9 năm 1499, ông được thưởng hậu hĩnh nhờ việc hoàn
thành tấm bản đồ mà những nhà thám hiểm Bồ đã phải vẽ trong 80 năm. da Gama được
phong "Đô đốc Ấn Độ Dương" (Admiral of the Indian Ocean) được quyền cai quản
vùng Sines. Vua Manuel I cũng ban tước Quý ngài (Dom) vĩnh viễn cho da Gama, các
anh chị em của ông và tất cả con cháu. Ông trở thành bá tước của Vidigueira, người Bồ
Đào Nha đầu tiên không mang dòng máu hoàng tộc được phong chức này.
Chuyến du hành của Vasco da Gama cho thấy rõ rằng bờ biển phía Đông của châu
Phi, vùng Contra Costa cực quan trọng cho lợi ích sau này của Bồ Đào Nha, các
lOMoARcPSD| 61164048
LỊCH SỬ VĂN MINH THẾ GIỚI
hải cảng vùng này cung cấp ớc ngọt, lương thực dự trữ, bến tàu xưởng mộc để
sửa chữa thuyền, nơi trú chân khi thời tiết không thuận lợi. Ngoài ra, việc trao đổi
hương liệu cũng sẽ đóng góp chủ yếu cho kinh tế của Bồ Đào Nha.
Thế là giấc mơ phát hiện ra đường biển sang Ấn Độ như thần thoại, cuối cùng đã
được thực hiện. Sau đò người Bồ Đào Nha giữa độc quyền con đường biển này trong
gấn 1 thế k , đã tổ chức nhiều cuộc hàng hải mới . Năm 1517 họ biết đế Trung Quốc
năm 1542 họ biết đến Nhật Bản
3.4 Chuyến du hành thứ hai
Ngày 12 tháng 2 năm 1502, một lần nữa da Gama cùng hạm đội tàu chiến 20 chiếc
khởi hành. Pedro Álvares Cabral đã được phái đến Ấn Độ hai năm trước đó phát hiện
ra rằng những người Bồ được da Gama gửi lại đã bị giết chết, bản thân Cabral cũng bị
tấn công ông ta phải bắn phá Calicut trước khi khởi hành tới Cochin, một vương quốc
nhỏ đã đón tiến Cabral rất nồng hậu.
Khi quay trở về vào tháng 9 năm 1503, da Gama được trao thêm quyền quản lý cả
Vidigueira và Vila dos Frades.
3.5 Chuyến du hành thứ ba
Vasco da Gama được phái đến Ấn Độ lần thứ ba vào năm 1524 để giải quyết những
khó khăn của người BĐào Nha đây. Ban đầu da Gama được chỉ định để thay thế
Eduardo de Menezes trong vai trò người đại diện của thuộc địa Bồ Đào Nha trên đất Ấn
Độ, nhưng ông đã mắc bệnh sốt rét không lâu sau khi đến Goa chết Cochin vào
đêm Giáng sinh năm 1524.
Đầu tiên, da Gama được chôn nhà thờ St. Francis thuộc Kochi, sau đó hài cốt của
ông được chuyển về Bồ Đào Nha và cải táng trong một ngôi mộ lớn ở Vidigueira.

Preview text:

lOMoAR cPSD| 61164048
LỊCH SỬ VĂN MINH THẾ GIỚI
Trường Đại Học Thủ Đô Hà Nội Khoa Ngoại Ngữ 
Đềtài: Những cuộc phát kiến địa lý châu
Âu thời trung đại
SVTH: Đỗ Thảo Chi MSSV: 221001353 1 lOMoAR cPSD| 61164048
LỊCH SỬ VĂN MINH THẾ GIỚI LỜI MỞ ĐẦU
Văn minh là sự kết hợp đầy đủ các yếu tố tiên tiến tại thời điểm xét đến để tạo nên,
duy trì, vận hành và tiến hoá xã hội loài người. Các yếu tố của văn minh có thể hiểu gọn
lại là di sản tích luỹ tri thức, tinh thần và vật chất của con người kể từ khi loài người
hình thành cho đến thời điểm xét đến.
(Theo “Văn minh”-Bách khoa toàn thư mở)
Như vậy, Lịch sử văn minh thế giới là lịch sử phát triển của loài người qua nhiều
thế kỷ, từ khi con người xuất hiện đầu tiên trên Trái Đất cho đến nay. Bắt đầu từ những
hoạt động sơ khai như săn bắt, hái lượm bằng các công cụ thô sơ, thì con người, nhờ
vào trí tuệ và sức sáng tạo của mình, đã tìm tòi và tạo ra nhiều thứ cần thiết cho cuộc
sống của họ.Vì vậy, cũng có thể nói rằng, lịch sử những nền văn minh thế giới chính là
lịch sử của trí tuệ và sức sáng tạo của loài người vậy.
Chúng ta đã biết đến về lịch sử văn minh thế giới qua các bài giảng của giáo viên.
Trong mỗi thời đại, xã hội loài người nổi lên một số vùng, mà ở đó xã hội cư dân ở
điểm tập hợp được các giá trị tiên tiến vượt trội trong nhiều lĩnh vực - hình thành nền
văn minh. Riêng thời Cổ Đại có tám nền văn minh lớn được thống kê gồm: nền văn minh
Hy Lạp, nền văn minh La Mã,nền văn minh Tây Á, nền văn minh Ấn Đ ộ, nền văn minh
trung Hoa, nền văn minh Maya và nền văn minh Andes, Tuy nhiên,nói đến lịch sử văn
minh thế giới,chúng ta cũng phải nhắc đến sự đóng góp quan trọng củ những cuộc phát
kiến địa lý châu Âu thời trung đại. Qua những cuộc phát kiến địa lý, con người đã bắt
đầu mở rộng vã vẽ thêm vào bản đồ thế giới những vùng đất mới, những miền đất hứa.
Và cũng từ đó,con người đã bắt đầu chinh phục thế giới tới những miền đất xa xôi, và
kết quả xuất hiện giai cấp tư sản và vô sản. Như vậy, những cuộc phát kiến này là một
trong những tiền đề cho sự ra đời của chủ nghĩa tư bản.Vậy, những tiền đề của các Phát
kiến lớn về địa lý, quá trình phát kiến địa lý, và hậu quả của nó ra sao?
Thông qua bài tiểu luận “Những cuộc phát kiến địa lý châu Âu thời trung đại”,
tôi sẽ giới thiệu và làm rõ hơn về vấn đề này. PHẦN NỘI DUNG
1. Bối cảnh lịch sử thế giới vào thời gian hậu kỳ trung đại
Chế độ phong kiến lâm vào tình trạng khủng hoảng suy vong và quan hệ tư bản
nảy sinh.Giai đoạn này được mở đầu bằng các cuộc phát kiến lớn về địa lý. Bởi vì phát lOMoAR cPSD| 61164048
LỊCH SỬ VĂN MINH THẾ GIỚI
kiến địa lý mở đường cho sự ra đời của CNTB và mở đầu cho sự ra đời của chủ nghĩa thực dân cận đại.
Ðây cũng là thời kỳ chính quyền quân chủ chuyên chế được xây dựng ở một số
nước ( Anh , Pháp, Tây ban nha, Bồ đào nha,....)
Lúc này là giai đoạn quá độ, khi mà các đẳng cấp phong kiến cũ đã suy thóai và
giai cấp tư sản đã hình thành từ tầng lớp thị dân trung đại, và khi mà giữa hai bên đối
địch nhau chưa bên nào thắng bên nào, lúc ấy qúi tộc phong kiến bắt tay vời tư bản để
tiêu trừ phong kiến cát cứ và phong trào nông dân đang lên mạnh.
Ðây cũng là thời kỳ bắt đầu những cuộc cách mạng về tư tưởng và văn hóa sâu sắc
( đấu tranh giữa hai ý thức hệ tôn giáo phản động và ý thức hệ tư sản tiến bộ), biểu hiện
qua các phong trào cải cách tôn giáo, văn hóa phục hưng.
Trong giai đoạn này, do tác động của những điều kiện kinh tế - xã hội và tư tưởng
mới, pnong trào của nông dân và thị dân nổ ra rất mạnh mẽ, biến thành cuộc chiến tranh
nông dân thực sự, mang tính chất hoàn toàn mới là thủ tiêu chế độ phong kiến và vương quyền.
Tất cả những điều đó đã làm cho giai đọan các thế kỷ XVI - XVII, trở thành một
giai đoạn đặc biệt trong lịch sử, khác về chất với giai đoạn phong kiến phát triển trước
đó (thế kỷ XI-XV), cũng như với các thế kỷ tiếp theo của chủ nghĩa tư bản công nghiệp
( thế kỷ XVIII - XIX ). Qui luật những quan hệ sản xuất tất yếu phải phù hợp với tính
chất của lực lượng sản xuất đã biểu hiện rất rõ ràng và đẩy nhanh sự tan rã của chế độ phong kiến. 1. Phát kiến
Phát kiến là tìm ra những gì còn xa lạ chưa biết tới để phục vụ cho nhu cầu khám
phá khoa học,lợi ích kinh tê, tìm hiểu văn hóa, tôn giáo , hoạt động chính trị. 3. Phát kiến địa lý
Phát kiến địa lý là tìm ra những vùng đất mới,chưa từng có con người đặt chân đến
hay xa lạ chưa được biết tới, để phục vụ cho nhu cầu khám phá thế giới, mở rộng thị
trường, giao lưu quốc tế, trao đổi văn hóa giữa những nền văn minh phương Đông và
phương Tây. Và từ đó,người ta cũng bổ sung ,hoàn chỉnh vào bản đồ địa lý thế giới.
I. Nguyên nhân và điều kiện của những cuộc phát kiến địa lý ở Châu Âu thời Trung đại.
Trong thời kì cổ đại và sơ kì trung đại, người châu Âu vẫn chưa giám vượt qua các đại
dương. Những nơi mà thương nhân, và các nhà hàng hải châu Âu quen thuộc chỉ là lOMoAR cPSD| 61164048
LỊCH SỬ VĂN MINH THẾ GIỚI
những bờ biển quen thuộc quanh châu Âu và Địa Trung Hải. Nhưng từ nửa sau thế kỉ
XV trở đi, người châu Âu đã tổ chức nhiều cuộc thám hiểm vượt đại dương với mục
đích tìm ra con đường biển sang phương Đông. Trong số những cuộc thám hiểm này
có 3 cuộc thám hiểm địa lớn nhất vào cuối thế kỉ XV, đầu thế kỉ XVI dẫn đến ba phát
kiến địa lí lừng danh “ Cuộc hám hiểm tìm ra châu Mĩ (1942) Crixtốp Côlômbô, cuộc
thám hiểm vòng qua châu Phi tới Ấn Độ (1497-1498) của Vaxcô đơ Gama và cuộc
thám hiểm vòng quanh thế giới (1519-1522) của Magianlăng. Những phát kiến địa lí
trên đã làm đảo lộn quan điểm về trái đất thời dó. Không đầy 50 năm sau loài người đã
biết đến hầu hết các biển các miền đất lạ
Hoàn cảnh xã hội : Văn hoá Tây Âu thế kỉ V - X dựa trên nền tảng nền kinh tế tự
cung tự cấp, sự giao lưu trao đổi rất hạn chế, văn hoá vì vậy cũng phát triển không đáng kể.
Tới thế kỉ XIV, với sự phát triển kinh tế công thương ở các thành thị, quan hệ sản
xuất tư bản chủ nghĩa dần dần hình thành và ngày càng lớn mạnh. Các nhà tư tưởng của
giai cấp tư sản không còn chịu chấp nhận những giáo lí phong kiến lỗi thời, họ vận động
khôi phục lại sự huy hoàng của văn hoá Tây Âu thời cổ đại. Họ tìm thấy trong nền văn
hoá cổ đại những yếu tố phù hợp với mình, có lợi cho mình để đấu tranh chống lại những
trói buộc của nền văn hoá trung cổ .
Bước vào thời kỳ quá độ từ chế độ phong kiến sang chủ nghĩa tư bản, xã hội Tây Âu nảy
sinh nhiều mâu thuẫn về kinh tế, xã hội. Một mặt, do sự phát triển của sản xuất nên nhu cầu về
nguyên liệu, vàng bạc ngày một tăng.Các nước Tây Âu đòi hỏi phải mở rộng thị trường để trao
đổi mua bán với các vùng trên thế giới.Thời gian này thị trường của giai cấp tư sản Tây Âu chỉ
trong phạm vi Châu Âu và thông qua vùng phụ cận với Phương Đông. Việc buôn bán với
phương Đông mà người Châu Âu mới tiến hành còn rất hạn chế.
Các tầng lớp vua chúa, quý tộc tầng lớp giàu có lúc bấy giờ cũng mong có nhiều
tiền, vàng để ăn chơi hoang phí, và nhu cầu về các mặt hàng đặc sản, cao cấp có nguồn
gốc từ phương Đông như tiêu, quế, trầm hương, lụa tơ tằm (dâu tằm tơ), ngà voi... tăng
vọt hẳn lên. Phương Đông trong trí tưởng tượng của họ được tô vẽ thành một thế giới
thần tiên giàu có trong các cuốn truyện Ngàn lẻ một đêm, Cuốn sách những chuyện kì
lạ.Vàng và gia vị là đông cơ chủ yếu của việc tìm đuờng sang Phương Đông, khám phá những vùng đất mới. lOMoAR cPSD| 61164048
LỊCH SỬ VĂN MINH THẾ GIỚI
Mặc khác, các thượng lộ sang phương Đông gặp những trở ngại khó khăn không tài nào
khắc phục được . Một trong những con đường buôn bán chủ yếu của châu Âu với phương Đông
là con đường qua Địa Trung Hải , sau cuộc Thập tự chinh nằm trong tay người Italia. Một số
thành thị Italia đã đạt được cơ dở phồn thịnh trên thượng lộ này, Tuy nhiên họ vẫn phỉa nhờ vào
sự mô giới của người A Rập, vì người A Rập đã kiểm soát toàn bộ con đường buôn bán sang
Ấn Độ hoặc là đi qua Ai Cập và Hồng Hải , hoặc là theo con đường sông Tigơrơ và Ơphơrát
đến vịnh Ga Tư . Người A Rập lập nên hàng rào bất khả xâm phạm giữa
Ấn Độ va châu Âu , khiến cho không một tàu buôn châu Âu nào được phép bỏ neo trên Hồng
Hải, Cũng như không một thương nhân châu Âu nào được qua đó . Người a Rập trở thành
người lũng đoạn hàng hóa Ấn Độ, người châu Âu phải mua hàng hóa đó với giá đắt từ 8-10 lần
Một con đường buôn bán xuyên qua lục địa châu Á đến trung Quốc cũng đã mát hết tác
dụng do dân du mục của các nước Ápganistan thay nhau chiếm giữ, Tuy nhiên trong việc buôn
bán với phương Đông , nguy cơ bế tắc chủ yếu vẫn là do người Thổ Nhĩ Kì chiếm mất con
đường qua hắc Hải , vịnh Ba Tư. Năm 1453 , khi đế quốc Badantium chiếm Côngxtăngtinôp
rồi chiếm luôn Tiểu Á và bán đảo Bancăng .Năm 1475 họ chiếm Crimê. Hắc hải trở thành biển
của họ .Từ đó về sau hắc hải và những vùng đất người Thổ Nhĩ Kì chiếm toàn trở nên khốc liệt
do chính sách kinh tế tàn bạo của người Thổ. Họ cướp đoạt hàng hóa của thương nhân mộ cách
vô lí, khiến cho con đường buôn bán của ngươi châu Âu trở nên tuyệt vọng .Việc tìm ra con
đường biển sang Phương Đông là một nhu cầu cấp bách của người Châu Âu.
Lúc đó người Tây Âu đã có nhiều người tin vào giả thuyết Trái Đất hình cầu. Họ
cũng đã đóng được những con tàu buồm đáy nhọn, thành cao, có khả năng vượt đại
dương, mỗi tàu lại đều có la bàn và thước phương vị, điều đó đã tăng thêm sự quyết tâm
cho những thuỷ thủ dũng cảm.
Vào thời gian ấy, khoa học –kỹ thuật có những tiến bộ đáng kể. Các nhà hàng hải bắt đầu
nghiên cứu các dòng hải lưu và hướng gió, bước đầu hiểu biết địa lí của các đại dương. Sự tiến
bộ về kiến thức địa lý, thiên văn, và kỹ thuật hàng hải đã tạo ra những điều kiện đảm bảo cho
những chuyến đi dài ngày trên biển.Người ta đã xác định được hướng con tàu không chỉ bằng
cách quan sát chiều gió, hải lưu, màu nước hoặc chim biển mà còn bằng biện pháp xác định vị
trí của tàu không cần vật chuẩn. La bàn cùng với máy đo góc thiên văn được sử dụng trong việc
định hướng giữa các đại dương bao la. Trước kia người ta chỉ đóng thuyền nhỏ,thành thấp đáy
bằng để đi sông và ven biển, nay cũng đã vẽ được những bản đồ và hải đồ có ghi các bến cảng.
Kỹ thuật đóng tàu có những bước tiến mới: tàu có bánh lái, có hệ thống buồm lớn, có sàn và
boong để có thể đặt đại bác. Những kiểu tàu mới đã xuất hiện. Ca-ra-ven trở thành loại tàu vượt
đại dương đầu tiên trong lịch sử thế giới. lOMoAR cPSD| 61164048
LỊCH SỬ VĂN MINH THẾ GIỚI
Những cuộc hành trình của người Châu Âu sang phương Đông và tài liệu ghi chép của
một số người đi trước (như Mác-cô Pô-lô, người I-ta-li-a) cũng giúp cho các cuộc phát kiến địa
lí ở các thế kỉ XV – XVI có điều kiện dễ dàng hơn.
Tây Ban Nha và Bồ Đào Nha đều ở cực tây nam Châu Âu tiếp giáp với Đại Tây Dương,
và bờ biển có nhiều thủy thủ gan dạ và một tầng lớp quý tộc thượng võ, hiếu chiến đã được rèn
luyện.Hơn nữa trong khi các nước Tây âu còn đang bận rộn trong cuộc nội chiến, khôi phục
chiến tranh thì Bồ Đào Nha và Tây Ban Nha đã hoàn thành công cuộc khôi phục và có kì vọng
phát triển thành một cường quốc.Giai cấp thống trị các nước này ủng hộ những chuyến đi tìm
đất mới mong chiếm đựợc nhiều của cải để trở thành giàu có, họ còn đưa ra lời hứa hẹn sẽ
phong vương và ban thưởng cho những ai có nhiều công trạng trong các chuyến vượt biển.
II. Tiến trình phát kiến địa lý
Cho đến trước thế kỷ XV, người châu Âu chỉ biết có 3 đại lục : Âu, Á, Phi nối liền
nhau, chung quanh là biển. Nhưng đến thế kỷ XV những hiểu biết của người châu Âu
được bổ sung bằng thuyết qủa đất hình tròn, nhờ vậy mà họ biết rằng muốn sang Ấn độ
thì có thể đi bằng hai cách : Vòng châu Phi hoặc vượt đại dương đi về phía Tây.
Lịch sử phát kiến địa lí là lịch sử của hàng loạt hoạt động thám hiểm dũng cảm đưa
lại những thành tựu to lớn. Nhười Bồ Đào Nha, Tây Ban Nha nằm trong số những người
đầu tiên và tích cực nhất tham giai vào các hoạt động thám hiểm , Vì Bồ Đào Nha và
Tây Ban Nha có vị trí thuận lợi . Trong thời kì diễn ra những hoạt động thám hiểm , nền
kinh tế hàng hóa của 2 nước này khá phát triển nhất là các thành thị ven biển . Bồ dào
Nha, Tây Ban Nha có những hạm đội lớn nhất lúc bấy giời , với những thủ thủy gan dạ
. Hai nước này tiến hành cuộc đấu tranh mấy trăm năm với nhười A Rập , đồng thời phải
đấu tranh chống sự lũng đoạn buôn bán của người Italia . Cuộc đấu tranh đó đã sinh ra
các tầng lớp quý tộc thượng võ, hiếu chiến. Tầng lớp này tham gia vào những hoạt động
thám hiểm nhằm bổ cứu cho sự nghiệp kinh tế đã lubg lay của họ rong cuộc chiến tranh lâu dài gây nên.
Những cuộc phát kiến địa lí lớn nhất do người Bồ Đào Nha, và Tây Ban Nha lập
nên , dĩ nhiên họ kế thừa những thành quả của nhiều cuộc thám hiểm trước đó . Nhung
chỉ những phát kiến đại lí của người Bồ Đào Nha, Tây Ban Nha mới dẫn đến hậu quả kinh tế lớn nhất . lOMoAR cPSD| 61164048
LỊCH SỬ VĂN MINH THẾ GIỚI
1. Các chuyến đi của hoàng tử HENRI 1.1. Tiểu sử
Henri – Nhà hàng hải(1393-1460)
Trong khoảng các năm từ 1385 tới năm 1435, nước Bồ Đào Nha có Vua John I cai
trị. Hoàng tử Henri d'Aviz thấy mình đứng thứ ba trong thứ tự kế vị nên đã từ bỏ Chính
Trị mà quay sang lãnh vực Khoa Học và Thám Hiểm. Henri đã đặt cơ sở khảo cứu trên
mỏm cực nam của xứ Bồ Đào Nha và mỏm đất này như thể một bao lơn nhìn ra ngoài đại dương bát ngát
Năm 1415 Henri thành lập trường hàng hải tại Sagres, miền Nam Portugal. Ông
đã tụ tập chung quanh mình một số học giả và những người đi biển.Những người này
đã giúp ông chuẩn bị những cuộc thám hiểm bằng cách thành lập các toán chuyên về
hàng hải, thiên văn và họa đồ địa lý. Ông đã cho vẽ ra những bản đồ mới. Henri còn
cho xây cất một đài thiên văn để giúp các nhà thủy thủ lái tàu bằng cách xác định vị trí
nhờ các vì sao. Ông còn cho mời nhiều nhà bác học A Rập,và Do Thái tới làm việc Từ
1416, mỗi năm ông đều cho đoàn thám hiểm tìm hiểu đại dương, phát xuất từ Sagres đi về hướng Nam.
Các con tầu của Hoàng Tử từ phương đông trở về đã chất đầy vải lụa, hương liệu,
còn nếu từ châu Phi, mang theo vàng, ngà voi và các nô lệ da đen. Nhưng mặc dù rất đắt
tiền, các hàng hóa kể trên đều không được Hoàng Tử ưa thích bằng các bài tường trình
về những miền đất chưa quen biết và về các vùng biển chưa từng có thuyền bè nào lui
tới. Hoàng Tử Henri còn tặng nhiều tiền thưởng cho những tin tức liên quan tới bờ biển lOMoAR cPSD| 61164048
LỊCH SỬ VĂN MINH THẾ GIỚI
phía tây của châu Phi, tới hướng gió và các luồng nước chảy trên Đại Tây Dương. Ông
chính là người đã mở đầu những chuyến đi của người Bồ Đào Nha.
"Henri, nhà Hàng Hải" mặc dù có biệt hiệu của ông như vậy nhưng ông chưa từng
đi tàu mặc dù ông có tinh thần của một nhà hàng hải.
2. Cuộc hành trình các con tàu của Hoàng tử Henri
Cuộc hành trình các con tàu của Hoàng tử Henri
Người Bồ Đào Nha khám phá Châu Phi Người Bồ Đào Nha xuôi thuyền
hướng về Châu Á Người Bồ Đào Nha đến sinh sống tại Brésil, Nam Mỹ
Năm 1415, người Bồ đã chiếm được pháo đài Ceuta trên bờ biến châu Phi, từ đó
hầu như năm nào họ cũng tổ chức những đoàn thám hiểm đi về phía Nam dọc theo bờ biển châu Phi.
Khi tìm đường đi sang Ấn Độ, các thủy thủ Bồ đã khám phá ra các nhóm đảo
Canaries, Madeira, Azores. Một thuyền trưởng của Hoàng Tử Henri đã tới hòn đảo lớn
Canaries rồi trở về Bồ Đào Nha và mô tả lại những dòng nước chảy mạnh chung quanh
đảo. Sự việc này khiến cho Hoàng Tử Henri cử Goncalo Velho, một hiệp sĩ quý phái, đi
"tìm nguyên nhân của dòng nước". Như vậy "Henri, nhà Hàng Hải" là người đầu tiên
tìm hiểu các giới hạn của đại dương.
Năm 1419, họ chiếm được hòn đảo Porto Xanto do người Ý tìm ra trước kia và
biến đảo này thành thuộc địa.1432 phát hiện ra quần đảo Axo,1434 họ đi qua Pôatooc.
Nhưng Henri không được chứng kiến một phát hiện lớn lao nào đã từng làm cho đất
nước l6ng - Bồ Đào Nha- trở thành bất tử . Năm 1460 ông mất người Bồ Đào Nha chưa lOMoAR cPSD| 61164048
LỊCH SỬ VĂN MINH THẾ GIỚI
đạt được những phát hiện lớn lao nào trên lĩnh vực địa lí. Sau Henri người Bồ Đào Nha
còn tiến hành nhiều cuoc5 thám hiểm nữa.
Năm 1445, họ đến được Cap Vert (mũi Xanh).
Năm 1472, họ đến Vịnh Guinée,nơi tận cùng của vùng đất châu Phi nhô ra biển và
bắt đầu khai thác những lớp đất có vàng, sau đó họ biến nơi nầy thành nơi buôn bán ngà
voi, vàng , nô lệ và một phần gia vị. Họ đem áo dài vải gai, hạt cườm vũ khí và rượu
bán cho người da đen ở đây. Khi đến vịnh Guinée, họ tưởng đây là mõm cực nam của
châu Phi, nên năm 1482 họ cho xây dựng ở đây đồn Mina để cướp bóc. Đến 1884 họ
đến được cửa sông CôngGô
Henri đã dùng những điều hiểu biết do các thủy thủ đem về để vẽ bản đồ, với mục
đích sử dụng trong các cuộc thám hiểm sau. Đồng thời với những kiến thức ngày một
nhiều, cách đóng tầu thuyền cũng tiến bộ. Một thứ tầu biển mới được chế tạo có tên là
Caravelle, đã cho phép các thủy thủ Bồ Đào Nha có thể đi xa hơn trước. lOMoAR cPSD| 61164048
LỊCH SỬ VĂN MINH THẾ GIỚI Tàu Caravelle
Từ năm 1416, mỗi năm đều có một đoàn thám hiểm ra đi nhưng mỗi đoàn chỉ đi
được một quãng ngắn rồi quay trở về.Năm sau, trên cơ sở kết quả đã thu được, đoàn
khác lại đi xa hơn một ít.Những tiến bộ đó thật chậm chạp, Người Bồ Đào Nha phải mất
tới 82 năm mới đến được Ấn Độ (1416-1498).Trong các chuyến đi đó có hai cuộc thám
hiểm lớn là của B.Dias (1450-1500) và Vasco da Gama(1469-1524).
2. Các chuyến đi của Bartolomeu Dias(1450 - 1500) a. Giới thiệu
Bartolomeu Dias (1450 - 1500), nhà hàng hải Bồ Đào Nha.Năm 1457, Bartolomeu
Dias được sinh ra ở Bồ Đào Nha.Bartolomeu Dias đến từ một gia đình quý tộc Bồ Đào
Nha và cha của ông tham dự tòa án Bồ Đào Nha.Người ta tin rằng Dias đến từ một gia
đình của các thủy thủ và nhà thám hiểm bao gồm Joao Dias người đi thuyền quanh Cape
Bojador năm 1434 và Diniz Dias người phát hiện ra các quần đảo Cape Verde.
Bartolomeu Dias đã được giáo dục tốt nhất và với trình độ của mình Ông đã có
thể được dạy một số ngôn ngữ, vật lý, hình học, toán học và thiên văn học lOMoAR cPSD| 61164048
LỊCH SỬ VĂN MINH THẾ GIỚI
Ông là thành viên của tòa án Bồ Đào Nha hoàng gia và tổ chức tiêu đề của Sailing
Master của con người của cuộc chiến Sao Cristovao Bồ Đào Nha (San Christovao).
b. Cuộc hành trình của Bartolomeu Dias
Ngày10 tháng 10 Năm 1486: Vua John II của Bồ Đào Nha bổ nhiệm Bartolomeu
Dias vào một đoàn thám hiểm để lãnh đạo để đi thuyền vòng quanh mũi phía nam của
châu Phi với hy vọng tìm ra một tuyến đường thương mại sang Ấn Độ. Bartholomeu
Dias, người đã từng trông coi các kho của hoàng gia ở Lisbon và đã đi một chuyến tàu
caravel xuống bờ biển châu Phi. Sau mười tháng chuẩn bị lâu ngày, tổ chức kỹ lưỡng,
với vốn đầu tư lớn vào tháng bảy hoặc đầu tháng Tám, 1487, với hai caravels vũ trang,
mỗi caravels năm mươi tấn và một tàu cung cấp Dias chuẩn bị rời Lisbon.Dias mang
theo sáu người châu Phi đã từng có mặt trong các chuyến thám hiểm Bồ Đào Nha trước
đây. Dias cho họ ăn uống tử tế, cho mặc đồ theo kiểu người Âu, rồi rải họ ở một số nơi
dọc bờ biển, cùng với những mẫu hàng hóa như vàng, bạc, gia vị và các sản phẩm châu
Phi khác, để họ dùng kiểu "buôn bán câm" chỉ cho những người bản xứ biết người Bồ
Đào Nha cần những loại hàng hóa nào. Sau khi đã rải hết những sứ giả châu Phi này,
các con tàu của Dias gặp phải một cơn bão chuyển thành một cuồng phong dữ dội.
Những con tàu phải hạ buồm chạy trước cơn gió bắc trên biển sóng lớn trong 13 ngày
và bị gió đưa đi xa ra ngoài khơi rồi xuống phía nam của biển cả. Đoàn thủy thủ vừa
mới bị sức nóng thiêu đốt của xích đạo, giờ đây trở thành hoảng loạn. "Và vì các tàu khá
nhỏ và biển thì càng lúc càng lạnh hơn và không giống như lúc họ còn ở Guinea,... họ
chỉ nằm trên tàu chờ chết". Nhưng cơn bão đã qua đi và Dias căng tất cả các cánh buồm
và quay về phía đông, nhưng sau nhiều ngày vẫn không thấy đất đâu cả. Quay lên phía
bắc 150 hải lý, ông bất ngờ thấy những dãy núi cao. Ngày 3 tháng 2, 1488, ông bỏ neo
ở vịnh Mossel, nằm vào khoảng 30 dặm phía đông chỗ ngày nay gọi là Mũi Town. Có
vẻ do ý trời, cơn bão đã thực hiện được điều mà không một kế hoạch nào có thể thực
hiện, vì nó đã đưa Dias vòng qua mũi cực nam của châu Phi. Khi đoàn người thám hiểm
lên bờ, họ bị dân bản xứ ném đá đuổi đi, Dias dùng cung bắn chết một người bản xứ
khiến họ phải bỏ đi. Ông đi theo bờ biển, đi thêm ba trăm dặm nữa đến cửa của Great
Fish River và vào vịnh Algoa. lOMoAR cPSD| 61164048
LỊCH SỬ VĂN MINH THẾ GIỚI
Dias muốn đi tiếp vào Ấn Độ Dương, để hoàn thành niềm mong đợi của nhiều thế
kỷ, nhưng đoàn thủy thủ không muốn. "Mệt mỏi và kinh hoàng vì biển cả dữ dội mà họ
đã đi qua, tất cả đều cùng nhau bắt đầu lẩm bẩm kêu ca và yêu cầu không được đi xa
thêm nữa". Lương thực còn rất ít và chỉ có cách quay nhanh trở về tàu lương thực còn ở
xa tít phía sau. Sau khi hội ý với các thuyền trưởng và mọi người đều ký vào quyết định
quay trở về, Dias đã đồng ý.
Trên đường về, họ trở lại chiếc tàu lương thực mà họ đã để lại cách đây chín tháng
với 9 người trên tàu. Chỉ còn ba người sống sót và một trong ba người này "quá vui khi
gặp lại các bạn nên đã chết một cách đột ngột, vì đã quá đuối sức vì bệnh tật". Người ta
dỡ hàng từ chiếc tàu lương thực rồi đốt bỏ nó, chỉ còn hai con tàu caravel quay về Bồ
Đào Nha vào tháng 12 năm 1488, sau mười sáu tháng và mười bảy ngày lênh đênh trên
biển.Khi hai chiếc tàu caravel tan nát vì thời tiết về tới cảng Lisbon, Christopher
Colômbô đã có mặt ở đó để đợi đoàn thám hiểm. Dạo ấy Christopher Colômbô chưa có
tiếng tăm gì. Ông rất quan tâm đến kết quả chuyến đi của Dias. Tháng12 năm 1488, Dias
trở về Lisbon.Sau khi vắng mặt,Ông đã thể hiện được cách để Vasco da Gamma ông
năm 1497 mà đi kèm, nhưng ở một vị trí cấp dưới, như xa như là Cape Verde Islands,
Việc phát hiện ra các đoạn xung quanh châu Phi là quan trọng bởi vì, lần đầu tiên, người
châu Âu có thể thương mại trực tiếp với Ấn Độ và các phần khác của châu Á, bỏ qua
các tuyến đường bộ qua Trung Đông.
Dias ban đầu được đặt tên là Mũi Hảo Vọng là "Mũi bão" (Cabo das Tormentas).
Sau đó nó được đổi tên thành bởi vua John II của Bồ Đào Nha đến Cape of Good Hope
(Cabo da Boa Esperança) bởi vì nó đại diện cho việc mở một tuyến đường phía đông.và
với các thông tin vô giá cho chuyến đi thăm dò tương lai của Bồ Đào Nha. Những cuộc
thám hiểm Bồ Đào Nha đã được lãnh đạo bởi Christopher Columbus , Vasco da Gama
và Pedro Alvares Cabral tất cả những người sử dụng các bảng xếp hạng do Bartolomeu
Dias.Sử dụng kinh nghiệm của mình với du lịch thám hiểm, Dias đã giúp trong việc xây
dựng các Gabriel São và tàu anh em của mình, Rafael Sao đã được sử dụng bởi Vasco
da Gama đi vòng quanh Cape và tiếp tục con đường đến Ấn Độ. Dias chỉ tham gia vào
chân đầu tiên của chuyến đi da Gama, cho đến quần đảo Cape Verde . Sau đó ông bị một
trong các thuyền trưởng của chuyến thám hiểm Ấn Độ thứ hai, đứng đầu là Pedro lOMoAR cPSD| 61164048
LỊCH SỬ VĂN MINH THẾ GIỚI
Alvares Cabral . Đội tàu này đạt tới trước bờ biển của Brazil , có tính sở hữu của nó
trong 1500, và sau đó tiếp tục hướng về phía đông tới Ấn Độ. Dias thiệt mạng gần Cape
of Good Hope rằng ông presciently có tên là Cape của bão. Bốn tàu gặp phải một cơn
bão lớn đi mũi và bị mất, bao gồm cả Dias, ngày ngày 29 tháng 5 năm 1500. Dias không
bao giờ được vua thưởng công xứng đáng và ông trở thành con người của Kỷ Nguyên
Khám Phá của Bồ Đào Nha bị quên lãng. Ông có trông coi việc đóng những tàu cho
Vasco da Gama, nhưng không dự phần trong chuyến hành trình cao điểm của Gama tới Ấn Độ.
Người ta đã trông chờ công trình thám hiểm của Dias được tiếp nối mau chóng,
nhưng nó đã bị trì hoãn do những vấn đề nội bộ ở Bồ Đào Nha, do việc kế vị ngôi vua
bị gián đoạn và nhất là do cuộc tranh giành xảy ra khiến Bồ Đào Nha và Tây Ban Nha
đang đứng bên bờ của một cuộc chiến. 3. Vasco da Gama (1460-1524)
(http://nhantai.vn/nhantai/158/TalentId/191/Nhan_tai_Vasco_da_Gama.aspx) Vasco
da Gama là bá tước thứ nhất của Vidigueira , là một nhà thám hiểm người Bồ Đào Nha,
một trong những nhà hàng hải châu Âu thành công nhất của Kỷ nguyên khám phá và là
thuyền trưởng hạm đội đầu tiên đi thẳng từ châu Âu đến Ấn Độ. 3.1. Tiểu sử
Vasco da Gama sinh khoảng năm 1460[1] hoặc 1469[2] tại Sines ở bờ biển phía
Tây Nam của Bồ Đào Nha, có lẽ là trong một ngôi nhà gần nhà thờ Nossa Senhora das Salas.
Cha của Vasco da Gama là Estêvão da Gama, một kỵ sĩ trong đội gia binh của Công
tước xứ Viseu, Dom Fernando vào khoảng những năm 1460. Dom Fernando cử ông làm lOMoAR cPSD| 61164048
LỊCH SỬ VĂN MINH THẾ GIỚI
Alcaide-Mór (thủ hiến) xứ Sines và cho phép ông giữ lại một phần thuế thu từ việc làm
xà phòng ở Estremoz. Estêvão da Gama kết hôn với Quý cô Isabel Sodré, con gái của João Sodré.
Người ta biết rất ít cuộc đời Vasco da Gama khi còn nhỏ, có giả thiết cho rằng ông
học trong một thị trấn trên đất liền ở Évora, ở đó có lẽ ông đã học Toán học và nghề
hàng hải, người ta cũng biết rằng da Gama hiểu biết sâu về Thiên văn học là nhờ được
học từ nhà thiên văn nổi tiếng Abraham Zacuto.
Năm 1492 vua João II của Bồ Đào Nha phái ông tới cảng Setúbal, phía Nam
Lisbon, và tới Algarve, tỉnh cực Nam của Bồ Đào Nha để chiếm lấy những con tàu Pháp
nhằm trả đũa việc cướp bóc tàu thuyền Bồ Đào Nha trong thời bình, Vasco da Gama đã
hoàn thành rất nhanh chóng và hiệu quả công việc được giao. 3.2. Bối cảnh
Năm 1460, Hoàng Tử Henri qua đời. Sự kiện này đã làm tiêu tan động lực thúc đẩy
các nhà thám hiểm Bồ. Nhưng việc tìm hiểu các miền đất mới đã không ngừng lại.
Đường Xích Đạo được Lopo Goncalves băng qua vào năm 1473 mà không một thủy thủ
nào bị cháy thành than! Các thám hiểm vẫn tiếp tục nhưng số lượng vàng bạc mang về
xứ không được nhiều như trước, người thời đó đành hy vọng ở các hương liệu. Câu hỏi
đặt ra cho họ là làm sao tới được Ấn Độ và muốn vậy, châu Phi phải là một lục địa tròn
trong khi bờ biển của lục địa này vẫn tiếp tục trải dài hướng về phía nam.
Sau Bồ Đào Nha, nước Tây Ban Nha bắt đầu chiếm được một số hải cảng trên các
miền bờ biển châu Phi. Đã xảy ra một số tranh chấp giữa hai nước lân bang này. Để
dành riêng châu Phi cho mình và giải quyết mọi tranh chấp, nước Bồ đã trông cậy vào
vị Giáo Hoàng. Trong nhiều thế kỷ, giáo hội Thiên Chúa đã từng là trọng tài của các
quốc gia theo Thiên Chúa giáo, nhưng ảnh hưởng của Giáo Hoàng đã bị kém dần. Tuy
thế, từ năm 1455, nước Bồ Đào Nha đã nhận được một loạt các công bố của Giáo Hoàng
cho họ tất cả các hải đảo và miền đất phía nam Cape Bojador. Năm 1478, Vua Ferdinand
và Nữ Hoàng Isabella của các vương quốc Aragon và Castile, đã xin Giáo Hoàng đặc
quyền buôn bán với xứ Guinea và đã bị từ chối trong khi tàu buôn Tây Ban Nha vẫn tiếp
tục đáp vào vịnh Guinea để tìm bắt nô lệ. Tại bến cảng Seville, các con tầu mang về dân lOMoAR cPSD| 61164048
LỊCH SỬ VĂN MINH THẾ GIỚI
nô lệ da đen là những hình ảnh quen thuộc, chứng tỏ các hoạt động thám hiểm của người
Tây Ban Nha tới các miền đất của châu Phi.
Sau đó, nước Anh cũng xin phép Giáo Hoàng được quyền tới châu Phi và buôn
bán. Trước những cạnh tranh của các quốc gia khác nhau, Vua Bồ Đào Nha John II bèn
ra lệnh cho Diego Cao thực hiện một loạt các thám hiểm để tìm đường đi tới Ấn Độ.
Các tầu viễn du của Diego Cao được cung cấp các cột mốc bằng đá, có ghi rõ bằng tiếng
La Tinh, tiếng Bồ và tiếng Ả Rập để đánh dấu những nơi tìm ra và nhận chủ quyền về
cho nước Bồ Đào Nha. Diego Cao đã đóng một cột đá tại cửa sông Congo vào năm 1483
và một cột khác tại Cape Cross, 22 độ phía nam của Xích Đạo. Nhà thám hiểm Cao đã
đi dọc bờ biển được 1,500 dặm, từ Cape St. Catherine tới Cape Cross nhưng lục địa châu
Phi vẫn tiếp tục trải dài vô tận về phía nam.
Năm 1487, Vua John lại phái Bartolomeu Dias với ba tàu biển, chủ đích đi vòng
lục địa châu Phi và nếu có thể thì bắt liên lạc với Vua Giáo Sĩ Prester John. Kết quả của
các lần đi thám hiểm của Dias vẫn được giữ kín như trước kia và sau này, người ta được
biết rằng Bartolomeu Dias đã tới được địa điểm mà ngày nay là Luderitz, 520 dặm về
phía tây bắc của Mũi Hảo Vọng (Cape of Good Hope). Một trận bão đã thổi con tầu của
Dias vòng qua Mũi Hảo Vọng và khi cơn gió dịu đi, Dias đã tìm nơi trú ẩn trong vịnh
Mossel rồi sau đó, dương buồm tới địa điểm có tên hiện nay là Port Alfred. Trên đường
về, nhà thám hiểm đã gọi mũi đất nhô ra biển nhiều nhất của phần phía nam của châu
Phi là Mũi Phong Ba (Cape of Storms) và về sau, Vua John đã đổi tên là Mũi Hảo Vọng,
với hy vọng ở tương lại tốt đẹp.
Tới lúc này, Xích Đạo đã được các tầu biển Bồ Đào Nha vượt qua nhiều lần và
không một thủy thủ nào bị đốt cháy thành than. Các truyền thuyết cổ về những hiểm
nguy đã bị bác bỏ và đã có tầu biển vòng qua được mỏm cực nam của châu Phi. Người
Tây phương khi bước lên bờ, thám hiểm các miền đất mới, đã gặp các loại thổ dân khác
nhau. Hỏa lực, gươm giáo và áo giáp của họ đã cho phép họ chiếm đoạt bất kể món hàng
nào mà họ muốn có, ngay cả khi thổ dân thù nghịch, chống cự.
Cũng vào năm 1487 khi sai Dias đi thám hiểm miền biển cực nam của châu Phi,
Vua John của Bồ Đào Nha còn gửi đi hai phái đoàn cùng tới Aden theo đường bộ, một
đoàn với chủ đích tìm ra con đường dẫn đến các nơi giàu có của phương đông, đoàn kia lOMoAR cPSD| 61164048
LỊCH SỬ VĂN MINH THẾ GIỚI
tìm cách bắt liên lạc với Vua Giáo Sĩ Prester John. Peroda Covilha được lệnh đi qua
Arabia để tới Ấn Độ. Ông này đã tìm thầy con đường biển mà các con tầu Hồi giáo
thường chuyên chở hương liệu vượt qua Ấn Độ Dương để tới châu Phi. Nhà thám hiểm
thứ hai cũng thông thạo tiếng Ả Rập như Covilha, là Afonso de Paiva. Đoàn thám hiểm
này đi sâu vào lục địa châu Phi từ phía đông bắc, lục tìm tại xứ Ethopia ngày nay.
Cũng giống như các điều tìm thấy của Bartolomeu Dias, khám phá của hai đoàn
thám hiểm kể trên được giữ kín. Covilha đã tới Calicut, là một thành phố ở phía tây của
xứ Ấn Độ (Calcuta ở phía đông). Tại nơi này, các con thuyền gỗ của Trung Hoa và của
miền đông Ấn Độ chuyên chở tới nào hương liệu, vàng bạc, nào tơ lụa và đồ sứ... Các
mặt hàng quý giá này sau đó được chuyển tới vịnh Ba Tư và tới miền đông của châu Phi.
Covilha thực ra không phải là người châu Âu đầu tiên tới được xứ Ấn Độ. Trước
đó đã có các thương nhân từ Cairo đi theo biển Hồng Hải, rồi còn có những lái buôn
khác từ các thành phố Venice, Genoa..., từ các xứ Pháp và Hòa Lan. Covilha sau đó đã
đi ngược về vịnh Ba Tư và tới Sofala, phía nam của Beira thuộc châu Phi. Tại nơi này,
ông ta đã nghiên cứu thấy rằng Ấn Độ Dương tiếp nối với Đại Tây Dương và như vậy,
từ châu Âu có thể dùng đường biển để đi vòng phía dưới châu Phi tới Ấn Độ. Khi tới
Cairo vào năm 1490, Covilha mới biết tin nhà thám hiểm Paiva đã chết. Lệnh của Vua
John II bắt ông phải đảm nhiệm sứ mạng của Paiva bỏ dở. Covilha tìm đường tới được
triều đình của vua xứ Ethopia và đã thấy rõ không có vị Vua Giáo Sĩ nào là Prester John
cả. Năm 1520 có một phái đoàn khác của triều đình Bồ Đào Nha tới được xứ Ethopia
và đã gặp lại ông Covilha già nua tại triều đình của xứ này vì Vua Ethopia đã không cho
phép ông ta ra đi, nhưng chắc chắn là các báo cáo của Covilha cũng đã tới được tay của
Vua John II của Bồ Đào Nha. Sau khi vị vua này chết năm 1495, vua kế tiếp là Manuel
vẫn tiếp tục chính sách mở đường tới Ấn Độ.
Khi de Gama được 10 tuổi, kế hoạch trên bắt đầu cho những kết quả cụ thể.
Bartolomeu Dias đã quay trở lại sau khi đi vòng quanh Mũi Hảo Vọng (Cape of Good
Hope), ông cũng thám hiểm sông Rio do Infante (nay là sông Fish ở Nam Phi) và xác
định rằng đường bờ biển chưa được biết tới chạy thẳng về hướng Đông Bắc.
Những cuộc thám hiểm trên bộ trong thời kì trị vì của vua João II của Bồ Đào lOMoAR cPSD| 61164048
LỊCH SỬ VĂN MINH THẾ GIỚI
Nha cũng củng cố thêm lý thuyết cho rằng có thể đi tới Ấn Độ bằng đường biển từ Đại
Tây Dương. Pero da Covilhã và Afonso de Paiva đã đi theo tuyến đường từ Barcelona,
qua Naples, Rhodes đến Alexandria, và từ đó đến Aden, Hormuz và Ấn Độ tin vào lý thuyết này.
Việc còn lại cho các nhà thám hiểm là phải xác nhận được mối liên hệ giữa những
phát hiện của Dias và những chứng cớ của da Covilhã và de Paiva, và kết nối được
những đoạn rời rạc của con đường thương mại đầy tiềm năng với Ấn Độ Dương. Nhiệm
vụ này đầu tiên được giao cho cha của Vasco da Gama, sau đó đã được vua Manuel I
của Bồ Đào Nha giao cho da Gama nhờ những thành tích của ông trong việc bảo vệ
những trạm giao dịch dọc bờ biển châu Phi khỏi sự cướp phá của người Pháp.
3.3 Chuyến du hành đầu tiên
Hải trình chuyến du hành đầu tiên của Vasco da Gama (1497 - 1499)
Ngày 8 tháng 7 năm 1497 hạm đội 4 khoảng 160 thủ thủy đạt dưới sự chỉ huy của
Gama, lúc ấy mới 28 tuổi. Tàu của Vasco da Gama rời cảng Lisbon đi vào mũi hảo vọng . 4 tàu bao gồm: 1.
Chiếc São Gabriel: do đích thân Vasco da Gama làm thuyền trưởng, một
chiếc carrack nặng 178 tấn, dài 27 mét, rộng 8,5 mét, buồm rộng 372 mét vuông, 150 thủy thủ 2.
Chiếc São Rafael: do Paulo da Gama anh trai của Vasco da Gama làm
thuyền trưởng; kích thước tương tự chiếc São Gabriel. 3.
Chiếc caravel Berrio: nhỏ hơn một chút so với hai chiếc đầu, do Nicolau
Coelho làm thuyền trưởng. 4.
Một chiếc tàu dự trữ không rõ tên: do Gonçalo Nunes làm thuyền trưởng,
sau đó mất tích gần vịnh São Brás, dọc bờ biển phía Đông châu Phi.
Có lẽ do lời khuyên của Dias, hải trình kỳ này đã không theo sát bờ biển của miền
tây châu Phi mà vòng ra xa để tránh các giòng nước không thuận tiện và các bãi đất
ngầm. Da Gama đã lợi dụng được luồng gió mùa và sau ba tháng, vượt hơn 4,000 dặm,
đoàn tầu đã tới được bờ biển châu Phi tại vịnh St. Helena, phía bắc của Cape Town. Sau
đó đoàn thám hiểm tiếp tục đi qua Cape Agulhas, tới vịnh Mossel. Tại vịnh này, Da
Gama cho đóng một cột ghi dấu rồi lại tiếp tục dương buồm về hướng đông. lOMoAR cPSD| 61164048
LỊCH SỬ VĂN MINH THẾ GIỚI
Trên đường đi, Da Gama đã đặt tên cho các địa điểm như Natal với ý nghĩa là Ngày Sinh
của Chúa, hay giòng sông "Các Điềm Lành" (the River of Good Omens). Khi tới hải
cảng Mozambique, Da Gama đã gặp các thương nhân có hình dáng kỳ dị, các người Ả
Rập và thổ dân buôn bán trên bến cảng. Sau đó, đoàn thám hiểm tới Mombasa, một hải
cảng Ả Rập sầm uất rồi tới Malindi, nơi đã có một cộng đồng người Ấn Độ cư ngụ. Một
số người theo Thiên Chúa giáo tại nơi này đã khiến cho Da Gama tin rằng Vua Giáo Sĩ
Prester John ở không xa đó, sâu vào trong đất liền.
3.3.1 Vòng qua mũi Hảo Vọng
Ngày 16 tháng 12 năm 1497, hạm đội vượt qua sông White (Nam Phi) nơi Dias đã
quay trở lại, họ tiếp tục đi vào một vùng nước người châu Âu chưa hề biết tới. Vì gần
đến Lễ Giáng sinh, họ đặt tên cho bờ biển này cái tên Natal.
Những vùng đất do người Người Ả rập kiểm soát nằm trên bờ biển phía Đông châu
Phi là một phần của con đường thương mại trên Ấn Độ Dương. Lo sợ những người địa
phương có thể sẽ căm ghét người theo đạo Thiên chúa giáo, da Gama đã giả làm một
người Hồi giáo để tiếp kiến Sultan của Mozambique. Chỉ mang theo những hàng hóa
tầm thường, Vasco da Gama đã không thể chuẩn bị được cống vật cần thiết và người dân
địa phương bắt đầu nhận ra trò lừa bịp của da Gama. Bị buộc phải rời khỏi Mozambique,
da Gama rời khỏi cảng và bắn đại bác vào thành phố để trả đũa. 3.3.2 Mombasa
Khi tới gần địa phận nước Kenya ngày nay, đoàn thám hiểm phải dùng tới biện
pháp cướp bóc những tàu buôn Ả rập vốn ít khi được trang bị đại bác. Họ trở thành
những người châu Âu đầu tiên đặt chân đến cảng Mombasa nhưng lại gặp phải sự căm
ghét của dân địa phương và phải nhanh chóng rời bến. 3.3.3 Malindi
Tháng 2 năm 1498, Vasco da Gama tiếp tục đi theo hướng Bắc, hạm đội của ông
ghé vào cảng Malindi, người dân ở đây có vẻ thân thiện hơn vì họ đang có xung đột với
Mombasa và ở đây lần đầu tiên đoàn thám hiểm ghi nhận được sự có mặt của những nhà
buôn Ấn Độ. Họ thuê một nhà hàng hải và vẽ bản đồ người Ả rập hiểu biết về gió mùa,
người này đã giúp hạm đội đi nốt phần đường còn lại đến Calicut (nay là Kozhikode) ở
bờ biển phía Tây Nam Ấn Độ. lOMoAR cPSD| 61164048
LỊCH SỬ VĂN MINH THẾ GIỚI
Vasco da Gama đặt chân đến Calicut ngày 20 tháng 5 năm 1498 3.3.4 Calicut, India
Đoàn thám hiểm đến Calicut ngày 20 tháng 5 năm 1498. Đôi khi họ phải đụng độ dữ
dội với những nhà buôn người Ả rập để có thể thương lượng với nhà cầm quyền địa
phương. Cuối cùng thì da Gama cũng có thể kiếm được một lá thư nhượng quyền trao
đổi hàng hóa, nhưng ngay sau đó ông cùng hạm đội phải rời bến vì nhà cầm quyền cho
rằng hàng hóa trên tàu của da Gama là đồ phạm pháp. Vasco da Gama giữ được hàng
hóa của mình nhưng phải để lại vài người Bồ Đào Nha với mục đích mở một điểm giao dịch. 3.3.5 Trở về
Ngày 30 tháng 9 năm 1498, Vasco da Gama quyết định cho đoàn tầu rời Calicut ,
và bắt đầu nă đạn và đại bác váo thành phố này.. Dọc đường trở về người Bồ Đào Nha
cướp sạch thuyền bè của người Ấn Độ giết sạch những người rên thuyền để trở về Bồ
Đào Nha. Hải trình qua Ấn Độ Dương kéo dài 89 ngày và nhiều thủy thủ đã mắc bệnh
hoại huyết. Vì không đủ người, Da Gama đành phải hủy bỏ con tầu Sao Raphael gần
Mombasa, rồi cuộc trở về đã không gặp khó khăn.Ngày 10-3 1499 họ về tới mũi Hảo
Vọng và cuối cùng ngày 18 tháng 9 năm 1499, đoàn tầu của Vasco da Gama đã về tới
bến cảng Lisbon sau hơn hai năm đi biển, vượt qua được 24,000 hải lý với 44 thủy thủ
sống sót trong số khoảng 160 người đã ra đi. Đoàn thám hiểm đã đem về một số lượng
hành hóa như giai vị, tơ lụa, đá quý, ngà voi… trị giá gấp 60 lần tiền dùng cho cuộc viễn chinh.
Paulo da Gama chết trên đường về ở vùng Azores còn Vasco da Gama đã quay lại
được Bồ Đào Nha vào tháng 9 năm 1499, ông được thưởng hậu hĩnh nhờ việc hoàn
thành tấm bản đồ mà những nhà thám hiểm Bồ đã phải vẽ trong 80 năm. da Gama được
phong "Đô đốc Ấn Độ Dương" (Admiral of the Indian Ocean) và được quyền cai quản
vùng Sines. Vua Manuel I cũng ban tước Quý ngài (Dom) vĩnh viễn cho da Gama, các
anh chị em của ông và tất cả con cháu. Ông trở thành bá tước của Vidigueira, người Bồ
Đào Nha đầu tiên không mang dòng máu hoàng tộc được phong chức này.
Chuyến du hành của Vasco da Gama cho thấy rõ rằng bờ biển phía Đông của châu
Phi, vùng Contra Costa là cực kì quan trọng cho lợi ích sau này của Bồ Đào Nha, các lOMoAR cPSD| 61164048
LỊCH SỬ VĂN MINH THẾ GIỚI
hải cảng ở vùng này cung cấp nước ngọt, lương thực dự trữ, bến tàu và xưởng mộc để
sửa chữa thuyền, và nơi trú chân khi thời tiết không thuận lợi. Ngoài ra, việc trao đổi
hương liệu cũng sẽ đóng góp chủ yếu cho kinh tế của Bồ Đào Nha.
Thế là giấc mơ phát hiện ra đường biển sang Ấn Độ như thần thoại, cuối cùng đã
được thực hiện. Sau đò người Bồ Đào Nha giữa độc quyền con đường biển này trong
gấn 1 thế k , đã tổ chức nhiều cuộc hàng hải mới . Năm 1517 họ biết đế Trung Quốc
năm 1542 họ biết đến Nhật Bản
3.4 Chuyến du hành thứ hai
Ngày 12 tháng 2 năm 1502, một lần nữa da Gama cùng hạm đội tàu chiến 20 chiếc
khởi hành. Pedro Álvares Cabral đã được phái đến Ấn Độ hai năm trước đó và phát hiện
ra rằng những người Bồ được da Gama gửi lại đã bị giết chết, bản thân Cabral cũng bị
tấn công và ông ta phải bắn phá Calicut trước khi khởi hành tới Cochin, một vương quốc
nhỏ đã đón tiến Cabral rất nồng hậu.
Khi quay trở về vào tháng 9 năm 1503, da Gama được trao thêm quyền quản lý cả
Vidigueira và Vila dos Frades.
3.5 Chuyến du hành thứ ba
Vasco da Gama được phái đến Ấn Độ lần thứ ba vào năm 1524 để giải quyết những
khó khăn của người Bồ Đào Nha ở đây. Ban đầu da Gama được chỉ định để thay thế
Eduardo de Menezes trong vai trò người đại diện của thuộc địa Bồ Đào Nha trên đất Ấn
Độ, nhưng ông đã mắc bệnh sốt rét không lâu sau khi đến Goa và chết ở Cochin vào đêm Giáng sinh năm 1524.
Đầu tiên, da Gama được chôn ở nhà thờ St. Francis thuộc Kochi, sau đó hài cốt của
ông được chuyển về Bồ Đào Nha và cải táng trong một ngôi mộ lớn ở Vidigueira.