



















Preview text:
TRƢỜNG ĐẠI HỌC BÁCH KHOA HÀ NỘI 
Viện Kỹ thuật Hóa học 
---------------o0o---------------     
TIỂU LUẬN MÔN HỌC: HÓA SINH ĐẠI CƢƠNG 
ĐỀ TÀI: TÌM HIỂU VỀ PROTEIN   
Giảng viên hƣớng dẫn: TS.Giang Thị Phƣơng Ly 
Sinh viên thực hiện: Bùi Thị Hồng Tƣơi - 20181037 
Vũ Thị Hồng Yên - 20175382 
Nguyễn Thúy Hằng - 20181027  Nguyễn Thế Anh - 20181022 
Đặng Trần Ngọc Tú - 20181036          Hà Nội, 4/2021      i         MỤC LỤC 
I.ĐẠI CƢƠNG VỀ PROTEIN .................................................................................................................1 
1.1. Tổng quan ......................................................................................................................................1 
1.1.1. Khái niệm ...............................................................................................................................1 
1.1.2. Nguồn protein .........................................................................................................................2 
1.1.3. Vai trò của protein .................................................................................................................3 
1.2. Các dạng tồn tại cả protein. ...........................................................................................................3 
1.2.1. Peptit-Protein .........................................................................................................................3 
1.2.2. Aminoacid...............................................................................................................................4 
II. PHÂN LOẠI PROTEIN ................................................................................................................... 18 
2.1. Phân loại theo hình dạng ............................................................................................................ 18 
2.2. Phân loại theo cấu trúc hóa học .................................................................................................. 20 
III. CẤU TẠO CỦA PROTEIN ............................................................................................................ 23 
3.1. Thành phần nguyên tố của protein ............................................................................................. 23 
3.2. Sự hình thành bốn bậc cấu trúc của protein ............................................................................... 25 
3.2.1. Cấu trúc bậc nhất ................................................................................................................ 26 
3.2.2. Cấu trúc bậc hai .................................................................................................................. 26 
3.2.3. Cấu trúc bậc ba ................................................................................................................... 28 
3.2.4. Cấu trúc bậc bốn ................................................................................................................. 29 
3.3. Sự biến tính của Protein ............................................................................................................. 30 
3.3.1. Tính chất của protein sau khi bị biến tính ........................................................................... 30 
3.3.2. Tác nhân biến tính ............................................................................................................... 30 
3.3.3. Ứng dụng sự biến tính của protein trong sản xuất thực phẩm ........................................... 32 
3.3.4. Ứng dụng biến tính trong bảo quản thực phẩm .................................................................. 35 
3.4. Các phản ứng của protein ........................................................................................................... 35 
IV. QUÁ TRÌNH TỔNG HỢP VÀ PHÂN GIẢI PROTEIN ................................................................ 39  ii     4.1. 
Quá trình tổng hợp protein .................................................................................................... 39 
4.1.1. Khái niệm ............................................................................................................................ 39 
4.1.2. Quá trình tổng hợp .............................................................................................................. 39 
4.1.3 Ứng dụng .............................................................................................................................. 45 
4.2. Quá trình phân giải protein ........................................................................................................ 46 
4.2.1 Khái niệm .............................................................................................................................. 46 
4.2.2 Các yếu tố ảnh hưởng .......................................................................................................... 47 
4.2.3 Quá trình phân giải .............................................................................................................. 48 
4.2.4 Ứng dụng .............................................................................................................................. 49 
V. TÍNH CHẤT VÀ CHỨC NĂNG SINH HỌC CỦA PROTEIN quá sơ sài .................................... 49 
5.1. Protein cấu trúc .......................................................................................................................... 50 
5.2.Protein enzym .............................................................................................................................. 50 
5.3. Protein điều hòa .......................................................................................................................... 51 
5.4. Protein vận tải ............................................................................................................................ 52 
5.5. Protein vận động ........................................................................................................................ 53 
5.6. Protein thụ quan ......................................................................................................................... 53 
5.7. Protein dự trữ ............................................................................................................................. 53 
5.8. Protein bảo vệ ............................................................................................................................. 54 
5.9. Protein cung cấp năng lƣợng ...................................................................................................... 54 
TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................................................................. 55                iii       DANH MỤC HÌNH ẢNH 
 Protein trong đời sống ............................................................................................................1 
 Protein trong động vật (thịt, cá, trứng, sữa) ...........................................................................2 
 Protein trong thực vật (hạt).....................................................................................................3   
Hình 4. 1 Tổng quan về phiên mã ......................................................................................................... 40 
Hình 4. 2 Các bước phiên mã. Quá trình xảy ra theo ba bước: bắt đầu, kéo dài và kết thúc ............... 41 
Hình 4. 3 Quá trình tổng hợp chuỗi polypeptit ............................................................................... 44 
Hình 4. 4 Tổng hợp chuỗi polypeptit bước mở đầu ........................................................................ 44 
Hình 4. 5 Tổng hợp chuỗi polypeptit bước kéo dài ............................................................................... 45 
Hình 4. 6 Tổng hợp chuỗi polypeptit bước kết thúc .............................................................................. 45 
Hình 4. 7 Vi khuẩn lam Spirulina ........................................................................................................... 46 
Hình 4. 8 Tảo Chlorella ......................................................................................................................... 46                          iv     
Phân chia công việc  STT  Tên  Chức vụ  Nhiệm vụ  1  Bùi Thị Hồng Tƣơi  Nhóm 
Phụ trách chung, phụ trách phần III  trƣởng  2  Vũ Thị Hồng Yên  Thành viên  Phụ trách phần I  3 
Nguyễn Thúy Hằng Thành viên  Phụ trách phần IV  4  Nguyễn Thế Anh  Thành viên  Phụ trách phần V  5 
Đặng Trần Ngọc Tú Thành viên  Phụ trách phần II  v   
I.ĐẠI CƢƠNG VỀ PROTEIN   
 1.1: Protein trong đời sống  1.1. Tổng quan 
1.1.1. Khái niệm 
- Protein (hay còn gọi là chất đạm) là lớp chất hữu cơ trùng phân tự nhiên với các 
đơn phân là các α-amino acid theo quan điểm hóa học. Mặt khác theo quan điểm sinh 
học thì protein là các chất hữu cơ mang sự sống,nghĩa là chất nào có protein thì chất 
đó có mang sự sống. [1]  - Đặc điểm: 
 + Là đại phân tử (trọng lƣợng phân tử lớn) 
 + Luôn chứa nitrogen với tỉ lệ tƣơng đối ổn định khoảng 16% 
Tính độ đạm (protein) tức là tính tỉ lệ N có trong mẫu 
Tỉ lệ % protein = Số lƣợng N có trong protein x f x 100% 
Trong đó: f = 6.25 (protein thƣờng)   f = 5.7 (protein ngũ cốc)   f = 6.38 (protein sữa)  1   
 - Các protein khác nhau chủ yếu ở trình tự sắp xếp của các amino acid  trong cấu tạo. 
1.1.2. Nguồn protein 
- Protein có trong cả động vật và thực vật: 
+ Thực phẩm nguồn gốc động vật (thịt, cá, trứng, sữa) là nguồn protein quý, 
nhiều về số lƣợng, cân đối hơn về thành phần và đậm độ amino acid cần thiết cao.Tuy 
nhiên cần sử dụng vừa đủ loại protein này vì khi ăn nhiều protein động vật chúng ta có 
nguy cơ mắc chứng bệnh nhƣ gout,.. [1]   
 h 1.2: Protein trong động vật (thịt, cá, trứng, sữa)   
+ Hàm lƣợng các amino acid cần thiết trong thực phẩm nguồn gốc thực 
vật (gạo, mì, ngô, các loại đậu khác...) không cao (trừ đậu nành) nhƣng cơ thể 
vẫn phải bổ sung cân đối đấy đủ các loại này.Và hiện nay trên thế giới phong 
trào ăn chay đang phát triển mạnh mẽ và vì thế nhu cầu protein thực vật cũng 
ngày càng đƣợc chú trọng. [1]  2     
 1.3: Protein trong thực vật (hạt) 
1.1.3. Vai trò của protein 
- Protein rất đa dạng về mặt cấu trúc,tính đặc hiệu loài rất cao, tham gia vào tất cả 
các biểu hiện của sự sống: 
 + Sự vận động và đáp nhận kích thƣớc 
 + Sự sinh trƣởng, phát dục và sinh sản 
 + Sự di truyền và biến dị 
 + Sự trao đổi chất không ngừng với môi trƣờng xung quanh 
- Các protein cấu trúc: tham gia cấu tạo mọi tế bào, mô bào 
- Các protein phi cấu trúc (có hoạt tính sinh học): enzym (xúc tác sinh học nhƣ 
amylase trong nƣớc bọt giúp phân giải tinh bột); kháng thể (chức năng bảo vệ nhƣ 
interferon chống virus); hormone (điều hòa sinh học nhƣ insulin điều hòa hàm lƣợng  đƣờng glucose trong máu) 
- Khi protein bị oxy hóa sẽ cung cấp khoảng 10-15% nhu cầu năng lƣợng. 
1.2. Các dạng tồn tại cả protein. 
1.2.1. Peptit-Protein 
 - Peptit: bao gồm các amino acid (axit amin) liên kết với nhau bằng liên kết  peptit. [1]   - Phân loại: 
 + Dipeptit: gồm hai gốc amino acid  3   
 + Oligopeptit: cấu trúc bởi một vài đến 10 amino acid. 
 + Polypeptit : chuỗi gồm hơn 20 gốc amino acid 
 - Protein: Phân tử bao gồm (các) chuỗi dài polypeptit có cấu trúc không gian 
(bậc cao). Khối lƣợng phân tử lớn hơn 10,000 Da (lớn hơn 100 gốc axit amin). Các 
gốc axit amin liên kết với nhau bằng liên kết peptit. 
1.2.2. Aminoacid   
1.2.2.1. Định nghĩa 
- Khái niệm chung: Amino axit là loại hợp chất hữu cơ tạp chức mà phân tử chứa 
đồng thời nhóm amino (NH2) và nhóm cacboxyl (COOH) –. Công thức chung:  (H2N)x – R – (COOH)y. 
- Trong cơ thể động, thực vật: là acid hữu cơ trong đó một H ở Cα của gốc alkyl 
đƣợc thế bởi nhóm amine ( -NH2 ). Nếu có nhóm amine thứ hai thì thƣờng chúng nằm 
ở carbon xa nhất so với nhóm –COOH. Aminoacid là đơn vị cấu tạo của protein. [2]    4     
1.2.2.2. Cấu tạo phân tử 
- Trong phân tử amino acid có nhóm NH2 và nhóm COOH tƣơng tác với nhau 
tạo ion lƣỡng cực. Vì vậy, amino acid kết tinh tồn tại ở dang ion lƣỡng cực. 
- Trong dung dịch, dạng ion lƣỡng cực chuyển một phần nhỏ thành dạng phân tử.    1.2.2.3..Danh pháp  Cách đọc tên: 
a) Tên thay thế: axit + vị trí + amino + tên axit cacboxylic tƣơng ứng.  Ví dụ: HOOC–[CH –
2]2 CH(NH2)–COOH: axit 2-aminopentanđioic 
b) Tên bán hệ thống: axit + vị trí chữ cái Hi Lạp (α, β, γ, δ, ε, ω) + amino + tên 
thông thƣờng của axit cacboxylic tƣơng ứng.  Ví dụ: CH –
3 CH(NH2)–COOH: axit α-aminopropionic   H –COOH : axit ε 2N–[CH2]5 -aminocaproic   H –COOH: axit ω 2N–[CH2]6 -aminoenantoic 
c) Tê t ô g t ường: các amino axit thiên nhiên (α-amino axit) đều có tên  thƣờng.  Ví dụ: H – 2N–CH2 COOH: glyxin (Gly)  1.2.2.4. Phân loại 
a.Theo cấu trúc hóa học 
 Gồm 5 loại:  5   
Nhóm 1: amino acid (monoamino mono carboxyl acid)    STT  Tên  Ký hiệu  Công thức hóa học  01  Glycine  Gly (G)  (amino acetic)        02  Alanine  Ala (A)  (α-amino propioic acid)      03  Valine  Val (V)  (α-amino isovaleric acid)      04  Leucine  Leu (L)  (α-amino isocapronic acid)    05  Isoleucin  Ili (I)  (α-amino β-mythyl      Valeric acid)   
Nhóm 2: amino acid chứa nhóm OH    STT  Tên  Ký hiệu  Công thức cấu tạo  06  Serine  Ser (S)  (α-amino  β-hydroxyl    propionic acid  6      07  Threonine  Thr (T)  (α-amino  β-hydroxyl  butyric acid)       
Nhóm 3: amino acid chứa lƣu huỳnh    STT  Tên  Ký hiệu  Công thức cấu tạo  08  Cysteine  Cys (C)    (α-amino  β-mercapto  propionic acid)      09  Methionine  Met (M)  (α-amino ϒ-thiomethyl  butyric acid)       
Nhóm 4: amino acid ( monoamino dicarboxylic)    STT  Tên  Ký hiệu  Công thức cấu tạo  10  A.Aspartic  Asp (D)  (α-amino succinic acid)      7      Asparagine  Asn (N)  (amid  of  α-amino    succinic acid)  11  A.Glutamic  Glu (E)  (α-amino glutaric acid)          Glutamine  Gln (Q)  (amid of α-amino  glutaric acid)      12  Arginine  Arg (R)  (α-amino  δ-guanidine  valerianic acid)      13  Lysine  Lys (K)  (α,ɛ- diamino caproic  acid)      14  Hydroxy – Lysine         
 Nhóm 5: amino acid mạch vòng    STT  Tên  Ký hiệu  Công thức cấu tạo  8    15  PhenylAlanine  Phe (F)  (α-amino  β-phenyl  propionic acid)      16  Tyrosine  Tyr (Y)  (α-amino  β-hydroxyphenyl    propionic acid)    17  Tryptophan  Trp (W)  (α-amino  β-indolyl  propionic acid)      18  Histidine  His (H)  (α-amino β-imizazolyl  propionic acid)      19  Proline  Pro (P)  (pyrrolidine  α-  carboxylic acid)      20  Hydroxyproline    (ϒ-hydroxy pirrolidine  α-carboxylic acid)        9   
b.Theo vai trò sinh học 
Các amino acid thiết yếu ( không thay thế): Một axit amin thiết yếu (essential 
amino acid), hay axit amin không thể thiếu (indispensable amino acid), là axit amin mà 
sinh vật không thể tự tổng hợp đƣợc từ đầu với tốc độ tƣơng xứng với nhu cầu của nó, 
và do đó tất cả các loại đó mà phải đƣa từ ngoài vào qua thức ăn.   Gồm 9 loại: 
Isoleucine: Có nhiều trong thịt gà, cá, hạnh nhân, hạt điều, trứng, gan, đậu lăng 
và thịt bò. Rất quan trọng trong quá trình phục hồi sức khỏe sau thời gian luyện tập thể 
dục thể thao, đồng thời giúp điều tiết lƣợng đƣờng glucose trong máu, hỗ trợ quá trình 
hình thành hemoglobin và đông máu. Với ngƣời trƣởng thành cần cung cấp mỗi ngày 
khoảng khoảng 20mg/1kg trọng lƣợng cơ thể. 
Leucine: Có nhiều trong đậu tƣơng, đậu lăng, lòng đỏ trứng, hạnh nhân, cá, lạc, 
tôm. Tƣơng đối quan trọng trong quá trình điều chỉnh hàm lƣợng đƣờng trong 
máu (nên tốt cho ngƣời mắc chứng gia tăng đƣờng huyết hoặc ngƣời muốn đốt cháy 
chất béo nhanh chóng). Với ngƣời trƣởng thành cần cung cấp mỗi ngày khoảng 
khoảng 39mg/1kg trọng lƣợng cơ thể. Loại amino acid này còn có chức năng duy trì 
lƣợng hormone tăng trƣởng để thúc đẩy quá trình phát triển mô cơ. 
Lysine: Có nhiều trong phô mai, khoai tây, sữa, trứng, thịt đỏ, các sản phẩm men. 
Nhiệm vụ quan trọng nhất là hấp thụ canxi giúp cho xƣơng chắc khỏe, chống lão hóa 
cột sống, duy trì trạng thái cân bằng nitơ trong cơ thể, nhờ đó giúp tránh hiện tƣợng 
giãn cơ và mệt mỏi. Với ngƣời trƣởng thành cần cung cấp mỗi ngày khoảng 
khoảng 30mg/1kg trọng lƣợng cơ thể. Nó còn có tác dụng tạo ra kháng thể và điều tiết 
hormone truyền tải thông tin. 
Methionine: Có nhiều trong thịt, cá, đậu đỗ tƣơi, trứng, đậu lăng, hành, sữa 
chua, các loại hạt. Đặc biệt cần thiết cho nam giới nếu muốn phát triển cơ bắp vì nó 
nhanh chóng phân hủy và đốt cháy chất béo, đồng thời tăng lƣợng testosterone sinh 
dục nam. Với ngƣời trƣởng thành cần cung cấp mỗi ngày khoảng 
khoảng 15mg/1kg trọng lƣợng cơ thể. Methionine còn hỗ trợ chống chữa kiệt sức, 
viêm khớp và bệnh gan...  10   
Phenylalanine: Có nhiều trong sữa, hạnh nhân, bơ, lạc, các hạt vừng. Có chức 
năng bồi bổ não, tăng cƣờng trí nhớ và tác động trực tiếp đến mọi hoạt động của não 
bộ. Phenylalanine có thể làm tăng lƣợng chất dẫn truyền xung động thần kinh, tăng tỷ 
lệ hấp thụ tia UV từ ánh sáng mặt trời giúp tạo ra vitamin D nuôi dƣỡng làn da. Với 
ngƣời trƣởng thành cần cung cấp mỗi ngày khoảng khoảng 25mg/1kg trọng lƣợng cơ 
thể. Tuy nhiên amino acid này nếu dùng nhiều có thể dẫn đến độc hại, cần hạn chế. 
Threonine: Có nhiều trong thịt, cá, trứng. Những ngƣời ăn chay có thể bổ sung 
từ sữa đã tách kem, gạo tấm, đậu tƣơi, lạc, hạt điều (nhƣng hàm lƣợng trong các nguồn 
này rất thấp, nên buộc phải dùng sinh tố bổ sung). Chức năng chính là hỗ trợ hình 
thành collagen và elastin là 2 chất liên kết tế bào trong cơ thể. Với ngƣời trƣởng thành 
cần cung cấp mỗi ngày khoảng khoảng 15mg/1kg trọng lƣợng cơ thể. Ngoài ra, nó rất 
tốt cho hoạt động của gan, tăng cƣờng hệ miễn dịch và thúc đẩy cơ thể hấp thụ mạnh  các dƣỡng chất. 
Tryptophan: Có nhiều trong chuối, đậu phộng, hạt sen, gạo, thịt gà tây, bí đỏ (bí 
đỏ chứa một lƣợng tryptophan rất dồi dào). Có 2 chức năng quan trọng, 1 là đƣợc gan 
chuyển hóa thành niacin (vitamin B3), 2 là cung cấp tiền chất của serotonin - 1 chất 
dẫn truyền thần kinh giúp cơ thể điều hòa sự ngon miệng, giấc ngủ ngon và tâm trạng 
thoải mái. Với ngƣời trƣởng thành cần cung cấp mỗi ngày khoảng 
khoảng 4mg/1kg trọng lƣợng cơ thể. 
Valine: Có nhiều trong sữa, thịt, ngũ cốc, nấm, đậu tƣơng và lạc. Giúp chữa lành 
tế bào cơ và hình thành tế bào mới, đồng thời giúp cân bằng nitơ cần thiết. Nó còn 
giúp phân hủy đƣờng glucozơ có trong cơ thể. Với ngƣời trƣởng thành cần cung cấp 
mỗi ngày khoảng khoảng 26mg/1kg trọng lƣợng cơ thể. 
Histidine: Có nhiều trong thịt, sữa, cá, gạo, bột mì. Giúp cơ thể phát triển và liên 
kết mô cơ bắp với nhau. Nó còn giúp hình thành màng chắn myelin, 1 chất bảo vệ bao 
quanh dây thần kinh và giúp tạo ra dịch vị kích thích tiêu hóa. Với ngƣời trƣởng thành 
cần cung cấp mỗi ngày khoảng khoảng 10mg/1kg trọng lƣợng cơ thể. 
- 9 loại amino acid thiết yếu này liên kết chặt chẽ với nhau, kích thích cơ thể phát 
triển mạnh mẽ. Nếu thiếu 1 trong số chúng cơ thể dễ dẫn đến 1 số bệnh tật nguy hiểm.  11   
- Nhƣ vậy, các axit amin thiết yếu là cốt lõi quan trọng tham gia vào nhiều quá 
trình sinh hóa của cơ thể. Sự thiết hụt axit amin thiết yếu có thể tác động tiêu cực đến 
toàn bộ cơ thể, bao gồm hệ thần kinh, hệ sinh sản, hệ miễn dịch và hệ tiêu hóa 
- Protein có giá trị dinh dƣỡng hoàn toàn có nguồn gốc từ động vật nhƣ thịt, 
trứng, sữa- chứa đầy đủ các amino acid thiết yếu. 
Các amino acid không thiết yếu (thay thế được): Các axit amin không thiết yếu 
đƣợc cơ thể tự tổng hợp nếu nhƣ chúng ta ăn đầy đủ protein có chứa 9 axit amin thiết 
yếu. Các axit amin này đóng vai trò quan trọng trong quá trình phát triển và xây dựng 
cơ bắp. Nếu bạn ăn quá ít, cơ thể tổng hợp không đủ cho khối lƣợng cơ bắp trong cơ 
thể của bạn thì rất khó để bạn xây dựng và phát triển cơ bắp. 
Alanine: Alanine là axit amin chính có ích cho mô liên kết và giúp cải thiện và 
tăng cƣờng hệ miễn dịch, cho phép cơ bắp và các mô khác lấy năng lƣợng từ  các amino axit. 
Arginine: Arginine giúp ích cho cơ thể tạo hormone tăng trƣởng, cải thiện hệ 
miễn dịch, đồng thời hỗ trợ quá trình tạo ra collagen, cũng là tiền thân của oxit nitric. 
Aspartate: Aspartate giúp chuyển hóa carb (tinh bột) thành năng lƣợng cho cơ 
bắp. Ngoài ra nó còn giúp tăng cƣờng hệ miễn dịch và hạn chế lƣợng ammonia trong 
cơ thể sau mỗi buổi tập cƣờng độ cao. 
Cystine: Cystine cải thiện chứng viêm đau, giúp tạo bạch cầu và giúp cải thiện 
quá trình tự phục hồi, tái tạo của cơ thể, cải thiện sức mạnh của các mô liên kết. 
Glutamic: Glutamic cũng là một nguồn năng lƣợng, chất này quan trọng cho não 
và sự trao đổi chất của axit amin 
Glycine: Glycine giúp tổng hợp các amino acid khác. Chất này có thể giúp làm 
mất cảm giác thèm đồ ngọt. 
Ornithine: Ornithine giúp tạo hormone tăng trƣởng, hỗ trợ quá trình tái tạo, tăng 
cƣờng sức miễn dịch và hỗ trợ gan. 
Proline: Proline có ích cho tim và các mô liên kết, tạo nhiều năng lƣợng cho cơ  bắp hơn.  12   
Serine: Serine giúp tái tạo năng lƣợng cho tết bào, giúp ích cho hệ thần kinh và 
cải thiện trí nhớ, giúp tăng khả năng miễn dịch. 
Tyrosine: Tyrosine giúp tăng cảm giác hƣng phấn, giúp tạo hormone tăng 
trƣởng, và là tiền thân của dopamine và epinephrine. 
- Hầu hết các axit amin đều hƣớng vào cơ bắp. Vai trò chính của axit amin là duy 
trì và phát triển khối lƣợng cơ nạc. Điều này đƣợc thực hiện theo hai cách - nó cung 
cấp các khối xây dựng để phát triển cơ bắp mới trong tình trạng dƣ thừa calo và giúp 
ngăn ngừa mất cơ bắp khi thiếu hụt calo. 
- Protein có giá trị dinh dƣỡng không hoàn toàn-chứa không đầy đủ các amino 
acid thiết yếu- thƣờng là các protein có nguồn gốc thực vật.  1.2.2.5.Tính chất  a.Tính hoạt quang 
- Do amino acid có ít nhất một C* (R ≠ H nên Cα trở thành C*) ( ngoại trừ 
glycine R = H) , chúng có tính hoạt quang ( quay mặt phẳng tia phân cực của ánh 
sáng) và tồn tại dƣới hai dạng đồng phân quang học D và L (trong tự nhiên gặp chủ  yếu ớ dạng L). 
- Hầu hết các amino acid đều có 2 dạng đồng phân lập thể là D và L.  + Nếu có nhóm NH +
3 hoặc NH2 nằm ở phía bên phải thì là đồng phân D.  + Nếu có nhóm NH +
3 hoặc NH2 nằm ở phía bên trái thì là đồng phân L  Ví dụ:    L – Serine D – Serine  13   
+Dạng D chỉ gồm một số amino acid trong các protein có trong các sinh vật sống 
dƣới nƣớc, ví dụ ốc hình nón. 
+Dạng L gồm những amino acid có vai trò quan trọng có trong các protein. 
- Chúng cũng có nhiều các thành phần vách tế bào proteoglycan của bacteria. 
Đồng phân dạng D của aspartic acid có trong một số protein là kết quả của quá trình 
biến đổi sau dịch mã tự phát kết hợp với sự hóa già protein hoặc giống nhƣ là sản 
phẩm phụ của quá trình biến đổi enzyme đƣợc xúc tác bởi protein L-isoaspartyl  methyltransferase. [3] 
b.Tính lưỡng tính và điểm đẳng điện 
 Điện tích tổng số phụ thuộc pH môi trƣờng và số nhóm –NH2, nhóm –COOH 
trong phản ứng. Vừa tác dụng với acid (do nhóm –NH2), vừa tác dụng với base  (do nhóm –COOH). 
 Ở trị số pH và tại đó amino acid trung hòa điện tích (bằng 0) thì gọi đó là điểm  đẳng điện (pI). 
 15 amino acid có nhóm thiol, hydroxyl hoặc gốc hydrocarbon có giá trị pI từ  5.0 đến 6.5. 
 D và E có nhóm acid nên có giá trị pI thấp. 
 H, R, K có nhóm base nên có giá trị pI cao. 
Tính phân ly lƣỡng tính: pI = ½ (pk1 + pk2) 
c.Khả năng hydrat hóa và tính tan 
- Tính tan: + Phụ thuộc vào gốc R (Gốc R chứa các nhóm chức có khả năng tạo 
liên kết hydro với nƣớc, thƣờng khả năng hydrat hóa cao sẽ có tính hòa tan) 
 + Phụ thuộc pH môi trƣờng, tại pI độ tan nhỏ 
 + Tùy thuộc loại dung môi (dung môi phân cực : nƣớc , ethanol 75- 80%...)   
Áp dụng để loại bỏ các dung môi khác không mong muốn.   
Ứng dụng: + Sữa chua: pH giảm do VSV lên men đƣờng: protein sữa  đông tụ.  14   
 + Đậu phụ: pH giảm khi thêm nƣớc chua : protein đậu nành đông tụ. 
d.Tính chất hóa học 
 Phản ứng của nhóm α-amin: 
Phản ứng Sorensen (đánh giá mức độ thủy phân của protein).   Với formaldehyde:   
Khóa nhóm -NH2 của amino acid 
 Định lƣợng –COOH bằng phƣơng pháp chuẩn độ 
 Suy ra hàm lƣợng của amino acid. Phát hiện α-amino acid (phƣơng pháp sắc  kí giấy) 
 Phản ứng với axit nitơ, HNO2 
 Định lƣợng amino acid theo lƣợng khí N2 tạo thành     
 Phản ứng do nhóm α- carboxyl và α- amin  Phản ứng Ninhydrin  – Nhiệt độ cao ~100ºC 
– NH3, các peptide phản ứng chậm hơn so với amino acid 
– Prolin, hydroprolin tạo phức màu vàng với Ninhydrin.  15